СИЁСАТ
Шанбе 27 Июл 2024 05:12
Идома аз шумораҳои гузашта
FACEBOOK КАРТАҲОРО МЕДОНИСТ
Мегӯянд, агар дониш (маълумот) бо орзу якҷо шавад, ба комёбиҳои боварнокарданӣ ноил шудан имконпазир мегардад. Лек ин ду арзиши муҳим ба дасти нафарони бадният ба фалокатҳои мудҳише боис шуда метавонад, ки бамаротиб аз хатари бомбаи атомӣ бештар аст. На танҳо нафарони бадният, инчунин онҳое, ки ба силоҳи дасташон сарфаҳм намераванд, ба оқибати ҳамсон сабаб шуда метавонанд.
Соли 2016 дар маъракаҳои интихоботи президентии ИМА айни ҳамин ҳолат сурат гирифтааст. Як ҷониб (номзади Ҳизби ҷумҳурихоҳ Д. Т.) орзуи расидан ба қудрат дошту як ҷониб (ширкати Кембриҷ Аналитика) маълумоти зиёди коромад.
Вақте соли 2016 Кембриҷ Аналитика ба ду номзад аз ҳизби ҷумҳурихоҳон - аввал бо Круз, баъдтар бо Трамп – ба мувофиқа расид, тими Ҳиллари Клинтон ба ин чандон эътибор надод, ҳатто “кирои фикр кардан ҳам надорад” гуфта, писханд ҳам зада буд. Барои он ки ин тим таҷрибаи калони ғолибият дар интихоботҳоро дошт. Илова бар ин аз Обама амалиёти “online analytics”-ро ба мерос гирифта буданд.
Ҳамин буд, ки вақте намояндагони ширкати Facebook ба назди демократҳо омада гуфтанд: “Мо аз лиҳози сиёсӣ бо Шумоем, маълумотеро, ки ҳаққи қонунии мост на бо каси дигар, балки бо Шумо тақсим кардан мехоҳем”, демокртаҳо онҳоро ҷиддӣ қабул накарданд. Ин пешниҳоди Facebook баёнгари он буд, ки: 1) Facebook алгоритми маълумоту рекламаҳоро дигар намекунад, лекин барои аз онҳо самаранок истифода бурдан, демократҳоро дастгирӣ карданист. 2) Азбаски Facebook маълумоташро ба рақиби Клинтон бар ивази маблағи калон фурӯхтааст, мехоҳад дар интихобот як навъ баробарии тарафҳо бошад. Зеро акнун ин ширкат аз картаҳои дасти Трамп бохабар буд.
FACEBOOK - майдони АМАЛИЁТИ ТАРҒИБОТӢ
Александр Никс, роҳбари ширкати Кембриҷ Аналитика, зимни муаррифии фаъолияти ширкаташ дар меҳмонхонаи “Grand Hyatt”-и New York мегӯяд, акнун замони тарғиботи анъанавӣ ба поён расидааст. Мазмун, дигар бо усули куҳна кор кардан чандон таъсирбахшу манфиатовар нест, бояд ба шаклҳои наву замонавии таъсиррасонӣ рӯ оварда шавад. Ӯ ин фикрро бо қаноатмандӣ изҳор кардааст. Зеро аз имконияти бузург - маълумоти шахсии одамон бархурдор буд.
Гуфта мешавад, Доналд Трамп, номзаде, ки Кембриҷ Аналитика масъули тарғиботи интихоботиаш буд, дар ибтидо бо сабаби баромадҳои зиддунақиз ва бетаҷрибагиаш дар сиёсат ва ниҳоят паёмакҳои аҷибу яке ба дигараш мухолиф дар шабакаҳои иҷтимоӣ сахт мазаммат мешуд. Вале якбора дигаргуние ба миён омад: Ӯ тақрибан ба номи ҳар як интихобкунанда паёмаки вижа ирсол менамуд. Ва аз ҳар рӯйдоде, ки дар ҷомеа мешуд, самаранок истифода мебурд.
Моҳи июли соли 2016 тими интихоботии Трамп тавассути пурсишнома мавқеи сиёсӣ ва шахсияти сокинони якчанд хонаводаро муайян мекунанд. Баъдан тибқи посухҳои онҳое, ки ба пурсишномаҳо ҷавоб гардонда буданд, баромаду маърузаҳо омода месозанд...
Дар асл ин кори нав набуд. Демократҳои ИМА низ аз ин усул истифода мебурданд. Вале маълум нест, ки онҳо низ методи равонсанҷӣ (психометрия)-ро ҳам ба кор мебурданд ё не. Илова бар ин, Кембриҷ Аналитика аҳолии 17 иёлоти ИМА-ро аз рӯи 32 шахсият муайян намуд. Яъне тарғиботро мешавад бо назардошти ҳамин 32 навъи характер роҳандозӣ кард. Ва чунон ки Косинский тахмин карда буд, ҳар марде ба маҳсулоти ширкати “МАС cosmetics” дар Facebook “like” мегузорад бо эҳтимоли зиёд ҳамҷинсгаро бошад, ҳар нафаре, ки ба автомобилҳои ширкатҳои Трамп афзалият медиҳад, ҷонибдори эҳтимолии Трамп маҳсуб мегардад. Зимнан, ин бозёфтҳо маълум намуд, ки кадом паёмҳои Трамп дар куҷо бештар таъсиргузоранд. Барои ин ноҳияҳои Мичиган ва Висконсин ҳамчун минтақаи озмоишӣ қабул карда шуд ва одамон ба ҳайси як олоти татбиқи ин модели маълумоти шахсӣ истифода гардиданд.
Албатта, ин паҳлуи фаъолияти тими интихоботии Трамп дертар ошкор гардид. Ва баъд аз ду сол маълум шуд, ки ҳар як паёмаки ӯ бо маълумотҳои шахсии одамон асоснок шуда будааст. Намунааш ҳамонест, ки дар зарфи як рӯз 175 ҳазор рекламаи гуногун таҳия ва пахш кардаанд, ки муҳтавояш танҳо як баромади номзади ҷумҳурихоҳон дар рӯзи сеюми мубоҳисааш будааст. Ва ҳар як реклама унвон, ранг, иқтибос, аксу навори гуногун доштааст. Маҳз барои он ки роҳи мувофиқи психологӣ ёфта шавад...
МАЪРАКАИ САРТОСАРӢ Ё МАҲАЛЛӢ?
Вақте демократҳо дар тамоми ИМА як маъракаи густарда ташкил мекарданд, тими Трамп (дурусттараш Кембриҷ Аналитика) баръакс оптимистона амал мекард. Онҳо корро (гузаронидани пурсишномаҳоро) аз рӯи ҳамон 32 навъи характери одамон дар 17 иёлоти нисбатан ноустувор ба роҳ монданд.
Масалан, барои он ки мусоидат кунанд, то дар маъракаи пешазинтихоботии Трамп дар ноҳияҳои Ҳаитии хурд (Little Haiti) ва Миами (Miami) касе ба Ҳиллари Клинтон овоз надиҳад, хабарҳои нокомии Фонди Клинтонро оид ба заминларзаи Ҳаити нашр карданд. Тибқи иттилои яке аз коршиносони маъракаи интихоботии Трамп, ки ду-се ҳафта пеш аз интихобот ба хабаргузории “Bloomberg” додааст, ин яке аз муваффақиятҳои онҳо будааст: “Кор тавре ба роҳ монда шуд, ки нафарони эҳтимолии ба Клинтон овозмедода (ҳатто нафарони дар тараддудбудаи ҷонибдори ҷапгароён, афро-америкоиҳо ва занҳои ҷавон) барои овоздиҳӣ ба сандуқҳо нараванд. Ин мактубҳои сиёҳ ё худ пайғомҳои сиёҳ (Dark posts) мундариҷаи маблағгузоришудае бо фарогирии маълумоти шахсии одамон аз тариқи Facebook мебошад ва ба қишру доираҳои пешакӣ муайяншуда фиристода мешаванд. Масалан, ба афро-амрикоиҳо наворҳоеро исрол медоштанд, ки дар онҳо Ҳиллари Клинтон сиёҳпӯстонро ҳайвони дарранда мехонд”.
Ва ин шеваи муборизаро, ки тавассути нишон додан ё ирсол намудани ҷанбаҳои нокомии рақиб ба аудитория сурат мегирад, “Dark posts” (пайғомҳои сиёҳ) меномиданд...
Модели таҳиякардаи Кембриҷ Аналитика, баръакси Клинтон, пайдо кардан ва рекламаи мақсаднок равон кардан ба нафароне нест, ки дар миёни ду ҳизб мондаанд ва намедонанд, ба кадомаш овоз диҳанд. Балки аз ин ҳам мураккабтар аст. Масалан, аз як маҳалла нафарони консерватор, фаъол ва нафаронеро, ки камдонишанд, вале камбағал нестанд, пайдо карда, ба онҳо мундариҷа ва маълумотеро пешкаш месозанд, ки боиси нафраташон гардад. Ва табиист, ҳар нафар аз ошпазе, ки ҳар рӯз ба пешаш хӯроки бадмедидаашро мегузорад, нафрат мекунад.
Ин рекламаҳо ё матну мундариҷаҳои ирсолшуда воқеӣ буданд, вале дар натиҷа ба манфиати яке аз ду ҳизб хизмат мекарданд. Онҳое, ки ба қабзаи ин “маърака” афтода буданд, сӯиидора (манипулятсия) карда мешуданд ва дар натиҷа ба ҳаракат медаромаданд...
Аз як тараф ба гурӯҳҳои мухолиф мундариҷаву маълумотеро мефиристоданд, ки писандашон нест, аз тарафи дигар коре мекарданд, ки афро-амрикоиҳо аз овоз додан ба Клинтон нафрат кунанд. Онҳое ҳам, ки дар умрашон ба Трамп овоз намедоданд, дар натиҷа аз рафтан ба пои сандуқҳо ва овоз додан ба рақиби ӯ (Ҳ. Клинтон) даст мекашиданд.
АМАЛИЁТИ МАКТУБҲОИ СИЁҲ
Ҷанбаи хатаровари “Dark Post”-ҳо он аст, ки онҳо аслан намоён нестанд. Ва чун сатри равон дар саҳифаи ҳар як истифоабарандаи шабакаҳои иҷтимоӣ гузашта мераванд. Ҳамин тавр, ҳар касе нохост онҳоро медид, гумон мекард, як чизи муқаррарии барои дигарон ҳам аёнанд. Онҳо маълумоти тарғиботиеанд, ки дар як формат, вале бо муҳтавову мундариҷаи гуногун, ҳатто ба ҳамдигар зид таҳия шудаанд. Аксарашон ҳатто ба сиёсат ҳам алоқаманд нестанд.
Ин ҳама дар шабакаи Facebook сурат мегирифт ва Facebook бо иҷозат додан ба ин кор иштибоҳ ва бадахлоқии дигарашро содир кард. Ба болои он ки маълумоти шахсии муштариёнашро ба сиёсатмадорон фурӯхт, инчунин ин шабакаи иҷтимоӣ барои ба интихобот таъсир расонидани онҳо (сиёсатмадорон) ба майдони муносибе табдил ёфта буд! Хоса, майдони асосии тарғиботи тими Трамп маҳз ҳамин Facebook будааст! Ҳарчанд даъво карда буданд, ки “мо маълумоти шахсии муштариёнамонро нафурӯхтаем” ва ҳарчанд ин даъвояшон ҳақиқат надорад...
Лек касе пай набурд, ки амрикоиҳо чи гуна ба ин осонӣ аз тарафи тими рақамии Трамп мавриди ҳадаф қарор гирифтаанд. Чунки паёмҳои махсуси ба ҳар як нафар равоншуда аз тарафи ин тим нисбат ба шабакаҳои иҷтимоӣ ва телевизионҳои рақамӣ дар телевизионҳои муқаррарӣ камтар ба назар мерасиданд. Ва дар ҳамин асно, ки тими Клинтон фикр дошт дар масъалаи нақшагирии демографӣ беҳамтост, хабарнигори “Bloomberg” Саша Иссенберг ба маркази маъракаи рақамии Трамп дар ноҳияи Сан Антонио рафта, аз дидани ситоди корӣ ба ҳайрат меафтад. Зеро он ҷо Кембриҷ Аналитика, ки тими рақамӣ дар маъракаи пешазинтихоботии Трамп маҳсуб мешуд, кор мекард. Ба иттилои ӯ, тими кории Кембриҷ Аналитика, ки зоҳиран беш аз даҳ нафар будааст, аз Трамп дар моҳи июн 100 ҳазор, моҳи август 250 ҳазор, моҳи сентябр бошад 5 миллион доллар ба даст овардааст. Ба иқрори худи роҳбарони Кембриҷ Аналитика бошад, ин ширкат дар умум аз Трамп беш аз 15 миллион доллар “кор кардааст”. То куҷо ин рақам ҳақиқат дорад маълум нест, лек метавон гуфт, баъд аз ин усули тарғиботии сиёсӣ комилан маҷрояшро дигар мекунад.
(Давом дорад)
FACEBOOK КАРТАҲОРО МЕДОНИСТ
Мегӯянд, агар дониш (маълумот) бо орзу якҷо шавад, ба комёбиҳои боварнокарданӣ ноил шудан имконпазир мегардад. Лек ин ду арзиши муҳим ба дасти нафарони бадният ба фалокатҳои мудҳише боис шуда метавонад, ки бамаротиб аз хатари бомбаи атомӣ бештар аст. На танҳо нафарони бадният, инчунин онҳое, ки ба силоҳи дасташон сарфаҳм намераванд, ба оқибати ҳамсон сабаб шуда метавонанд.
Соли 2016 дар маъракаҳои интихоботи президентии ИМА айни ҳамин ҳолат сурат гирифтааст. Як ҷониб (номзади Ҳизби ҷумҳурихоҳ Д. Т.) орзуи расидан ба қудрат дошту як ҷониб (ширкати Кембриҷ Аналитика) маълумоти зиёди коромад.
Вақте соли 2016 Кембриҷ Аналитика ба ду номзад аз ҳизби ҷумҳурихоҳон - аввал бо Круз, баъдтар бо Трамп – ба мувофиқа расид, тими Ҳиллари Клинтон ба ин чандон эътибор надод, ҳатто “кирои фикр кардан ҳам надорад” гуфта, писханд ҳам зада буд. Барои он ки ин тим таҷрибаи калони ғолибият дар интихоботҳоро дошт. Илова бар ин аз Обама амалиёти “online analytics”-ро ба мерос гирифта буданд.
Ҳамин буд, ки вақте намояндагони ширкати Facebook ба назди демократҳо омада гуфтанд: “Мо аз лиҳози сиёсӣ бо Шумоем, маълумотеро, ки ҳаққи қонунии мост на бо каси дигар, балки бо Шумо тақсим кардан мехоҳем”, демокртаҳо онҳоро ҷиддӣ қабул накарданд. Ин пешниҳоди Facebook баёнгари он буд, ки: 1) Facebook алгоритми маълумоту рекламаҳоро дигар намекунад, лекин барои аз онҳо самаранок истифода бурдан, демократҳоро дастгирӣ карданист. 2) Азбаски Facebook маълумоташро ба рақиби Клинтон бар ивази маблағи калон фурӯхтааст, мехоҳад дар интихобот як навъ баробарии тарафҳо бошад. Зеро акнун ин ширкат аз картаҳои дасти Трамп бохабар буд.
FACEBOOK - майдони АМАЛИЁТИ ТАРҒИБОТӢ
Александр Никс, роҳбари ширкати Кембриҷ Аналитика, зимни муаррифии фаъолияти ширкаташ дар меҳмонхонаи “Grand Hyatt”-и New York мегӯяд, акнун замони тарғиботи анъанавӣ ба поён расидааст. Мазмун, дигар бо усули куҳна кор кардан чандон таъсирбахшу манфиатовар нест, бояд ба шаклҳои наву замонавии таъсиррасонӣ рӯ оварда шавад. Ӯ ин фикрро бо қаноатмандӣ изҳор кардааст. Зеро аз имконияти бузург - маълумоти шахсии одамон бархурдор буд.
Гуфта мешавад, Доналд Трамп, номзаде, ки Кембриҷ Аналитика масъули тарғиботи интихоботиаш буд, дар ибтидо бо сабаби баромадҳои зиддунақиз ва бетаҷрибагиаш дар сиёсат ва ниҳоят паёмакҳои аҷибу яке ба дигараш мухолиф дар шабакаҳои иҷтимоӣ сахт мазаммат мешуд. Вале якбора дигаргуние ба миён омад: Ӯ тақрибан ба номи ҳар як интихобкунанда паёмаки вижа ирсол менамуд. Ва аз ҳар рӯйдоде, ки дар ҷомеа мешуд, самаранок истифода мебурд.
Моҳи июли соли 2016 тими интихоботии Трамп тавассути пурсишнома мавқеи сиёсӣ ва шахсияти сокинони якчанд хонаводаро муайян мекунанд. Баъдан тибқи посухҳои онҳое, ки ба пурсишномаҳо ҷавоб гардонда буданд, баромаду маърузаҳо омода месозанд...
Дар асл ин кори нав набуд. Демократҳои ИМА низ аз ин усул истифода мебурданд. Вале маълум нест, ки онҳо низ методи равонсанҷӣ (психометрия)-ро ҳам ба кор мебурданд ё не. Илова бар ин, Кембриҷ Аналитика аҳолии 17 иёлоти ИМА-ро аз рӯи 32 шахсият муайян намуд. Яъне тарғиботро мешавад бо назардошти ҳамин 32 навъи характер роҳандозӣ кард. Ва чунон ки Косинский тахмин карда буд, ҳар марде ба маҳсулоти ширкати “МАС cosmetics” дар Facebook “like” мегузорад бо эҳтимоли зиёд ҳамҷинсгаро бошад, ҳар нафаре, ки ба автомобилҳои ширкатҳои Трамп афзалият медиҳад, ҷонибдори эҳтимолии Трамп маҳсуб мегардад. Зимнан, ин бозёфтҳо маълум намуд, ки кадом паёмҳои Трамп дар куҷо бештар таъсиргузоранд. Барои ин ноҳияҳои Мичиган ва Висконсин ҳамчун минтақаи озмоишӣ қабул карда шуд ва одамон ба ҳайси як олоти татбиқи ин модели маълумоти шахсӣ истифода гардиданд.
Албатта, ин паҳлуи фаъолияти тими интихоботии Трамп дертар ошкор гардид. Ва баъд аз ду сол маълум шуд, ки ҳар як паёмаки ӯ бо маълумотҳои шахсии одамон асоснок шуда будааст. Намунааш ҳамонест, ки дар зарфи як рӯз 175 ҳазор рекламаи гуногун таҳия ва пахш кардаанд, ки муҳтавояш танҳо як баромади номзади ҷумҳурихоҳон дар рӯзи сеюми мубоҳисааш будааст. Ва ҳар як реклама унвон, ранг, иқтибос, аксу навори гуногун доштааст. Маҳз барои он ки роҳи мувофиқи психологӣ ёфта шавад...
МАЪРАКАИ САРТОСАРӢ Ё МАҲАЛЛӢ?
Вақте демократҳо дар тамоми ИМА як маъракаи густарда ташкил мекарданд, тими Трамп (дурусттараш Кембриҷ Аналитика) баръакс оптимистона амал мекард. Онҳо корро (гузаронидани пурсишномаҳоро) аз рӯи ҳамон 32 навъи характери одамон дар 17 иёлоти нисбатан ноустувор ба роҳ монданд.
Масалан, барои он ки мусоидат кунанд, то дар маъракаи пешазинтихоботии Трамп дар ноҳияҳои Ҳаитии хурд (Little Haiti) ва Миами (Miami) касе ба Ҳиллари Клинтон овоз надиҳад, хабарҳои нокомии Фонди Клинтонро оид ба заминларзаи Ҳаити нашр карданд. Тибқи иттилои яке аз коршиносони маъракаи интихоботии Трамп, ки ду-се ҳафта пеш аз интихобот ба хабаргузории “Bloomberg” додааст, ин яке аз муваффақиятҳои онҳо будааст: “Кор тавре ба роҳ монда шуд, ки нафарони эҳтимолии ба Клинтон овозмедода (ҳатто нафарони дар тараддудбудаи ҷонибдори ҷапгароён, афро-америкоиҳо ва занҳои ҷавон) барои овоздиҳӣ ба сандуқҳо нараванд. Ин мактубҳои сиёҳ ё худ пайғомҳои сиёҳ (Dark posts) мундариҷаи маблағгузоришудае бо фарогирии маълумоти шахсии одамон аз тариқи Facebook мебошад ва ба қишру доираҳои пешакӣ муайяншуда фиристода мешаванд. Масалан, ба афро-амрикоиҳо наворҳоеро исрол медоштанд, ки дар онҳо Ҳиллари Клинтон сиёҳпӯстонро ҳайвони дарранда мехонд”.
Ва ин шеваи муборизаро, ки тавассути нишон додан ё ирсол намудани ҷанбаҳои нокомии рақиб ба аудитория сурат мегирад, “Dark posts” (пайғомҳои сиёҳ) меномиданд...
Модели таҳиякардаи Кембриҷ Аналитика, баръакси Клинтон, пайдо кардан ва рекламаи мақсаднок равон кардан ба нафароне нест, ки дар миёни ду ҳизб мондаанд ва намедонанд, ба кадомаш овоз диҳанд. Балки аз ин ҳам мураккабтар аст. Масалан, аз як маҳалла нафарони консерватор, фаъол ва нафаронеро, ки камдонишанд, вале камбағал нестанд, пайдо карда, ба онҳо мундариҷа ва маълумотеро пешкаш месозанд, ки боиси нафраташон гардад. Ва табиист, ҳар нафар аз ошпазе, ки ҳар рӯз ба пешаш хӯроки бадмедидаашро мегузорад, нафрат мекунад.
Ин рекламаҳо ё матну мундариҷаҳои ирсолшуда воқеӣ буданд, вале дар натиҷа ба манфиати яке аз ду ҳизб хизмат мекарданд. Онҳое, ки ба қабзаи ин “маърака” афтода буданд, сӯиидора (манипулятсия) карда мешуданд ва дар натиҷа ба ҳаракат медаромаданд...
Аз як тараф ба гурӯҳҳои мухолиф мундариҷаву маълумотеро мефиристоданд, ки писандашон нест, аз тарафи дигар коре мекарданд, ки афро-амрикоиҳо аз овоз додан ба Клинтон нафрат кунанд. Онҳое ҳам, ки дар умрашон ба Трамп овоз намедоданд, дар натиҷа аз рафтан ба пои сандуқҳо ва овоз додан ба рақиби ӯ (Ҳ. Клинтон) даст мекашиданд.
АМАЛИЁТИ МАКТУБҲОИ СИЁҲ
Ҷанбаи хатаровари “Dark Post”-ҳо он аст, ки онҳо аслан намоён нестанд. Ва чун сатри равон дар саҳифаи ҳар як истифоабарандаи шабакаҳои иҷтимоӣ гузашта мераванд. Ҳамин тавр, ҳар касе нохост онҳоро медид, гумон мекард, як чизи муқаррарии барои дигарон ҳам аёнанд. Онҳо маълумоти тарғиботиеанд, ки дар як формат, вале бо муҳтавову мундариҷаи гуногун, ҳатто ба ҳамдигар зид таҳия шудаанд. Аксарашон ҳатто ба сиёсат ҳам алоқаманд нестанд.
Ин ҳама дар шабакаи Facebook сурат мегирифт ва Facebook бо иҷозат додан ба ин кор иштибоҳ ва бадахлоқии дигарашро содир кард. Ба болои он ки маълумоти шахсии муштариёнашро ба сиёсатмадорон фурӯхт, инчунин ин шабакаи иҷтимоӣ барои ба интихобот таъсир расонидани онҳо (сиёсатмадорон) ба майдони муносибе табдил ёфта буд! Хоса, майдони асосии тарғиботи тими Трамп маҳз ҳамин Facebook будааст! Ҳарчанд даъво карда буданд, ки “мо маълумоти шахсии муштариёнамонро нафурӯхтаем” ва ҳарчанд ин даъвояшон ҳақиқат надорад...
Лек касе пай набурд, ки амрикоиҳо чи гуна ба ин осонӣ аз тарафи тими рақамии Трамп мавриди ҳадаф қарор гирифтаанд. Чунки паёмҳои махсуси ба ҳар як нафар равоншуда аз тарафи ин тим нисбат ба шабакаҳои иҷтимоӣ ва телевизионҳои рақамӣ дар телевизионҳои муқаррарӣ камтар ба назар мерасиданд. Ва дар ҳамин асно, ки тими Клинтон фикр дошт дар масъалаи нақшагирии демографӣ беҳамтост, хабарнигори “Bloomberg” Саша Иссенберг ба маркази маъракаи рақамии Трамп дар ноҳияи Сан Антонио рафта, аз дидани ситоди корӣ ба ҳайрат меафтад. Зеро он ҷо Кембриҷ Аналитика, ки тими рақамӣ дар маъракаи пешазинтихоботии Трамп маҳсуб мешуд, кор мекард. Ба иттилои ӯ, тими кории Кембриҷ Аналитика, ки зоҳиран беш аз даҳ нафар будааст, аз Трамп дар моҳи июн 100 ҳазор, моҳи август 250 ҳазор, моҳи сентябр бошад 5 миллион доллар ба даст овардааст. Ба иқрори худи роҳбарони Кембриҷ Аналитика бошад, ин ширкат дар умум аз Трамп беш аз 15 миллион доллар “кор кардааст”. То куҷо ин рақам ҳақиқат дорад маълум нест, лек метавон гуфт, баъд аз ин усули тарғиботии сиёсӣ комилан маҷрояшро дигар мекунад.
(Давом дорад)
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед