СИЁСАТ
Сешанбе 23 Апрел 2024 03:03
(Идома аз шумораҳои гузашта)
“Муҳаррики инсонҷӯ”
Косинский мундариҷаи “маъқулкардаҳо”-и одамонро дар фейсбук таҳлил, роҳи шинохти онҳоро пайдо карда буд. Ва ин корро ӯ бо маълумоти хеле маҳдуд - бо 10 like, 70 like, 150 ва 300 like анҷом медод. Ин амал дар дохили шабакаи иҷтимоии фейсбук анҷом ёфта, вале ҳанӯз роҳбарияти ин шабака ба ин бадахлоқӣ ҳамроҳ нашуда буд. Вақте соҳибони фейсбук ин корро фаҳмиданд, ба ташвиш афтоданд ва дар фикри он шуданд, ки чи сон тугмаи “like”-ро аз миён бардоранд. Лек аллакай кор аз кор гузашта буд.
Аз ҳама муҳим ин ки усули ёфтаи Косинский метавонист баръакс ҳам истифода карда шавад. Мазмун, аз маълумоти истифодабарандагон натанҳо симои психологии онҳоро сохтан мумкин буд, инчунин онҳоро барои ҷустуҷӯи мушаххасоти вижа (волидони аз ҳоли фарзандонашон дар ташвиш, нафарони ғазабнок ё дамдузд, инчуни ҳизбиҳое, ки дар фаъолиятҳояшон ба қарори мушаххас омада наметавонанд) низ ба кор бурдан имкон дошт. Аслан он чи ки Косинский дарёфта буд, “муҳаррики инсонҷӯ” (search people engine) номидан дуруст мебуд. Ва пажуҳишгари ҷавон аз ҳар ҷиҳат таҳлукаовар будани ин фаъолият ва таҳқиқоти худро дарк карда буд.
Михал Косинский интернетро як неъмати осмонӣ меҳисобид ва андеша дошт, ки он бояд барои ҳама дар миён гузошта шавад. Ба назари ӯ дар ин “дунёи маҷозӣ” ҳамарӯза, балки ҳар як сония маълумоти шахсии инсонҳо захира шуда истодааст. Пас, чаро одамон аз он истифода набаранд? Ин фаҳмиш дар навбати худ оғози як давраи наве ҳисоб меёфт, ки маҳдудиятҳои олами ҷисмониро убур карда, мафкура ва руҳи насли навро шакл медод. Мафкураи наслеро, ки бо технология баробар ба воя мерасад... Вале Косинский аз он дар андеша афтода буд, ки мабодо рӯзе расаду бо сӯиистифода аз ин “муҳаррики инсонҷӯ” одамонро идора (манипулятсия) намояд. Бинобар ин дар пажуҳишҳои илмии худ чунин як ҷумлаи огоҳикунандаро зикр намуд: “Ин метавонад ба осоиш, озодӣ ва рӯзгори шумо хатар дошта бошад.” Аммо касе сарфаҳм намерафт, ки мақсад аз ин гуфта чист? Мегӯянд, таҳлука ё изтироби ҳамсонро созандагони силоҳи атомӣ низ эҳсос мекардаанд. Яъне онҳо низ ҳис мекардаанд, ки силоҳи мебаровардаи онҳо ба инсоният хатар меорад...
Тавре дар шумораи қаблӣ зикр гардид, ибтидои соли 2014 ширкати фейсбук Косинский ва тими ӯро барои ба суд кашидан таҳдид намуд. Дар баробари ин таҳдид ба онҳо пешниҳоди ҳамкорӣ низ сурат гирифт. Пешниҳодкунандаи ҳамкорӣ Алекс Коган ном дошта, мегӯяд ба замимаи “MyPersonality”, ки тими Косинский роҳандозӣ карда буд, шинос аст, балки чанд вақт боз онро назорат дорад. Номбурда мегӯяд ширкаташ бо фейсбук ҳамкорӣ дорад ва мехоҳад ҷиҳати анҷом додани як таҳқиқот ба маълумоти “MyPersonality” дастрасӣ дошта бошад. Ҳарчанд пешниҳоди ҳамкорӣ карда бошад ҳам, А. Коган он салоҳиятеро надошт, ки мақсади пешниҳодро равшан баён созад. Зеро он махфӣ буд.
Бояд зикр кард, ки ин ҷиҳати моҷаро каме печида менамояд, вале барои шинохти дурусти манзара бояд онро баён дошта бошем. Тибқи маълумоти сарчашмаҳои аврупоӣ, дар ибтидо Косинский ва тими ӯ ба ин пешниҳод таваҷҷӯҳ зоҳир карданд, чаро ки ин метавонист ба онҳо аз лиҳози моддӣ фоидаи калон биёрад. (Ба ибораи дигар, пешниҳодро пазируфтанд). Вале баъдтар андак-андак ба дили Косинский шубҳа роҳ ёфта, дар паи омӯзиши он ширкати махфӣ мешавад. Ба ёд меорад, ки ҳангоми суҳбат Алекс Коган аз SCL Group (Strategic Communication Laboratories) ёдовар шуда буд. Дар рафти омӯзиш Косинский маълум намуд, ки он ҳамчун як ширкати хусусиест, ки худро “агентии идоракунии интихобот (ва референдумҳо) дар сатҳи олӣ” меномад ва хизматрасониҳои маркетингии психологиро ҳам пешниҳод менамояд. Вале яке аз хидматҳои асосии он таъсир расондан ба интихоботҳо гуфта мешавад. Косинскийро маълумоти “хидматгузорӣ барои интихоботҳо” ҳайрон карда буд ва фаҳмида наметавонист, ки кори ӯву тимаш бо интихоботу маъракаҳои интихоботӣ чи дахл дошта бошад?
Он замон Косинский намедонист, ки “сарпаноҳ”-и SCL кист. Дар рӯйхати UK Companies House, ки бақайдгирандаи ширкатҳо дар Британияи Кабир мебошад, исми соҳиби SCL ва зербрендҳои он печ дар печ ва номаълум буд. Вале инаш фаҳмо буд, ки хадамоти интихоботии ширкати мазкур миқёси васееро аз Украина сар карда то Нигерия фаро гирифта, шоҳи Непалро дар мубориза бо исёнгарон дастгирӣ намудааст. Инчунин, бо роҳандозии усулҳои махсус шаҳрвандони Аврупои Шарқӣ ва Афғонистонро барои ҷонибдорӣ аз НАТО ҳавасманд мекардааст. Ташкили низоъҳо барои қудрат, созмон додани издиҳому эътирозҳо ва монанди ин низ ба хадамоти махфии ширкат шомил будааст. Яъне Косинский дарк намуд, ки ба як “минтақаи хатарнок”-е ворид шудааст. Дар ҳамин асно чашмаш ба маълумоти дигаре афтод: SCL Group соли 2013 як ширкати нав кушодааст, то ки дар интихоботи президентии ИМА иштирок намояд. Он ширкат ҳамон Кембриҷ Аналитика будааст.
Шубҳаи вай торафт бештар мегашт, вале ҳанӯз ҳам ҳеҷ чизро фаҳмида наметавонист. Бинобар ин ҷустуҷӯи худро дар бораи ширкати махфии Алекс Коган идома дод. Ниҳоят ба ӯ маълум гашт, ки Алекс Коган ширкати махфиеро барои фаъолияти муштарак намудан бо SCL Group таъсис додааст. Тибқи гузориши рӯзномаи англисии “The Guardian” дар моҳи декабри соли 2015 ва маҷаллаи олмонии “Das Magazin” SCL аз усули кори Косинский ба туфайли Коган хабар ёфтааст. (Яъне барои он ки ширкати махфии Алекс Коган бо SCL Group муштарак фаъолият карда тавонад, ба ҳамкорӣ бо тими Косинский ниёз дошт. Ин ҳамкорӣ, дақиқан аз он иборат буд, ки Коган маълумотро ба SCL Group мефурӯхт. Ва аз тими Косинский танҳо маълумоти коркардшудаи истифодабарандагони шабакаи фейсбук лозим аст, то минбаъд SCL ё худ “агентии идоракунии интихоботҳо” маълумоти дастрасшударо барои худ ва шарикони бузургтараш, ки маъракаҳои интихоботиро ба нафъи онҳо бояд ҳал кунад, истифода барад).
Вақте Косинский аз ҳиллаву найранг, балки аз тиҷорат шудани маълумотҳо хабардор шуд, ҳамкориашро бо Коган дарҳол қатъ карда, аз сӯиистифода шудани номи вай ба директори Маркази равонпизишкии донишгоҳи Кембриҷ (яке аз қадимтарин институтҳо, ки вай он ҷо таҳсил мекард) хабар дод. Ин ҷиҳат дар донишгоҳ ҳангомаи бузургеро ба миён овард, Институт (Маркази равонпизишкии донишгоҳи Кембриҷ) аз ин шуҳрати бадномкунанда дар ташвиш афтод. Александр Коган бошад, ба Сингапур кӯч баста, оиладор шуд ва тағйири ном кард. Акнун Доктор Сектр (Dr. Sectre) ном дошт ӯ. Дар ин миён Михал Косинский ҳам докторантураро хатм карда ҷиҳати кор ба ИМА кӯч баст. Гӯё акнун ҳама чиз муътадил гашта буд.
Манипулятсия шудани Брексит
Моҳи ноябри соли 2015 Найҷел Фараҷ (Nigel Farage), раиси ҳизби Истиқлолияти Шоҳигарии Муттаҳида (Британияи Кабир) эълон кард, ки барои ҷонибдории яке аз ду тарафи маъракаи Брексит, аниқтараш тарафи радикалии он ки “Аз Иттиҳоди Аврупо баро!” ном дошт, ширкате бо маълумоти зиёд (Big Data) ҳамроҳ мешавад. Ин ҳамон Кембриҷ Аналитика буд. Ёдовар мешавем, ки маъракаи Брексит маъракаи сиёсии мухолифони консервативӣ ва баъзе шахсиятҳои алоҳидаи миллатгаро ва аврупобадбини Британия буда, барои хориҷ шудани ин кишвар аз Иттиҳоди Аврупо роҳандозӣ шуда буд. Дар натиҷаи ин маъракаи густурда соли 2016 референдум низ гузарониданд, ки ҷонибдорони хориҷшавӣ аз иттиҳод 51,9 % ва мухолифони хориҷшавӣ 48,1% овоз гирифтанд. Маънои Брексит ҳам аз англисии “Br” (Британия) ва “exit” (хориҷшавӣ) баргирифта шудааст.
Кембриҷ Аналитика дар маъракаи Брексит бо пайгирӣ ва таҳлили маълумоти одамон дар шабакаҳои иҷтимоӣ онҳоро барои ҳадафҳои сиёсӣ истифода мебурд. Аммо баробари маълум шудани натиҷаҳои овоздиҳӣ дӯстонаш ба Михал Косинский мактуб ирсол карда, менависанд, ки “акнун дидӣ, ки чи кор кардӣ?” Ӯ ҳайрон буд, ки чи кор кардааст. Вақте дақиқтар пурсон шуд, ба ӯ гуфтанд, ки бо сӯиистифода аз маълумоти истифодабарандагони фейсбук дар раъйдиҳии Британия дахолат кардааст...
Акнун дар Аврупо бисёриҳо бо шунидани калимаҳои “Кембриҷ”, “таҳлил”, “шахсият” Косинскийро пеши назар меоварданд. Косинский баъд аз он ки масъаларо ташхис кард, ба даҳшат афтод. Зеро бори аввал буд, ки усули ҷорикардаи вай - коркарди маълумоту мушаххасоти истифодабарандагони фейсбук барои мақсадҳои бузург, мақсадҳои сиёсӣ истифода гашта буд. Минбаъд ӯ ба ҳар ҷое, ки мерафт, худро сафед карданӣ мешуд, мегуфт, ки вай ба ширкати Кембриҷ Аналитика ва бо фаъолияте, ки он дар маъракаи Брэксит гузаронидааст, алоқа надорад...
Соли 2016... То интихоботи президентии 8 ноябри ИМА каме бештар аз як моҳ вақт мондааст. Дар яке аз меҳмонхонаҳои муҳташами ИМА ҳамоиши Конкордия-2016, баргузор мегардад, ки дар он чеҳраҳои маъруфи соҳаи иқтисоди дунё иштирок доранд. Зимни муаррифӣ ва даъвати ҳар як меҳмон дар саҳна роҳбари ширкати Кембриҷ Аналитикаро низ зикр мекунанд. Ин бори аввал буд, ки роҳбари як ширкате, ки аз ҳиллаву найранг, сӯиистифодаи маълумот, идоракунии одамон аз лиҳози психологӣ кор мегирад, муаррифӣ мегашт. Ва ӯ Александр Никс ном бурда мешавад. Аксари иштирокдорони ҳамоиш медонистанд, ки Никс, “одами” Трамп дар масъалаҳои рақамӣ ва кор бо интихобкунандагон дар шабакаҳои иҷтимоӣ мебошад. Навори он ҳамоиш то чанд вақт дар шабакаи “Youtube” мавҷуд буд, баъд дастрасӣ ба он номумкин гашт.
Соли 2016 дар рафти баргузории маъракаҳои интихоботиаш номзад ба президентии ИМА Трамп аз тариқи шабкаи “Twitter” ҳар гуна паёмҳое пахш мекард, ки баъзеҳо онро бо ақидаҳои ҷонибдорони Брексит монанд мекарданд. Ҳатто яке аз паёмҳояш чунин буд: “Эҳтимол ба наздикӣ маро Брэксит хитоб кунед...” Вале кам касон пай бурда буданд, ки ӯ бо Кембриҷ Аналитика кайҳо ба мувофиқа расида будаанд ва аз маълумоти истифодабарандагони фейсбук дар рафти интихоботи соли 2016-и ИМА низ “самаранок” истифода шудааст...
(Давом дорад)
“Муҳаррики инсонҷӯ”
Косинский мундариҷаи “маъқулкардаҳо”-и одамонро дар фейсбук таҳлил, роҳи шинохти онҳоро пайдо карда буд. Ва ин корро ӯ бо маълумоти хеле маҳдуд - бо 10 like, 70 like, 150 ва 300 like анҷом медод. Ин амал дар дохили шабакаи иҷтимоии фейсбук анҷом ёфта, вале ҳанӯз роҳбарияти ин шабака ба ин бадахлоқӣ ҳамроҳ нашуда буд. Вақте соҳибони фейсбук ин корро фаҳмиданд, ба ташвиш афтоданд ва дар фикри он шуданд, ки чи сон тугмаи “like”-ро аз миён бардоранд. Лек аллакай кор аз кор гузашта буд.
Аз ҳама муҳим ин ки усули ёфтаи Косинский метавонист баръакс ҳам истифода карда шавад. Мазмун, аз маълумоти истифодабарандагон натанҳо симои психологии онҳоро сохтан мумкин буд, инчунин онҳоро барои ҷустуҷӯи мушаххасоти вижа (волидони аз ҳоли фарзандонашон дар ташвиш, нафарони ғазабнок ё дамдузд, инчуни ҳизбиҳое, ки дар фаъолиятҳояшон ба қарори мушаххас омада наметавонанд) низ ба кор бурдан имкон дошт. Аслан он чи ки Косинский дарёфта буд, “муҳаррики инсонҷӯ” (search people engine) номидан дуруст мебуд. Ва пажуҳишгари ҷавон аз ҳар ҷиҳат таҳлукаовар будани ин фаъолият ва таҳқиқоти худро дарк карда буд.
Михал Косинский интернетро як неъмати осмонӣ меҳисобид ва андеша дошт, ки он бояд барои ҳама дар миён гузошта шавад. Ба назари ӯ дар ин “дунёи маҷозӣ” ҳамарӯза, балки ҳар як сония маълумоти шахсии инсонҳо захира шуда истодааст. Пас, чаро одамон аз он истифода набаранд? Ин фаҳмиш дар навбати худ оғози як давраи наве ҳисоб меёфт, ки маҳдудиятҳои олами ҷисмониро убур карда, мафкура ва руҳи насли навро шакл медод. Мафкураи наслеро, ки бо технология баробар ба воя мерасад... Вале Косинский аз он дар андеша афтода буд, ки мабодо рӯзе расаду бо сӯиистифода аз ин “муҳаррики инсонҷӯ” одамонро идора (манипулятсия) намояд. Бинобар ин дар пажуҳишҳои илмии худ чунин як ҷумлаи огоҳикунандаро зикр намуд: “Ин метавонад ба осоиш, озодӣ ва рӯзгори шумо хатар дошта бошад.” Аммо касе сарфаҳм намерафт, ки мақсад аз ин гуфта чист? Мегӯянд, таҳлука ё изтироби ҳамсонро созандагони силоҳи атомӣ низ эҳсос мекардаанд. Яъне онҳо низ ҳис мекардаанд, ки силоҳи мебаровардаи онҳо ба инсоният хатар меорад...
Тавре дар шумораи қаблӣ зикр гардид, ибтидои соли 2014 ширкати фейсбук Косинский ва тими ӯро барои ба суд кашидан таҳдид намуд. Дар баробари ин таҳдид ба онҳо пешниҳоди ҳамкорӣ низ сурат гирифт. Пешниҳодкунандаи ҳамкорӣ Алекс Коган ном дошта, мегӯяд ба замимаи “MyPersonality”, ки тими Косинский роҳандозӣ карда буд, шинос аст, балки чанд вақт боз онро назорат дорад. Номбурда мегӯяд ширкаташ бо фейсбук ҳамкорӣ дорад ва мехоҳад ҷиҳати анҷом додани як таҳқиқот ба маълумоти “MyPersonality” дастрасӣ дошта бошад. Ҳарчанд пешниҳоди ҳамкорӣ карда бошад ҳам, А. Коган он салоҳиятеро надошт, ки мақсади пешниҳодро равшан баён созад. Зеро он махфӣ буд.
Бояд зикр кард, ки ин ҷиҳати моҷаро каме печида менамояд, вале барои шинохти дурусти манзара бояд онро баён дошта бошем. Тибқи маълумоти сарчашмаҳои аврупоӣ, дар ибтидо Косинский ва тими ӯ ба ин пешниҳод таваҷҷӯҳ зоҳир карданд, чаро ки ин метавонист ба онҳо аз лиҳози моддӣ фоидаи калон биёрад. (Ба ибораи дигар, пешниҳодро пазируфтанд). Вале баъдтар андак-андак ба дили Косинский шубҳа роҳ ёфта, дар паи омӯзиши он ширкати махфӣ мешавад. Ба ёд меорад, ки ҳангоми суҳбат Алекс Коган аз SCL Group (Strategic Communication Laboratories) ёдовар шуда буд. Дар рафти омӯзиш Косинский маълум намуд, ки он ҳамчун як ширкати хусусиест, ки худро “агентии идоракунии интихобот (ва референдумҳо) дар сатҳи олӣ” меномад ва хизматрасониҳои маркетингии психологиро ҳам пешниҳод менамояд. Вале яке аз хидматҳои асосии он таъсир расондан ба интихоботҳо гуфта мешавад. Косинскийро маълумоти “хидматгузорӣ барои интихоботҳо” ҳайрон карда буд ва фаҳмида наметавонист, ки кори ӯву тимаш бо интихоботу маъракаҳои интихоботӣ чи дахл дошта бошад?
Он замон Косинский намедонист, ки “сарпаноҳ”-и SCL кист. Дар рӯйхати UK Companies House, ки бақайдгирандаи ширкатҳо дар Британияи Кабир мебошад, исми соҳиби SCL ва зербрендҳои он печ дар печ ва номаълум буд. Вале инаш фаҳмо буд, ки хадамоти интихоботии ширкати мазкур миқёси васееро аз Украина сар карда то Нигерия фаро гирифта, шоҳи Непалро дар мубориза бо исёнгарон дастгирӣ намудааст. Инчунин, бо роҳандозии усулҳои махсус шаҳрвандони Аврупои Шарқӣ ва Афғонистонро барои ҷонибдорӣ аз НАТО ҳавасманд мекардааст. Ташкили низоъҳо барои қудрат, созмон додани издиҳому эътирозҳо ва монанди ин низ ба хадамоти махфии ширкат шомил будааст. Яъне Косинский дарк намуд, ки ба як “минтақаи хатарнок”-е ворид шудааст. Дар ҳамин асно чашмаш ба маълумоти дигаре афтод: SCL Group соли 2013 як ширкати нав кушодааст, то ки дар интихоботи президентии ИМА иштирок намояд. Он ширкат ҳамон Кембриҷ Аналитика будааст.
Шубҳаи вай торафт бештар мегашт, вале ҳанӯз ҳам ҳеҷ чизро фаҳмида наметавонист. Бинобар ин ҷустуҷӯи худро дар бораи ширкати махфии Алекс Коган идома дод. Ниҳоят ба ӯ маълум гашт, ки Алекс Коган ширкати махфиеро барои фаъолияти муштарак намудан бо SCL Group таъсис додааст. Тибқи гузориши рӯзномаи англисии “The Guardian” дар моҳи декабри соли 2015 ва маҷаллаи олмонии “Das Magazin” SCL аз усули кори Косинский ба туфайли Коган хабар ёфтааст. (Яъне барои он ки ширкати махфии Алекс Коган бо SCL Group муштарак фаъолият карда тавонад, ба ҳамкорӣ бо тими Косинский ниёз дошт. Ин ҳамкорӣ, дақиқан аз он иборат буд, ки Коган маълумотро ба SCL Group мефурӯхт. Ва аз тими Косинский танҳо маълумоти коркардшудаи истифодабарандагони шабакаи фейсбук лозим аст, то минбаъд SCL ё худ “агентии идоракунии интихоботҳо” маълумоти дастрасшударо барои худ ва шарикони бузургтараш, ки маъракаҳои интихоботиро ба нафъи онҳо бояд ҳал кунад, истифода барад).
Вақте Косинский аз ҳиллаву найранг, балки аз тиҷорат шудани маълумотҳо хабардор шуд, ҳамкориашро бо Коган дарҳол қатъ карда, аз сӯиистифода шудани номи вай ба директори Маркази равонпизишкии донишгоҳи Кембриҷ (яке аз қадимтарин институтҳо, ки вай он ҷо таҳсил мекард) хабар дод. Ин ҷиҳат дар донишгоҳ ҳангомаи бузургеро ба миён овард, Институт (Маркази равонпизишкии донишгоҳи Кембриҷ) аз ин шуҳрати бадномкунанда дар ташвиш афтод. Александр Коган бошад, ба Сингапур кӯч баста, оиладор шуд ва тағйири ном кард. Акнун Доктор Сектр (Dr. Sectre) ном дошт ӯ. Дар ин миён Михал Косинский ҳам докторантураро хатм карда ҷиҳати кор ба ИМА кӯч баст. Гӯё акнун ҳама чиз муътадил гашта буд.
Манипулятсия шудани Брексит
Моҳи ноябри соли 2015 Найҷел Фараҷ (Nigel Farage), раиси ҳизби Истиқлолияти Шоҳигарии Муттаҳида (Британияи Кабир) эълон кард, ки барои ҷонибдории яке аз ду тарафи маъракаи Брексит, аниқтараш тарафи радикалии он ки “Аз Иттиҳоди Аврупо баро!” ном дошт, ширкате бо маълумоти зиёд (Big Data) ҳамроҳ мешавад. Ин ҳамон Кембриҷ Аналитика буд. Ёдовар мешавем, ки маъракаи Брексит маъракаи сиёсии мухолифони консервативӣ ва баъзе шахсиятҳои алоҳидаи миллатгаро ва аврупобадбини Британия буда, барои хориҷ шудани ин кишвар аз Иттиҳоди Аврупо роҳандозӣ шуда буд. Дар натиҷаи ин маъракаи густурда соли 2016 референдум низ гузарониданд, ки ҷонибдорони хориҷшавӣ аз иттиҳод 51,9 % ва мухолифони хориҷшавӣ 48,1% овоз гирифтанд. Маънои Брексит ҳам аз англисии “Br” (Британия) ва “exit” (хориҷшавӣ) баргирифта шудааст.
Кембриҷ Аналитика дар маъракаи Брексит бо пайгирӣ ва таҳлили маълумоти одамон дар шабакаҳои иҷтимоӣ онҳоро барои ҳадафҳои сиёсӣ истифода мебурд. Аммо баробари маълум шудани натиҷаҳои овоздиҳӣ дӯстонаш ба Михал Косинский мактуб ирсол карда, менависанд, ки “акнун дидӣ, ки чи кор кардӣ?” Ӯ ҳайрон буд, ки чи кор кардааст. Вақте дақиқтар пурсон шуд, ба ӯ гуфтанд, ки бо сӯиистифода аз маълумоти истифодабарандагони фейсбук дар раъйдиҳии Британия дахолат кардааст...
Акнун дар Аврупо бисёриҳо бо шунидани калимаҳои “Кембриҷ”, “таҳлил”, “шахсият” Косинскийро пеши назар меоварданд. Косинский баъд аз он ки масъаларо ташхис кард, ба даҳшат афтод. Зеро бори аввал буд, ки усули ҷорикардаи вай - коркарди маълумоту мушаххасоти истифодабарандагони фейсбук барои мақсадҳои бузург, мақсадҳои сиёсӣ истифода гашта буд. Минбаъд ӯ ба ҳар ҷое, ки мерафт, худро сафед карданӣ мешуд, мегуфт, ки вай ба ширкати Кембриҷ Аналитика ва бо фаъолияте, ки он дар маъракаи Брэксит гузаронидааст, алоқа надорад...
Соли 2016... То интихоботи президентии 8 ноябри ИМА каме бештар аз як моҳ вақт мондааст. Дар яке аз меҳмонхонаҳои муҳташами ИМА ҳамоиши Конкордия-2016, баргузор мегардад, ки дар он чеҳраҳои маъруфи соҳаи иқтисоди дунё иштирок доранд. Зимни муаррифӣ ва даъвати ҳар як меҳмон дар саҳна роҳбари ширкати Кембриҷ Аналитикаро низ зикр мекунанд. Ин бори аввал буд, ки роҳбари як ширкате, ки аз ҳиллаву найранг, сӯиистифодаи маълумот, идоракунии одамон аз лиҳози психологӣ кор мегирад, муаррифӣ мегашт. Ва ӯ Александр Никс ном бурда мешавад. Аксари иштирокдорони ҳамоиш медонистанд, ки Никс, “одами” Трамп дар масъалаҳои рақамӣ ва кор бо интихобкунандагон дар шабакаҳои иҷтимоӣ мебошад. Навори он ҳамоиш то чанд вақт дар шабакаи “Youtube” мавҷуд буд, баъд дастрасӣ ба он номумкин гашт.
Соли 2016 дар рафти баргузории маъракаҳои интихоботиаш номзад ба президентии ИМА Трамп аз тариқи шабкаи “Twitter” ҳар гуна паёмҳое пахш мекард, ки баъзеҳо онро бо ақидаҳои ҷонибдорони Брексит монанд мекарданд. Ҳатто яке аз паёмҳояш чунин буд: “Эҳтимол ба наздикӣ маро Брэксит хитоб кунед...” Вале кам касон пай бурда буданд, ки ӯ бо Кембриҷ Аналитика кайҳо ба мувофиқа расида будаанд ва аз маълумоти истифодабарандагони фейсбук дар рафти интихоботи соли 2016-и ИМА низ “самаранок” истифода шудааст...
(Давом дорад)
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед