Ба озмуни “Раиятпарвар”

Бузургӣ ва моҳияти ходими сиёсии сатҳи давлат фақат бо он корҳое муайян карда намешавад, ки замони дар сари қудрат будан барои халқу кишвараш кардааст. Балки аз он ҳам бармеояд, ки анъанаҳои олиҷанобро эҳё намудаву асоси корномаҳои бунёдкоронаи хеш қарор дода, барои оянда чӣ роҳеро муайян кардааст ва таърихи халқашро бо имрӯзи он тавассути чи торҳое пайвастааст. Ин нукта ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон комилан тааллуқ дорад. Дар давраи тақдирсози ҳаёти кишвараш ба майдони сиёсат қадам ниҳода, худ ба худ ба шахсияти таърихӣ табдил наёфтааст ӯ. Балки ҳама корҳои муҳимтаринеро, ки халқи тоҷик ва беҳтарин фарзандони он дар таърихи мавҷудияти миллат карда буданд, дар хеш таҷассум намуд ва ин имконаш дод, ки ҳамсафи бузургтарин қаҳрамонон - Исмоили Сомонӣ, Спитамен, Катан, Австан, Темурмалик ва дигарон бигардад.

Ходими бузурги сиёсиву давлатӣ, пешвои воқеии миллатро ба айсберг - кӯҳи яхине метавон ташбеҳ дод, ки дар паҳноҳои уқёнус шино дорад. Он касро бо шаҳомати хеш мафтун мекунад, ҳол он ки мо танҳо сеякашро мебинему ду ҳиссаи дигараш зери об ниҳон аст.

Чунин менамояд, ки дар бораи Президент бисёр чизҳоро медонем. Оид ба сафарҳои давлатию кориаш ба мамлакатҳои хориҷӣ мехонему мешунавем, тавассути оинаи нилгун сафарҳояшро ба шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ, мулоқотҳояшро бо аҳли заҳмату зиёиён мебинем. Ӯ дар назди халқ суханрониҳое мекунад, ки дар онҳо тактикаву стратегияи рушди кишвар дар солҳои наздик ва ояндаи дур равшан баён ёфтаанд. Мо ба қадри аёният ва тавсиаи қарорҳояш мерасем ва мефаҳмем, ки Роҳбари давлат шахси нотакрор аст. Ӯро одамон интихоб ва ба ин мақоми олӣ пешбарӣ намуданд, чунки ғайр аз ҷавон будану қатъият доштан ба дигар талаботе низ, ки ба сарвари мамлакат пешниҳод мешавад, мувофиқат менамуд; замони печидаву мураккаб вайро интихобу пешбарӣ кард ва ӯ ба ниёзҳои замони душвори гузариш аз як шакли таърихӣ ба дигараш комилан ҷавобгӯ буд. Вале сифати асосии Пешвои миллат фақат дар ин не, балки дар симои ахлоқӣ ва ғановати маънавии ӯст. Вай бояд аз замони хеш боло бошад. Ва тавре ки замон ӯро интихобиду таъин кард, ӯ низ бо фаъолияти хеш замонро муайян мекунад ва солҳои сари қудрат буданаш давроне мешаванд, ки номи ӯро мегирад.

Имрӯз мо аллакай метавонем ба оянда бо назари нек ва дилпурона назар афканем. Ва ҳамон тавре, ки даҳсолаҳои ба нахустдавлати тоҷикон ҳукм рондани Исмоили Сомонӣ дар таърих давраи Исмоили Сомонӣ номида мешаванд, солҳоеро, ки Президент ба харобу тақсим шудани мамлакати хеш роҳ надод, оташи ҷанги бародаркуширо хомӯш кард, самтҳои ояндасози иқтисодиёт, сиёсат ва дигар соҳаҳои ҳаёти давлатро муайян намуда, рушду нумӯъ бахшид, давраи Эмомалӣ Раҳмон хоҳанд номид. Ин дар оянда рӯй хоҳад дод, вале имрӯз мо шоҳидон, иштирокчиён ва иҷрокунандагони нуктаҳое ҳастем, ки ба барқароркунӣ, таҳким ва инкишофи Тоҷикистон равона шудаанд. Дар гузаштаи начандон дур он яке аз понздаҳ ҷумҳурии Иттиҳоди Шуравӣ буд ва муносибат нисбаташ дархурди ҳол сурат мегирифт. Имрӯз Тоҷикистон кишвари соҳибистиқлолест, ки саду чил давлати дунё эътирофаш кардаанд, кишвари аз назари ҷуғрофӣ хурд, вале дорои имкониятҳои бузургест, ки дар ҳама гӯшаҳои дунё медонанд ва ба ҳарфаш гӯш медиҳанд.

Аз рӯзи эълони Истиқлолияти давлатӣ ва соҳибихтиёрии Тоҷикистон ҳамагӣ беш аз се даҳсола сипарӣ шудааст. Аз рӯи ченаки таърих ин басо муҳлати кӯтоҳ аст. Вале дар ин солҳо корҳои зиёде ба анҷом расиданд, таҳкурсии корномаҳои ояндаи халқи тоҷик, ки ҳаракати мунтазам ба сӯи пеш бидуни он имкон надорад, гузошта шуд. Агар ба роҳи тайшуда як назар афканем, бори дигар бубинем, ки аз чӣ оғоз намудему ба чӣ ноил шудем, ҳатман ба қадри ирода, қувва, қатъият ва дурандешии Президенти Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон мерасем.

Президент саропо пеши назари мост. Дар муносибат бо одамон самимист, аз ғуруру худдонамие, ки чӣ ҷои пинҳон кардан, хоси баъзе ходимони давлатист, фарсахҳо дур аст. Бо вуҷуди ин, мо сеяки шахсияти густурдае чун Эмомалӣ Раҳмонро мебинем. Намедонем мо, ки ин ё он қарори ӯ дар баҳои чӣ фикру хаёлҳо ва ҷустуҷӯю талошҳо муяссар мешавад. Ягон хислати неки инсонӣ ба Президент бегона нест, бо шубҳаву гумонҳо низ ошност, вале қобилияти бартараф намудани онҳоро дорад, вай имрӯзи кишварро бо таърихи ғаниву мураккаб ва пуртазоди он муқоиса мекунад ва ин имконияташ медиҳад ягона роҳи дурустеро интихоб намояд, ки ба мамлакат беҳад зарур, ба тамоми халқ басо лозим аст.

Аз се ду ҳиссаи кори бузурги ақлоние, ки ҳар рӯзу ҳар соат Президент анҷом медиҳад, барои мо ниҳон мемонад, вале чӣ ҷолибанд онҳо барои нафарони ба тасвири замон, дидану қадр кардани инсони пурғайрату қобиле масъул, ки дар давраи мураккабу тақдирсоз натарсид бори масъулияти бузурги қисмати халқу мамлакати хешро бар дӯш бигирад. Охир, ходими воқеии сатҳи давлатро лозим меояд, ки барои рафтору қарорҳои худ натанҳо рӯёрӯи муосирон, балки дар назди таърих - довари беғаразтарину одилтарини ҳар касу ҳар чиз ҷавоб бигӯяд.

Оре, аз се ду ҳиссаи кӯҳи мӯҳташами яхин. Вале гуфтан нодуруст мебуд, ки он ду ҳисса ба дарку диди ботинии муҳаққиқи эҷодӣ дастнорасанд. Мо, хоҳем-нахоҳем, нақши шахсиятамон дар ҳама чиз, гуфтор, рафтор, муносибатамон бо атрофиён аён мешавад. Касоне, ки мулоқот бо Президенти кишвар, шунидани суханрониҳояш муяссарашон гардидааст, якдилона аз самимият, ҷаҳду талоши ба ҳар як сокини мамлакат расондани фикру андешаи хеш, кушодадилӣ ва накӯхоҳиаш мегӯянд, асли ӯро дарк кардаанд.

Дар бораи Эмомалӣ Раҳмон бисёр гуфтаву навиштаанд. Вале он ҳама ҷиҳатҳои алоҳидаи шахсияти бисёрҷабҳаи ӯст, чунки дунёи бойи маънавӣ, қобилияти тасхиркунандааш дар масъалаҳои таърих, маросиму анъанаҳо, фарҳанги халқи тоҷик, тафаккури фалсафии воқеият - ин ҳама китобест, ки то ҳол аз назарҳо дур монда, ба таври бояду шояд рӯи коғаз наомадаанд. Ва мо бо дӯсти ҳамқаламам шодравон Леонид Чигрин дувоздаҳ сол муқаддам назди хеш вазифаи мураккаби ақаллан қисман нишон додани меъёрҳои маънавиеро гузоштем, ки шахсияти Президентро ташаккул додаанд, дар вуҷуди ӯ беназирӣ ва истеъдоди пешвои ҳақиқии миллатро парвардаанд.
Калиди ҳалли ин масъаларо дар муроҷиат ба таърих, ба он намунаҳояш, ки дар пайравӣ аз онҳо ҳар як ходими сиёсӣ ва давлатӣ ба авҷи хидмати беғаразонааш ба ҷомеа мерасад, дидем.

Ҳамин тавр, қиссаи бадеӣ-публитсистии “Корномаи Эмомалӣ Раҳмон”, ҳамчунин китоби хотироти эшон “Дар бораи замон ва дар бораи худ”, драмаҳои публитсистии “Чароғи раҳнамо”, “Рӯ ба рӯшноӣ” эҷод шудаанд. Имрӯз ин китобҳоро аз рафҳои мағозаҳои китоб наметавон пайдо кард, чаро ки хонандагон ин асарҳоро бо шавқ мутолиа мекунанд.

Ин ҳама қиёсҳои даврони қаҳрамониҳои мозӣ ва имрӯз ба дарёфти сарчашмаҳое ёрӣ мерасонанд, ки корномаи Президенти Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон, моҳияти шахсияти ӯро ташаккул додаанд, чунки дарахти тановар фақат дар замини файзбахш мерӯяд. Ва тасодуф нест, ки Президент ҳамоҳангии афкору ниятҳояшро дар таърихи халқи хеш меҷӯяд ва асарҳояш низ ба таърихи мамлакат ва миллати куҳанбунёди тоҷик бахшида шудаанд.

Мегӯянд, ки агар шаҳомати кӯҳро фаҳмидан бихоҳӣ, ба он наздик бишав. Дар китоби “Корномаи Эмомалӣ Раҳмон”, ки то ҷое иттилоъ дорем, ба 15 забони дунё тарҷума ва нашр шудааст, мо кӯшидем ба қуллае наздик шавем, ки имрӯз дар паҳнои сиёсату давлат Президенти Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон ба шумор меояд. Раванди ташаккули шахсияти ӯ чӣ гуна сурат гирифтааст, чӣ гуна аст робитаи мутақобилаи он бо таърихи халқ, чӣ сон мавриди мулоҳиза қарор мегирад он ва дар нияту қарорҳо нақш мебандад? Дар ин хусус ҳанӯз касе нагуфта буд ва мо кӯшидем ин ҷиҳати ҳаёти Эмомалӣ Раҳмонро равшан кунем.

Хоксории ӯ ба ҳама маълум аст. Таърифу тавсиф ва тантанаҳои пурдабдабаро ба ифтихори хеш дӯст намедорад; марди амал аст ва амалро аз шаф-шафҳои тӯлониву холӣ афзалтар медонад. Вале ҳоло мавриди дигар аст: ҷашни давлатии ҷумҳурӣ ва санаи хотирмони ҳаёти худи Президент; маҳз онҳо сабаб шуданд, ки мо ба ибрози сухани хеш оид ба Пешвои миллату Сарвари давлат пардохтем.

Эмомалӣ Раҳмон фарзанди халқи хеш аст ва робитааш бо сарзамини аҷдодӣ халалнопазир, бо ғами мамлакати худ мезияд ва бо фаъолияти бисёрҷабҳа имрӯзу ояндаи онро муайян мекунад. Аз ин ҷо сарчашма мегирад таваҷҷуҳи ӯ умуман ба таърих ва аз ҷумла ба таърихи халқи тоҷик, чунки ба амри маъруф, гузаштаро надониста, ояндаро бунёд кардан номумкин аст. Президент ояндаи халқу кишварашро андешамандона ва пурсамар месозад.

Таърих барои Эмомалӣ Раҳмон рӯйхати хушку холии санаҳову воқеаҳову ҳолномаҳои онҳое нест, ки дар замони худ қисмати халқу кишварҳоро ҳал мекарданд. Балки чашмаи ҷонбахшест, ки оби софаш неру мебахшад, эҳсоси фалсафии ҳаёт ва дарки воқеии вазифаи ҳар касро дар рӯи замин ташаккул медиҳад.

Сифатҳои беҳтарини халқи тоҷик дар шахсияти Президент таҷассум ёфтаанд. Ӯ ватандӯст аст, қатъияту ҷасурӣ дорад, аз масъулият намеҳаросад ва ба ҳар мушкиле, ки чун пӯлод обутобаш медиҳад, омодагӣ зоҳир мекунад. Вале сифатҳои қаҳрамонони гузашта барои Эмомалӣ Раҳмон нафақат намунаи ибратанд ва амалҳои ӯ на танҳо пайравии онҳост. Президенти Тоҷикистон ин ҳамаро дар худ ҳал мекунад ва ин ба шахсияти ӯ махсусияту нотакрории амиқ мебахшад. Масалан, тиллову нуқраро бо ҳам гудохта, электрон - фулузи наве ҳосил мекунем, ки хусусиятҳои хос дорад. Барои ҳамин, лаҳзаҳои ҳазорсолаҳоро нақл карда, онҳоро бо имрӯз муқоиса намудем, кӯшидем нишон диҳем, ки чӣ монандиҳое доранд сифатҳои Спитамен ва Эмомалӣ Раҳмон, чӣ қаробатест миёни амалҳои амир Исмоили Сомонӣ ва Президенти Тоҷикистон.

Ин муқоисаҳо воқеиянд, чунки ҳамаи мо дар силсилаи беохири наслҳо, ки аз қаъри замонҳо ба ояндаи дур тӯл мекашад, ҳалқаҳоем ва робитаву ягонагиамон бо онҳое, ки қабл аз мо зистаанд, бебаҳс аст. Аз ин рӯ, руҷӯъ ба таърих ва арбобони барҷастаи он барои мо воситаи таҷассуми бадеии қаҳрамони китобамон гардид. Асарҳои таърихии худи Эмомалӣ Раҳмон ҳам ганҷи пурбаҳои донишҳо оид ба гузаштаи халқи тоҷик, дарку андешаи онанд, ки чӣ корҳо карда шуд ва барои зиндагии осудаи миллат боз чӣ бояд кард. Халқи тоҷик на танҳо қисми таркибии ҷомеаи ҷаҳонист. Таърихи онро ба саҳифаи дурахшони тамаддуни инсоният шабоҳат додан метавон ва Президенти ҷумҳурӣ талош дорад, ки чунин саҳифаҳо дар оянда ҳам бошанд.

Мафҳуми корнома серпаҳлӯст. Корномаҳое ҳастанд, ки бо тақозои вазъият, масалан, наҷоти нафаре содир шудаанд. Чунин корнамоиҳо ҳам қобили тақдиранд, лекин ногузир фаромӯш мешаванд ва ё дар ёди шумораи ками одамон мемонанд. Корномаҳое ҳастанд ба дарозои замон, ки аз амалҳо баҳри наҷот ё шукуфоии миллат иборатанд. Ба чунин корномаҳо арбобони бузурги сиёсату давлат қодиранд. Онҳо ба баҳои сазовори мардум ноил гашта, дастоварди таърихи он ва ё таърихи тамоми инсоният мешаванд.

Маҳз чунин корномае ба дарозои замон, ки ду даҳсолаи мураккабу муҳимро дар бар мегирад, нишон дод Президенти Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон. Хомӯш кардани оташи ҷанги бародаркушӣ, ҳифзи ягонагии давлати ҷавони тоҷик ва таъмини истиқлолияти воқеии Ҷумҳурии Тоҷикистон саҳифаҳои заррини онанд. Эмомалӣ Раҳмон сохтори бегазанди ҳокимияти фаъолу ташаббускорро бунёд ниҳод, таҳкурсии кишварро мустаҳкам намуд, роҳҳои рушди мунтазами тамоми соҳаҳои онро муайян кард. Ин номгӯи як қисми корҳоест, ки мавсуф чун Сарвари давлат ба иҷро расондааст.

Лозим ба ёдоварист лаҳзаеро, ки аввали соли 2013, ҳини мулоқот бо намояндагони табақаҳои мухталифи ҷомеа дар маҷлисгоҳи ҳукумати вилояти Суғд сурат гирифта буд. Дар ҷараёни суҳбат нафаре бо суол ба як тан аз муаллифони ин китоб муроҷиат кард: “Шумо китобатонро “Корномаи Эмомалӣ Раҳмон” номгузорӣ кардед. Бигӯед, шумо кадом корномаи эшонро дар назар доред?”. Мо ба ин суол бо суол муроҷиат кардем: “Шумо китобро хондаед? Ба назарам не. Агар мехондед, чунин суолро намедодед. Бо вуҷуд, ман аз ҷавоб нагурехта чунин мегӯям, шуморо намедонам, вале барои ман ки беш аз 20 сол бо Эмомалӣ Раҳмон ҳамроҳу ҳамфикр ва ҳамақида ҳастам, дар кори якҷоя ба хубӣ эҳсос намудам, ки ҳар рӯзи ӯ корнома аст. Ва шумо баъди мутолиаи китоб ба ин даъвии ман сахт мӯътақид хоҳед шуд”.

Мегӯянд, ки ҳама чиз дар муқоиса маълум мешавад. Ба умқи таърихи миллати тоҷик сар фурӯ бурда, шахсиятеро ҳамвазни Президенти Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон ёфтан душвор аст, ки дар чунин муддати кӯтоҳи таърихӣ барои халқу кишвараш ин қадар корҳо карда бошад. Корномаи Оли Сомон дар муддати як аср ба вуқӯъ пайваст. Эмомалӣ Раҳмон ҳамон корро дар ду даҳсола анҷом дод.

Ба мо эрод гирифта метавонанд, ки воқеаҳои таърихии дар китоб нақлшуда аз рӯи мундариҷа бузургҳаҷманд ва дар ҳикояти мо ҷои зиёдеро гирифтаанд. Мо ин корро донис-та, бо ду сабаб, кардем. Аввалан, бо мақсади ба хонандагон додани тасаввуроти то ҳадди имкон васеъ дар бораи воқеаву қаҳрамонҳои бостон, чунки бисёр хонандагон дар бораи он замонҳо фақат шунидаанд ва тасаввуроти мукаммал надоранд. Сониян, барои он ки қаҳрамонони он замонҳоро бо Президенти Тоҷикистон муқоиса намоем, далелу санадҳои асосноку бавазн лозим аст. Адабиёт шитобу баёни нотамомро намеписандад.

Инак, ин китоб, офарандагони хешро тарк гуфта, ҳаёти мустақилона оғоз намуд. Он гӯё муаллифони худро муаррифӣ менамояд, нияти онҳоро ошкор месозад, бо баъзе эродҳо розӣ ва бо нуктагирон дар баҳс мешавад. Ин китоб-ро аз худ дур кардаву ба ҳаёти мустақилона гуселонда, мехоҳем хонандагон ба мазмуни он сар фурӯ бурда, дар бораи он паҳлӯҳои шахсияти Президенти Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон тасаввурот ҳосил кунанд, ки аз назари аҳли ҷомеа дуранд ва махсусияту паҳнои онро ифода менамоянд. Мехоҳем хонандагон бифаҳманд, ки чӣ корҳои зиёде кардааст ӯ, чӣ талошҳое ба харҷ додааст, дарки ин нукта қадри корҳои анҷомшуда аст.

Ва агар ин моро заррае муяссар гардида бошад, пас маълум мешавад ба ҳадафе, ки бо офаридани қиссаи мустанаду бадеии “Корномаи Эмомалӣ Раҳмон” доштем, расидаем.

ҲАР РӮЗИ Ӯ КОРНОМА АСТ

(Дар ҳошияи китоби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон “Дар бораи замон ва дар бораи худ” - ба забони русӣ, Душанбе, “Эр-граф”, соли 2015)

Бемуболиға мехоҳам бигӯям, ки ин китоб китоби ғайриоддист. Мо хуб медонем, қариб аксарияти ходимони давлатӣ ё сиёсатмадорони варзида, ҳамин ки аз сари кор рафтанд, ба иншои зиндагиномаи хеш шурӯъ мекунанд. Баъзе аз ин асарҳо зуд диққати мардумро ба тарафи худ ҷалб менамоянд, вале як қисмашон шавқи хонандаро бедор карда наметавонанд. Онҳо чанд саҳифаи чунин китобҳоро сараму дилам варақ зада, баъд аз баҳри идомаи мутолиа мебароянд ва он китобро болои раф гузошта, оҳиста-оҳиста аз хотир мебароранд. Сабаб чист? Сабаб он аст, ки ин қабил китобҳо танҳо нақли айёми мозиро дар бар мегиранд, дар бораи имрӯзу фардо чизи ҷолибе дар саҳфаи ин китобҳо барои худ ҷой пайдо намекунанд.

Китоби Президенти мо – китоби имрӯз, дар бораи мухобираест, ки имрӯз ба вуқӯъ пайвастааст. Ва ин якҷоякунии селобаи ду айём чун риштаҳои рангобаранги қолинҳои зебову мунаққашро пеши назари мо ҷилвагар месозанд. Гуфтугӯи ниҳоят ошкоро, бе худнамоӣ, ки ба дигар ходимони давлатӣ хос аст, кӯшиши бо муосирон ва ҳамватанон рушод дар бораи он чизе, ки қалб тақозо менамояд, дар хусуси чӣ андешаҳо дар шуур давр мезананд ва дар бораи ҳама проблемаҳо бо мардум рӯирост ҳарф задан, изҳори андеша кардан маҳаки асосии ин китобро ташкил медиҳад.

Ба пиндори ман чунин китобҳо хеле кам, аҷаб не, то ҳанӯз навишта нашудаанд. “Қайдҳои Президент” бештар рози дилро ба хотир меорад, офарандаи он муҳимтарин лаҳазоти зиндагиномаи хешро ҷудо-ҷудо рӯйи коғаз меорад. Ва ин корро на ба хотири он мекунад, ки бори дигар онҳоро ёдрас кунад. Мо хуб медонем, роҳ ба ҷониби қуллаҳои ҳокимият барои Эмомалӣ Раҳмон росту ҳамвор саҳл набуд. Фарзанди як деҳқони оддӣ ба зинаҳои мансабҳои зиндагӣ на ба он хотир баланд баромад, ки кӯшиши барои худ ба вуҷуд овардани карёра мекард. Ӯро мардум интихоб намуд, мардум пешакӣ дар ниҳоди ӯ сиёсатмадори тавоно ва ходими намоёни давлатиеро, ки қодир аст, қувваю мадори худ баҳри он равона созад, ки Тоҷикистони азизро аз вартаи ҳалокат берун орад, диданд ва эҳсос карданд ва мутмаин буданд, ки вай боварии онҳоро ҳамаҷониба ба ҷо меорад.

Ва ҳамин тавр ҳам шуд. Президент барҳақ, ҳама кори аз дасташ меомадаро ба он хотир мекунад, ки Тоҷикистони куҳан дар харитаи олам натанҳо давлатдории худро аз даст диҳад, балки дар як радиф бо дигар кишварҳои муқтадири олам гомҳои ҷасурона бардорад.

Самимият ва кушодарӯӣ – яке аз хислатҳои асосӣ ва ҳамидаи Эмомалӣ Раҳмон мебошад. Ва мо бо чашми сар мебинем, ки Президенти мо ин аломатҳоро ҳеҷ гоҳ тағйир намедиҳад. Бо мардум ҳамеша наздик аст, кушоду равшан ҳарф мезанад, проблемаҳои дар зиндагии имрӯза пешорӯйи мо қарордоштаро ҳеҷ гоҳ сарфи назар намекунад. Ӯ дар ҳалли ҳама проблемаҳо бо халқ маслиҳату машварат мекунад. Ҳамин аст, ки мардум ӯро ва ӯ халқашро дӯст медорад.

Китоби нави Президент бо шавқу завқ мутолиа карда мешавад. Ин қиссаи ҷолиби Сарвари давлат моро водор месозад, ки онро то охир бихонем, ба умқи он фурӯ равем ва ҳаққонӣ баҳо бидиҳем. Дар назари ҳама хуб шуда наметавонӣ ва сарвари мо ба ин эҳтиёҷ ҳам надорад ва кӯшиш ҳам намекунад, ки дар пеши назари ҳама хуб бошад. Вай марди кор аст, фарзанди халқи хеш аст ва масъулияти худро дар пеши одамон, замон ва таърих ба хубӣ эҳсос менамояд.

Мундариҷаи китоб дар пеши назари мо, инсони бофаросат, доно, фозил, нуқтасанҷ, донандаи таърих, осори безаволи классикони адабиёт, олимони гузаштаи моро бозгӯ менамояд. Тамоми лавҳаҳои китоб мантиқан дурусту пурмӯҳтавост, нутқи муаллиф хушобуранг ва пурмаънист. Гоҳ-гоҳе мо изҳороти баъзе рӯзноманигоронро мешунавем, ки онҳо мегӯянд: дар мо саволҳои бисёре ҷамъ шудааст, ки мехоҳем он суолҳоро ба Сарвари давлат бидиҳем. Бале, бояд иқрор шуд, ки ҳар яки мо мехоҳем вобаста ба проблемаҳое, ки моро имрӯз ба ташвиш меорад, посухҳои аниқу дақиқ бигирем. Китоби нави Президент ба мо имконият фароҳам меорад, бубинем, ки бар дӯши Сарвари давлат чӣ сон бори вазнине бор шудааст ва ҳар як дақиқаи рӯзу шабҳо барои ӯ чӣ қадар азиз аст. Эмомалӣ Раҳмон тавассути ин китоб ба мо гуфтанист, Президент чӣ рӯзгореро аз сар мегузаронад, шумо бояд аз таҳти дил бо ман суҳбат кунед, беҳтар мешуд, агар ба мундариҷаи ин китоб чуқуртар фурӯ равед, ана, он лаҳза бисёр суолу проблемаҳо бе душворӣ ҳалли худро меёбанд. Ин масъалаҳо барои ман низ хеле муҳиманд ва ман ҳар рӯз кӯшиш мекунам, он масоил ҳалли худро ба зудӣ ёбанд. Имрӯз дар Тоҷикистон беш аз 10 миллион кас кору зиндагӣ мекунанд ва ҳама мехоҳад бо Сарвари давлат мулоқот кунад. Агар Президент барои ин миқдор аҳолӣ як дақиқагӣ ҷудо кунад, барои ин кор моҳҳо лозим меояд ва мутаассифона, барои худ чунин имкониятро фароҳам оварда наметавонад. Барои ҳамин китоби “Дар бораи замон ва дар бораи худ” навишта шудааст. Ин ҳам як шакли мулоқот бо ҳар меҳнаткаш, сокини кишвар аст. Аз ин тарзи муколама ҳарду тараф бурд мекунад.

Тоҷикистон кишвари қадима буда, бо халқи боистеъдод ва ҳунарманд дар тамаддуни ҷаҳонӣ ҳиссаи сазовор ва пурарзиш гузоштааст, ки ин аз назари ҳамагон дур намондааст. Президент дар китобаш ин ҳамаро бо факту рақамҳои эътимодбахш ба қалам медиҳад. Дар тамоми давомнокии таърихи худ халқи тоҷик на як бор ба имтиҳоноти ҷиддии ҳаёт рӯ ба рӯ омада, даҳшатноктарин айёмро аз сар гузарондааст. Кишвар на танҳо дар ҳолати талаф ёфтан ё набудан, ҳатто дар вартаи ҳалокат, нестшавӣ қарор дошт. Танҳо ягонагии халқ, аниқ мушаххас намудани худогоҳӣ ва таҳаммули бузург кӯмак намуд, ки ҳама мушкилот ҳалли худро ёбанд. Дар чорраҳаи душвори таърих ҳамин сифатҳо заруранд ва Президент низ дар китобаш рӯирост ҳарф мезанад: Душвор? Бале душвор! Бале, танҳо сабру таҳаммул ва муттаҳидии халқ ӯро кӯмак намуд, ки аз вазъияти вазнин баромада, рӯ ҷониби роҳе гирад, ки ба як маънӣ метавон онро роҳи васеъ ва мустаҳкам номид.

Як ибораи хубе ҳаст: аз пушти дарахтон ҷангалро намебинем. Дар иҳотаи ташвишу корҳои рӯзмарра мо намебинем, ки дар се даҳсолаи охир дар Тоҷикистон – хонаи ободи мо бо сарварии Пешвои миллат чӣ корҳои азиме ба сомон расиданд. Кишварамон ба сулҳи воқеӣ бирасид, таҳдиди аз байн рафтани ягонагии ҳуқуқии вай нест шуд, ҷаҳониён чӣ гуна будани Тоҷикистонро донистанд, истиқлолияти воқеии ӯро ба расмият шинохтанд. Илова бар ин сол то сол вай ҷиддитар ба амалӣ гардондани он нақшаҳои азиме, ки дар кишвар бояд амалӣ шаванд, ҳамроҳ мешавад. Амалӣ гаштани ин нақшаҳо имконият медиҳад, ки дараҷаи некӯаҳволии зиндагӣ болотар равад. Мо кай дар хотир доштем, ки ягон нафар аз собиқ сарварони ҷумҳурӣ аз минбари баланди Созмони Милали Муттаҳид ва дигар ташкилотҳои байналмилалӣ суханронӣ карда бошад? Мо бояд хуб дарк намоем, ки кишвар тавассути обрӯю эътибори кӣ дар ҷаҳон машҳур шуд, обрӯ гирифт, пешниҳодҳои кӣ аз ҷониби даҳҳо кишварҳои хурду калони олам ҳамаҷониба дастгирӣ меёбанд ва ба амал татбиқ мегарданд. Ҷавоби ин саволҳо ба ҳар яки мо маълум ва фаҳмост.


Президенти мо дараҷаи шӯҳрати ҷаҳониро соҳиб гашт ва вазифадор ҳастем онро эътироф намоем ва азиз дорем. Мо вазифадор ҳастем, ки на танҳо ҳар як ташаббусу пешниҳоди ӯро дастгирӣ намоем, балки тамоми кӯшишу ғайратамонро ба он равона созем, ки он ҳама амалан ба ҳаёт татбиқ гарданд.

Пешвои миллати мо на танҳо аз ҷониби ҷомеаи ҷаҳонӣ эътироф гардидааст, балки хизматҳои ӯ, фаъолияти сулҳхоҳонаи ӯ, сифатҳои бебаҳои ӯ ташаббусҳояш барои беҳдошти иқлими сиёсӣ ва иҷтимоӣ дар нуқтаҳои даргири минтақаи Осиё бо бисёр ҷоизаҳои бонуфузи байналхалқӣ қадрдонӣ шудаанд.

Ҳазорсолаи нав қадамҳои нахустин гузошта истодааст. Лекин Президенти Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аллакай аз тарафи ҷомеаи ҷаҳонӣ чун пешвои арзандаи қарни XXI муайян ва эътироф шудааст. Номгӯйи тамоми комёбиҳои ӯ ҳамчун сиёсатмадор ва ходими давлатӣ аз бисёр қисматҳо иборатанд ва ҳамаи онҳо шаҳодати хизматҳои барҷаста ва бузурги ӯ дар он қисмате ҳаст, ки чун сиёсати ҷаҳонӣ ном бурда мешавад. Дар Тоҷикистони азиз дастовардҳои Эмомалӣ Раҳмон ҳамаҷониба қадрдонӣ мешаванд.

Вай меҳру муҳаббат, эътирофи он ва мукофотҳояшро азиз медорад, лекин зиёда аз он аз халқу миллаташ миннатдор аст, ки ӯро мефаҳманд ва дастгирӣ менамоянд. Ғамхорӣ дар ҳаққи халқ барояш вазифаи ҷонӣ ва муқаддас маҳсуб мешавад. Эмомалӣ Раҳмон мунтазам ба гӯшаю канори кишвар сафар мекунад, вазъияти ҳар маҳалро хеле хуб медонад. Вохӯриву мулоқотҳои вай бо одамон дар фазои гарму самимӣ, ошкоро ва ҳамдигарфаҳмӣ баргузор мешаванд.

Чанд сол муқаддам дар ноҳияи Дӯстӣ, ки ҳазорҳо нафар туркманзабонҳо кору зиндагӣ мекунад, муаррифии китоби “Корномаи Эмомалӣ Раҳмон” ба забони туркманӣ баргузор гардид. Яке аз нотиқон, сокини кӯҳансоли ноҳия чунин гуфт: “Ба китоб сарлавҳаи зебо гузоштаед. Президенти мо, ҳақиқатан корнамоӣ нишон дод, қалби ҳамаи моро бо гармии қалби хеш якҷо кард. Лекин ин корнамоӣ на танҳо ҳаёти ӯ, ин корнамоии ҳаррӯзаи ӯст, ки ба хотири ҳамаи мо мекунад. Барои ин мо аз ӯ бисёр миннатдор ҳастем”.

Китоби нави Пешвои миллат бояд китоби рӯимизии ҳар як сокини кишвар бошад. Хуб мешуд, агар он ҳар чӣ зудтар ба забони тоҷикӣ тарҷума ва пешкаши хонандагони арҷманд мегардид.

Таърих танҳо ҳазорсолаҳои пур аз корномаҳои бузург ва ҳодисаҳои фоҷиавӣ нест. Он ҳамчунин зинаи ифтихор аст, ки арбобони бузурги давлат бо дастовардҳояшон тамаддуни ҷаҳонро ғанитар намудаанд. Онҳое, ки таърих арзанда намедонад, дар ин зина нахоҳанд монд.

Мавқеи Президенти Тоҷикистон, поягузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар сафи Исмоили Сомонӣ ва дигар қаҳрамонони бузурги халқи тоҷик, дар ин зинаи ифтихор устувор аст. Ва мо, муосиронашро лозим аст, ки корномаи ӯро ба хотири кишвару миллат дарк кунем, то ба қадраш бирасем.

Дар байни аксҳои зиёде, ки Президенти Тоҷикистонро дар ҳолатҳои гуногуни зиндагӣ таҷассум кунондаанд, яке бахусус хотирмон аст: Эмомалӣ Раҳмон дар ғаллазор. Рӯзи гарму равшан, дар осмони нилгун абрҳои сабук шино доранд. Дар дуриҳо дандонаи теғаҳои кӯҳ намудор аст. Эмомалӣ Раҳмон ба хӯшаҳои расида даст мебарад. Чеҳрааш ором. Дар ин лаҳза, чунон ки мегӯянд, саропо бо хеш аст. Ва ҳолаташро шеъри дӯсти ман Леонид Чигрин, ки онро Низом Қосим тарҷума кардааст, хуб ифода мекунад:

Фарзанди азизи ин диёрам,
К-аз уфқ ба уфқ роҳ дорад.
Ин хок ҷавоби заҳмати мо,
Бас ганҷ барои мо биёрад.
Бо мулки азизи худ бифахрем,
Ҳам бо ҳама азму разму бунёд.
Дар умр дигар ҳадаф надорем,
Ҷуз бахти накуи халқи озод.
Мо ҳалқаи поки пурҷилоем
Занҷири тилои наслҳоро.
Коре, ки ҳамекунем имрӯз,
Мегардад асои бахти фардо.
Моем равони роҳи бунёд,
Даврест барои мо ҳама дам,
Бо хидмати хештан бинозем,
Дар роҳи бақои бахти одам.
Ман зодаи ин диёри покам,
Ӯ довари кору рӯзгорам.
Гар қуллаи бахтро кунад фатҳ,
Арзандаи халқаму диёрам!

Бале, Эмомалӣ Раҳмон, бемуҳобот арзандаи халқу диёр аст. Ҳамаи инро ӯ бо меҳнати поку ҳалол, ҷоннисориҳо, сарсупурданҳо, дар муборизаҳои беамон ба пирӯзиҳо расиданҳо собит намудааст.

Ато ҲАМДАМ,
Нависандаи халқии Тоҷикистон