СИЁСАТ
Шанбе 21 Декабр 2024 07:48
27 июн аз имзои Созишномаи истиқрори сулҳ ва ризоияти миллии тоҷикон 19 сол пур мешавад. Ҳарчанд аз рӯзи имзои ин санад солҳои зиёд сипарӣ шавад ҳам, ҳамон андоза қимати ин падида барои миллати мо азизтару муҳимтар мегардад. Чунки имрӯз ҷавҳари асосӣ ва моҳияти истиқлолияти мо маҳз Ваҳдати миллӣ аст ва ба таъкиди Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон “истиқлолиятро бе ваҳдат ва ваҳдати миллиро бе истиқлолияти комил тасаввур кардан имкон надорад”.
Коршиносон ба Ваҳдати миллии тоҷикон, нақшу манзалат ва аҳамияти он баҳои баланд дода, онро барои муттаҳидсозии миллати тоҷик омили муҳиму беназир медонанд. Пешвои миллат равшантару возеҳтар фармудааст: “Ба шарофати ҳамин сулҳу субот ва хиради азалии халқамон мо хатари аз байн рафтани давлати тозаистиқлоли тоҷикон ва пароканда гаштани миллати куҳанбунёдамонро пешгирӣ кардем”.
Ба даст овардани Ваҳдати миллӣ як масъалаи хеле муҳим ва мураккаб аст, вале мавзӯи муҳимтар аз ин ҳифзу таҳкими он мебошад. Бинобар ин, ҷомеаи кишвар, бахусус Сарвари давлат ба хотири бақои ин дастовард пайваста талош мекунанд.
Яке аз омилҳои таҳкимбахши Ваҳдати миллӣ воситаҳои ахбори умум – рӯзноманигорон ҳастанд. Дар ҳошияи ин мавзуъ чанде пеш дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, ки имсол тантанаҳои асосии Рӯзи Ваҳдати миллӣ дар ин вилоят доир мешавад, бо иштироки доираи васеи хабарнигиорону коршиносон суҳбати мизи гирд баргузор шуд. Мо дар хусуси дурнамои ҳифзи дастовардҳои Ваҳдати миллӣ дар фазои иттилоотии мамлакат бо яке аз иштирокчиёни фаъоли ин ҳамоиш, олими ҷавон Шералӣ Ризоён, сардори Раёсати таҳлил ва ояндабинии сиёсати дохилии Маркази тадқиқоти стратегии назди Президенти кишвар мусоҳиб шудем.
- Дар замони ниҳоят пуртаззоди авзои сиёсии ҷаҳон нақши созандаи Ваҳдати миллӣ барои бақои Истиқлолияти давлатӣ ба шиддат эҳсос мешавад. Мехостам, нақши ҷомеаи иттилоотиро дар ҳамин ҳошия шарҳ диҳед?
- Ташаккули ҷомеаи иттилоотӣ дар шароити имрӯза барои рушди давлатдории миллӣ, муаррифии фарҳангу арзишҳои миллат ва барои рақобатпазир намудани ҳувият дар асри ҷаҳонишавӣ имконияти фарохеро ба вуҷуд овардааст. Фарогир шудани ҷомеаи иттилоотӣ дар назди давлат ва ҷомеа як силсила масълаҳоеро мегузорад, ки ҳаллу фасли онҳо барои таҳкими давлатдории миллӣ ва дастовардҳои он мусоидат мекунанд. Ҳамзамон, истифодаи ғайримақсадноки абзорҳои ҷомеаи иттилоотӣ ба дастовардҳои Ваҳдати миллӣ ва умуман давлатдории соҳибихтиёр таҳдиди ҷиддӣ эҷод мекунанд. Зеро бо густариши он масъалаи ҳифзи фарҳанг, ҳувият, арзиш ва ваҳдати миллӣ мазмуни комилан дигарро касб кардааст. Аз ин рӯ, бо дарназардошти таҳдидҳои воқеӣ ва эҳтимолие, ки ҷомеаи иттилоотӣ ба вуҷуд меорад, такмили сиёсати давлатӣ ва фаъолияти босамари воситаҳои ахбори омма метавонад дар ҳифзи ваҳдати миллӣ таъсири мусбат гузорад.
Суҳбати мизи гирди ҷумҳуриявӣ бо унвони «Нақши воситаҳои ахбори омма дар таҳкими Ваҳдати миллӣ», ки дар шаҳри Хоруғи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон доир шуд, хусусияти рамзӣ дорад ва собит месозад, ки воситаҳои ахбори омма дар таҳкими ваҳдати миллӣ нақши калидӣ доранд. Бинобар ин, чунин тарзи нигоҳ ба ВАО масъулияти кормандони соҳаро дар таҳкиму рушди ваҳдати миллӣ дучанд намуда, ҳифзи суботу амнияти давлатиро ба нуктаи муҳими фаъолияти онҳо табдил медиҳад.
- Ҳоло ВАО ба ҳайси абзори “нерӯи нарм” шинохта шудааст. Мехостам ҳамин масъаларо каме шарҳ диҳед?
- Имрӯзҳо дар назарияҳои навини сиёсӣ масъалаи таъсир ба афкори ҷамъиятӣ бо тавру усули нав коркард шуда, дар амалия васеъ истифода мешавад. Дар умум, ВАО ба ҳайси абзори қавии «нерӯи нарм» баромад мекунад ва дар дарозмуддат барои ба воқеият мубаддал намудани ғояҳои тарҳрезишуда заминаи мусоид ба вуҷуд меорад. Масъалаи истифодаи ВАО дар чорчуби иқдомҳои нерӯи нарм имрӯз ба таври касбӣ омӯхта мешавад. Худи мафҳуми «нерӯи нарм» дар солҳои 90-уми асри ХХ аз ҷониби сиёсатшиноси машҳури амрикоӣ Ҷозеф Най пешниҳод шуда буд, ки дар баробари «нерӯи дурушт» дар сиёсатгузориҳои давлатӣ васеъ истифода мегардад. Ҷанбаи мусбати нерӯи нарм дар он аст, ки бе талафоти ҷонӣ ва истифодаи ками имконоти молиявӣ, бо истифодаи васеи абзорҳои интеллектуалӣ иқдомҳои стратегии давлат амалӣ шуда, барои ҳифз ва татбиқи манфиатҳои миллӣ мусоидат мекунад. Бинобар ин, ба таври васеъ истифода шудани ВАО-и ҷаҳонӣ дар шакл додани афкори ҷамъиятӣ, тафсири ҳодисаҳои сиёсӣ, эҷоди «продукт»-ҳои гуногуни муосир ва умуман ҷанги иттилоотӣ осебпазирии давлатҳои миллиро ба вуҷуд оварда, дар дурнамои дарозмуддат ба фарҳангу ҳувият таъсири манфӣ мерасонад. Яъне, истифодаи касбии ВАО ба ҳайси абзори «нерӯи нарм» дар ба вуҷуд овардани дӯстдорони фарҳангу ҳувият, завқ ва дидгоҳи лозимӣ мусоидат карда, пеш аз ҳама ақлҳоро тасхир мекунад.
- Ҳадафу мақсади аслии ҷангҳои иттилоотии имрӯза аз чӣ иборат аст ва расонаҳои миллии мо кадом корҳоро бояд анҷом диҳанд?
- Яке аз ҳадафҳои асосии ҷанги иттилоотӣ ташаккули қишри «ҷонибдорон»-и сиёсат ва амалкардҳо, зиёд намудани теъдоди «соҳибони дидгоҳ ва завқ»-и мавриди назар ва гурӯҳи «шаҳрвандони виртуалӣ» мебошад, ки дар дарозмуддат барои роҳандозии иқдомҳои васеи сиёсию идеологӣ метавонад ҳамчун шароити зарурӣ истифода шаванд.
Дар чунин марҳила, ба таври касбӣ идора шудани ВАО-и чопӣ ва электронии ватанӣ, новобаста аз шакли моликият дар ҳифзи суботу амният, дастовардҳои Истиқлолияти давлатӣ ва умуман фарҳангу ҳувияти миллӣ муҳим шуморида мешавад. Маҷмӯи ин иқдомҳо барои таҳкими ваҳдат ва ягонагии миллии мо мусоидат карда, барои муаррифии шоистаи Тоҷикистон дар фазои иттилоотӣ заминаи қавиро ба вуҷуд меорад.
- Имрӯз кадом омилҳои хатарзо ба бақои Ваҳдати миллии мо таҳдид мекунанд?
- Дар фазои иттилоотӣ як силсила омилҳои хатарзо мавҷуд ҳастанд, ки таҳдиди эҳтимолӣ ва воқеии онҳо ба дастовардҳои Ваҳдати миллӣ то андозае эҳсос мешавад. Чунин шароит ба таври табиӣ ба вуҷуд омада, бештар ба омилҳои беруна рабт дорад ва таҳкими пойгоҳҳои ватании иттилоотиро тақозо мекунад.
Яке аз чунин таҳдидҳо густариши васеи ҷанги иттилоотӣ байни давлатҳои абарқудрат перомуни тафсири ҳодисаҳои ҷаҳонӣ ва бо ҳамин усул ҳифзу татбиқи манфиатҳои миллии онҳо дар фазои иттилоотӣ мебошад. Ҷанги иттилоотӣ аз ҷониби қудратҳои ҷаҳонӣ ва минтақавӣ барои расидан ба манфиатҳои стратегӣ ҳадафмандона ба роҳ монда мешавад. Ҳар давлат мутобиқ ба манфиатҳои миллии худ хостори пурзӯр намудани таъсирро ба равандҳои минтақавӣ дорад. Бо ҳамин усул баррасии фазои иттилоотии давлатҳои алоҳида ба роҳ монда мешавад ва имкони таъсир ба равандҳои дохилии онҳо бо истифода аз ВАО тарҳрезию амалӣ мегардад. Аз ин рӯ, бо сабаби мувофиқат накарани ҳадафҳои давлатҳои манфиатдор, ҷанги иттилоотӣ густариш ёфта, дар як вақт дар чандин сатҳ идома мекунад. Яъне, ба майдони ҷанги иттиллотӣ фазои иттилоотии ҳамаи давлатҳо дохил шуда, Тоҷикистон низ аз он берун нест.
Фазои иттиллоотӣ дар асри ҷаҳонишавӣ ва таҳкими ҷомеаи иттиллотӣ осебпазирии ҷиддӣ дорад. Зеро ҳар қадаре, ки бозингарони хориҷӣ нуфузи хешро дар фазои иттилоотии як давлат пурзӯр мекунанд, таъсирпазирии манбаъҳои афкори ҷамъиятӣ аз омили хориҷӣ зиёд мегардад. Чунин шароит таҳдиди ҷиддиро ба тафсири дохилидавлатии сиёсатгузорӣ ба вуҷуд оварда, ба суботу амният, дастовардҳои давлатдории миллӣ ва ҳамчунин ба ваҳдату ягонагии миллӣ хатар эҷод мекунад. Барои рақобатпазир намудани манбаъҳои шаклдиҳандаи афкори ҷамъиятии ватанӣ дар баробари хориҷӣ, махсусан муҳим аст, ки фаъолияти онҳо мутобиқ ба талабот ва равандҳои замон бошад. Агар давлат абзорҳои иттилоотии дохилии худро устувору рақобатпазир кунад, барои дар ҳавзаи худ нигоҳ доштани манбаъҳои шаклдиҳандаи афкори ҷамъиятӣ шароити лозима ба вуҷуд меоварад ва ҳифзи дастовардҳои Ваҳдати миллӣ бо шеваи муосиру интеллектуалӣ таъмин мегардад.
- Барои безарар ва ё ҳадди ақал кам кардани таъсири расонаҳои хориҷӣ ба мафкураи шаҳрвандон, хусусан ҷавонон чӣ бояд кард?
- Барои ин муҳим аст, ки баъзе зарофатҳои ҷаҳонӣ, бо дарназардошти воқеияти дохилӣ ба таври мутавозин барои шаҳрвандон пешниҳод шавад. Зеро имрӯз танҳо ба воситаи пешниҳоди продукти пурмуҳтаво таъсири ҳадафмандона ба афкори ҷамъиятии ҳам дохилӣ ва ҳам хориҷӣ имконпазир аст. Дар умум, ҷанги иттилоотӣ ба воқеияти бебаҳс мубаддал гардида, бо дарназардошти он ҳифзи дастовардҳои Ваҳдати миллӣ натиҷаҳои мусбат ба бор меорад. Зеро дар дарозмуддат бо васеъ ворид шудани истифодаи имкониятҳои технологияҳои иттилоотию коммуникатсионӣ ба ҳаёти ҷомеа таъсири он қавитар гардида, иқдомҳои ҷиддиро талаб мекунад. Аз ин рӯ, омода намудани абзорҳои ватанӣ барои муаррифии шоистаи дастовардҳои замони истиқлол ва ташаккули афкори мусбати ҷамъиятӣ ба манфиатҳои дарозмуддати Тоҷикистон ҷавобгӯ мебошад.
- Оё васеъ истифода шудани шабакаҳои иҷтимоӣ аз ҷониби гурӯҳҳои ғайриқонунӣ ба дастовардҳои Ваҳдати миллӣ таҳдид эҷод мекунад?
- Қавӣ гардидани мақоми шабакаҳои иҷтимоӣ дар шакл додани афкори ҷамъиятӣ ва ҳамчунин ба таври касбӣ истифода шудани онҳо аз тарафи ҷонибҳои манфиатдор ва гурӯҳҳои ғайриқонунӣ (хусусан ифротию террористӣ) ҳамчун таҳдид ба дастовардҳои ваҳдати миллӣ баромад мекунад. Дар даҳсолаи охир шабакаҳои иҷтимоӣ ба манбаи ҷиддии таъсир ба афкори ҷамъиятӣ табдил ёфта, дар дарозмуддат он мавқеи худро боз ҳам устувор мекунад. Яъне густурда гардидани таъсири шабакаҳои иҷтимоӣ ба фазои иттилоотӣ як воқеияти ногузир аст. Шинохти дурусти ин шароит имкон медиҳад, ки дастовардҳои Ваҳдати миллӣ бо дарназардошти он ҳифз карда шавад. Дар Тоҷикистон дар даҳсолаи охир боло рафтани таъсир ва васеъ гардидани истифодаи шабакаҳои иҷтимоӣ ба назар расида, сол аз сол қишри ҷавону наврас ба он дастрасӣ пайдо мекунанд. Таҳлилу баррасии фазои виртуалӣ (маҷозӣ) ва натиҷаҳои таҳлилҳои Маркази тадқиқоти стратегии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон собит менамояд, ки имрӯз фазои шабакаҳои иҷтимоӣ бо ҳадафҳои гуногун, хусусан барои расонидани хабару навигариҳо, оммавӣ намудани мушкилоти мавҷуда, таъсир ба раванди қабули қарор, тарҳрезии иқдоми таблиғотӣ, муаррифии дастовардҳо, рушди тиҷорат, рушди туризм ва ғайра васеъ истифода мешавад.
Дар баробари ин, истифодаи технологияҳои иттилоотию коммуникатсионӣ ва умуман шабакаҳои иҷтимоӣ барои ҷалби шаҳрвандон ба гурӯҳҳои ифротӣ ва набардҳои мусаллаҳонаи давлатҳои хориҷӣ низ ба мушоҳида мерасад, ки дар ин хусус маводи иттилоотии вазорату идораҳои масъул пахшу нашр шуда буд. Дар ду соли охир як силсила ҳамоишҳо баргузор шуданд, ки дар он истифодаи шабакаҳои иҷтимоӣ дар ҷалби шаҳрвандон ба гурӯҳҳои ғайриқонунӣ низ васеъ таҳлилу баррасӣ ёфтаанд.
- Баҳсҳои шабакаҳои иҷтимоӣ ба мафкураи ҷавонони мо то кадом андоза таъсиргузор аст ва чӣ пайомадҳо дошта метавонад?
- Таҳлили фазои имрӯзаи шабакаҳои иҷтимоӣ нишон медиҳад, ки дар он баҳсҳои мухталиф ҷараён дошта, қисме аз онҳо ба суботу амнияти давлатии мо ва умуман дастовардҳои Ваҳдати миллӣ хатар доранд. Зеро, агар дар дурнамо ҳамин ҳолат густариш ёбад, яъне аз баҳсҳои виртуалӣ (маҷозӣ) ба воқеӣ мубаддал гардад, пас омили ҷиддии хатарзо ба Ваҳдати миллӣ шуда, таъсири ҷуброннопазири манфиро ба дастовардҳои давлатдорӣ мерасонад.
Бинобар ин, махсусан муҳим аст, ки шабакаҳои иҷтимоӣ дар корҳои пешгирикунандаи ифротгароӣ ва тундгароӣ васеъ истифода шуда, дар доираи имкониятҳои мавҷуда шароит барои ҷавонон офарида шавад, то таъсири ғояҳои ғайриқонунӣ дар фазои виртуалӣ кам гардад.
- Имрӯз шабакаҳои иҷтимоӣ пур аз маводи аудиовизуалӣ аст, ки дар хусуси фаъолияти гурӯҳҳои ифротӣ қисса мекунанд. Ин наворҳо дар шаклгирии афкори ҷомеа то кадом дараҷа нақш дошта метавонад?
- Истифодаи мақсадноки маводи аудиовизуалӣ дар шакл додани афкори ҷамъиятӣ ва ҳамчунин истифода шудани он аз ҷониби гурӯҳҳои ифротӣ дар ҷалби шаҳрвандон ба сафи худ ҳамчун таҳдид ба дастовардҳои Ваҳдати миллӣ баромад мекунад. Таҷрибаи кишварҳои ҷаҳон ва умуман минтақаҳои низоъзада нишон медиҳад, ки маводи аудиовизуалӣ барои шакл додани афкори лозимаи ҷамъиятӣ ва ҳамзамон барои муаррифии ғояҳо васеъ истифода мешавад. Дар шабакаи интернет роликҳои кӯтоҳи гуногуне вуҷуд доранд, ки бо ҳадафи муайян барои аудиторияи мушаххас таҳия шуда, қадам ба қадам ғояи меҳварии худро ба «гумони ғолиб» табдил медиҳад. Бинобар ин, истифодаи ҳамин имконият дар муаррифӣ ва ҳифзи дастовардҳои Ваҳдати миллӣ бисёр муҳим мебошад. Фаъолияти студияҳои истеҳсоли маводи аудиовизуалӣ ва истифодаи мақсадноки он дар шакл додани афкори ҷамъиятӣ ба манфиатҳои дарозмуддати кишвар ҷавобгӯ буда, манбаъҳои дохилии шаклдиҳандаи афкори ҷамъиятиро қавӣ менамояд. Дар ин замина, таҳия ва сабти барномаҳои кӯтоҳ бо шахсиятҳои бонуфузи таъсирнок ва паҳн намудани онҳо дар фазои иттиллоотӣ ба мақсад мувофиқ мебошад. Зеро ҳар қадаре, ки дар бораи дастовардҳои Истиқлолияти давлатӣ дар фазои маҷозӣ суҳбатҳои касбӣ зиёд бошад, он ба афкори ҷавонон ва умуман ба истифодабарандагони воситаҳои муосир таъсири мусбат расонида, дар дарозмуддат сармояи фикриро густариш медиҳад.
Маводи аудиовизуалӣ имрӯз имконияти ҷиддии таъсир ба афкори ҷамъиятиро доранд. Хусусан, як нафар метавонад ба тадриҷ барномаҳои кӯтоҳи аз 10 то 25-дақиқаиро таҳия намуда, дар шабакаҳои иҷтимоӣ гузорад. Бо васеъ паҳн шудани он ва қобили қабул буданаш ба шаҳрвандон имкони таъсири ҷиддиро ба доираҳои васеъ пайдо мекунад. Агар ҳамин усул барои ташаккули афкори солими ҷамъиятӣ, шинохти дурусти дастовардҳои истиқлолият ва ҳифзи Ваҳдати миллӣ истифода шавад, пас дар дарозмуддат барои тақвият ва татбиқи манфиатҳои миллии Тоҷикистон дар фазои иттилоотӣ мусоидат мекунад.
- Муассисони расонаҳои хориҷӣ моро бовар мекунонанд, ки ҳадафи онҳо пешниҳоди иттилооти холис ва беғараз аст. Ин иддао то кадом андоза ҳақиқат дорад? Нақши расонаҳои хориҷии ахборро дар таъмини фазои иттилоотии Тоҷикистон ва хатари онҳоро ба амнияти мо чӣ гуна арзёбӣ мекунед?
- Воситаҳои ахбори хориҷӣ бо тафсири ҳодисаҳои дохилии Тоҷикистон афкори ҷамъиятии ғайриқобили қабулро дар кишвар ба вуҷуд оварда, дар дурнамои дарозмуддат ба Ваҳдати миллӣ хатари ҷиддӣ эҷод мекунанд. Тавре дар нуктаи аввал зикр кардем, воситаҳои ахбори оммаи беруна дар доираи ҷанги иттилоотӣ ба афкори ҷамъиятӣ ва фазои иттилооти ватанӣ таъсир намуда, тафсирҳои ғайриқобили қабули сиёсӣ, иқтисодӣ, фарҳангӣ ва мазҳабиро интишор медиҳанд. Ин иқдом барои ба вуҷуд овардани нобоварии шаҳрвандон нисбат ба давлат равона шуда, пеш аз ҳама барои боло бурдани нерӯи эътирозӣ нигаронида шудаанд. Ҳамарӯза дар воситаҳои ахбори оммаи минтақавӣ ва ҷаҳон теъдоди муайяни иттилои манфӣ дар бораи Тоҷикистон паҳн мешавад, ки онҳо ғаразнок буда, бинобар мухолифатҳои геополитикӣ ва геоиқтисодӣ нисбат ба сиёсатгузорӣ ва тарҳҳои стратегии давлати мо таҳия ва паҳн мегарданд. Дар арафаи баргузории чорабиниҳои муҳими сиёсӣ теъдоди чунин маводи иттилоотӣ зиёд гардида, таҳдиди ҷиддӣ ба амнияти иттилоотӣ ва умуман дастовардҳои Ваҳдати миллӣ доранд.
- Мехостам дар хусуси баъзе овозаву ҳангомаҳо, ки тавассути шабакаҳои иҷтимоӣ аз ҷониби баъзе гурӯҳҳои ифротӣ паҳн мешавад, ибрози андеша бикунед... Онҳо то кадом андоза ба амнияту Ваҳдати мо хатар эҷод мекунанд?
- Дар самти ҳифзи дастовардҳои Ваҳдати миллӣ дар дурнамои дарозмуддат ба вуҷуд овардани масунияти шаҳрвандон нисбат ба овоза муҳим мебошад. Зеро бо назардошти паҳн шудани овозаҳо дар бораи заминларзаи зимистони соли 2008, зиёд интишор шудани шубҳаву гумон тариқи расонаҳои беруна дар бораи фарорасии қиёмат (конец света) дар соли 2012 ва ҳодисаи охир дар бораи «гирҳои истеҳсоли Тула» осебпазирии ҷиддӣ доштани мардуми кишвар нисбат ба овозаро нишон медиҳад. Ҳар кадоми ин овозаҳо бо ҳадафи муайян намудани таъсирпазирии афкори ҷамъиятӣ тарҳрезӣ ва амалӣ шуда буданд. Бинобар ин, махсусан муҳим аст, ки бо истифодаи абзорҳои суннатӣ ва муосир манбаъҳои дохилии шаклдиҳандаи афкори ҷамъиятӣ ва пойгоҳҳои ватании иттилоърасонӣ боз ҳам қавӣ карда шавад. Чунин шароит ҳамчун омили муҳим дар ҳифзи дастовардҳои Ваҳдати миллӣ баромад менамояд ва дар баробари тақвият бахшидани иқтидори ватании истеҳсоли иттилоот, давлатмеҳварӣ, садоқат ба соҳибихтиёрии давлатӣ ва ҳифзи Ваҳдати миллӣ, инчунин эҳсоси ватанпарастии шаҳрвандонро боло мебарад.
- Ҷиҳати ҳифзи дастовардҳои истиқлолият, хусусан ҳифзи Ваҳдати миллӣ чӣ бояд кард?
- Барои ҳифзи Ваҳдати миллӣ дар фазои иттилоотӣ, дар ҷойи якум зарур аст, ки масъалаи Ваҳдати миллӣ ва зерсохтори амалии он аз ҷониби кормандони ВАО ба таври касбӣ инъикос карда шавад ва дар ин самт истеҳсоли продуктҳои муосир ба мақсад мувофиқ мебошад. Дуюм, барои баланд бардоштани эҳсоси ватанпарастӣ, муаррифии арзандаи Тоҷикистон ва ташаккули имиҷи мусбати он фаъолияти ВАО ба он нигаронида шуда, дар ҳамин замина, баъзе иқдомҳо барои «ребрендиг»-и кишвар амалӣ гардад, ки иқдоми ҷиддӣ дар ҳифзи дастовардҳои Ваҳдати миллӣ ба шумор меравад. Сеюм, солим намудани фазои маҷозӣ ва иттилоотӣ, ки боиси ташаккули афкори солими шаҳрвандон гардида, дар дурнамо барои боз ҳам тақвият ёфтани дастовардҳои Ваҳдати миллӣ мусоидат мекунад. Яъне, бояд дарк шавад, ки шабакаҳои иҷтимоӣ падидаи манфӣ набуда, танҳо воситае ҳастанд, ки гурӯҳҳои манфиатдор иттилои ғаразнокро тариқи он паҳн менамоянд. Аз ин рӯ, ба таври касбӣ истифода шудани шабакаҳои иҷтимоӣ дар умум ва дар фаъолияти ВАО ба мақсад мувофиқ мебошад. Чорум, истифодаи васеи ВАО ба ҳайси абзори ватании нерӯи нарм дар ташаккули афкори ҷамъиятӣ, бунёди «продукт»-ҳои шахсиятсозу давлатмеҳвар, ки ваҳдатгароии шаҳрвандонро зиёд мекунад. Панҷум, истифодаи васеи маводи аудиовизуалии ватанӣ ва умуман зиёд намудани истеҳсоли он барои эҷоди афкору завқи муосир дар самти пешгирии бегонашавӣ, беҳувиятӣ ва худситезӣ, ки ба партови иҷтимоӣ мубаддал гардидани шаҳрвандонро пешгирӣ карда, сатҳи падидаҳои номатлубро паст мекунад.
Масъалаи ҳифзи дастовардҳои Ваҳдати миллӣ дар фазои иттилоотӣ аз мавзуъҳои доманадор аст ва дар доираи як суҳбат наметавон онро бо тамоми нозукиаш шарҳ дод. Аммо умед аст, ки воситаҳои ахбори умуми ватанӣ рисолати хешро дар назди миллат ва ҷомеа ба таври касбӣ иҷро намуда, барои тақвият ва рушди давлатдории миллӣ дар Тоҷикистон таъсири мусбат мегузорад.
- Миннатдорем, барои як суҳбати муфассал!
Коршиносон ба Ваҳдати миллии тоҷикон, нақшу манзалат ва аҳамияти он баҳои баланд дода, онро барои муттаҳидсозии миллати тоҷик омили муҳиму беназир медонанд. Пешвои миллат равшантару возеҳтар фармудааст: “Ба шарофати ҳамин сулҳу субот ва хиради азалии халқамон мо хатари аз байн рафтани давлати тозаистиқлоли тоҷикон ва пароканда гаштани миллати куҳанбунёдамонро пешгирӣ кардем”.
Ба даст овардани Ваҳдати миллӣ як масъалаи хеле муҳим ва мураккаб аст, вале мавзӯи муҳимтар аз ин ҳифзу таҳкими он мебошад. Бинобар ин, ҷомеаи кишвар, бахусус Сарвари давлат ба хотири бақои ин дастовард пайваста талош мекунанд.
Яке аз омилҳои таҳкимбахши Ваҳдати миллӣ воситаҳои ахбори умум – рӯзноманигорон ҳастанд. Дар ҳошияи ин мавзуъ чанде пеш дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, ки имсол тантанаҳои асосии Рӯзи Ваҳдати миллӣ дар ин вилоят доир мешавад, бо иштироки доираи васеи хабарнигиорону коршиносон суҳбати мизи гирд баргузор шуд. Мо дар хусуси дурнамои ҳифзи дастовардҳои Ваҳдати миллӣ дар фазои иттилоотии мамлакат бо яке аз иштирокчиёни фаъоли ин ҳамоиш, олими ҷавон Шералӣ Ризоён, сардори Раёсати таҳлил ва ояндабинии сиёсати дохилии Маркази тадқиқоти стратегии назди Президенти кишвар мусоҳиб шудем.
- Дар замони ниҳоят пуртаззоди авзои сиёсии ҷаҳон нақши созандаи Ваҳдати миллӣ барои бақои Истиқлолияти давлатӣ ба шиддат эҳсос мешавад. Мехостам, нақши ҷомеаи иттилоотиро дар ҳамин ҳошия шарҳ диҳед?
- Ташаккули ҷомеаи иттилоотӣ дар шароити имрӯза барои рушди давлатдории миллӣ, муаррифии фарҳангу арзишҳои миллат ва барои рақобатпазир намудани ҳувият дар асри ҷаҳонишавӣ имконияти фарохеро ба вуҷуд овардааст. Фарогир шудани ҷомеаи иттилоотӣ дар назди давлат ва ҷомеа як силсила масълаҳоеро мегузорад, ки ҳаллу фасли онҳо барои таҳкими давлатдории миллӣ ва дастовардҳои он мусоидат мекунанд. Ҳамзамон, истифодаи ғайримақсадноки абзорҳои ҷомеаи иттилоотӣ ба дастовардҳои Ваҳдати миллӣ ва умуман давлатдории соҳибихтиёр таҳдиди ҷиддӣ эҷод мекунанд. Зеро бо густариши он масъалаи ҳифзи фарҳанг, ҳувият, арзиш ва ваҳдати миллӣ мазмуни комилан дигарро касб кардааст. Аз ин рӯ, бо дарназардошти таҳдидҳои воқеӣ ва эҳтимолие, ки ҷомеаи иттилоотӣ ба вуҷуд меорад, такмили сиёсати давлатӣ ва фаъолияти босамари воситаҳои ахбори омма метавонад дар ҳифзи ваҳдати миллӣ таъсири мусбат гузорад.
Суҳбати мизи гирди ҷумҳуриявӣ бо унвони «Нақши воситаҳои ахбори омма дар таҳкими Ваҳдати миллӣ», ки дар шаҳри Хоруғи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон доир шуд, хусусияти рамзӣ дорад ва собит месозад, ки воситаҳои ахбори омма дар таҳкими ваҳдати миллӣ нақши калидӣ доранд. Бинобар ин, чунин тарзи нигоҳ ба ВАО масъулияти кормандони соҳаро дар таҳкиму рушди ваҳдати миллӣ дучанд намуда, ҳифзи суботу амнияти давлатиро ба нуктаи муҳими фаъолияти онҳо табдил медиҳад.
- Ҳоло ВАО ба ҳайси абзори “нерӯи нарм” шинохта шудааст. Мехостам ҳамин масъаларо каме шарҳ диҳед?
- Имрӯзҳо дар назарияҳои навини сиёсӣ масъалаи таъсир ба афкори ҷамъиятӣ бо тавру усули нав коркард шуда, дар амалия васеъ истифода мешавад. Дар умум, ВАО ба ҳайси абзори қавии «нерӯи нарм» баромад мекунад ва дар дарозмуддат барои ба воқеият мубаддал намудани ғояҳои тарҳрезишуда заминаи мусоид ба вуҷуд меорад. Масъалаи истифодаи ВАО дар чорчуби иқдомҳои нерӯи нарм имрӯз ба таври касбӣ омӯхта мешавад. Худи мафҳуми «нерӯи нарм» дар солҳои 90-уми асри ХХ аз ҷониби сиёсатшиноси машҳури амрикоӣ Ҷозеф Най пешниҳод шуда буд, ки дар баробари «нерӯи дурушт» дар сиёсатгузориҳои давлатӣ васеъ истифода мегардад. Ҷанбаи мусбати нерӯи нарм дар он аст, ки бе талафоти ҷонӣ ва истифодаи ками имконоти молиявӣ, бо истифодаи васеи абзорҳои интеллектуалӣ иқдомҳои стратегии давлат амалӣ шуда, барои ҳифз ва татбиқи манфиатҳои миллӣ мусоидат мекунад. Бинобар ин, ба таври васеъ истифода шудани ВАО-и ҷаҳонӣ дар шакл додани афкори ҷамъиятӣ, тафсири ҳодисаҳои сиёсӣ, эҷоди «продукт»-ҳои гуногуни муосир ва умуман ҷанги иттилоотӣ осебпазирии давлатҳои миллиро ба вуҷуд оварда, дар дурнамои дарозмуддат ба фарҳангу ҳувият таъсири манфӣ мерасонад. Яъне, истифодаи касбии ВАО ба ҳайси абзори «нерӯи нарм» дар ба вуҷуд овардани дӯстдорони фарҳангу ҳувият, завқ ва дидгоҳи лозимӣ мусоидат карда, пеш аз ҳама ақлҳоро тасхир мекунад.
- Ҳадафу мақсади аслии ҷангҳои иттилоотии имрӯза аз чӣ иборат аст ва расонаҳои миллии мо кадом корҳоро бояд анҷом диҳанд?
- Яке аз ҳадафҳои асосии ҷанги иттилоотӣ ташаккули қишри «ҷонибдорон»-и сиёсат ва амалкардҳо, зиёд намудани теъдоди «соҳибони дидгоҳ ва завқ»-и мавриди назар ва гурӯҳи «шаҳрвандони виртуалӣ» мебошад, ки дар дарозмуддат барои роҳандозии иқдомҳои васеи сиёсию идеологӣ метавонад ҳамчун шароити зарурӣ истифода шаванд.
Дар чунин марҳила, ба таври касбӣ идора шудани ВАО-и чопӣ ва электронии ватанӣ, новобаста аз шакли моликият дар ҳифзи суботу амният, дастовардҳои Истиқлолияти давлатӣ ва умуман фарҳангу ҳувияти миллӣ муҳим шуморида мешавад. Маҷмӯи ин иқдомҳо барои таҳкими ваҳдат ва ягонагии миллии мо мусоидат карда, барои муаррифии шоистаи Тоҷикистон дар фазои иттилоотӣ заминаи қавиро ба вуҷуд меорад.
- Имрӯз кадом омилҳои хатарзо ба бақои Ваҳдати миллии мо таҳдид мекунанд?
- Дар фазои иттилоотӣ як силсила омилҳои хатарзо мавҷуд ҳастанд, ки таҳдиди эҳтимолӣ ва воқеии онҳо ба дастовардҳои Ваҳдати миллӣ то андозае эҳсос мешавад. Чунин шароит ба таври табиӣ ба вуҷуд омада, бештар ба омилҳои беруна рабт дорад ва таҳкими пойгоҳҳои ватании иттилоотиро тақозо мекунад.
Яке аз чунин таҳдидҳо густариши васеи ҷанги иттилоотӣ байни давлатҳои абарқудрат перомуни тафсири ҳодисаҳои ҷаҳонӣ ва бо ҳамин усул ҳифзу татбиқи манфиатҳои миллии онҳо дар фазои иттилоотӣ мебошад. Ҷанги иттилоотӣ аз ҷониби қудратҳои ҷаҳонӣ ва минтақавӣ барои расидан ба манфиатҳои стратегӣ ҳадафмандона ба роҳ монда мешавад. Ҳар давлат мутобиқ ба манфиатҳои миллии худ хостори пурзӯр намудани таъсирро ба равандҳои минтақавӣ дорад. Бо ҳамин усул баррасии фазои иттилоотии давлатҳои алоҳида ба роҳ монда мешавад ва имкони таъсир ба равандҳои дохилии онҳо бо истифода аз ВАО тарҳрезию амалӣ мегардад. Аз ин рӯ, бо сабаби мувофиқат накарани ҳадафҳои давлатҳои манфиатдор, ҷанги иттилоотӣ густариш ёфта, дар як вақт дар чандин сатҳ идома мекунад. Яъне, ба майдони ҷанги иттиллотӣ фазои иттилоотии ҳамаи давлатҳо дохил шуда, Тоҷикистон низ аз он берун нест.
Фазои иттиллоотӣ дар асри ҷаҳонишавӣ ва таҳкими ҷомеаи иттиллотӣ осебпазирии ҷиддӣ дорад. Зеро ҳар қадаре, ки бозингарони хориҷӣ нуфузи хешро дар фазои иттилоотии як давлат пурзӯр мекунанд, таъсирпазирии манбаъҳои афкори ҷамъиятӣ аз омили хориҷӣ зиёд мегардад. Чунин шароит таҳдиди ҷиддиро ба тафсири дохилидавлатии сиёсатгузорӣ ба вуҷуд оварда, ба суботу амният, дастовардҳои давлатдории миллӣ ва ҳамчунин ба ваҳдату ягонагии миллӣ хатар эҷод мекунад. Барои рақобатпазир намудани манбаъҳои шаклдиҳандаи афкори ҷамъиятии ватанӣ дар баробари хориҷӣ, махсусан муҳим аст, ки фаъолияти онҳо мутобиқ ба талабот ва равандҳои замон бошад. Агар давлат абзорҳои иттилоотии дохилии худро устувору рақобатпазир кунад, барои дар ҳавзаи худ нигоҳ доштани манбаъҳои шаклдиҳандаи афкори ҷамъиятӣ шароити лозима ба вуҷуд меоварад ва ҳифзи дастовардҳои Ваҳдати миллӣ бо шеваи муосиру интеллектуалӣ таъмин мегардад.
- Барои безарар ва ё ҳадди ақал кам кардани таъсири расонаҳои хориҷӣ ба мафкураи шаҳрвандон, хусусан ҷавонон чӣ бояд кард?
- Барои ин муҳим аст, ки баъзе зарофатҳои ҷаҳонӣ, бо дарназардошти воқеияти дохилӣ ба таври мутавозин барои шаҳрвандон пешниҳод шавад. Зеро имрӯз танҳо ба воситаи пешниҳоди продукти пурмуҳтаво таъсири ҳадафмандона ба афкори ҷамъиятии ҳам дохилӣ ва ҳам хориҷӣ имконпазир аст. Дар умум, ҷанги иттилоотӣ ба воқеияти бебаҳс мубаддал гардида, бо дарназардошти он ҳифзи дастовардҳои Ваҳдати миллӣ натиҷаҳои мусбат ба бор меорад. Зеро дар дарозмуддат бо васеъ ворид шудани истифодаи имкониятҳои технологияҳои иттилоотию коммуникатсионӣ ба ҳаёти ҷомеа таъсири он қавитар гардида, иқдомҳои ҷиддиро талаб мекунад. Аз ин рӯ, омода намудани абзорҳои ватанӣ барои муаррифии шоистаи дастовардҳои замони истиқлол ва ташаккули афкори мусбати ҷамъиятӣ ба манфиатҳои дарозмуддати Тоҷикистон ҷавобгӯ мебошад.
- Оё васеъ истифода шудани шабакаҳои иҷтимоӣ аз ҷониби гурӯҳҳои ғайриқонунӣ ба дастовардҳои Ваҳдати миллӣ таҳдид эҷод мекунад?
- Қавӣ гардидани мақоми шабакаҳои иҷтимоӣ дар шакл додани афкори ҷамъиятӣ ва ҳамчунин ба таври касбӣ истифода шудани онҳо аз тарафи ҷонибҳои манфиатдор ва гурӯҳҳои ғайриқонунӣ (хусусан ифротию террористӣ) ҳамчун таҳдид ба дастовардҳои ваҳдати миллӣ баромад мекунад. Дар даҳсолаи охир шабакаҳои иҷтимоӣ ба манбаи ҷиддии таъсир ба афкори ҷамъиятӣ табдил ёфта, дар дарозмуддат он мавқеи худро боз ҳам устувор мекунад. Яъне густурда гардидани таъсири шабакаҳои иҷтимоӣ ба фазои иттилоотӣ як воқеияти ногузир аст. Шинохти дурусти ин шароит имкон медиҳад, ки дастовардҳои Ваҳдати миллӣ бо дарназардошти он ҳифз карда шавад. Дар Тоҷикистон дар даҳсолаи охир боло рафтани таъсир ва васеъ гардидани истифодаи шабакаҳои иҷтимоӣ ба назар расида, сол аз сол қишри ҷавону наврас ба он дастрасӣ пайдо мекунанд. Таҳлилу баррасии фазои виртуалӣ (маҷозӣ) ва натиҷаҳои таҳлилҳои Маркази тадқиқоти стратегии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон собит менамояд, ки имрӯз фазои шабакаҳои иҷтимоӣ бо ҳадафҳои гуногун, хусусан барои расонидани хабару навигариҳо, оммавӣ намудани мушкилоти мавҷуда, таъсир ба раванди қабули қарор, тарҳрезии иқдоми таблиғотӣ, муаррифии дастовардҳо, рушди тиҷорат, рушди туризм ва ғайра васеъ истифода мешавад.
Дар баробари ин, истифодаи технологияҳои иттилоотию коммуникатсионӣ ва умуман шабакаҳои иҷтимоӣ барои ҷалби шаҳрвандон ба гурӯҳҳои ифротӣ ва набардҳои мусаллаҳонаи давлатҳои хориҷӣ низ ба мушоҳида мерасад, ки дар ин хусус маводи иттилоотии вазорату идораҳои масъул пахшу нашр шуда буд. Дар ду соли охир як силсила ҳамоишҳо баргузор шуданд, ки дар он истифодаи шабакаҳои иҷтимоӣ дар ҷалби шаҳрвандон ба гурӯҳҳои ғайриқонунӣ низ васеъ таҳлилу баррасӣ ёфтаанд.
- Баҳсҳои шабакаҳои иҷтимоӣ ба мафкураи ҷавонони мо то кадом андоза таъсиргузор аст ва чӣ пайомадҳо дошта метавонад?
- Таҳлили фазои имрӯзаи шабакаҳои иҷтимоӣ нишон медиҳад, ки дар он баҳсҳои мухталиф ҷараён дошта, қисме аз онҳо ба суботу амнияти давлатии мо ва умуман дастовардҳои Ваҳдати миллӣ хатар доранд. Зеро, агар дар дурнамо ҳамин ҳолат густариш ёбад, яъне аз баҳсҳои виртуалӣ (маҷозӣ) ба воқеӣ мубаддал гардад, пас омили ҷиддии хатарзо ба Ваҳдати миллӣ шуда, таъсири ҷуброннопазири манфиро ба дастовардҳои давлатдорӣ мерасонад.
Бинобар ин, махсусан муҳим аст, ки шабакаҳои иҷтимоӣ дар корҳои пешгирикунандаи ифротгароӣ ва тундгароӣ васеъ истифода шуда, дар доираи имкониятҳои мавҷуда шароит барои ҷавонон офарида шавад, то таъсири ғояҳои ғайриқонунӣ дар фазои виртуалӣ кам гардад.
- Имрӯз шабакаҳои иҷтимоӣ пур аз маводи аудиовизуалӣ аст, ки дар хусуси фаъолияти гурӯҳҳои ифротӣ қисса мекунанд. Ин наворҳо дар шаклгирии афкори ҷомеа то кадом дараҷа нақш дошта метавонад?
- Истифодаи мақсадноки маводи аудиовизуалӣ дар шакл додани афкори ҷамъиятӣ ва ҳамчунин истифода шудани он аз ҷониби гурӯҳҳои ифротӣ дар ҷалби шаҳрвандон ба сафи худ ҳамчун таҳдид ба дастовардҳои Ваҳдати миллӣ баромад мекунад. Таҷрибаи кишварҳои ҷаҳон ва умуман минтақаҳои низоъзада нишон медиҳад, ки маводи аудиовизуалӣ барои шакл додани афкори лозимаи ҷамъиятӣ ва ҳамзамон барои муаррифии ғояҳо васеъ истифода мешавад. Дар шабакаи интернет роликҳои кӯтоҳи гуногуне вуҷуд доранд, ки бо ҳадафи муайян барои аудиторияи мушаххас таҳия шуда, қадам ба қадам ғояи меҳварии худро ба «гумони ғолиб» табдил медиҳад. Бинобар ин, истифодаи ҳамин имконият дар муаррифӣ ва ҳифзи дастовардҳои Ваҳдати миллӣ бисёр муҳим мебошад. Фаъолияти студияҳои истеҳсоли маводи аудиовизуалӣ ва истифодаи мақсадноки он дар шакл додани афкори ҷамъиятӣ ба манфиатҳои дарозмуддати кишвар ҷавобгӯ буда, манбаъҳои дохилии шаклдиҳандаи афкори ҷамъиятиро қавӣ менамояд. Дар ин замина, таҳия ва сабти барномаҳои кӯтоҳ бо шахсиятҳои бонуфузи таъсирнок ва паҳн намудани онҳо дар фазои иттиллоотӣ ба мақсад мувофиқ мебошад. Зеро ҳар қадаре, ки дар бораи дастовардҳои Истиқлолияти давлатӣ дар фазои маҷозӣ суҳбатҳои касбӣ зиёд бошад, он ба афкори ҷавонон ва умуман ба истифодабарандагони воситаҳои муосир таъсири мусбат расонида, дар дарозмуддат сармояи фикриро густариш медиҳад.
Маводи аудиовизуалӣ имрӯз имконияти ҷиддии таъсир ба афкори ҷамъиятиро доранд. Хусусан, як нафар метавонад ба тадриҷ барномаҳои кӯтоҳи аз 10 то 25-дақиқаиро таҳия намуда, дар шабакаҳои иҷтимоӣ гузорад. Бо васеъ паҳн шудани он ва қобили қабул буданаш ба шаҳрвандон имкони таъсири ҷиддиро ба доираҳои васеъ пайдо мекунад. Агар ҳамин усул барои ташаккули афкори солими ҷамъиятӣ, шинохти дурусти дастовардҳои истиқлолият ва ҳифзи Ваҳдати миллӣ истифода шавад, пас дар дарозмуддат барои тақвият ва татбиқи манфиатҳои миллии Тоҷикистон дар фазои иттилоотӣ мусоидат мекунад.
- Муассисони расонаҳои хориҷӣ моро бовар мекунонанд, ки ҳадафи онҳо пешниҳоди иттилооти холис ва беғараз аст. Ин иддао то кадом андоза ҳақиқат дорад? Нақши расонаҳои хориҷии ахборро дар таъмини фазои иттилоотии Тоҷикистон ва хатари онҳоро ба амнияти мо чӣ гуна арзёбӣ мекунед?
- Воситаҳои ахбори хориҷӣ бо тафсири ҳодисаҳои дохилии Тоҷикистон афкори ҷамъиятии ғайриқобили қабулро дар кишвар ба вуҷуд оварда, дар дурнамои дарозмуддат ба Ваҳдати миллӣ хатари ҷиддӣ эҷод мекунанд. Тавре дар нуктаи аввал зикр кардем, воситаҳои ахбори оммаи беруна дар доираи ҷанги иттилоотӣ ба афкори ҷамъиятӣ ва фазои иттилооти ватанӣ таъсир намуда, тафсирҳои ғайриқобили қабули сиёсӣ, иқтисодӣ, фарҳангӣ ва мазҳабиро интишор медиҳанд. Ин иқдом барои ба вуҷуд овардани нобоварии шаҳрвандон нисбат ба давлат равона шуда, пеш аз ҳама барои боло бурдани нерӯи эътирозӣ нигаронида шудаанд. Ҳамарӯза дар воситаҳои ахбори оммаи минтақавӣ ва ҷаҳон теъдоди муайяни иттилои манфӣ дар бораи Тоҷикистон паҳн мешавад, ки онҳо ғаразнок буда, бинобар мухолифатҳои геополитикӣ ва геоиқтисодӣ нисбат ба сиёсатгузорӣ ва тарҳҳои стратегии давлати мо таҳия ва паҳн мегарданд. Дар арафаи баргузории чорабиниҳои муҳими сиёсӣ теъдоди чунин маводи иттилоотӣ зиёд гардида, таҳдиди ҷиддӣ ба амнияти иттилоотӣ ва умуман дастовардҳои Ваҳдати миллӣ доранд.
- Мехостам дар хусуси баъзе овозаву ҳангомаҳо, ки тавассути шабакаҳои иҷтимоӣ аз ҷониби баъзе гурӯҳҳои ифротӣ паҳн мешавад, ибрози андеша бикунед... Онҳо то кадом андоза ба амнияту Ваҳдати мо хатар эҷод мекунанд?
- Дар самти ҳифзи дастовардҳои Ваҳдати миллӣ дар дурнамои дарозмуддат ба вуҷуд овардани масунияти шаҳрвандон нисбат ба овоза муҳим мебошад. Зеро бо назардошти паҳн шудани овозаҳо дар бораи заминларзаи зимистони соли 2008, зиёд интишор шудани шубҳаву гумон тариқи расонаҳои беруна дар бораи фарорасии қиёмат (конец света) дар соли 2012 ва ҳодисаи охир дар бораи «гирҳои истеҳсоли Тула» осебпазирии ҷиддӣ доштани мардуми кишвар нисбат ба овозаро нишон медиҳад. Ҳар кадоми ин овозаҳо бо ҳадафи муайян намудани таъсирпазирии афкори ҷамъиятӣ тарҳрезӣ ва амалӣ шуда буданд. Бинобар ин, махсусан муҳим аст, ки бо истифодаи абзорҳои суннатӣ ва муосир манбаъҳои дохилии шаклдиҳандаи афкори ҷамъиятӣ ва пойгоҳҳои ватании иттилоърасонӣ боз ҳам қавӣ карда шавад. Чунин шароит ҳамчун омили муҳим дар ҳифзи дастовардҳои Ваҳдати миллӣ баромад менамояд ва дар баробари тақвият бахшидани иқтидори ватании истеҳсоли иттилоот, давлатмеҳварӣ, садоқат ба соҳибихтиёрии давлатӣ ва ҳифзи Ваҳдати миллӣ, инчунин эҳсоси ватанпарастии шаҳрвандонро боло мебарад.
- Ҷиҳати ҳифзи дастовардҳои истиқлолият, хусусан ҳифзи Ваҳдати миллӣ чӣ бояд кард?
- Барои ҳифзи Ваҳдати миллӣ дар фазои иттилоотӣ, дар ҷойи якум зарур аст, ки масъалаи Ваҳдати миллӣ ва зерсохтори амалии он аз ҷониби кормандони ВАО ба таври касбӣ инъикос карда шавад ва дар ин самт истеҳсоли продуктҳои муосир ба мақсад мувофиқ мебошад. Дуюм, барои баланд бардоштани эҳсоси ватанпарастӣ, муаррифии арзандаи Тоҷикистон ва ташаккули имиҷи мусбати он фаъолияти ВАО ба он нигаронида шуда, дар ҳамин замина, баъзе иқдомҳо барои «ребрендиг»-и кишвар амалӣ гардад, ки иқдоми ҷиддӣ дар ҳифзи дастовардҳои Ваҳдати миллӣ ба шумор меравад. Сеюм, солим намудани фазои маҷозӣ ва иттилоотӣ, ки боиси ташаккули афкори солими шаҳрвандон гардида, дар дурнамо барои боз ҳам тақвият ёфтани дастовардҳои Ваҳдати миллӣ мусоидат мекунад. Яъне, бояд дарк шавад, ки шабакаҳои иҷтимоӣ падидаи манфӣ набуда, танҳо воситае ҳастанд, ки гурӯҳҳои манфиатдор иттилои ғаразнокро тариқи он паҳн менамоянд. Аз ин рӯ, ба таври касбӣ истифода шудани шабакаҳои иҷтимоӣ дар умум ва дар фаъолияти ВАО ба мақсад мувофиқ мебошад. Чорум, истифодаи васеи ВАО ба ҳайси абзори ватании нерӯи нарм дар ташаккули афкори ҷамъиятӣ, бунёди «продукт»-ҳои шахсиятсозу давлатмеҳвар, ки ваҳдатгароии шаҳрвандонро зиёд мекунад. Панҷум, истифодаи васеи маводи аудиовизуалии ватанӣ ва умуман зиёд намудани истеҳсоли он барои эҷоди афкору завқи муосир дар самти пешгирии бегонашавӣ, беҳувиятӣ ва худситезӣ, ки ба партови иҷтимоӣ мубаддал гардидани шаҳрвандонро пешгирӣ карда, сатҳи падидаҳои номатлубро паст мекунад.
Масъалаи ҳифзи дастовардҳои Ваҳдати миллӣ дар фазои иттилоотӣ аз мавзуъҳои доманадор аст ва дар доираи як суҳбат наметавон онро бо тамоми нозукиаш шарҳ дод. Аммо умед аст, ки воситаҳои ахбори умуми ватанӣ рисолати хешро дар назди миллат ва ҷомеа ба таври касбӣ иҷро намуда, барои тақвият ва рушди давлатдории миллӣ дар Тоҷикистон таъсири мусбат мегузорад.
- Миннатдорем, барои як суҳбати муфассал!
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед