СИЁСАТ
Ҷумъа 27 Декабр 2024 01:47
Тавре иттилоъ доред, 22 майи соли равонро вакилони Маҷлиси намояндагони кишвар санаи баргузории раъйпурсӣ барои ворид кардани тағйиру иловаҳо ба Конститутсияи мамлакат эълон карданд. Азбаски ҷавонон дар Тоҷикистон беш аз 70 фисадро ташкил медиҳанд, иштироки фаъоли онҳо дар ин маъракаи муҳими сиёсӣ нақши асосӣ дорад. То санаи баргузории ин маърака моҳҳои башумор боқӣ мондааст. Бинобар ин, аз ҷавонони кишвар пурсидем:
ТАҒЙИРУ ИЛОВАҲО БА КОНСТИТУТСИЯРО ЧӢ ГУНА ДАРЁФТЕД?
Исматҷон ҶУМАЕВ:
- Бо мақсади пурра ва ҳамаҷониба таҳти танзими конститутсионӣ қарор додани рушду такомули муносибатҳои сиёсӣ, иҷтимоӣ, иқтисодӣ, таъмини кафолати ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд тағйиру иловаҳои навбатӣ даровардан ба Конститутсия аз тарафи Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Тоҷикистон лоиҳаи он ба мардум пешниҳод шуд. Имрӯз ҷомеа пеш меравад, дигаргуниҳо, шакли нав гирифтани муносибатҳо водор месозад, ки санадҳои танзимкунандаи муносибатҳо низ тағйир ёбанд. Имрӯз садҳо тағйирот ба санадҳои танзимкунандаи муносибатҳо ворид карда мешавад, чунончи тағйирот ба кодексҳои андоз, оила, шаҳрвандӣ аз ин қабил аст. Албатта сарчашмаи ҳамаи ин санадҳо Конститутсия мебошад. Яъне Конститутсия низ догма нест. Он тағйиру иловаҳое, ки ба Конститутсияи ворид карда мешавад дар ҳақиқат тақозои замон аст.
Хусрав ФАЙЗУЛЛОЕВ:
- Конститутсия санади асосӣ ва муайянкунандаи шоҳроҳи ҳаёти ҳар давлату ҷомеаи мутамаддин ба ҳисоб меравад. Конститутсияи Тоҷикистон санади муҳими ҳуқуқӣ ва сиёсӣ мебошад, ки қувваи олӣ дорад. Он асоси ҳуқуқии ҳаёти ҷомеа буда, доираи васеи муносибатҳои ҷамъиятиро ба танзим медарорад.
Конститутсия принсипҳои роҳбарикунандаро муқаррар мекунад, ки мутобиқи онҳо сохтори давлатӣ муайян шуда, вазифаҳои дар назди давлат гузошташуда амалӣ карда мешаванд. Он масъалаҳои ташкил ва фаъолияти ҳокимияти давлатӣ, ҳалли ҷараёнҳои мухолифпазири ҷомеа ва таҳкими асосҳои тартиботи ҷамъиятиро ба танзим медарорад. Конститутсия чун асоси тартиботи ҳуқуқӣ дар ҷомеа ягонагии сиёсӣ ва вазифаҳои давлатро муайян менамояд. Аз ин рӯ̆, онро метавон ҳамчун рамзи давлатдорӣ эътироф намуд.
Тоҷикистон дар муддати на чандон тулонӣ заминаи боэътимоди танзимнамоии муносибатҳои ҷамъиятиро барпо намуд. Ба ақидаи мо, самаранок амал намудани меъёрҳои кабулшуда дар сурате мунтазам меафзояд, ки агар мо таҷрибаи андӯ̆хтаи худро оид ба татбиқи меъёрҳои онҳо дар амал ҷамъбаст намоем. Ҳамзамон, қонунгузор ба онҳо тағйиру иловаҳои заруриро вобаста ба инкишофи муносибатҳои ҷамъиятӣ ворид намояд. Чунин тарзи муносибат мухолифати байни санадҳои меъёрии ҳуқуқиро бартараф намуда, барои мутобиқати онҳо ба Конститутсия мусоидат менамояд. Ман низ аз пешниҳоди тағйиру иловаҳо ба Конститутсия истиқбол менамоям ва аз тамоми ҳамватанонам даъват менамоям, ки дар ин маъракаи муҳими сиёсӣ иштирок намоянд.
ТАҒЙИРУ ИЛОВАҲО БА КОНСТИТУТСИЯРО ЧӢ ГУНА ДАРЁФТЕД?
Исматҷон ҶУМАЕВ:
- Бо мақсади пурра ва ҳамаҷониба таҳти танзими конститутсионӣ қарор додани рушду такомули муносибатҳои сиёсӣ, иҷтимоӣ, иқтисодӣ, таъмини кафолати ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд тағйиру иловаҳои навбатӣ даровардан ба Конститутсия аз тарафи Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Тоҷикистон лоиҳаи он ба мардум пешниҳод шуд. Имрӯз ҷомеа пеш меравад, дигаргуниҳо, шакли нав гирифтани муносибатҳо водор месозад, ки санадҳои танзимкунандаи муносибатҳо низ тағйир ёбанд. Имрӯз садҳо тағйирот ба санадҳои танзимкунандаи муносибатҳо ворид карда мешавад, чунончи тағйирот ба кодексҳои андоз, оила, шаҳрвандӣ аз ин қабил аст. Албатта сарчашмаи ҳамаи ин санадҳо Конститутсия мебошад. Яъне Конститутсия низ догма нест. Он тағйиру иловаҳое, ки ба Конститутсияи ворид карда мешавад дар ҳақиқат тақозои замон аст.
Хусрав ФАЙЗУЛЛОЕВ:
- Конститутсия санади асосӣ ва муайянкунандаи шоҳроҳи ҳаёти ҳар давлату ҷомеаи мутамаддин ба ҳисоб меравад. Конститутсияи Тоҷикистон санади муҳими ҳуқуқӣ ва сиёсӣ мебошад, ки қувваи олӣ дорад. Он асоси ҳуқуқии ҳаёти ҷомеа буда, доираи васеи муносибатҳои ҷамъиятиро ба танзим медарорад.
Конститутсия принсипҳои роҳбарикунандаро муқаррар мекунад, ки мутобиқи онҳо сохтори давлатӣ муайян шуда, вазифаҳои дар назди давлат гузошташуда амалӣ карда мешаванд. Он масъалаҳои ташкил ва фаъолияти ҳокимияти давлатӣ, ҳалли ҷараёнҳои мухолифпазири ҷомеа ва таҳкими асосҳои тартиботи ҷамъиятиро ба танзим медарорад. Конститутсия чун асоси тартиботи ҳуқуқӣ дар ҷомеа ягонагии сиёсӣ ва вазифаҳои давлатро муайян менамояд. Аз ин рӯ̆, онро метавон ҳамчун рамзи давлатдорӣ эътироф намуд.
Тоҷикистон дар муддати на чандон тулонӣ заминаи боэътимоди танзимнамоии муносибатҳои ҷамъиятиро барпо намуд. Ба ақидаи мо, самаранок амал намудани меъёрҳои кабулшуда дар сурате мунтазам меафзояд, ки агар мо таҷрибаи андӯ̆хтаи худро оид ба татбиқи меъёрҳои онҳо дар амал ҷамъбаст намоем. Ҳамзамон, қонунгузор ба онҳо тағйиру иловаҳои заруриро вобаста ба инкишофи муносибатҳои ҷамъиятӣ ворид намояд. Чунин тарзи муносибат мухолифати байни санадҳои меъёрии ҳуқуқиро бартараф намуда, барои мутобиқати онҳо ба Конститутсия мусоидат менамояд. Ман низ аз пешниҳоди тағйиру иловаҳо ба Конститутсия истиқбол менамоям ва аз тамоми ҳамватанонам даъват менамоям, ки дар ин маъракаи муҳими сиёсӣ иштирок намоянд.
Эзоҳи худро нависед