Сар аз солҳои аввали соҳибистиқлолӣ масъалаи ҷавонон ва таҳсилу омодасозии шароити соз-гор ба онҳо аз масъалаҳои меҳварии Ҳукумати кишвар аст. Дар сиёсати хирадмандонаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон низ маъсалаи ҷавонон яке аз масоили марказист. Ҳамин аст, ки дар Тоҷикистон ҳамасола 23 май ҳамчун Рӯзи ҷавонон ҷашн гирифта мешавад. Дар ин рӯз аз дастовардҳои ҷавонон дар самтҳои гуногун гуфта мешаваду перомуни ҳадафҳои минбаъдаи ин қишри ояндасоз нақшаву стратегияҳои муайян тарҳрезиву амалӣ мегарданд. Мо дар арафаи ин ҷашн суҳбате доштем бо Зулфиқор Гулаҳмадзода, раиси Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки фишурдааш манзури хонанда мегардад.

- Шумо зиёда аз 10 сол аст, ки ҳам дар ташкилотҳои ҳизбӣ ва ҳам сохтори давлатӣ бо ҷавонон сару кор доред. Баҳои шумо ба ҷавонон чӣ гуна аст?

- Чи гунае, ки Пешвои миллат дар суханрониҳояшон пайваста зикр мекунанд, ҷавонони Тоҷикистони соҳибистиқлол ҳамчун неруи созанда дар тараққиёти ҳамаи соҳаҳои ҳаёти давлат ва ҷомеа нақши арзишманд ва назаррас доранд. Имрӯзҳо ҷавонони ватандӯсту қавиирода ва далеру шуҷои мо дар ҳамаи соҳаҳои иқтисоди миллӣ ва ҳаёти ҷомеа аҳлона заҳмат кашида, дар пешрафти мамлакат ҳиссаи муносиб мегузоранд. Фардои ҷавонони кишвар дурахшон аст.

- Дар рушду инкишофи ҳаматарафаи ҷавонону наврасон кадом иқдому ташаббусҳои Ҳукумати кишварро таъсирнок меҳисобед?

- Дар чанд соли охир мо кам шоҳид мешавем, ки барои муҳайё нагаштани шароити созгор ба ҷавонон аҳли ҷомеа ниҳодҳои дахлдорро танқид кунанд ё фаъолияти онҳоро зери суол баранд. Ҳукумати мамлакат тамоми кӯшишҳоро ба харҷ медиҳад, то насли ҷавон бо донишу маърифат камол ёбад. Эълон гардидани озмунҳои ҷумҳуриявии “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст”, “Тоҷикистон Ватани азизи ман” ва “Илм - фурӯғи маърифат” ва олимпиадаву озмунҳои гуногун барои баланд бардоштани сатҳи саводнокиву маърифатнокии мардум, қабл аз ҳама, наврасону ҷавонон, тақвияти завқи зебоипарастии онҳо ва пайдо кардани истеъдодҳои нодир аз байни наслҳои ояндасоз мебошад. Бо эълон гардидани ин гуна озмунҳо кӯшишу заҳмати ҷавонони саодатманди кишвар дучанд гардидааст. Мо дар чор - панҷ соли охир шоҳиди он гардидем, ки ин озмунҳо таъсири амиқи худро ба рушду инкишофи ҳаматарафаи ҷавонону наврасон расонида, аз миёни насли ояндасози мо имрӯзҳо чеҳраҳои илмдӯсту маърифатпарвар ва навовару ихтироъкор ба майдон меоянд.

- Дар масъалаи ба ватандӯстӣ ҷалб кардани ҷавонон ҳамеша иқдомҳои ҷолибе рӯйи даст гирифта мешаванд. Махсусан, аз ҷониби Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиш, ки татбиқкунандаи сиёсати давлатӣ дар ин самт аст, чунин тасмимҳо зиёд аст. Мегуфтед, ки дар ин самт Кумита то куҷо муваффақ аст?

- Аз рӯйи мушоҳидаҳо ва оморҳое, ки то имрӯз дорем, Кумита дар самти тарбияи ватандӯстии ҷавонон корҳои босамареро ба анҷом расонида истодааст. Баргузории семинару маҳфилҳо, курсҳои омӯзишӣ, ташкил кардани фестивалҳои гуногун, ки ба ҳамдилии ҷавонони мамлакат сабаб мегарданд, аз иқдомҳои босамарест, ки Кумита дар ин самт дар амал татбиқ карда истодааст. Бо ташкил кардани чорабиниҳои гуногун, мизи гирду конфронсҳо, фестивалу озмунҳо ва хонишҳои сиёсиву суҳбатҳои ҷудогона бо ҷавонону шаҳрвандони синну соли гуногун Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиш ҳамеша барои баланд бардоштани ҳисси худшиносиву худогоҳӣ ва дар ин замина боло бурдани ҳисси ватандӯстии ҷавонон тадбирҳо андешида истодааст. Ба ҷуз ин, мо бо муттаҳидии ташкилотҳои кор бо ҷавонон барои ҳамгироии ҷавонон ва ваҳдату якдилии онҳо иқдомҳое рӯйи даст дорем, ки ба муттаҳидӣ ва ҷалби ҷавонон ба ватандӯстӣ мусоидат мекунад.

- Соле пештар дар Тоҷикистон дар робита ба ҷалби ҷавонон ба ватандӯстӣ қонун қабул шуд. Шумо дар як мусоҳибаатон ба ҳайси вакили парлумон соле қабл гуфта будед, ки қабули Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи тарбияи ватандӯстии шаҳрвандон” амри зарурӣ ва саривақтист. Дар баробари иқдомҳое, ки мақомоти давлатӣ доранд, қабули қонуни мазкур чӣ зарурат дошт?

- Ҳанӯз зиёда аз сӣ сол муқаддам назарияпардозону сиёсатмадорони аврупоӣ пешбинӣ карда буданд, ки ҷомеаҳои кишварҳои пасошуравӣ гирифтори буҳрони ҳувият гашта, ба мушкили ҷиддӣ рӯ ба рӯ мегарданд. Дар илми равоншиносии имрӯза буҳрони ҳувият ин ба маънои душвор гаштани дастёбӣ ба ҳувияти нафсонӣ дар даврони навҷавонӣ дониста мешавад. Яке аз омилҳои асосии ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ дар Тоҷикистон низ ҳамин омил шумурда мешавад. Ин қонун барои имрӯзу фардои кишвари азизамон аҳамияти муҳим дорад. Мақсади Қонуни мазкур ин ташаккул додани айнияти шаҳрвандӣ, сифатҳои баланди ахлоқӣ, ҳувияти миллӣ, тафаккур ва ҳисси баланди ватандӯстӣ дар ниҳоди шаҳрвандон мебошад.

Агар ба вазъи имрӯзаи ҷаҳон нигарем, мебинем, ки дар ин ҷаҳони тағйирёбанда ҷавонони кишвари мо низ ҳамчун қисми осебпазири ҷомеа аз равандҳои бегонашавӣ эмин набуда, тамоми шохаҳои ҳокимияти давлатӣ дар баробари он эҳсоси масъулият мекунанд. Қабули ин санад гувоҳи ин гуфтаҳост. Ногуфта намонад, ки ин қонуни ҳаётан муҳим қабл аз ҳама сиёсати давлатӣ дар соҳаи тарбияи ватандӯстии шаҳрвандонро новобаста аз синну сол, касбу кор, мансабу вазифа, мансубияти қавмию нажодӣ, динӣ, муайян месозад.

- Мувофиқи қонуни мазкур самтҳои асосии сиёсати давлатӣ дар соҳаи тарбияи ватандӯстии шаҳрвандон кадомҳоянд?

- Самтҳои асосии сиёсати давлатӣ дар соҳаи тарбияи ватандӯстии шаҳрвандон асосан мувофиқи қонуни мазкур фароҳам овардани шароити мусоид барои инкишофи иҷтимоӣ, фарҳангӣ, маънавӣ ва ҷисмонии ҳар як шаҳрванд мебошад. Ҳар як санад бо тақозову талаботи ҳамон давру замони худ бо мақсади танзими муносибатҳои ҷамъиятӣ ва беҳтарсозии фазои ҷомеа қабул шуда, дар назар дорад, ки ҷомеаи беҳтару комилтар бисозад. Талаботи имрӯзаи ҷаҳони муосир ҳамин аст, ки дар раванди босуръати ҷаҳонишавӣ ҳар як кишвар худро аз ин ё он хатарҳои таҳдидкунанда бояд ҳифз намояд. Барои эмин шудан аз чунин хатарҳо, ки ҷаҳонро ба ташвиш овардааст, қабули чунин санадҳои ҳаётан муҳим дар кишварҳо ба вуҷуд меояд.

Ногуфта намонад, ки Қонуни мазкур барои тарбияи на танҳо наврасону ҷавонон, балки кулли шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, новобаста аз синну сол, касбу кор, мансабу вазифа, мансубияти қавмию нажодӣ, динӣ ва категорияи иҷтимоӣ равона гардидааст. Дар асоси ин қонун аз ҳамаи шаҳрвандони кишвар тақозо карда мешавад, ки бо асосгирии меъёрҳои дар Қонуни мазкур дарҷгардида, дар иҷрои рисолати шаҳрвандӣ, қарзи фарзандӣ, масъулияти ватандории хеш ташаббусу фаъолияти судманд зоҳир намоянд.

Албатта, қабули Қонуни мазкур тақозои замон буда, он дар шароити пуртазоди ҷаҳони муосир, ки равандҳои гуногуни геополитикӣ ба манфиатҳои давлатҳои миллӣ хатар эҷод мекунанд, хусусан дар шароити зуҳуроти хатарноки замони муосир, аз ҷумла терроризму экстремизм, дигар ҷиноятҳои фаромиллӣ, таассуби динӣ ва бегонапарастӣ, ки башариятро ба ташвиш овардаанд, саривақтӣ мебошад.

- Бо вуҷуди ин аз расонаҳо мехонем ва сару садоҳои зиёде ҳам баъзан мешавад, ки дар масъалаи гаравиш ба ҳизбу ҳаракатҳои террористиву экстремистӣ ҷавонони тоҷик ҳамоно ба дом меафтанд...

- Пӯшида нест, ки баъзе ҷавонони гумроҳи мо ба чунин ҳаракатҳо гаравиш доранд. Аммо бо як, ду ё 10 нафар ба ҷавонони як миллат таънаи террористу экстремистро задан камоли бехирадист. Он чизе, ки дар расонаҳо, махсусан расонаҳои хориҷӣ, дар мавриди ҷавонони тоҷик гуфта мешавад, комилан боварнокарданист. Баъзан бозиҳои пасипардагиест, ки мутаассифона на ҳама ба дарки он мерасад. Имрӯз расонаҳо ҳамчун абзори таъсиррасонӣ ва пиёда кардани идеяҳо аз ҷониби қудратҳо ва шахсони манфиатдор истифода мешаванд ва ҳамин, ки дар баъзе масъалаҳо аз ҷавонони тоҷик мегӯянд ё бисёр мегӯянд, ба ин маъно нест, ки имрӯзҳо ҷавонони мо ба терроризм гаравиши зиёд доранд, балки ҳадафҳои муайян дар миён меистад.

Аз ҳамин хотир, бояд дар ин масъалаҳо, ки хеле нозуканд, ҷавонон ва дар баробари онҳо дигар қишрҳои ҷомеа зиракиву ҳушёрии сиёсиро аз даст надиҳанд ва ба ин гуна расонаҳо ҷавоби сазовор гӯянд.

Як чизи дигарро бояд қайд кунам, ки ҷавонони кишвари маҳбуби мо дар мубориза алайҳи терроризму ифротгароӣ, хурофотпарастӣ, нашъамандиву ҷинояткорӣ ва дигар зуҳуроти замони муосир ҳамеша пешгом буда, бар зидди гурӯҳҳои тундраву ифротгаро ва ҷинояткор мавқеи инсондӯстонаи худро нигоҳ медоранд. Воқеаҳои ахире, ки дар миқёси ҷаҳон рӯй дод ва аксуламали ҷавонони мо далели ин гуфтаҳост.

- Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҷавононро ояндаи миллат унвон кардаанд. Пас, модоме ки чунин аст, ҷавонон дар ободиву пешрафт ва муаррифии ин миллату кишвар дар арсаи ҷаҳонӣ имрӯз чӣ корҳоро бояд ба анҷом расонанд ва чӣ масъулият доранд?

- Воқеан, роҳбарияти олии кишвар аз ҷавонон умедҳои зиёд доранд. Ҳамин аст, ки имрӯз дар соҳаҳои гуногун кадрҳои ҷавону болаёқат ба ҳайси роҳбар интихоб карда шудаанд ва хеле хуб аст, ки онҳо низ дар ҷавоб ба боварии Роҳбари кишвар самаранок пайи фаъолиятанду саҳмгузори рушди соҳаҳои хеш.

Ҷавонон имрӯз барои ободонии меҳан, пешрафти он ва муаррифии шоистаи меҳан дар арсаи байналмилалӣ масъулияти бузургро бар дӯш доранд. Аз ин рӯ, онҳоро лозим аст, ки бо истифода аз имконияту шароитҳои созгори муҳайёнамудаи Ҳукумати кишвар илму дониш омӯзанд, забонҳои хориҷиро аз бар намоянд, мутахассиси хуби соҳаи хеш гарданд ва дар ҳифзи арзишҳои миллию дастовардҳои замони соҳибистиқлолӣ масъулият эҳсос намоянд. Зеро онҳоро роҳбарияти олии кишвар захираи стратегии миллӣ арзёбӣ кардаанд.

- Бахшида ба Рӯзи ҷавонон ба аҳли шубоби кишвар чӣ таманниёт доред?

- Мо ифтихор дорем, ки ҷавонони мо ҳамқадами замони муосир мебошанду талаботи асри навинро хуб дарк мекунанд. Дар ин баробар, онҳо дар муассисаҳои таҳсилоти олии касбии дохили кишвар ва хориҷ аз он илму дониш меомӯзанду забонҳои хориҷӣ ва технологияҳои навтаринро аз худ менамоянд ва муҳимтар аз ҳама дар раванди ободонии Ватан ва пешрафти давлат саҳми назаррас мегузоранд. Ман мехоҳам, ки ҷавонони кишвар ҳушёриву зиракии сиёсиро аз даст надода, дар шароити торафт вусъат гирифтани равандҳои ҷаҳонишавӣ, бархӯрди тамаддунҳо ва таъсири манфии унсурҳои фарҳангиву тамаддунии бегона манфиату арзишҳои миллиро ҳимоя кунанд ва дар мубориза бо ҳама гуна хавфу хатарҳои бар зидди давлату миллати худ равонашуда омода бошанд.Чигунае, ки Пешвои муаззами миллат ҳамеша таъкид мекунанд, аз тоҷик будани худ ифтихор дошта бошанду чун гузаштагони худ дар рушди фарҳангу тамаддуни башарият саҳми арзишманди худро гузоранд.

Мусоҳиб Хуршед ХОВАРӢ, “ҶТ”