Ҷазо барои мардони саркаш сахттар мешавад

Раиси Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Тоҷикистон Барно Саидвализода 17 июл зимни нишасти хабарияш ҳушдор дод, афроде, ки аз пардохти алимент саркашӣ мекунанд, ба ҷавобгарии ҷиноӣ кашида хоҳанд шуд.

Тибқи иттилои ин ниҳод, дар шаш моҳи аввали соли равон нисбат ба шахсоне, ки аз пардохти маблағ барои таъминоти фарзандони ноболиғашон саркашӣ намудаанд, масъалаи ҷавобгарии ҷиноӣ ба миён гузошта шуд. Вай афзуд, ки дар нимсола зиёда аз 250 пешниҳод барои ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидани саркашҳо аз алимент ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ирсол карда шудааст.
Ин дар ҳолест, ки имрӯзҳо занони зиёде аз насупоридани алименти фарзандонашон шикоят мекунанд ва мегӯянд, ки пушти дари судиҷрочиҳо соатҳо навбат мепоянд, то ин ки ҳаққи фарзандонашонро ба даст оранд, вале ноумед ба хона бармегарданд. Қонун яке аз волидонеро ки пас аз ҷудошавӣ фарзандонро бо худ нагирифтаанд, муваззаф кардааст, ки то синни 18-солагӣ алимент пардохт намоянд. Бархе аз занҳо аз он шикоят доранд, ки мардон бо баҳонаҳои он, ки гӯё фарзандашонро ба онҳо нишон намедиҳанд ва диданӣ намемонанд, аз алимент саркашӣ мекунанд.

Сарвиноз, як сокини 27-солаи шаҳри Душанбе аз он шикоят мекунад, ки шавҳараш 7-моҳ боз маблағи алименти фарзандашро пардохт накардааст.

- Шаш моҳ пас барои гирифтани алимент рафтам, аммо пардохт накардааст. Ба судиҷрочӣ занг задам, ки пулро насупоридааст. Вақте судиҷрочӣ ба ӯ занг зада, аз масъулияташ хотиррасон кард, ҳамоно ҳам баъди чанд моҳи муроҷиат як моҳашро пардохт намуд. Баҳона меҷӯяд, ки гӯё ман кӯдакро ба ӯ нишон намедиҳам, вале ин гап дурӯғ аст. Бори охир баъди муроҷиатҳои зиёдам 400 сомонӣ пардохт кард, аммо қарзҳояш ҳамоно истодаанд,-мегӯяд Сарвиноз.

Мутобиқи тағйиру иловаҳои наве, ки ба Кодекси мурофиавии шаҳрвандии Тоҷикистон ба парлумон барои баррасӣ пешниҳод шуд, ҷазои волидони саркаш аз пардохти алимент сангинтар мешавад. Қаблан танҳо пас аз се моҳи таъхир дар супурдани алимент эҳтимоли ба ҷавобгарӣ кашида шудани волидон имкон дошт, аммо тибқи тағйироти нав, ки ба парлумон пешниҳод гардид, онҳое, ки дар муддати як моҳ бе сабаб алименти фарзандашонро пардохт намекунанд, ба ҷавобгарӣ кашида хоҳанд шуд.

Дар Тоҷикистон падару модар дар тарбия ва парастории фарзанд ҳуқуқ ва вазифаҳои баробар доранд, аммо бо сабаби он ки бисёре аз модарон таҳсил нокарда ва соҳиби ҷойи кор нестанд ва аксаран тарбияи фарзанд ба дӯши онҳост, мардон супорандаи аслии алимент ба ҳисоб мераванд.

Қонуни нав барои сарпечӣ аз пардохти алимент то 180 соат кори ҳатмӣ, то ду соли ҳабс ё то ду сол корҳои ислоҳиро пешбинӣ кардааст. Тибқи гуфтаи мақомот, шикояти зиёди хонаводаҳо, хусусан занони фарзанддоре, ки аз шавҳаронашон ҷудо шуда, вале сари вақт алимент дарёфт намекунанд ва оне ки дар бештари маворид афроди қарздор аз алимент бо додани маблағи ночизе аз муҷозот раҳо мешуданд, онҳоро водор кардааст, ки ин тасмимро бигиранд.

Гуфта мешавад, ки дар солҳои ахир теъдоди афроде, ки аз пардохти алимент саркашӣ мекунанд, бамаротиб афзоиш ёфтааст. Воқеан ҳам, имрӯз бештари занон ба ин мушкилӣ дучор мешаванд, ки пас аз шикояту даводавҳои зиёд метавонанд танҳо думоҳа ё семоҳа алименти фарзандашонро ба даст оранд. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бархе мавридҳоеро низ вохӯрдан мумкин аст, ки фарзандон ба балоғат расидаанд ва мардон аз алимент саркашӣ намуда, қарзи чандинсолаашонро пардохт накардаанд.

Раҷабгул Сабзаева, сокини шаҳри Норак ду фарзанди болиғ дорад ва чандин сол аст, ки наметавонад қарзи алименти шавҳарашро, ки 4700 сомонӣ аст, ба даст орад. Муроҷиатҳои ӯ ба мақомоти масъул натиҷа надод ва шавҳар бо баҳонаҳои зиёд аз баргардонидани алимент даст кашид. Бо аризаи шикоятӣ ҳалномаи судро низ аз дасташ гирифтанду бо ҳамин гӯё ба масъала хотима бахшиданд.
Ба ин мазмун даҳҳо шикояти занон дар судҳои кишвар низ баррасӣ шудааст. Аммо мақомот мегӯянд, баъзе мардон бо баҳонаи муҳоҷират ва бархеи дигар бо баҳонаи бепуливу бекорӣ аз пардохти алимент сарпечӣ мекунанд. Аммо дар баробари ин мардоне низ ҳастанд, ки аз супурдани алименти фарзанди худ саркашӣ намекунанд.

Ин дар ҳолест, ки тибқи гуфтаи ҳуқуқшиносон маблағи алимент бояд ба пуррагӣ рӯёнида шавад. Агар алиментсупоранда дар назди ситонанда қарздор бошад, ҳатто агар фарзандон ба балоғат расида бошанд ҳам, он бояд пардохт шавад. Зеро дар акси ҳол истеҳсолоти иҷро қатъ карда намешавад. Дар сурати ҷой доштани қарз ситонанда бояд ба судиҷрочӣ муроҷиат кунад ва ӯ дар навбати худ маблағи қарзро муайян мекунад. Агар алиментсупоранда бо ин хулоса розӣ набошад, бояд ба суд муроҷиат кунад.

Ба андешаи коршиносон, волидонро мебояд барои таҳсил ва соҳибкасб шудани духтарони худ низ талош варзанд, то ин ки онҳо муҳтоҷ ва дастнигари маблағи алимент набошанду худ низ барои таъмини фарзандон ва пешбурди зиндагии хеш даромаде дошта бошанд.
Бино ба иттилои Хадамоти иҷро дар ин давра ҷиҳати ситонидани алимент 5 503 ҳуҷҷати иҷро барои иҷрои маҷбурӣ ба Хадамот ворид гардидааст.

Бино ба иттилои Хадамоти иҷро дар ин давра ҷиҳати ситонидани алимент 5 503 ҳуҷҷати иҷро барои иҷрои маҷбурӣ ба Хадамот ворид гардидааст.