ҶОМЕА
Шанбе 21 Декабр 2024 10:11
Баробари баланд гаштани ҳарорати ҳаво дар миқёси ҷумҳурӣ сокинон, махсусан, ҷавонону наврасон ба оббозӣ машғул мешаванд. Мутаассифона, ҷавонон ва наврасон аз шавқи зиёд доштанашон ба оббозӣ ба хатарнок будани баъзе мавзеъҳо ва ё баъзе кӯлу дарёҳои ҷараёнашон тез аҳамият намедиҳанд, ки аксари ҳолат ба оқибатҳои нохуш меанҷомад.
Ориф Нозимов, сардори Маркази матбуоти Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати ҷумҳурӣ зикр намуд, ки бо сабаби оббозӣ кардани шаҳрвандон дар ҷойҳои хавфнок ҳар сол ҳодисаҳои нохуш рух медиҳанд. “Сабабҳои асосии ба ҳалокат расидани шаҳрвандон дар обҳои Тоҷикистон риоя накардани қоидаҳои бехатарӣ, садамаҳои нақлиёт, худкушӣ, беэҳтиётӣ, лағжидан дар об, бемориҳои рӯҳӣ, беназоратии падару модарон нисбат ба фарзандон мебошад. Бештари фавтидагон шаҳрвандони то 35-солаанд. Соли 2015 дар миқёси ҷумҳурӣ, 183 нафар дар натиҷаи чунин ҳолатҳо ба ҳалокат расиданд, ки аз инҳо то 10-сола 40 нафар, аз 10-сола то 17-сола 32 нафар ва аз 17-сола боло 111 нафар мебошанд. Барои пешгирии ҳодисаҳои ғарқшавӣ ҳарсола аз ҷониби Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи гражданӣ дар ҳамоҳангӣ бо намояндагони ВАО пайваста чорабиниҳои фаҳмондадиҳӣ ва корҳои профилактикӣ гузаронида меашванд”, - афзуд О. Нозимов.
Бо вуҷуди корҳои фаҳмондадиҳӣ сафи аз беэҳтиётӣ ғарқшавандагон сол ба сол бештар мешавад. Масалан, дар панҷ моҳи соли равон дар шаҳру навоҳии кишвар дар натиҷаи риоя накардани қоидаҳои бехатарӣ, дар натиҷаи мастӣ ва дигар ҳолатҳо 47 нафар ба ҳалокат расидаанд.
Ҳамаи ин мушкилотро ба назар гирифта, ҷиҳати наҷот додани шаҳрвандон КҲФМГ дар мавзеъҳое, ки кӯлу ҳавзҳо ва дарёҳо ҷойгиранд, дастаҳои махсуси наҷотдиҳӣ ташкил намудааст. Ин дастаҳо аз ҳисоби наҷотдиҳандагони ғаввос аз ситод оид ба ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи гражданӣ муҷаҳҳаз карда шудаанд. Ҳар рӯз 7 нафар ҳайати даста хизмати шабонарӯзӣ карда дар мавзеъҳои хавфнок ба роҳ мемонанд. Омили дигари ғарқшавӣ дар мамлакат он аст, ки дар истироҳатгоҳҳо ва дар минтақаҳои гарм мавзеъҳои оббозӣ мувофиқ ба синну сол муқаррар нагардидааст ин ҳолот бештар ба ғарқшавии кӯдакону наврасон оварда мерасонад. Масъулини истироҳатгоҳу фароғатгоҳҳо ва шаҳру навоҳӣ бояд мувофиқ ба синну сол ва қаду басти кӯдакон кӯлу ҳавзҳои махсус созанд. Дар шаҳри Душанбе, ба ақидаи сокинони пойтахт, аз ҳама ҷойи оббозии хуб дарёи Душанбе, кӯли «Ҷавонон», «Варзоб» ва «Чорбоғ» аст. Аммо бо қарори сардухтури давлатии санитарию эпидемиологии шаҳри Душанбе бо сабаби ба талаботи санитарӣ ҷавобгӯ набудан шиноварӣ дар ин кӯлҳо манъ аст ва оид ба ин дар ҳамаи кӯлҳо овеза насб шудааст. Вале ба ин нигоҳ накарда сокинони пойтахт, махсусан кӯдакону наврасон дар онҳо оббозӣ менамоянд. Шиноварӣ кардан дар кӯлҳо барои кӯдакон ва наврасон хеле хатарнок аст.
Алишер Азизов, мутасаддӣ ва наҷотдиҳандаи кӯли “Ҷавонон” гуфт, дар ҳақиқат шиноварӣ дар кӯл манъ шуда буд. “Соли гузашта кӯлро пурра тоза намуда, обашро иваз кардем, - гуфт А. Азизов. - Ҳоло дар кӯл шино кардан мумкин аст, ба ҷуз чанд ҷойи муайян. Ҷойҳое, ки хеле чуқуранд. Дар баъзе ҷойҳои кӯл овезаҳои қоидаҳои шиноварӣ дар кӯл насб карда шудааст, то шаҳрвандон бинанду эҳтиёт кунанд. Вале шаҳрвандон нисбат ба худ бепарво ва беаҳамиятанд, ки бо вуҷуди овезаҳои огоҳикунанда аз хавфпазирӣ оббозиро дар он нуқтаҳо ихтиёр мекунанд. Ба қоидаҳои бехатарӣ умуман диққат намедиҳанд ва ғарқ мешаванд. Масалан, мо ба онҳо мегӯем, ки ҳангоми шиноварӣ ба байни кӯл наравед, чунки он ҷо чуқур аст, ғарқ шуданатон мумкин. Вале гӯш намекунанд. Онҳо дарк намекунанд, ки дар оби истода шино кардан душвор аст. Барои он ки оби истода ҳама чизро ба замин мекашад. Ҳатто шахсоне, ки оббозиро хуб метавонанд, ғарқ мешаванд”.
Проблемаи дигар он аст, ки ба кӯл бештар кӯдакону наврасон бе падару модар ва ё ягон хеши калонсолашон меоянд. Ягон нафари боақле нест, ки онҳоро назорат кунад, то бетартибӣ накунанду ба байни кӯл нараванд. “Солҳои охир кӯдакону наврасон як ҳилаи нав омӯхтаанд, - афзуд Алишер Азизов. - Онҳо дар миёни худ ду-се бақлашкаро баста, оббозӣ мекунанд ва ба ҷойҳои чуқури кӯл шино карда мераванд. Вақте бақлашкаро дар миён мебандӣ, бақлашка шуморо ба боло мебардорад ва ғарқ шудан намемонад. Лекин Худо накарда, банди бақлашка канад... Соли гузашта, як писари 10-сола, бо бақлашка шино карда байни кӯл рафт. Ногаҳон банди бақлашка канду ғарқ шуд. Хушбахтона, мо сари вақт ӯро наҷот додем. Аз лаби кӯл то байни он рафтем, ки қариб 5-10 дақиқа гузашт, кӯдак то расидани мо аз ҳуш рафта, об ӯро ба зер кашида буд. Ман ба дохили кӯл даромада, ӯро баровардам. Ҳоли наврасро дида хаёл кардем, тамом кардааст. Ба ҳар ҳол ёрии аввалинро, ки ба ғарқшудагон расонда мешавад (яъне зер кардани қафаси сина) расондем. 5-6 маротиба қафаси синаи ӯро зер кардем, ногаҳон аз даҳонаш об париду ба худ омад. Баъд аз муоинаи духтур мо ба хешу табори вай занг зада хоҳиш кардем, омада ӯро баранд. Маълум гашт, ки писарак аз вилояти Суғд буда, ба шаҳри Душанбе, хонаи холааш меҳмонӣ омадааст”.
Ин корманди кӯли “Ҷавонон” мегӯяд, онҳо рӯзи дароз аз ин гӯшаи кӯл ба гӯшаи дигари он мегарданд, то наврасонро аз беэҳтиётӣ огоҳ кунанд. Кӯли “Ҷавонон” қариб 17 гектар масоҳат дорад. Ҳар рӯз ба он ҷо 300-400 нафар барои оббозӣ меоянд, назорат кардани ин теъдод дар алоҳидагӣ ҳам кори осон нест, балки худи кор кардан бо мардум дар ин ҷо хеле душвор аст. Чаро ки сухани хубро намефаҳманд. Барои ҳамин хуб мешуд, падару модарон фарзандони худро ҳини ба оббозӣ омаданашон ҳамроҳӣ кунанд.
Гулсифат, сокини шаҳри Душанбе, ки бо ду фарзандаш - яке Ҷамшеди 5-сола ва дигаре Ҷамилаи 7-сола ба кӯли “Ҷавонон” ҳафтае ду маротиба оббозӣ меоянд гуфт: “Ман тӯли як моҳ шуд ҳамроҳи фарзандонам ба ин ҷо меоям. Дар ин муддат мушоҳида кардам, ки бештари волидон нисбат ба фарзандони худ бепарвоӣ зоҳир менамоянд. Ман кӯдакони худрсолеро дидам, ки шиноварӣ мекарданд ва касе онҳоро назорат надошт. Аз якеаш пурсидам, ки ҳамроҳи кӣ ба ин ҷо омадааст. Гуфт, бо бародари 9-солааш. Вале бародари ӯ ҳам машғули оббозӣ буд. Дар ин ҳолат хоҳем нахоҳем кӯдакон ғарқ мешаванд. Падару модар бояд, ки фарзандони худро зери назорати қатъӣ бигиранд”.
Дар ҳақиқат дар таътили тобистона кӯдакону наврасон бештар ба оббозӣ машғул мешаванд ва аз беаҳамиятиву беназоратии волидон ба ҳодисаҳои гуногун гирифтор мешаванд. Бо мақсади пешгирии ҳодисаҳои нохуш дар об аз шумо - сокинони ҷумҳурӣ ва меҳмонон эҳтиромона хоҳиш менамоем, ки барои ҳимояи ҳаёти худ ва наздиконатон, диққати ҷиддӣ дода, ҳангоми истироҳату шиноварӣ дар наздикии дарёҳо, кӯлҳо ва обанборҳо қоидаҳои бехатариро риоя намоед. Аз оббозӣ дар ҷойҳои манъшуда ва дарёҳои тезҷараён худдорӣ намуда, ҳангоми истироҳат дар наздикии иншооти обӣ ноболиғонро беназорат нагузоред. Агар дар ҳамоҳангӣ ҳар як шаҳрванди Тоҷикистон барои таъмини бехатарӣ худу наздикону пайвандон, кӯдакону наврасон аз як гиребон сар барорем, фикр мекунам, ки ҷиҳати кам намудани ҳодисаҳои ғарқшавӣ ва дигар фалокатҳо мусоидат менамояд. Ҳамзамон, Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи гражданӣ ба диққати сокинон ва меҳмонони кишвар мерасонад, ки бо баланд гардидани ҳарорати ҳаво ва оғози мавсими шиноварӣ дар дарёҳо, кӯлу ҳавзҳо, ки ба таҳдиди эҳтимолияти ғарқшавии шаҳрвандон оварда мерасонад, аз ҳамагон ҳушёрӣ ва эҳтиёткориро талаб менамояд.
Ориф Нозимов, сардори Маркази матбуоти Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати ҷумҳурӣ зикр намуд, ки бо сабаби оббозӣ кардани шаҳрвандон дар ҷойҳои хавфнок ҳар сол ҳодисаҳои нохуш рух медиҳанд. “Сабабҳои асосии ба ҳалокат расидани шаҳрвандон дар обҳои Тоҷикистон риоя накардани қоидаҳои бехатарӣ, садамаҳои нақлиёт, худкушӣ, беэҳтиётӣ, лағжидан дар об, бемориҳои рӯҳӣ, беназоратии падару модарон нисбат ба фарзандон мебошад. Бештари фавтидагон шаҳрвандони то 35-солаанд. Соли 2015 дар миқёси ҷумҳурӣ, 183 нафар дар натиҷаи чунин ҳолатҳо ба ҳалокат расиданд, ки аз инҳо то 10-сола 40 нафар, аз 10-сола то 17-сола 32 нафар ва аз 17-сола боло 111 нафар мебошанд. Барои пешгирии ҳодисаҳои ғарқшавӣ ҳарсола аз ҷониби Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи гражданӣ дар ҳамоҳангӣ бо намояндагони ВАО пайваста чорабиниҳои фаҳмондадиҳӣ ва корҳои профилактикӣ гузаронида меашванд”, - афзуд О. Нозимов.
Бо вуҷуди корҳои фаҳмондадиҳӣ сафи аз беэҳтиётӣ ғарқшавандагон сол ба сол бештар мешавад. Масалан, дар панҷ моҳи соли равон дар шаҳру навоҳии кишвар дар натиҷаи риоя накардани қоидаҳои бехатарӣ, дар натиҷаи мастӣ ва дигар ҳолатҳо 47 нафар ба ҳалокат расидаанд.
Ҳамаи ин мушкилотро ба назар гирифта, ҷиҳати наҷот додани шаҳрвандон КҲФМГ дар мавзеъҳое, ки кӯлу ҳавзҳо ва дарёҳо ҷойгиранд, дастаҳои махсуси наҷотдиҳӣ ташкил намудааст. Ин дастаҳо аз ҳисоби наҷотдиҳандагони ғаввос аз ситод оид ба ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи гражданӣ муҷаҳҳаз карда шудаанд. Ҳар рӯз 7 нафар ҳайати даста хизмати шабонарӯзӣ карда дар мавзеъҳои хавфнок ба роҳ мемонанд. Омили дигари ғарқшавӣ дар мамлакат он аст, ки дар истироҳатгоҳҳо ва дар минтақаҳои гарм мавзеъҳои оббозӣ мувофиқ ба синну сол муқаррар нагардидааст ин ҳолот бештар ба ғарқшавии кӯдакону наврасон оварда мерасонад. Масъулини истироҳатгоҳу фароғатгоҳҳо ва шаҳру навоҳӣ бояд мувофиқ ба синну сол ва қаду басти кӯдакон кӯлу ҳавзҳои махсус созанд. Дар шаҳри Душанбе, ба ақидаи сокинони пойтахт, аз ҳама ҷойи оббозии хуб дарёи Душанбе, кӯли «Ҷавонон», «Варзоб» ва «Чорбоғ» аст. Аммо бо қарори сардухтури давлатии санитарию эпидемиологии шаҳри Душанбе бо сабаби ба талаботи санитарӣ ҷавобгӯ набудан шиноварӣ дар ин кӯлҳо манъ аст ва оид ба ин дар ҳамаи кӯлҳо овеза насб шудааст. Вале ба ин нигоҳ накарда сокинони пойтахт, махсусан кӯдакону наврасон дар онҳо оббозӣ менамоянд. Шиноварӣ кардан дар кӯлҳо барои кӯдакон ва наврасон хеле хатарнок аст.
Алишер Азизов, мутасаддӣ ва наҷотдиҳандаи кӯли “Ҷавонон” гуфт, дар ҳақиқат шиноварӣ дар кӯл манъ шуда буд. “Соли гузашта кӯлро пурра тоза намуда, обашро иваз кардем, - гуфт А. Азизов. - Ҳоло дар кӯл шино кардан мумкин аст, ба ҷуз чанд ҷойи муайян. Ҷойҳое, ки хеле чуқуранд. Дар баъзе ҷойҳои кӯл овезаҳои қоидаҳои шиноварӣ дар кӯл насб карда шудааст, то шаҳрвандон бинанду эҳтиёт кунанд. Вале шаҳрвандон нисбат ба худ бепарво ва беаҳамиятанд, ки бо вуҷуди овезаҳои огоҳикунанда аз хавфпазирӣ оббозиро дар он нуқтаҳо ихтиёр мекунанд. Ба қоидаҳои бехатарӣ умуман диққат намедиҳанд ва ғарқ мешаванд. Масалан, мо ба онҳо мегӯем, ки ҳангоми шиноварӣ ба байни кӯл наравед, чунки он ҷо чуқур аст, ғарқ шуданатон мумкин. Вале гӯш намекунанд. Онҳо дарк намекунанд, ки дар оби истода шино кардан душвор аст. Барои он ки оби истода ҳама чизро ба замин мекашад. Ҳатто шахсоне, ки оббозиро хуб метавонанд, ғарқ мешаванд”.
Проблемаи дигар он аст, ки ба кӯл бештар кӯдакону наврасон бе падару модар ва ё ягон хеши калонсолашон меоянд. Ягон нафари боақле нест, ки онҳоро назорат кунад, то бетартибӣ накунанду ба байни кӯл нараванд. “Солҳои охир кӯдакону наврасон як ҳилаи нав омӯхтаанд, - афзуд Алишер Азизов. - Онҳо дар миёни худ ду-се бақлашкаро баста, оббозӣ мекунанд ва ба ҷойҳои чуқури кӯл шино карда мераванд. Вақте бақлашкаро дар миён мебандӣ, бақлашка шуморо ба боло мебардорад ва ғарқ шудан намемонад. Лекин Худо накарда, банди бақлашка канад... Соли гузашта, як писари 10-сола, бо бақлашка шино карда байни кӯл рафт. Ногаҳон банди бақлашка канду ғарқ шуд. Хушбахтона, мо сари вақт ӯро наҷот додем. Аз лаби кӯл то байни он рафтем, ки қариб 5-10 дақиқа гузашт, кӯдак то расидани мо аз ҳуш рафта, об ӯро ба зер кашида буд. Ман ба дохили кӯл даромада, ӯро баровардам. Ҳоли наврасро дида хаёл кардем, тамом кардааст. Ба ҳар ҳол ёрии аввалинро, ки ба ғарқшудагон расонда мешавад (яъне зер кардани қафаси сина) расондем. 5-6 маротиба қафаси синаи ӯро зер кардем, ногаҳон аз даҳонаш об париду ба худ омад. Баъд аз муоинаи духтур мо ба хешу табори вай занг зада хоҳиш кардем, омада ӯро баранд. Маълум гашт, ки писарак аз вилояти Суғд буда, ба шаҳри Душанбе, хонаи холааш меҳмонӣ омадааст”.
Ин корманди кӯли “Ҷавонон” мегӯяд, онҳо рӯзи дароз аз ин гӯшаи кӯл ба гӯшаи дигари он мегарданд, то наврасонро аз беэҳтиётӣ огоҳ кунанд. Кӯли “Ҷавонон” қариб 17 гектар масоҳат дорад. Ҳар рӯз ба он ҷо 300-400 нафар барои оббозӣ меоянд, назорат кардани ин теъдод дар алоҳидагӣ ҳам кори осон нест, балки худи кор кардан бо мардум дар ин ҷо хеле душвор аст. Чаро ки сухани хубро намефаҳманд. Барои ҳамин хуб мешуд, падару модарон фарзандони худро ҳини ба оббозӣ омаданашон ҳамроҳӣ кунанд.
Гулсифат, сокини шаҳри Душанбе, ки бо ду фарзандаш - яке Ҷамшеди 5-сола ва дигаре Ҷамилаи 7-сола ба кӯли “Ҷавонон” ҳафтае ду маротиба оббозӣ меоянд гуфт: “Ман тӯли як моҳ шуд ҳамроҳи фарзандонам ба ин ҷо меоям. Дар ин муддат мушоҳида кардам, ки бештари волидон нисбат ба фарзандони худ бепарвоӣ зоҳир менамоянд. Ман кӯдакони худрсолеро дидам, ки шиноварӣ мекарданд ва касе онҳоро назорат надошт. Аз якеаш пурсидам, ки ҳамроҳи кӣ ба ин ҷо омадааст. Гуфт, бо бародари 9-солааш. Вале бародари ӯ ҳам машғули оббозӣ буд. Дар ин ҳолат хоҳем нахоҳем кӯдакон ғарқ мешаванд. Падару модар бояд, ки фарзандони худро зери назорати қатъӣ бигиранд”.
Дар ҳақиқат дар таътили тобистона кӯдакону наврасон бештар ба оббозӣ машғул мешаванд ва аз беаҳамиятиву беназоратии волидон ба ҳодисаҳои гуногун гирифтор мешаванд. Бо мақсади пешгирии ҳодисаҳои нохуш дар об аз шумо - сокинони ҷумҳурӣ ва меҳмонон эҳтиромона хоҳиш менамоем, ки барои ҳимояи ҳаёти худ ва наздиконатон, диққати ҷиддӣ дода, ҳангоми истироҳату шиноварӣ дар наздикии дарёҳо, кӯлҳо ва обанборҳо қоидаҳои бехатариро риоя намоед. Аз оббозӣ дар ҷойҳои манъшуда ва дарёҳои тезҷараён худдорӣ намуда, ҳангоми истироҳат дар наздикии иншооти обӣ ноболиғонро беназорат нагузоред. Агар дар ҳамоҳангӣ ҳар як шаҳрванди Тоҷикистон барои таъмини бехатарӣ худу наздикону пайвандон, кӯдакону наврасон аз як гиребон сар барорем, фикр мекунам, ки ҷиҳати кам намудани ҳодисаҳои ғарқшавӣ ва дигар фалокатҳо мусоидат менамояд. Ҳамзамон, Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи гражданӣ ба диққати сокинон ва меҳмонони кишвар мерасонад, ки бо баланд гардидани ҳарорати ҳаво ва оғози мавсими шиноварӣ дар дарёҳо, кӯлу ҳавзҳо, ки ба таҳдиди эҳтимолияти ғарқшавии шаҳрвандон оварда мерасонад, аз ҳамагон ҳушёрӣ ва эҳтиёткориро талаб менамояд.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед