ҶОМЕА
Якшанбе 10 Ноябр 2024 07:37
БА ОЗМУНИ "ҶТ"
Бо пош хӯрдани Иттиҳоди Шӯравӣ давлатҳои аъзои он кӯшиши эълон доштани истиқлоли давлатии худро доштанд. Ҳар як давлат роҳи минбаъдаи рушд, мустақилият, соҳибихтиёрӣ ва мавқеъ-созии худро дар дохил ва хориҷи кишвар дошт. Мардуми дар қолаби иттиҳод ташаккулёфта ва аз рӯи якмаромии ҳизби коммунистӣ шакл гирифта, ба буҳрони равонӣ гирифтор ва ба марҳилаи мутобиқшавӣ вуруд мегардид. Ҷумҳурии Тоҷикистон низ дар қатори дигар давлатҳо моҳи августи соли 1990 ҳуҷҷати муайянкунандаи давлат Эъломияи истиқлолияти давлатиро қабул кард ва 9 сентябри соли 1991 Шӯрои Олии Тоҷикистон дар Иҷлосияи ғайринавбатии худ соҳибихтиёриву соҳиб-истиқлолии Тоҷикистонро эълон намуд, ки ин ҳуҷҷат дар сарнавишти Тоҷикистон ба марҳилаи тозаи таърихӣ ифтитоҳ бахшид.
Аз рӯзи нахусти эълони истиқлоли давлатӣ тамоми талошҳо ба хотири бунёди роҳи давлати демокративу ҳуқуқбунёд равона гардиданд.
Мутаассифона, барои расидан ба ин ҳадафҳои нек, устувор сохтани пояҳои давлати тозаистиқлол дар заминаи ҳокимияти конститутсионӣ, муайян намудани дурнамои давлати мустақил, фароҳам овардани шароити мусоид ва зиндагии шоиста барои мардуми Тоҷикистон аланга задани ҷанги хонумонсӯзи таҳмилии шаҳрвандӣ, ки бо дахолати аҳкоми ғайр бо фирефта ва гумроҳ сохтани мардуми навмутобиқшаванда ба фазои мустақилият монеаи ҷиддӣ эҷод намуд.
Порчаҳои филми ҳуҷҷатии “Марди роҳ” бозгӯи воқеии вазъияти ҳассоси он рӯзҳост, ки бо инъикоси манзараҳои мудҳиш барои хотироти абад ҳамчун рӯзҳои таърихии даҳшатбор барои насли ояндасози кишвар ва мардуми тоҷик ба хотири ҳифзи ҳамаҷонибаи сулҳу ваҳдати миллӣ ба намоиш гузошта шуд.
Вазъият чунон тасвирнопазир буд, ки бародар аз гиребони бародар мегирифт, фарзанд сӯи падар тир рост мекард. Дар як муддати бениҳоят кӯтоҳ бесарусомонии оммавию сиёсӣ ва ба гирдоби сиёсат кашида шудани Тоҷикистон мардумро ба гурӯҳу созмонҳои мухталиф ҷудо намуд, онҳо миёни ҳамдигар бо забони ҳамдиливу ҳамдигарфаҳмӣ не, балки бо забони тиру теғ сухан мегуфтанд.
Тарс, ваҳшату нафрат, қатлу куштор, кинаву адоват, майдонҳои пуродами ду сангар, садоҳои ваҳшатафзо, авзоҳои парешон, модарони гирёну нолон, кӯдакони сарлучу пойлучи сарсон, гурезаҳои тарсону ҳаросон ҷомеаро дар оғӯш гирифта буд.
Вазъи иқтисодӣ, таъминоти моддӣ рӯз аз рӯз душвортару аз ҳама мушкил пора-пора гардидани Ватан таҳдиди шадид мекард. Таърих ва пораҳои филми ҳуҷҷатӣ нишон медиҳанд, ки ҳодисаҳои хунин маҳз ҷавононро ба гирдоби ҳалокатбори худ кашидааст. Душманони миллат маҳз ин қишри аз лиҳози зеҳниву ҷисмонӣ пуриқтидорро гумроҳ намуда, ба доми фиреби худ кашиданд, афкору андешаи тозаву созандаи онҳоро тира сохта, ба ҷинояткори ашаддӣ ташаккул доданд.
Саҳифаҳои китоби рӯзгори талхи тоҷикон, ки захмҳои гузоштааш дилу ҷонро ба сӯзиш меоварад, ҳаргиз зудуда нахоҳад шуд.
Саҳифаҳои таърих шоҳид аст, ки дар даврони бесарусомонӣ, рӯзгори нобасомон ва шикастаруҳии мардуми мо, тақдир башорати баргузории Иҷлосияи шонздаҳуми Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ҳамчун ҳадяи таърих ва пайки наҷот ба миллати тоҷик ато овард ва ҷараёни ин анҷумани саодати халқ раҳкушову раҳнамо ва мубашшири ин роҳи наҷотро ҳамчун туҳфаи олитарини тақдиру сарнавишти миллати тоҷик дар симои фарзанди сарсупурдаву меҳанпарасти хеш – Эмомалӣ Раҳмон насиб гардонид.
Ҷавонмарде ба сарварии миллат баргузида шуд, ки хилқаташ, тору пудаш аз ҷасорату диловариву тавонмандӣ, фазилати давлатдорӣ, олиҳиммативу фаросату заковати фитрӣ, сиришта шудааст.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо дилу нияти нек зимоми идораи давлатро дар замони бениҳоят ҳассос, ки хавфи пароканда шудани давлат ва аз байн рафтани миллати тоҷик баръало эҳсос мегардид, бар уҳда гирифтанд ва дар як муддати кӯтоҳ шӯълаи умедро ба фардои дурахшон дар қалби ҳар як фарди миллат фурӯзон намуданд. Ин буд, ки меҳнаткашон, модарону хоҳарони мушфиқ, пирони рӯзгордидаву ҷавонони навовару ғайратманд, чашми ростбин, гӯши ҳақшунав, ақли бедору хиради дурбин, забони ҳақгӯву табъи нуктасанҷ ва ҳазорҳо бозуи қавӣ дар зери сиёсати оқилонаашон гирд омада, дар ободиву пешрафти Тоҷикистон муттаҳид гардиданд.
Аввалин сухани муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мақоми Раиси Шӯрои Олӣ ва Сарвари давлати Тоҷикистон “Ман ба Шумо сулҳ меоварам, агар он ба қимати ҷони ман ҳам бошад. Мо бояд бо ҳам ёру бародар бошем...” паёми равшану мунавваре буд, ки ба дилҳои хаставу навмедгашта, ҷони дубора ва нафаси тоза ато кард.
Фаъолияти пурмуҳтавову пур-маҳсули давлативу ҷамъиятии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон оинаест, ки дар он мавқеи миллати тоҷикро бо ҳама шаҳомат ва шуҳраташ сарфаҳм рафта, ба ин восита қадаме ба сӯи хештаншиносӣ ва худогоҳӣ ниҳода, бо диди ибрат дурнамои кишварро муайян карда метавонем.
Баргузории Иҷлосияи XVI- уми Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун воқеаи таърихии сарнавиштсоз барои миллати тоҷик мебошад. 27- уми июни соли 1997 дар шаҳри Москваи Федератсияи Русия бо иштироки Муншии умумии Созмони Милали Муттаҳид ва дигар намояндагони кишварҳои миёнарав санади барои миллати тоҷик тақдирсоз-ҳуҷҷати умумии истиқрори сулҳ ва оштии миллӣ миёни Ҳукумати қонунии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва роҳбари мухолифини тоҷик ба имзо расид, ки ин бори дигар фарҳанги сулҳофаринии тоҷиконро барои оламиён муаррифӣ намуд.
Созишномаи умумии истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ мардуми парешонгаштаи моро сарҷамъ карда, ваҳдати саросарии халқи Тоҷикистонро таъмин намуд ва барои тараққиёти минбаъдаи иқтисодӣ ва иҷтимоию фарҳангии давлати соҳибистиқлоламон заминаи боэътимод фароҳам овард.
Ба имзо расидани санади мазкур эътимоди ҷомеаи ҷаҳониро ба Тоҷикистон қавӣ сохт ва ҳамкориҳои созандаро бо кишварҳои пешрафта, ташкилотҳои бонуфузи ҷаҳонӣ тақвият бахшид. Дар як муддати кӯтоҳ ба ҳам омадани мардуми тоҷик, хомӯш кардани оташи ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ воқеаи нодир на танҳо барои Тоҷикистон, балки дар ҳаёти сиёсии ҷаҳон буда, ба эътирофи муҳаққиқони ҷаҳонии илми сиёсатшиносӣ таҷрибаи сулҳи тоҷикон шоистаи омӯзиш аст.
Барои ноил шудан ба созиши миллӣ мулоқоту машваратҳои чандинкаратаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо роҳбари мухолифин дар Афғонистони шимолӣ - декабри соли 1996, Москва -декабри соли 1996, Машҳад - феврали соли 1997, ду бор дар Кобул ва Теҳрон, музокироти бисёркаратаи байни тоҷикон ва машваратҳои онҳо 4 маротиба дар шаҳри Москва, 8 маротиба дар Эрон, 3 маротиба дар Ашхобод, 2 маротиба дар Афғонистон, як маротибагӣ дар Покистон ва Қазоқистон пойдевори асосӣ гардид.
Дар баробари беҳтар гардидани сатҳи зиндагии мардум, бозсозии инфрасохторҳои зарурӣ, устувор сохтани пояҳои ҳокимияти конститутсионӣ, барқарорсозии фаъолияти мақомотҳои давлатӣ, қудративу ҳифзи ҳуқуқ ба ҳаёти осоишта баргардонидани мардум бо кафолати шароити зиндагии арзандаи иҷтимоӣ ва таъмини давлати ҳуқуқбунёду демократӣ, соҳибихтиёру мустақил ва ягонаву дунявӣ- идеологияи миллӣ низ ташаккул ёфт.
Акнун барои эмин нигоҳ доштани ҷамъият аз ҳар гуна таъсирҳои берунӣ, аз ҷумла идеологияҳои нокомил, ташаккул додани заминаҳои мустаҳками сиёсӣ, идорӣ ва фарҳангӣ ва ба даст овардани динамикаи устувори иқтисодӣ-иҷтимоии кишвар зарур буд, ки идеологияи хоси миллӣ бошад.
Тавре олими рус В. И. Якунин иброз медорад: “Бе идеяи миллӣ ҳеҷ як миллат таърихан устувор ва фотеҳ буда наметавонад”.
Вобаста ба ин дар шароити кунунӣ Ҷумҳурии Тоҷикистон низ ҳамчун давлати соҳибихтиёр, ҳуқуқбунёд, демокративу дунявӣ ва иҷтимоӣ арзишҳои иҷтимоии мафкуравӣ, яъне идеологиро дар рушди давлатдории миллии хеш ҳамчун заминаи асосӣ эътироф намуда, дар шароити босуръати ҷаҳонишавӣ ҷиҳати ташаккули идеологияи сирф миллӣ тадбирҳои амалӣ, саривақтӣ ва мақсаднокро чораҷӯӣ намуд.
Яке аз ин тадбирҳои мақсаднок, ки бо ташаббуси бевоситаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон амалӣ гардид, ин тақдими туҳфаи арзишмандтарин китоби “Тоҷикон”-и аллома Бобоҷон Ғафуров ба ҳар хонадони миллати тоҷик ва эълони озмуни ҷумҳуриявии ““Тоҷикон”- оинаи таърихи миллат” мебошад, ки бо мақсади арҷгузорӣ ба таърихи пурифтихори миллати тоҷик, омӯзиши амиқу ҳамаҷонибаи корномаҳои шоистаи ниёгони миллати тоҷик дар тӯли таърих, тақвияти ҳисси худогоҳӣ ва худшиносии миллӣ, ифтихори ватандорӣ, таҳкими ҳофизаи таърихӣ ва ба ин васила, шинохти нақши халқи куҳанбунёду фарҳангсолори тоҷик дар рушди тамаддуни инсоният, ки бо далелҳои раднопазир ва бо такя ба сарчашмаҳои илмию таърихӣ дар китоби мондагору пурарзиши академик Бобоҷон Ғафуров “Тоҷикон” инъикос ёфтааст, мебошад.
Олим Ж. Э. Ренан таълиф намудааст, ки “гузаштаи пурифтихор, одамони бузург сармояи муҳимест, ки дар асоси он идеяи миллӣ ташаккул меёбад”.
Идеологияи миллӣ асосан дар шинохти умумияти миллӣ, таъиноти асоснок ва маънии мавҷудияти миллат, муттаҳидсозии давраҳои гузашта, ҳозира ва ояндаи миллат ташаккул ёфта, бо ифодакунии арзишҳои моддиву маънавӣ омӯзиши давраи гузашта, яъне замина барои худшиносии миллӣ ва оянда барои муайян ва муқаррар намудани ҳадафҳои олии миллат зоҳир мегардад. Эълони ин озмуни ҷумҳуриявӣ барои ташаккул ва мустаҳкамии идеологияи миллӣ, ки барои устуворӣ ва ҳифзи идеологияи сиёсӣ заминагузор аст, муҳим мебошад.
Зеро идеологияи сиёсӣ аз идеологияи миллӣ ташаккул ёфта, барои истиқлолияти сиёсӣ ва иқтисодӣ, ҳифзи қаламрави худ, таҳкими адолат, баробарӣ дар байни одамон, волоияти қонун, шароит барои рушди илм ва таъмини мавҷудияти шоиста равона гардидааст.
Доктори илмҳои сиёсӣ, профессор С.С. Ятимов чунин нигоштааст, ки “асосҳои идеологӣ аз принсипҳои конститутсионӣ бармеоянд, ин на фақат далелҳои назариявӣ аст, балки саъю талоши ҳамарӯза ба хотири ҳифз ва пешравӣ мебошад” ва “ҳар давлат системаи ягонаи таъмини амнияти миллии худро дорад, ки ин система аз қисматҳои сиёсӣ, иқтисодӣ, ҳарбӣ, маданӣ, идеологӣ, динӣ, мазҳабӣ, маъмурӣ иборат аст. Тибқи қонун онҳо қотеона ҳифз ва идора карда мешаванд”.
Яъне, идеологияи миллӣ бо мафҳуми “миллат”, “давлат” ва “халқ” тавъам буда, баҳри ҳифзи мустақилияти ягонагии давлат мо халқи Тоҷикистонро мебояд, ки ҳамчун як миллати дорои умумияти манфиатҳои иҷтимоиву сиёсидошта бо сабақи талхи таърихӣ дар ҳифз ва ташаккули ҳамаҷонибаи он миёни мардум баромад намоем. Идеяи миллӣ аз оғози давлатдории халқи тоҷик то даврони соҳибистиқлолии Тоҷикистон ҳарчанд баъзе унсур ва арзишҳои худро тағйир дода бошад ҳам, вале ғояи олӣ- мубориза барои ҳастии миллат ва бартарафсозии хавфи аз байн рафтани давлат ҳамоно боқӣ мондааст.
Имрӯз, ки дар Тоҷикистони азизи мо сулҳу ваҳдати миллӣ комилан пойдор аст, миқёси бузурги корҳои ободониву созандагӣ бо шарофати сулҳу ваҳдати воқеӣ ва ба туфайли дар атрофи Сарвари фозилу дурандеши давлат, Қаҳрамони миллати тоҷик муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон муттаҳид гаштану бо садоқат баҳри амалишавии ҳадафҳои бунёдкорона камари ҳиммат бастани ҳар як фарди кишвар имконпазир гардидааст, идеологияи миллӣ ва сиёсии мо бояд устувор бошад.
Тамоми ҳадафҳои мо, ки идеяи олии миллати моро ташкил медиҳанд, дар заминаи сулҳу субот ва ваҳдату якдилии тамоми халқи Тоҷикистон, фарҳанги таҳаммулгаро ва ҷаҳонгири тоҷикона, бо маърифат ва номусу шарафи тоҷикона бо талошҳои пайвастаи ҳамаи қишрҳои ҷомеа ва аз ҳама муҳим бо иродаву роҳнамоиҳои Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ҷомеа устувор ва фаррох ташаккул меёбад.
Дилноза АҲМАДЗОДА,
муовини директори
Агентии хизмати давлатии
назди Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон
Бо пош хӯрдани Иттиҳоди Шӯравӣ давлатҳои аъзои он кӯшиши эълон доштани истиқлоли давлатии худро доштанд. Ҳар як давлат роҳи минбаъдаи рушд, мустақилият, соҳибихтиёрӣ ва мавқеъ-созии худро дар дохил ва хориҷи кишвар дошт. Мардуми дар қолаби иттиҳод ташаккулёфта ва аз рӯи якмаромии ҳизби коммунистӣ шакл гирифта, ба буҳрони равонӣ гирифтор ва ба марҳилаи мутобиқшавӣ вуруд мегардид. Ҷумҳурии Тоҷикистон низ дар қатори дигар давлатҳо моҳи августи соли 1990 ҳуҷҷати муайянкунандаи давлат Эъломияи истиқлолияти давлатиро қабул кард ва 9 сентябри соли 1991 Шӯрои Олии Тоҷикистон дар Иҷлосияи ғайринавбатии худ соҳибихтиёриву соҳиб-истиқлолии Тоҷикистонро эълон намуд, ки ин ҳуҷҷат дар сарнавишти Тоҷикистон ба марҳилаи тозаи таърихӣ ифтитоҳ бахшид.
Аз рӯзи нахусти эълони истиқлоли давлатӣ тамоми талошҳо ба хотири бунёди роҳи давлати демокративу ҳуқуқбунёд равона гардиданд.
Мутаассифона, барои расидан ба ин ҳадафҳои нек, устувор сохтани пояҳои давлати тозаистиқлол дар заминаи ҳокимияти конститутсионӣ, муайян намудани дурнамои давлати мустақил, фароҳам овардани шароити мусоид ва зиндагии шоиста барои мардуми Тоҷикистон аланга задани ҷанги хонумонсӯзи таҳмилии шаҳрвандӣ, ки бо дахолати аҳкоми ғайр бо фирефта ва гумроҳ сохтани мардуми навмутобиқшаванда ба фазои мустақилият монеаи ҷиддӣ эҷод намуд.
Порчаҳои филми ҳуҷҷатии “Марди роҳ” бозгӯи воқеии вазъияти ҳассоси он рӯзҳост, ки бо инъикоси манзараҳои мудҳиш барои хотироти абад ҳамчун рӯзҳои таърихии даҳшатбор барои насли ояндасози кишвар ва мардуми тоҷик ба хотири ҳифзи ҳамаҷонибаи сулҳу ваҳдати миллӣ ба намоиш гузошта шуд.
Вазъият чунон тасвирнопазир буд, ки бародар аз гиребони бародар мегирифт, фарзанд сӯи падар тир рост мекард. Дар як муддати бениҳоят кӯтоҳ бесарусомонии оммавию сиёсӣ ва ба гирдоби сиёсат кашида шудани Тоҷикистон мардумро ба гурӯҳу созмонҳои мухталиф ҷудо намуд, онҳо миёни ҳамдигар бо забони ҳамдиливу ҳамдигарфаҳмӣ не, балки бо забони тиру теғ сухан мегуфтанд.
Тарс, ваҳшату нафрат, қатлу куштор, кинаву адоват, майдонҳои пуродами ду сангар, садоҳои ваҳшатафзо, авзоҳои парешон, модарони гирёну нолон, кӯдакони сарлучу пойлучи сарсон, гурезаҳои тарсону ҳаросон ҷомеаро дар оғӯш гирифта буд.
Вазъи иқтисодӣ, таъминоти моддӣ рӯз аз рӯз душвортару аз ҳама мушкил пора-пора гардидани Ватан таҳдиди шадид мекард. Таърих ва пораҳои филми ҳуҷҷатӣ нишон медиҳанд, ки ҳодисаҳои хунин маҳз ҷавононро ба гирдоби ҳалокатбори худ кашидааст. Душманони миллат маҳз ин қишри аз лиҳози зеҳниву ҷисмонӣ пуриқтидорро гумроҳ намуда, ба доми фиреби худ кашиданд, афкору андешаи тозаву созандаи онҳоро тира сохта, ба ҷинояткори ашаддӣ ташаккул доданд.
Саҳифаҳои китоби рӯзгори талхи тоҷикон, ки захмҳои гузоштааш дилу ҷонро ба сӯзиш меоварад, ҳаргиз зудуда нахоҳад шуд.
Саҳифаҳои таърих шоҳид аст, ки дар даврони бесарусомонӣ, рӯзгори нобасомон ва шикастаруҳии мардуми мо, тақдир башорати баргузории Иҷлосияи шонздаҳуми Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ҳамчун ҳадяи таърих ва пайки наҷот ба миллати тоҷик ато овард ва ҷараёни ин анҷумани саодати халқ раҳкушову раҳнамо ва мубашшири ин роҳи наҷотро ҳамчун туҳфаи олитарини тақдиру сарнавишти миллати тоҷик дар симои фарзанди сарсупурдаву меҳанпарасти хеш – Эмомалӣ Раҳмон насиб гардонид.
Ҷавонмарде ба сарварии миллат баргузида шуд, ки хилқаташ, тору пудаш аз ҷасорату диловариву тавонмандӣ, фазилати давлатдорӣ, олиҳиммативу фаросату заковати фитрӣ, сиришта шудааст.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо дилу нияти нек зимоми идораи давлатро дар замони бениҳоят ҳассос, ки хавфи пароканда шудани давлат ва аз байн рафтани миллати тоҷик баръало эҳсос мегардид, бар уҳда гирифтанд ва дар як муддати кӯтоҳ шӯълаи умедро ба фардои дурахшон дар қалби ҳар як фарди миллат фурӯзон намуданд. Ин буд, ки меҳнаткашон, модарону хоҳарони мушфиқ, пирони рӯзгордидаву ҷавонони навовару ғайратманд, чашми ростбин, гӯши ҳақшунав, ақли бедору хиради дурбин, забони ҳақгӯву табъи нуктасанҷ ва ҳазорҳо бозуи қавӣ дар зери сиёсати оқилонаашон гирд омада, дар ободиву пешрафти Тоҷикистон муттаҳид гардиданд.
Аввалин сухани муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мақоми Раиси Шӯрои Олӣ ва Сарвари давлати Тоҷикистон “Ман ба Шумо сулҳ меоварам, агар он ба қимати ҷони ман ҳам бошад. Мо бояд бо ҳам ёру бародар бошем...” паёми равшану мунавваре буд, ки ба дилҳои хаставу навмедгашта, ҷони дубора ва нафаси тоза ато кард.
Фаъолияти пурмуҳтавову пур-маҳсули давлативу ҷамъиятии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон оинаест, ки дар он мавқеи миллати тоҷикро бо ҳама шаҳомат ва шуҳраташ сарфаҳм рафта, ба ин восита қадаме ба сӯи хештаншиносӣ ва худогоҳӣ ниҳода, бо диди ибрат дурнамои кишварро муайян карда метавонем.
Баргузории Иҷлосияи XVI- уми Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун воқеаи таърихии сарнавиштсоз барои миллати тоҷик мебошад. 27- уми июни соли 1997 дар шаҳри Москваи Федератсияи Русия бо иштироки Муншии умумии Созмони Милали Муттаҳид ва дигар намояндагони кишварҳои миёнарав санади барои миллати тоҷик тақдирсоз-ҳуҷҷати умумии истиқрори сулҳ ва оштии миллӣ миёни Ҳукумати қонунии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва роҳбари мухолифини тоҷик ба имзо расид, ки ин бори дигар фарҳанги сулҳофаринии тоҷиконро барои оламиён муаррифӣ намуд.
Созишномаи умумии истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ мардуми парешонгаштаи моро сарҷамъ карда, ваҳдати саросарии халқи Тоҷикистонро таъмин намуд ва барои тараққиёти минбаъдаи иқтисодӣ ва иҷтимоию фарҳангии давлати соҳибистиқлоламон заминаи боэътимод фароҳам овард.
Ба имзо расидани санади мазкур эътимоди ҷомеаи ҷаҳониро ба Тоҷикистон қавӣ сохт ва ҳамкориҳои созандаро бо кишварҳои пешрафта, ташкилотҳои бонуфузи ҷаҳонӣ тақвият бахшид. Дар як муддати кӯтоҳ ба ҳам омадани мардуми тоҷик, хомӯш кардани оташи ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ воқеаи нодир на танҳо барои Тоҷикистон, балки дар ҳаёти сиёсии ҷаҳон буда, ба эътирофи муҳаққиқони ҷаҳонии илми сиёсатшиносӣ таҷрибаи сулҳи тоҷикон шоистаи омӯзиш аст.
Барои ноил шудан ба созиши миллӣ мулоқоту машваратҳои чандинкаратаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо роҳбари мухолифин дар Афғонистони шимолӣ - декабри соли 1996, Москва -декабри соли 1996, Машҳад - феврали соли 1997, ду бор дар Кобул ва Теҳрон, музокироти бисёркаратаи байни тоҷикон ва машваратҳои онҳо 4 маротиба дар шаҳри Москва, 8 маротиба дар Эрон, 3 маротиба дар Ашхобод, 2 маротиба дар Афғонистон, як маротибагӣ дар Покистон ва Қазоқистон пойдевори асосӣ гардид.
Дар баробари беҳтар гардидани сатҳи зиндагии мардум, бозсозии инфрасохторҳои зарурӣ, устувор сохтани пояҳои ҳокимияти конститутсионӣ, барқарорсозии фаъолияти мақомотҳои давлатӣ, қудративу ҳифзи ҳуқуқ ба ҳаёти осоишта баргардонидани мардум бо кафолати шароити зиндагии арзандаи иҷтимоӣ ва таъмини давлати ҳуқуқбунёду демократӣ, соҳибихтиёру мустақил ва ягонаву дунявӣ- идеологияи миллӣ низ ташаккул ёфт.
Акнун барои эмин нигоҳ доштани ҷамъият аз ҳар гуна таъсирҳои берунӣ, аз ҷумла идеологияҳои нокомил, ташаккул додани заминаҳои мустаҳками сиёсӣ, идорӣ ва фарҳангӣ ва ба даст овардани динамикаи устувори иқтисодӣ-иҷтимоии кишвар зарур буд, ки идеологияи хоси миллӣ бошад.
Тавре олими рус В. И. Якунин иброз медорад: “Бе идеяи миллӣ ҳеҷ як миллат таърихан устувор ва фотеҳ буда наметавонад”.
Вобаста ба ин дар шароити кунунӣ Ҷумҳурии Тоҷикистон низ ҳамчун давлати соҳибихтиёр, ҳуқуқбунёд, демокративу дунявӣ ва иҷтимоӣ арзишҳои иҷтимоии мафкуравӣ, яъне идеологиро дар рушди давлатдории миллии хеш ҳамчун заминаи асосӣ эътироф намуда, дар шароити босуръати ҷаҳонишавӣ ҷиҳати ташаккули идеологияи сирф миллӣ тадбирҳои амалӣ, саривақтӣ ва мақсаднокро чораҷӯӣ намуд.
Яке аз ин тадбирҳои мақсаднок, ки бо ташаббуси бевоситаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон амалӣ гардид, ин тақдими туҳфаи арзишмандтарин китоби “Тоҷикон”-и аллома Бобоҷон Ғафуров ба ҳар хонадони миллати тоҷик ва эълони озмуни ҷумҳуриявии ““Тоҷикон”- оинаи таърихи миллат” мебошад, ки бо мақсади арҷгузорӣ ба таърихи пурифтихори миллати тоҷик, омӯзиши амиқу ҳамаҷонибаи корномаҳои шоистаи ниёгони миллати тоҷик дар тӯли таърих, тақвияти ҳисси худогоҳӣ ва худшиносии миллӣ, ифтихори ватандорӣ, таҳкими ҳофизаи таърихӣ ва ба ин васила, шинохти нақши халқи куҳанбунёду фарҳангсолори тоҷик дар рушди тамаддуни инсоният, ки бо далелҳои раднопазир ва бо такя ба сарчашмаҳои илмию таърихӣ дар китоби мондагору пурарзиши академик Бобоҷон Ғафуров “Тоҷикон” инъикос ёфтааст, мебошад.
Олим Ж. Э. Ренан таълиф намудааст, ки “гузаштаи пурифтихор, одамони бузург сармояи муҳимест, ки дар асоси он идеяи миллӣ ташаккул меёбад”.
Идеологияи миллӣ асосан дар шинохти умумияти миллӣ, таъиноти асоснок ва маънии мавҷудияти миллат, муттаҳидсозии давраҳои гузашта, ҳозира ва ояндаи миллат ташаккул ёфта, бо ифодакунии арзишҳои моддиву маънавӣ омӯзиши давраи гузашта, яъне замина барои худшиносии миллӣ ва оянда барои муайян ва муқаррар намудани ҳадафҳои олии миллат зоҳир мегардад. Эълони ин озмуни ҷумҳуриявӣ барои ташаккул ва мустаҳкамии идеологияи миллӣ, ки барои устуворӣ ва ҳифзи идеологияи сиёсӣ заминагузор аст, муҳим мебошад.
Зеро идеологияи сиёсӣ аз идеологияи миллӣ ташаккул ёфта, барои истиқлолияти сиёсӣ ва иқтисодӣ, ҳифзи қаламрави худ, таҳкими адолат, баробарӣ дар байни одамон, волоияти қонун, шароит барои рушди илм ва таъмини мавҷудияти шоиста равона гардидааст.
Доктори илмҳои сиёсӣ, профессор С.С. Ятимов чунин нигоштааст, ки “асосҳои идеологӣ аз принсипҳои конститутсионӣ бармеоянд, ин на фақат далелҳои назариявӣ аст, балки саъю талоши ҳамарӯза ба хотири ҳифз ва пешравӣ мебошад” ва “ҳар давлат системаи ягонаи таъмини амнияти миллии худро дорад, ки ин система аз қисматҳои сиёсӣ, иқтисодӣ, ҳарбӣ, маданӣ, идеологӣ, динӣ, мазҳабӣ, маъмурӣ иборат аст. Тибқи қонун онҳо қотеона ҳифз ва идора карда мешаванд”.
Яъне, идеологияи миллӣ бо мафҳуми “миллат”, “давлат” ва “халқ” тавъам буда, баҳри ҳифзи мустақилияти ягонагии давлат мо халқи Тоҷикистонро мебояд, ки ҳамчун як миллати дорои умумияти манфиатҳои иҷтимоиву сиёсидошта бо сабақи талхи таърихӣ дар ҳифз ва ташаккули ҳамаҷонибаи он миёни мардум баромад намоем. Идеяи миллӣ аз оғози давлатдории халқи тоҷик то даврони соҳибистиқлолии Тоҷикистон ҳарчанд баъзе унсур ва арзишҳои худро тағйир дода бошад ҳам, вале ғояи олӣ- мубориза барои ҳастии миллат ва бартарафсозии хавфи аз байн рафтани давлат ҳамоно боқӣ мондааст.
Имрӯз, ки дар Тоҷикистони азизи мо сулҳу ваҳдати миллӣ комилан пойдор аст, миқёси бузурги корҳои ободониву созандагӣ бо шарофати сулҳу ваҳдати воқеӣ ва ба туфайли дар атрофи Сарвари фозилу дурандеши давлат, Қаҳрамони миллати тоҷик муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон муттаҳид гаштану бо садоқат баҳри амалишавии ҳадафҳои бунёдкорона камари ҳиммат бастани ҳар як фарди кишвар имконпазир гардидааст, идеологияи миллӣ ва сиёсии мо бояд устувор бошад.
Тамоми ҳадафҳои мо, ки идеяи олии миллати моро ташкил медиҳанд, дар заминаи сулҳу субот ва ваҳдату якдилии тамоми халқи Тоҷикистон, фарҳанги таҳаммулгаро ва ҷаҳонгири тоҷикона, бо маърифат ва номусу шарафи тоҷикона бо талошҳои пайвастаи ҳамаи қишрҳои ҷомеа ва аз ҳама муҳим бо иродаву роҳнамоиҳои Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ҷомеа устувор ва фаррох ташаккул меёбад.
Дилноза АҲМАДЗОДА,
муовини директори
Агентии хизмати давлатии
назди Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед