ҶОМЕА
Якшанбе 28 Апрел 2024 11:33
8493
Соли 2021-ро метавон соли тағйироти бузург дар ҷаҳони интернет унвон кард. Аммо ба андешаи муҳаққиқон садаи ҷадиди интернет акнун фаро хоҳад расид. Тибқи таҳқиқоти онҳо дар самти мукаммалгардонии донишҳои мо доир ба дарк ва истифодаи ин шабакаи ҷаҳонӣ тағйироти куллӣ ба назар мерасад. Одамон аслан дар шабакаи интернет ба чӣ кор машғуланд? Чӣ дунёест дунёи интернет?

МАЪЛУМОТНОКӢ ТАВАССУТИ ШАБАКАҲОИ ИҶТИМОӢ    

Ҳамеша дар шабакаҳои иҷтимоӣ сатҳи маълумотнокии мардум дар ҷойи аввал меис-тад. Дар ин шабакаҳо шумораи обуначиён ба миллионҳо расидааст. Имрӯз шумораи одамоне, ки тавассути шабакаҳои иҷтимоӣ таълим мегиранд ё худ таълим медиҳанд, хеле зиёд шудааст. Таҳлилҳо нишон медиҳанд, ки 74% аҳолии дунё малакаву таҷрибаҳои ҳаётиро маҳз тавассути шабакаҳои иҷтимоӣ ҳосил намудаанд.

ЧИЗЕ, КИ ДАР МАКТАБ БА МО НАОМӮХТААНД               

Тибқи хулосаи мутахассисон истифодабарандагони шабакаи ҷаҳонии интернет маълумот ва малакаҳои ҳаётӣ ва муҳимро 57% аз шабакаҳои иҷтимоӣ ва 43% аз муассисаҳои таълимӣ ба даст меоранд. Шабакаҳои иҷтимоӣ маконест, ки муштариён дониш ва маҳорати худро бештар аз муассисаҳои таълимӣ сайқал медиҳанд. Агар медиабренди олмонӣ - Funk ба занҳо мустақилияти молиявӣ омӯзад, аккаунти Spainsays ҳамарӯза ба обуначиён дар мавриди ғанӣ гардонидани фонди луғавӣ кумак расонида, ҳамзамон тафсиру баёни гуногуни калимот-ро бо забони испанӣ нашр мекунад. Шабакаҳои иҷтимоӣ ба одамон маълумоте медиҳанд, ки дар ҳаёти рӯзмарра метавон истифода кард.

БО РОҲИ ОСОН АЗ МУШКИЛОТ МЕГӮЕМ

Шабакаҳои иҷтимоӣ воситаи хеле муфиду мувофиқанд барои баёни мушкилот бо суханҳои содаву усулҳои осону қулай ва муоинашаванда. Мисли он ки Изабел Бемеке дар “TikTok” доир ба энергетикаи ядроӣ бо истифода аз лавҳа ва видеоҳои хандаовар қисса мекунад. Ва ё марги Ҷорҷ Флойд ва ошубҳои марбут ба он бо мақсади барангехтани низоъ ва ҷанги гражданӣ дар шабакаҳои иҷтимоӣ изтироб ва нооромиро ба вуҷуд овард. Одамон мехостанд табаддулоте ба миён оварда, таваҷҷуҳи ҷомеаро ба худ ҷалб намоянд. Аммо танҳо ба блогерон ва креаторҳо муяссар гардид, ки аз “Instagram” берун наомада, ба одамон маълумоти саҳеҳро дастрас намоянд.

ЧАНД МАЪЛУМОТ ОИД БА ИСТИФОДАИ ИНТЕРНЕТ ДАР СОЛИ 2021

Соли 2021 шумораи аҳолии дунё 7,83 миллиард нафарро ташкил дод. Тибқи иттилои СММ ин шумора имрӯз ба андозаи 1% дар як сол меафзояд. Яъне аҳолии дунё аз соли 2020 инҷониб ҳудуди 80 миллион нафар зиёд шудааст.

ТЕЛЕФОНҲОИ МОБИЛӢ

Зиёда аз як ҳиссаи аҳолии дунё (66,6%) ҳамарӯза аз телефонҳои мобилӣ истифода мебарад. Аз аввали соли 2020 шумораи истифодабарандагони телефонҳои мобилии нодир ба андозаи 1,8%, (93 миллион) зиёд шуд. Ҳол он ки шумораи умумии пайвастшавии мобилӣ 72 миллион (0,9%) буда, соли 2021 он ба 8,02 миллиард расид.

Акнун ба ҳисоби миёна як муштарӣ қариб 7 соат дар як рӯз дар дохили интернет аст, ки ин зиёда аз 48 соат дар як ҳафта, ё 2 рӯзи пурра дар як ҳафтаро ташкил медиҳад.

Агар одам ба ҳисоби миёна дар як шабонарӯз 7-8 соат бихобад, пас мо тақрибан 42%-и вақти бедории худро дар интернет мегузаронем. Ҳолати онлайнии мо тақрибан ба вақти хоби мо баробар аст. Ҳамзамон вақти барои интернет сарфшавандаи одамон сол то сол зиёдтар мешавад.

Танҳо моҳи январи соли 2021 аз шабакаи интернет 4,66 миллиард нафар одамони сайёра истифода намудаанд, ки нисбат ба соли пешин 316 миллион нафар (7,3%) зиёд мебошад. Сатҳи воридшавӣ ба интернет имрӯз 59,5%-ро ташкил медиҳад. Аммо бемории сироятии COVID-19 ба ҷамъоварии маълумот доир ба шумораи корбарони интернет таъсири манфӣ расонид ва аз ин рӯ шумораи аниқи ин нишондиҳанда метавонад бештар ҳам бошад.

ШАБАКАҲОИ ИҶТИМОӢ

Имрӯз дар дунё 4,2 миллиард нафар одам аз шабакаҳои иҷтимоӣ истифода мебаранд. Дар 12 моҳи охир ин шумора ба андозаи 490 миллион нафар афзуд, ки 13 %-и ҳисоби солонаро ташкил медиҳад. Соли 2021 тақрибан ним миллиард нафар, ё 53,6%-и аҳолии дунё аз шабакаҳои иҷтимоӣ истифода намуданд. Ҳамарӯза дар давоми сол зиёда аз 1,3 миллион аккаунтҳои нав таъсис дода шуданд, ки тақрибан 15,5 муштариро дар як сония ташкил медиҳад.

12 ТРИЛЛИОН СОАТ ДАР ИНТЕРНЕТ

Имсол аҳолии дунё беш аз солҳои пешин вақти худро дар дохили интернет сипарӣ намуданд. Дар ин давра одамон ба ҳисоби миёна 12 триллион соат вақти худро дар интернет сарф намуданд, ки баробар ба зиёда аз 1,3 миллиард соли мавҷудияти одам аст. Аммо миёни кишварҳои гуногун дар ин маврид фарқият мушоҳида мешавад. Соли 2021 аҳолии Филиппин чун ҳарвақта бештар аз ҳама, яъне дар як рӯз ба ҳисоби миёна 11 соат вақти худро дар шабакаҳои интернет гузаронидаанд. Аҳолии Колумбия, Бразилия ва Африқои Ҷанубӣ дар як рӯз 10 соат, аҳолии Ҷопон камтар, яъне 4,5 соат вақти худро дар ин шабакаи ҷаҳонӣ сипарӣ намуданд. Аҷиб аст, ки аҳолии Чин камтар аз дигарон, яъне дар як рӯз ҳамагӣ 5 соату 22 дақиқаро сарфи интернет намуданд. Аҳолии Русия дар як шабонарӯз 7 соату 52 дақиқа вақти худро сарфи интернет намудаанд, ки қариб тамоми вақти кориро ташкил медиҳад.

ҶУСТУҶӮИ ИТТИЛООТ

Яке аз сабабҳои асосии сарфи вақт дар интернет ин ҷустуҷӯи иттилоот аст. Инро тақрибан аз ду як ҳиссаи муштариёни ин шабакаи ҷаҳонӣ тасдиқ мекунанд. Аммо сол то сол шеваи ин ҷустуҷӯ рӯ ба тағйирёбист ва ин тағйирот барои корбарон оқибатҳои муҳим дорад. Воридшавӣ ба низоми анъанавии ҷустуҷӯӣ чун ҳарвақта аз қисматҳои асосии раванди ҷустуҷӯ маҳсуб меёбад: 98 % корбарон аз ин низом мунтазам истифода менамоянд. Ҳамзамон аз 10 иштирокчӣ 7 нафар барои ҷустуҷӯи иттилоот ғайр аз ҷустуҷӯи матнӣ боз аз дигар усулҳо низ истифода мекунанд.

ИНТЕРФЕЙСҲОИ ОВОЗӢ

Ин аз навъҳои маъмултарини ҷустуҷӯи матнӣ мебошад: 45% корбарон аз ҷустуҷӯи овозӣ ва ё фармоишҳои садоӣ истифода менамоянд. Ҳамчунин аз се як ҳиссаи корбарони интернет мунтазам аз асбобҳои шинохти аксу тасвирҳо дар телефонҳои мобилии худ истифода мекунанд.
Аҷиб аст, ки занон бештар аз мардҳо вақти худро дар интернет сипарӣ мекунанд. Аз 10 нафар корбар 9 нафар тавассути телефонҳои мобилӣ, аммо дар маҷмуъ аз се ду ҳиссаи одамон тавассути ноутбуку компютерҳо вориди интернет мешаванд.

ҶОЙГОҲИ МАРКЕТИНГ ДАР ШАБАКАҲОИ ИҶТИМОӢ

Қариб 98%-и корбарони ҳар гуна барномаҳои иҷтимоӣ ҳамзамон боз ҳадди ақал аз як шабакаи иҷтимоӣ истифода мебаранд. Дар шабакаҳои иҷтимоии алоҳида низ доираи васеи корбарон мушоҳида мешавад. Аз ҷумла, 85%-и корбарони TikTok (аз 16 то 64-сола) изҳор доштаанд, ки ҳамзамон аз Facebook истифода мебаранд ва қариб 95%-и корбарони Instagram гуфтаанд, ки аз YouTube истифода мебаранд. Чунин корбариҳои такрорӣ барои маркетологҳо аҳамияти хоса дорад.

Ба ҳисоби миёна як корбар дар 8 шабакаи иҷтимоии гуногун аккаунт дорад, аммо аз онҳо бо ҳар навъу дар ҳар гуна вақт истифода мекунад.
Аз иттилооти мазкур бармеояд, ки чандон муҳим нест, ки брендҳо дар як вақт дар ҳама барномаҳо фаъолияти назаррас дошта бошанд. Иштирок дар як ё ду барномаи калон имкон медиҳад, ки доир ба тамоми шабакаҳои иҷтимоии ҷаҳон маълумот дошта бошем. Суоле ба миён меояд, ки корбарони интернет шабакаҳои иҷтимоиро бо кадом мақсад истифода мекунанд? Ҷавобҳо ба ин суол хеле доманадоранд. Натиҷаи онҳо чунин аст:

- огаҳ будан аз воқеву рӯйдодҳои ҷадид - 35%;
- тамошои наворҳои ҷолибу хандаовар - 35%;
- машғулият дар вақти холӣ - 34%;
- донистани он ки дӯстон ба чӣ кор машғуланд -33%;
- мубодилаи аксу видеоҳо – 27,9%;
- ҷустуҷӯи молу маҳсулот бо мақсади харидорӣ - 27,5%;
- муошират бо одамон – 26,8%, аз дӯстон ақиб намондан (чун аксари дӯстонамон дар шабакаҳои иҷтимоӣ ҳузур доранд) – 25,1%;
- изҳори фикру андешаҳо – 23,4%;
- шиносоӣ бо одамон – 21,3%;
- муошират бо масъалаҳои корӣ - 20,3%;
- аз чизе ақиб намондан – 18,9%;
- тамошо ва огаҳ шудан аз навгониҳои варзиш – 18,6%;
- огаҳ шудан аз навгониҳои рӯзгори одамони машҳур – 17,6%;
- мубодилаи иттилоот доир ба ҳаёти шахсии худ – 16,3%;
- пешбурд ва дастгирии чорабиниҳои хайриявӣ - 12,5%.
Ҳамарӯза дар шабакаҳои иҷтимоӣ миллиардҳо корбарон ба қайд гирифта мешаванд. Ҳар як шабакаи иҷтимоӣ то 300 миллион корбар дорад. Бо вуҷуди ҳамаи ин бозоршиносон ҳамарӯза паи дарёфти усулҳои наву манфиатбахши ҷалби ҳарчи бештари муштариёнанд. Ва масъалаҳое, ки бояд дар мадди назар бошанд, инҳоянд:
Кадом доираи одамон бояд ҷалб шаванд?
Ин одамон шабакаҳои иҷтимоиро барои чӣ истифода мебаранд?
Чӣ бояд кард, то аз ин шабакаҳо натиҷаҳои судманд ба даст биёяд?

БА ҶОИ ХУЛОСА

Интернет ҷаҳонест беканор, фазоест беҳудуд, муаммоест кашфношуда. Ҳар нафаре, ки вориди он мешавад, онро ба таври худ кашф мекунад. Ин анкабути азимҷусса имрӯз тамоми паҳлуҳои ҳаёти моро фаро гирифтаву моро аз олами аслӣ ба олами руъёву маҷоз мебарад. Танҳо ҳушмандии мо, дониши мо, ақлу заковати мо бояд то андозае кофӣ бошад, то дар ин уқёнуси беҳудуд, дар ин бешазори анбӯҳ, дар ин роҳи пурпечутоб ба худ масире пайдо карда тавонем. Барои ин моро омӯзиши ҳарчи бештар мебояд, омӯзиш бо тарзи ҷадид, бо усули тозаву нав дар олами технологияи нав. Моро сайр дар дунёи интернет мебояд, сайри тӯлонӣ, сайри судманд, сайри омӯзанда ва созанда.

Таҳияи
Шаҳло ЭШОНОВА, “ҶТ”

Эзоҳи худро нависед



Рамзҳо дар расм