Оҳангарӣ яке аз касбҳои маъмули мардуми тоҷик аст. Ин касб аз қадим то имрӯз расидааст. Мардуми мо ин касбро аз давраи Кова ба ёд дорад. Сабаби як андоза бардавом будани ин пеша ниёз ва талаботи мардум ба маҳсулоти оҳангарӣ мебошад. Дар гузашта устохона ё корхонаҳои оҳангарӣ дар ҳар шаҳру деҳа мавҷуд буданд. Тибқи маълумот, оҳангарӣ аз чилу як ҳунар иборат буда, ҳар яке аз дигар фарқ дорад, яъне устои каландгар, мехгар, мисгар, дегрез, наълкӯб, кордсоз, қуфлсоз ва амсоли инҳо.

Рушди истеҳсоли маснуоти оҳангарӣ дар охири асри ХIХ ва ибтидои асри ХХ дар шаҳру навоҳии кишвар бештар мушоҳида шудааст. Зеро пас аз ҳамроҳ шудани Осиёи Марказӣ ба ҳайати Русия воридоти ашёи хом, аз ҷумла, оҳан меафзояд. Аз он пештар масъалаи дарёфти ашёи хом барои оҳангарони деҳот хеле мушкил буд. Дар Шуғнону Вахон бинобар камчин будани оҳан наъли аспонро аз шохҳои бузи кӯҳӣ тайёр мекарданд. Дар Ванҷ оҳанро бо роҳи гудохтани маъдани кӯҳӣ ба даст меоварданд.

Сӯзишвории асосӣ барои оҳангарон ангишти дарахтони чӯбашон сахт ба ҳисоб мерафт. Дар кӯҳистон ангиштро аз дарахтони арча, бурс ва баъзан аз ангат тайёр мекарданд. Олоти устохонаи ин касб аз кура, дами оҳангарӣ, саночи дам, сандон, кундаи чӯбӣ, новаи об, путк, гиро, анбӯр, каҷанбӯр, қалам ё сумба, хоиск ва ғайра иборат мебошад. Дар ҳар устохона ҳадди аққал як усто ва 2-3 нафар шогирд кор мекарданд. Устои калон дар назди кураи оташ истода, бо анбур оҳанро дар оташ сурх мекард ва ҳамроҳи яке аз ҳамкорон ё шогирдон онро дар болои сандон бо путку хоиск зада, ба шакли дилхоҳ медаровард. Шогирди дигар банди саночи дамро мунтазам болову поён кашида, ба шуълаи ангишт бод медод, то ки оташ беист забона занад. Маҳсулоти сохтаи оҳангарон гуногун буданд. Аз ҷумла олоти кор - каланд, бел, теша, хоркантеша, табар, искана, исканатабар, новатеша, ҷоду, токбур, болға, анбӯр; асбобҳои рӯзгор – кафгир, дег, корд, оташгирак, зулфаки дар, мехча, даравши мукидӯзӣ, поку; олоти кишоварзӣ – дос, оҳани ҷуфт, гулмех, наъл бо мехаш ва ғайра истеҳсол мешуданд.

Оҳангарӣ имрӯз низ дар шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ маъмул аст. Ҷавононе ҳастанд, ки ин касбро аз падарон омӯхта, идома медиҳанд. Суҳроб Ҳотамов аз зумраи чунин ҷавонон аст. Ӯ дар деҳаи Шилмаки ноҳияи Рашт дӯкони оҳангарӣ дорад ва эҳтиёҷоти мардумро бароварда месозад. Ӯ асосан дос, каланд, табару теша ва наъл месозад. “Талаботи мардум асосан ба ҳамин маҳсулот аст”, - мегӯяд ӯ.

Вақтҳои охир ба назар мерасад, ки касби оҳангарӣ хеле кам шудааст. Бо шарофати бародарони чинӣ бозорҳои ҷумҳуриро масолеҳи бесифат, аз қабили досу тешаву табар гирифтааст. Бо ин сабаб дари чандин дӯкони оҳангарӣ дар кишвар баста шудаанд. Хуб мешуд, ки барои аз байн нарафтани ин касби бобоӣ ва барои мардуми мо азиз Ҳукумати ҷумҳурӣ воридоти маҳсулоти оҳангариро манъ намояд. Бо ин роҳ метавон касби оҳангариро асрҳои дигар нигоҳ дошт.