ҶОМЕА
Шанбе 27 Апрел 2024 10:02
Дар охири асри ХХ ва ибтидои асри ХХI зуҳуроте бо номи “терроризм” қувват гирифт, ки ҷуғрофияи паҳншавии он бисёр васеъ аст: Амрика, Осиё, Африқо, Аврупо ва Амрикои Лотинӣ.
Мутаассифона, баъд аз амалиёти 11 сентябри соли 2001 дар Ғарб дар бораи терроризми исломӣ сухани зиёд мегӯянд, вале Ислом ба монанди дигар динҳои ҷаҳонӣ нисбат ба хушунату зӯроварӣ муносибати оштинопазир дорад. Чи тавре мегӯянд, террорист дар асли худ ватан, миллат, дин ва мазҳаб надорад. Терроризм наметавонад аз Ислом ва дар Ислом вуҷуд дошта бошад. Чунки ин дин ҳамеша ба таҳаммулгароиву ухувват даъват мекунад. Аммо гуруҳҳои лоҳидае дар гӯшаҳои олам амалҳои зишти худро бо дин алоқаманд меҳисобанд ва ҳар ҷинояте, ки содир мекунанд, мегӯянд бо номи дин ва ба номи дин анҷом додаанд. Муҳаммад Иқболи Лоҳурӣ фармуда буд:
Ободии бутхона зӣ вайронии мост,
Ҷамъияти куфр аз парешонии мост.
Ислом ба зоти худ надорад айбе,
Ҳар айб ки ҳаст, дар мусалмонии мост.
Имрӯз кишварҳои пешрафтаи ҷаҳонро нестшавии захираҳои табиӣ таҳдид мекунад. Яъне, кишварҳои дорои захираҳо имрӯз бо баҳонаи ҷорӣ намудани меъёрҳои демократӣ ва таъмини ҳуқуқу озодиҳои инсон ба оташи муборизаҳои дохилии мамлакатҳои арабӣ равған мерезанд. Масалан, имрӯз қудратҳои сиёсӣ ва низомии ҷаҳон яроқҳои гуногунро барои нишон додани иқтидори ҳарбии худ хеле босуръат истеҳсол мекунанд ва наздикии сухан дар он аст, ки ин гуна яроқҳои қатли ом аз ҷониби гуруҳҳои тундрав дар мамлакатҳои ҷаҳони сеюм мавриди “санҷиш” қарор мегиранд. Ин гуруҳҳо ба чунин яроқҳо чӣ гуна дастрасӣ пайдо мекунанд, саволест беҷавоб. Дуруст аст, ки қудратҳои ҷаҳонӣ муборизаи муштаракро байни ҳам алайҳи ин гуруҳҳо таъкид мекунанд, аммо дар сурати нодида гирифтани манофеи яке аз онҳо самти мубориза тағйир меёбад дар натиҷа байни онҳо танишҳои лафзӣ (ҷангҳои лафзӣ) ба вуҷуд меояд. Ин боис мешавад, ки дар ягон кишвари ҷаҳони сеюм таъсири бархурди қудратҳо эҳсос шавад ва оқибат он кишвар ба муборизаҳои сиёсӣ, динӣ, этникӣ ва ғайраҳо кашида мешавад.
Имрӯз ҷомеаи ҷаҳонӣ бояд бар зидди ин гуруҳҳои террористӣ ва ифротӣ дастаҷамъона ва холисона мубориза баранд. Танҳо дар ҳамин сурат мумкин аст, ки ҷои терроризм дар ҷомеа танг ва решаи ин мараз аз беху бун канда шавад.
Б. А. МУНАВВАРОВ, мудири кафедраи фанҳои гуманитарии МҒТ КТ н. Рӯдакӣ,
Ф. МУРОДМАМАДОВ, ассистенти кафедраи мазкур
Мутаассифона, баъд аз амалиёти 11 сентябри соли 2001 дар Ғарб дар бораи терроризми исломӣ сухани зиёд мегӯянд, вале Ислом ба монанди дигар динҳои ҷаҳонӣ нисбат ба хушунату зӯроварӣ муносибати оштинопазир дорад. Чи тавре мегӯянд, террорист дар асли худ ватан, миллат, дин ва мазҳаб надорад. Терроризм наметавонад аз Ислом ва дар Ислом вуҷуд дошта бошад. Чунки ин дин ҳамеша ба таҳаммулгароиву ухувват даъват мекунад. Аммо гуруҳҳои лоҳидае дар гӯшаҳои олам амалҳои зишти худро бо дин алоқаманд меҳисобанд ва ҳар ҷинояте, ки содир мекунанд, мегӯянд бо номи дин ва ба номи дин анҷом додаанд. Муҳаммад Иқболи Лоҳурӣ фармуда буд:
Ободии бутхона зӣ вайронии мост,
Ҷамъияти куфр аз парешонии мост.
Ислом ба зоти худ надорад айбе,
Ҳар айб ки ҳаст, дар мусалмонии мост.
Имрӯз кишварҳои пешрафтаи ҷаҳонро нестшавии захираҳои табиӣ таҳдид мекунад. Яъне, кишварҳои дорои захираҳо имрӯз бо баҳонаи ҷорӣ намудани меъёрҳои демократӣ ва таъмини ҳуқуқу озодиҳои инсон ба оташи муборизаҳои дохилии мамлакатҳои арабӣ равған мерезанд. Масалан, имрӯз қудратҳои сиёсӣ ва низомии ҷаҳон яроқҳои гуногунро барои нишон додани иқтидори ҳарбии худ хеле босуръат истеҳсол мекунанд ва наздикии сухан дар он аст, ки ин гуна яроқҳои қатли ом аз ҷониби гуруҳҳои тундрав дар мамлакатҳои ҷаҳони сеюм мавриди “санҷиш” қарор мегиранд. Ин гуруҳҳо ба чунин яроқҳо чӣ гуна дастрасӣ пайдо мекунанд, саволест беҷавоб. Дуруст аст, ки қудратҳои ҷаҳонӣ муборизаи муштаракро байни ҳам алайҳи ин гуруҳҳо таъкид мекунанд, аммо дар сурати нодида гирифтани манофеи яке аз онҳо самти мубориза тағйир меёбад дар натиҷа байни онҳо танишҳои лафзӣ (ҷангҳои лафзӣ) ба вуҷуд меояд. Ин боис мешавад, ки дар ягон кишвари ҷаҳони сеюм таъсири бархурди қудратҳо эҳсос шавад ва оқибат он кишвар ба муборизаҳои сиёсӣ, динӣ, этникӣ ва ғайраҳо кашида мешавад.
Имрӯз ҷомеаи ҷаҳонӣ бояд бар зидди ин гуруҳҳои террористӣ ва ифротӣ дастаҷамъона ва холисона мубориза баранд. Танҳо дар ҳамин сурат мумкин аст, ки ҷои терроризм дар ҷомеа танг ва решаи ин мараз аз беху бун канда шавад.
Б. А. МУНАВВАРОВ, мудири кафедраи фанҳои гуманитарии МҒТ КТ н. Рӯдакӣ,
Ф. МУРОДМАМАДОВ, ассистенти кафедраи мазкур
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед