“Тақдирро тақдирҷунбон аст” мегӯяд халқ. Қаҳрамони навбатии мо нафарест, ки бо вуҷуди имконияти маҳдуд доштан, ба дигарон дасти мадад дароз мекунад. Парвиз Бобошарипов. Ин ном барои аксари шахсони маъюбиятдошта ошност. Ӯ раиси Кумитаи миллии параолимпист. Яъне, роҳкушои маълулон ба олами варзиш.

Бо Парвиз перомуни кор, рӯзгор ва шахсони имконияташон маҳдуд суҳбат оростем, ки фишурдаашро пешкаши хонандагон мегардонем.

- Аз нигоҳи шумо тақдир ва сарнавишт чист?

- Он чи аз рӯзи азал дар хатти пешонӣ навишта шудааст. Аз он ҳеҷ ҷойи гурез нест!

- Яъне, аз тақдиратон розиед?

- Розӣ нашуда ҳам намешавад. Бинед, аз миёни деҳаи мо роҳи оҳан мегузашт. Мо ҳар рӯз болои он бозӣ мекардем, ба қатора худро кашол мекардем, мепаридем, меҷаҳидем. Агар тақдир намебуд, ман болои релс намеафтидам, қатора пойҳоямро пахш намекард. Умуман, мо аз маҳаллаи Зарафшони пойтахт ба як деҳаи ноҳияи Рӯдакӣ намекӯчидем.

Ин ҳама кори тақдир аст. Агар на поям, балки ҷисмамро пахш мекард, чӣ мешуд?

- “Мушкилӣ, мушкилӣ эҷод мекунад” мегӯянд...

- Рост. Агар маъюб шудан як мушкилӣ бошад, зиндагӣ бо чунин вазъ сад мушкилист. Таҳсил дар мактаб, дар донишгоҳ, ҷустуҷӯи кор, бунёди оила, тарбияи фарзанд ва...

Бовар кунед, агар иродаи қавӣ надош-та бошед, шикаст хӯрдан аз эҳтимол дур нест. Ҳам мактаб-интернат ва ҳам донишкадаро бо душворӣ хатм намудам. Бар замми ин, ҳангоми дар курси 3-юм таҳсил намудан, сутуни хонадон - падарамро аз даст додам.

Саробонӣ ва таъмини оила ба дӯши ман афтод. Шукр, ки нашикастам ва бо роҳи бад низ нарафтам. Дар чанд ҷой кор карда, нони ҳалолу беминнат ёфта, рӯз гузаронидам.

- Назари мардум нисбат ба шахсони маъюбиятдошта чӣ гуна аст?

- Пештар шахси аробачасавор ё асобадастро бинанд, гиребон газида, тавба мегуфтанд. “Худо нишон надиҳад”, “Бечора, ҳайф шуд” барин нидоҳо низ ба гӯш мерасид. Ҳатто “инвалид”, “шал”, “ланг”, “кар”, “кӯр” барин вожаҳои дағалро ба забон меоварданд.

Имрӯз назар дигаргун шудааст. Вазъро мебинанд, вале ваҷоҳатро тағйир намедиҳанд. Гӯё ҳеҷ чиз нест. Ин хуб аст, зеро на шахси маъюб хиҷолат мекашад, на ҳамсуҳбати ӯ.

- Вақте мебинед, ки нафаре талбандагӣ мекунад, чӣ эҳсос мекунед?

- Талбандагиро варианти охирини зинда мондан ҳисобидан дуруст буда наметавонад, зеро сад дар баста бошад ҳам, ҳамеша як дари кушода ёфт мешавад.
“Аз ношукрӣ бало хезад” мегӯянд. Талбандагӣ бо ҷисми солим ҳам нангу ҳам номус. “Кор нест!” мегӯянд. Кор ҳамеша ҳаст, ҳатто ба шахсони маъюбиятдошта низ ҳаст. Ҷустан лозим. Ҷӯянда, ёбанда. Аз касбу ҳунар ҳам баракат ва ҳам обрӯ ёфтан мумкин.

Масалан, Алишер Зоиров - духтури ботаҷриба, Сафарбек Саидов - мутахассиси варзида, Асадулло Зикрихудоев- роҳбари кордон ҳама шахсони маъюбиятдошта ҳастанд.

Камина ҳамчун лаборант, муаллим, муҳосиб, мутахассис ва сармутахассис кор кардаам. Пешравиҳоямро ба назар гирифта, раиси Кумитаи миллии параолимпӣ интихоб карданд. Кӯшиш мекунам, ки то қадри имкон шахсони маъюбиятдоштаро дастгирӣ намоям ва онҳоро ба варзиш дилгарм намуда, ба мусобиқаҳои байналмилалӣ омода созам.

- Оид ба ташкилоти ҷамъиятии “Пешравӣ”, шумо муассисаш ҳастед, маълумот медодед.

- Ҳамкорӣ бо ТҶ “Иттиҳодияи миллии маъюбони Тоҷикистон” ва ТҶ “Имконият” имкон фароҳам овард, то як муассисае ташкил намоям, ки бар зидди нашъамандӣ, сироятёбӣ ба бемориҳои ВНМО\БПНМ, дастгирии кӯдакони бесаробонмонда ва пешгирии амалҳои номатлуб байни шахсони маъюбиятдошта мубориза барад. Ташкилоти мо “Пешравӣ” ном дошта, бо Федератсияи варзишгарони маъюб, Кумитаи миллии параолимпӣ ва даҳҳо муассисаи махсусгардонидашуда ҳамкорӣ дорад.

- Фаъолияти чунин ташкилотҳо барои шахсони маъюбиятдошта чӣ суде дорад?

- Албатта, асоси ҳамаи пешравӣ маблағ аст. Чунин ташкилотҳо кӯшиш мекунанд, ки шахсони имконияташон маҳдудро аз ҳар ҷиҳат дастгирӣ кунанд. Аробачаи маъюбӣ мехаранд, барои ҷарроҳӣ маблағ ҷудо мекунанд, чорабиниҳои фарҳангӣ баргузор намуда, онҳоро болидарӯҳ мегардонанд, маслиҳатҳои ҳуқуқии ройгон медиҳанд.

Дуруст, ки ин ниҳояти кор нест. Бояд чунин ташкилотҳо бо дигар сохторҳо низ ҳамкорӣ кунанд.

- Аз нигоҳи шумо варзиш дар ҳаёти шахсони маъюбиятдошта чӣ нақш мебозад?

- Варзиш барои ман василаи хуби солимӣ аст. Дар бисёр мусобиқаҳои ҷумҳуриявӣ дар намуди варзиши вазнбардорӣ ва дастхобонӣ иштирок карда, ҷойҳои намоёнро ишғол кардаам. Аз мусобиқаҳои байналмилалӣ низ медал дорам. Варзиш тану ҷонро қувват бахшида, одамро аз фикрҳои мағшуш раҳо мекунад. Он ягона василаест, ки шахсони маъюбиятдоштаро ба музаффарият умедвор месозад.

- Масъалаи хонадоршавӣ бо шахсони маъюбиятдошта чӣ гуна аст?

- Мутаассифона, фаҳмиши мардуми мо бобати ин масъала то ҳол ғалат аст. Аксарият гумон мекунанд, ки аз оилаи шахсони маъюб танҳо чунин фарзанд ба дунё меояд. Аммо ин тавр нест. Бинед, вақте падар ё модар дар натиҷаи садама ё ягон ҳодисаи дигар маъюб мешавад, ин меросӣ буда наметавонад ва ба фарзанд намегузарад.

Гоҳо мешунавем, ки оилаеро аз фарзанддорӣ манъ кардаанд. Ё кӯдаки дар батни модари маъюб бударо исқот кардаанд, то таваллуди фарзанди маъюбро пешгирӣ кунанд. Аммо ин тарзи муносибат роҳи ҳалли мушкилӣ буда наметавонад. Медонам оилаеро, ки соҳиби фарзандони солим гашта, аллакай онҳо такягоҳи волидайн гаштаанд. Шукр, ки фарзандони ман низ солиманд ва ҳар яке қуввати дилам ҳастанд.

- Чанд мушкилии худ ва дигар шахсони маъюбиятдоштаро мегуфтед?

- Мушкилии молиявӣ мушкилии тамоми ҷомеа шудааст гӯем ҳам, хато намекунем, зеро бо як маош ё нафақа зиндагиро пеш бурдан хеле душвор аст. Аз Кумита маош намегирам. Нафақае, ки пардохт мешавад, ақаллан сеяки хароҷотҳоро намепӯшонад. Бо кӯмаки дӯстон соҳиби хонаву мошин шудам. Акнун шабона таксӣ меронам.

Агар бонкҳо барои шахсони имконияташон маҳдуд ягон сабукӣ медоданд, хуб мешуд. Зеро мо низ мехоҳем, ки тиҷорати худ-ро ташкил кунем ва ба соҳибкорӣ машғул шавем. Ақаллан аз пардохти маблағи об, барқ, хизматрасонии коммуналӣ қисман озод намоянд. Ё ҳеҷ набошад, маблағи таҳсили фарзандонамонро дар мактабу донишгоҳ кам кунанд. Дар кадом шакле, ки набошад, бояд барои рушди чунин ашхос сабукӣ пешбинӣ кард.

- Орзуи шумо ва дигар шахсони имконияташон маҳдуд чист?

- Бигзор дӯстону пайвандон ва тамоми мардуми кишвар ҳамеша хушбахт бошанд. Фарзандонам дар муассисаҳои олӣ таҳсили илм намуда, соҳиби касбу ҳунар шаванд.

Мехоҳам, ки варзишгарони мо дар бозиҳои байналмилалӣ натиҷаи хуб ба даст оранд. Дар наздиктарин фурсат соҳиби комплекси махсус гардем, ки дар он имкони тамрини ҳама намуди варзиш мавҷуд бошад ва барои гузаронидани мусобиқаҳо қулай бошад. Ҳуқуқи маъюбон дар ҳама ҳолат ҳифз гардад ва онҳо хешро нотавон эҳсос накунанд.

- Сипос барои суҳбати гарму самимӣ. Бароятон барор хоҳонем!

- Ба ҳайати эҷодии ҳафтаномаи “Ҷавонони Тоҷикистон” низ ташаккур, ки моро аз мадди назари хеш дур намемонанд ва дар саҳифаҳои нашрия оид ба кору рӯзгори шахсони имконияташон маҳдуд мақолаву мусоҳибаҳо ба нашр мерасонанд.

Амони МУҲАММАД, “ҶТ”