ҶОМЕА
Якшанбе 28 Апрел 2024 01:17
Моликият амвол нест, балки тафаккур аст. Ҳар кас метавонад амволи зиёде дошта бошад, вале соҳиби онҳо набошад Буддо
Нигерия яке аз бузургтарин кишварҳои дорои захираҳои табиӣ ва аз асилтарин содиркунандагони нафт аст, аммо ҳол ва рӯзгори мардумаш то ҷое нигарнкунанда аст, ки кас наметавонад дар он ҷо лаҳзае фароғат дошта бошад. Иллати аслӣ ҳам ин аст, ки шаҳрвандони ин кишвар нисбати якдигар кинаву нафрат ва ситезаҷӯӣ менамоянду нажодпарастиву динситезӣ дар авҷи аълост.
Баракси он Сингапур кишварест, ки замоне президенташ барои ин ки кишвараш оби ошомиданӣ надорад, гиря мекард. Вале аз бобати пешрафти илму фанноварӣ имрӯзҳо ба яке аз кишварҳои пешрафтаи сайёра табдил ёфтааст. Ё ин ки бингарем ба кишвари Ҷопон, ки дар ҷанги дуюми ҷаҳонӣ шикасти сахте хурд. Аммо дар камтар аз панҷоҳ сол бо кӯмаки илму фанноварӣ шикасташро саросар ҷуброн кард.
Дар рӯзгори кунунӣ фақат кишварҳое ақибмонда ҳастанд, ки ҳамчунон барои таъмини маишат дар ҷустуҷӯи манобеи зеризаминӣ ҳастанд. Дар мамолики пешрафта сармоя ва манобеи пешрафт ин худи инсон аст.
Мо ки смартфонҳои гаронарзишро харидорӣ мекунем, ҳеҷ диққат кардаем, ки ин дастгоҳ ба чӣ миқдор манобеи табии ниёз дорад? Бо як арзёбии сода хоҳем дарёфт, ки ҳудуди 10 сомон (як долар) дар он сарф шудааст. Яъне чанд грам оҳан, як тикаи кӯчак шиша ва андаке масолеҳи пластикӣ. Аммо онро чандсадҳо доллар мефурӯшанд. Ин мушобеҳи чанд тон пахтаву гандуму дигар масолеҳи табиист, ки дар он мебояд ҳудуди як сол чанднафара заҳмат кашид. Ё қимати як телефони мобилии “Айфон Х” баробар ба 30 тонна ангиштсанг аст, ки мо бо чӣ заҳматҳои зиёде аз кону нақбҳо берун меорем. Ин фақат ба он хотир аст, ки техникаву навовариҳои фаннӣ маҳсули ақли башар аст.
Оё боре андеша кардаем, ки сарватмандтарин шахсиятҳои ҷаҳонӣ на дорандагони майдонҳои бузурги нафту захоири табиӣ ё мисоли ин ҳастанд, балки соҳибони нармафзорҳои содаи мобилиҳои мову шумоянд. Мувофиқи маълумоти ҷойдошта даромади яксолаи ширкати “Samsung” 327 милиард доллар аст, ки барои гирдоварии чунин маблағ аз захираҳои маҳаллӣ солҳо лозим меояд.
Дар мисоли Билл Гейтс, Марк Сукерберг ва Стив Ҷобс сарватмандтарин ашхоси сайёра, ки тиҷораташон маҳсули илму дониш ва билохира тафаккур аст, метавонем ин чизро бараъло ҳис кунем.
Ин дар ҳолест, ки дар миёни мо ҳанӯз ҳам бехирадоне ҳастанд, ки саволашон ин аст, ки аз кадом мазҳаб ва қавму қабилаӣ ва кадом қавму қабила ва нажод аз якдигар бартарӣ дорад. Ё намояндаи кадом минтақа бояд дар кадом маснади сиёсӣ нишаста бошад. Дар ҳар кишваре, ки сокинонаш саршор аз кина ва нажодпарастиву бесаводӣ ба сар мебаранд, аз сарват ва захираҳои табиӣ баҳс кардан бемаъност. Баҳсҳое, ки имрӯзҳо дар сомонаҳои иҷтимоӣ ба миён меоянд ва мавқеи баъзе фаъолони ҷомеаи шаҳрвандӣ низ мутаассифона дарбаргирандаи ҳамин тафаккур аст. Ва моро мебояд аз асорати тафаккури имрӯзӣ даст бикашем, зеро бо чунин тафаккур доранда будан танҳо ормон хоҳад монд ва агар дорандаем, дорандагӣ маъное надорад.
Тафаккури истеъмолгароӣ
Дар мавриди истифодаи техникаву навовариҳои фаннӣ мо ҳамеша мавқеи истеъмолгарро ишғол мекунем. Ва агар ҳар нафаре аз мо дар мавриди доштани техникаи пурқудраттар ва замонавитар ифтихор кунад, фахр аз он хоҳад кард, ки фалон ашёро харидорӣ кардааст. Ва мутаассифона ин ба тафаккури миллии мо таъсир расонидааст. Ва дар тафаккури аксари мо ҳамин чиз ҳамчун меъёр пазируфта шудааст, ки мо бояд харидор ва истеъмолкунанда бошем. Дар ҳоле, ки то чанд қарне пеш тамоми дастовардҳои башарият мутааллиқ ба мо ва миллати мо буд. Аммо имрӯз ҷомеаи мо ба истеъмолгароӣ чунон одат кардааст, ки ҳатто орзуи офарандагӣ надорем. .
Ба андешаи равоншиносон тафаккури истеъмолгароии ҷомеа чизи шахшуда набуда, онро метавон тарбия кард. Равоншинос Маҳмудшоҳ Кабиров чунин ақида дорад: “Монанде, ки баданро тарбия мекунанд, тафаккур ҳам ба сохторсозӣ ниёз дорад. Дар мисоли кӯдакон тафаккури истеъмолгароии ҷавононро шарҳ додан мумкин аст:
Кӯдакро мепурсанд: калон шавед ки мешавед? Мегӯяд: - духтур ё тоҷир ё муаллим ё милиса... Онҳо калон мешаванд ба орзуяшон намерасанд, сабаб; калонҳо орзуро ба ҳадаф табдил намедиҳанд, яъне роҳи ба даст дароварданро намегӯянд. Ё бачаҳо дар рекламаҳо техникаи навинро мебинанду, вақте дар зеҳнашон нишастааст, ки ҳеҷ гоҳе бо он гунае, ки таҳсил мекунанд, онро ихтироъ карда наметавонанд, як илоҷ мекунанд, ки онро ба даст биёранд. Дар ин ҳолат албатта тафаккури кӯдак тафаккури истеъмолгаро мегардад”.
Мушовири калони бахши Ёрдамчии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои робитаҳои хориҷӣ, доктори илмҳои таърих Зафар Сайидзода перомуни ҷомеаи истеъмолгаро дар як мақолааш бо таассуф меорад: “Ҳақиқати талх ин аст, ки дар ҷомеаи истеъмолгаро инсон дар пеши молу матои истеъмолӣ оҷиз шуда, таҳти таъсири гипнози таблиғоти масрафгароӣ нохудогоҳона хешро ба мағозаву фурӯшгоҳҳо мезанад. Инсони истеъмолгаро ба ҳадде мерасад, ки худ ба равзанаи фурӯшгоҳ (витрина) табдил мегардад”.
Аз ин хотир фаъолони ҷомеаи моро мебояд дар омодасозии тарҳи навини тафаккури миллӣ камар банданд, зеро ба гумон аст, ки бо тафаккуре, ки имрӯз аксар ҷавонони моро фарогир аст, ба комёбиҳои назаррас ноил гардем.
Шумора ё сифат: дар кадоме мелангем?
Нуриддин Саид, вазири маориф ва илми кишвар чанд рӯз пеш дар як нишаст зикр карда буданд, ки “33-35% хатмкунандагони макотиби миёнаи кишвар ба техникуму коллеҷ ва донишгоҳу донишкадаҳои кишвар дохил мешванд, ки ин адад дар умум 130 ҳазор нафарро ташкил мекунад”. Ин шумора албатта барои кишварҳои Осиёи Марказӣ нишондоди хубест. Зеро дар ҳамсоякишварҳои мо Ӯзбекистону Қазоқистону Қирғизистон ин нишондод ҳудуди аз 13 то 20 фисад аст. Вале барои тараққиёти илму техника ва фанновариҳо албатта нишондоди қонеъкунанда нест. Зеро дар давлатҳои аврупоиву амрикоӣ ва як қисмати Осиё ин нишондод аз 70 фисад болост. Масалан дар Федератсияи Русия 85 то 90 фисади хатмкунандагон маълумоти касбӣ мегиранд. Ё мувофиқи як тадқиқот дар ИМА соли 2008 99 фисади шаҳрвандони ин кишвар соҳибмаълумот будаанд.
Ин гуфтаҳо маънии онро надорад, ки кишвари мо аз лиҳози пешбурди илм камбудии ҷиддиеро дорост, балки камбудӣ дар тафаккури ҷомеа ва донишомӯзон аст. Барои мисол ҳамасола дар Тоҷикистон садҳо рисолаҳои илмӣ ҳимоя мешаванд. Ин албатта хуб аст, ки сафи мутахассисони мо дар ҳоли афзоиш аст. Аммо бояд ба як нуктаи дигар таваҷҷуҳ кунем, ки ҳамин миқдор мутахассисон дар раванди илму фанноварӣ чӣ корҳоеро ба сомон расонидаанд. Бо гузашти 28 сол аз соҳибистиқлолӣ дар ягон паркҳои технологии макотиби олии кишвар ихтирои барои ҷомеа муфидеро шоҳид шудан имконнопазир аст. Агарчӣ ҳамагон ба хубӣ дарк мекунем, ки имрӯзҳо фанҳои гуманитарӣ аз ҳама авлавият доранд, вале то кунун ба чизҳои дуюмдараҷа аҳамият медиҳем. Ин нуктаро Шариф Раҳимзода, вакили Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон низ дар як ҷаласаи парлумонӣ ба миён гузошта буд. “Мо миллати фарҳангдӯст ҳастем. Аммо он миллатҳо (аз ҷумла Аврупо ва Амрико)-е муваффақанд, ки бештар ба илмҳои дақиқ рӯ овардаанд. Ман панҷ сол дар маркази Аврупо зистам. Мардуми он ҷо як мисраъ шеър намедонанд. Мо суханро бо шеър оғоз мекунем. Онҳо пеш рафтанд, мо ақиб мондем. Мардум бояд талош кунанд, ки фарзандон аз хурдӣ дар қатори шеърдонӣ математика, биология ва кимиёро ҳам бидонанд. Ба хотири рушди як соҳа бахшҳои дигарро фаромӯш накунем”. – таъкид кардааст Ш. Раҳимзода.
Ба таъкиди вакили парлумон Ш. Раҳимзода “ҳафтод дарсади ҳимояи рисолаҳои номзадӣ фанҳои гуманитарӣ ҳастанд. Бояд баръакс бошад. Ҳафтод дарсад бояд рисолаҳои фанҳои техникӣ бошанд. Аврупоиҳо як мақоли хуб доранд. Онҳо мегӯянд, муҳим нест, ки гузаштаҳоят кӣ буданд, муҳим он аст, ки фарзандони ту кӣ мешаванд”.
Мушкилоти соҳаи маориф
Бо вуҷуди корҳои зиёде, ки гуё аз ҷониби масъулини соҳаи маориф дар 28 соли соҳибистиқлолӣ ба анҷом расонида мешавад, то ҳол мушкилоти калидии ин соҳа ҳаллу фасл наёфтаанд. Кор то ҷоест, ки Президенти кишвар дар Паёмашон ба Маҷлиси Олӣ аз камбудиҳои ин соҳа интиқоди шадид карда, сатҳу сифати таълимро дар кулли муассисаҳои таълимии кишвар ғайри қаноатбашх арзёбӣ карданд. “Бояд гуфт, ки дар соҳаи маориф ду проблемаи асосии ҳалталаб вуҷуд дорад. Якум, норасоии кадрҳои соҳибкасби омӯзгорӣ ва дуюм, баланд бардоштани сатҳу сифати таълим дар тамоми муассисаҳои таҳсилоти кишвар”,- омадааст, дар Паём.
Пешвои миллат ҳамчунин аз сатҳи пасти дониши кормандони соҳаи маориф изҳори нигаронӣ карда, афзуд: “Пешрафти ҷомеа, тараққиёти илму техника ва технология тақозо мекунад, ки онҳо низ барои баланд бардоштани сатҳи касбияти худ мунтазам кӯшиш кунанд. Агар омӯзгор сатҳи баланди касбият надошта бошад, мо ҳеҷ гоҳ ва бо ягон восита сифати таълиму тарбияро беҳтар карда наметавонем”.
Пас ин гуфтаҳо ҷои андеша кардан дорад. Зеро имрӯз фаъолону донишмандони ҷомеаи мутамаддин чунон дар ҳоли пешрафт ва дар ҳоли офаридани чизҳое ҳастанд, ки гӯшу чашми башар онро нашнидаву надида аст. Ҷомеаҳои рӯ ба тараққӣ низ мекӯшанд, то ихтирои аллакай мавриди амалро нусхабардорӣ кунанду ба мардуми худ қисмат намоянд. Моро дар ин радиф мебояд, ки каме гом бардорем ва то ҳанӯз сари ин аломат “6” нишаста яке инро 9 ва дигаре 6 пиндошта саргарми кашмакаш нагардем. Зеро агар имрӯз сабади иқтисодии мо аз сарвати маънавӣ тиҳӣ бошад, пас бо гумони ғолиб андак – андак дар радифи ақибмондатарин кишварҳо қарор хоҳем гирифт.
Нигерия яке аз бузургтарин кишварҳои дорои захираҳои табиӣ ва аз асилтарин содиркунандагони нафт аст, аммо ҳол ва рӯзгори мардумаш то ҷое нигарнкунанда аст, ки кас наметавонад дар он ҷо лаҳзае фароғат дошта бошад. Иллати аслӣ ҳам ин аст, ки шаҳрвандони ин кишвар нисбати якдигар кинаву нафрат ва ситезаҷӯӣ менамоянду нажодпарастиву динситезӣ дар авҷи аълост.
Баракси он Сингапур кишварест, ки замоне президенташ барои ин ки кишвараш оби ошомиданӣ надорад, гиря мекард. Вале аз бобати пешрафти илму фанноварӣ имрӯзҳо ба яке аз кишварҳои пешрафтаи сайёра табдил ёфтааст. Ё ин ки бингарем ба кишвари Ҷопон, ки дар ҷанги дуюми ҷаҳонӣ шикасти сахте хурд. Аммо дар камтар аз панҷоҳ сол бо кӯмаки илму фанноварӣ шикасташро саросар ҷуброн кард.
Дар рӯзгори кунунӣ фақат кишварҳое ақибмонда ҳастанд, ки ҳамчунон барои таъмини маишат дар ҷустуҷӯи манобеи зеризаминӣ ҳастанд. Дар мамолики пешрафта сармоя ва манобеи пешрафт ин худи инсон аст.
Мо ки смартфонҳои гаронарзишро харидорӣ мекунем, ҳеҷ диққат кардаем, ки ин дастгоҳ ба чӣ миқдор манобеи табии ниёз дорад? Бо як арзёбии сода хоҳем дарёфт, ки ҳудуди 10 сомон (як долар) дар он сарф шудааст. Яъне чанд грам оҳан, як тикаи кӯчак шиша ва андаке масолеҳи пластикӣ. Аммо онро чандсадҳо доллар мефурӯшанд. Ин мушобеҳи чанд тон пахтаву гандуму дигар масолеҳи табиист, ки дар он мебояд ҳудуди як сол чанднафара заҳмат кашид. Ё қимати як телефони мобилии “Айфон Х” баробар ба 30 тонна ангиштсанг аст, ки мо бо чӣ заҳматҳои зиёде аз кону нақбҳо берун меорем. Ин фақат ба он хотир аст, ки техникаву навовариҳои фаннӣ маҳсули ақли башар аст.
Оё боре андеша кардаем, ки сарватмандтарин шахсиятҳои ҷаҳонӣ на дорандагони майдонҳои бузурги нафту захоири табиӣ ё мисоли ин ҳастанд, балки соҳибони нармафзорҳои содаи мобилиҳои мову шумоянд. Мувофиқи маълумоти ҷойдошта даромади яксолаи ширкати “Samsung” 327 милиард доллар аст, ки барои гирдоварии чунин маблағ аз захираҳои маҳаллӣ солҳо лозим меояд.
Дар мисоли Билл Гейтс, Марк Сукерберг ва Стив Ҷобс сарватмандтарин ашхоси сайёра, ки тиҷораташон маҳсули илму дониш ва билохира тафаккур аст, метавонем ин чизро бараъло ҳис кунем.
Ин дар ҳолест, ки дар миёни мо ҳанӯз ҳам бехирадоне ҳастанд, ки саволашон ин аст, ки аз кадом мазҳаб ва қавму қабилаӣ ва кадом қавму қабила ва нажод аз якдигар бартарӣ дорад. Ё намояндаи кадом минтақа бояд дар кадом маснади сиёсӣ нишаста бошад. Дар ҳар кишваре, ки сокинонаш саршор аз кина ва нажодпарастиву бесаводӣ ба сар мебаранд, аз сарват ва захираҳои табиӣ баҳс кардан бемаъност. Баҳсҳое, ки имрӯзҳо дар сомонаҳои иҷтимоӣ ба миён меоянд ва мавқеи баъзе фаъолони ҷомеаи шаҳрвандӣ низ мутаассифона дарбаргирандаи ҳамин тафаккур аст. Ва моро мебояд аз асорати тафаккури имрӯзӣ даст бикашем, зеро бо чунин тафаккур доранда будан танҳо ормон хоҳад монд ва агар дорандаем, дорандагӣ маъное надорад.
Тафаккури истеъмолгароӣ
Дар мавриди истифодаи техникаву навовариҳои фаннӣ мо ҳамеша мавқеи истеъмолгарро ишғол мекунем. Ва агар ҳар нафаре аз мо дар мавриди доштани техникаи пурқудраттар ва замонавитар ифтихор кунад, фахр аз он хоҳад кард, ки фалон ашёро харидорӣ кардааст. Ва мутаассифона ин ба тафаккури миллии мо таъсир расонидааст. Ва дар тафаккури аксари мо ҳамин чиз ҳамчун меъёр пазируфта шудааст, ки мо бояд харидор ва истеъмолкунанда бошем. Дар ҳоле, ки то чанд қарне пеш тамоми дастовардҳои башарият мутааллиқ ба мо ва миллати мо буд. Аммо имрӯз ҷомеаи мо ба истеъмолгароӣ чунон одат кардааст, ки ҳатто орзуи офарандагӣ надорем. .
Ба андешаи равоншиносон тафаккури истеъмолгароии ҷомеа чизи шахшуда набуда, онро метавон тарбия кард. Равоншинос Маҳмудшоҳ Кабиров чунин ақида дорад: “Монанде, ки баданро тарбия мекунанд, тафаккур ҳам ба сохторсозӣ ниёз дорад. Дар мисоли кӯдакон тафаккури истеъмолгароии ҷавононро шарҳ додан мумкин аст:
Кӯдакро мепурсанд: калон шавед ки мешавед? Мегӯяд: - духтур ё тоҷир ё муаллим ё милиса... Онҳо калон мешаванд ба орзуяшон намерасанд, сабаб; калонҳо орзуро ба ҳадаф табдил намедиҳанд, яъне роҳи ба даст дароварданро намегӯянд. Ё бачаҳо дар рекламаҳо техникаи навинро мебинанду, вақте дар зеҳнашон нишастааст, ки ҳеҷ гоҳе бо он гунае, ки таҳсил мекунанд, онро ихтироъ карда наметавонанд, як илоҷ мекунанд, ки онро ба даст биёранд. Дар ин ҳолат албатта тафаккури кӯдак тафаккури истеъмолгаро мегардад”.
Мушовири калони бахши Ёрдамчии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои робитаҳои хориҷӣ, доктори илмҳои таърих Зафар Сайидзода перомуни ҷомеаи истеъмолгаро дар як мақолааш бо таассуф меорад: “Ҳақиқати талх ин аст, ки дар ҷомеаи истеъмолгаро инсон дар пеши молу матои истеъмолӣ оҷиз шуда, таҳти таъсири гипнози таблиғоти масрафгароӣ нохудогоҳона хешро ба мағозаву фурӯшгоҳҳо мезанад. Инсони истеъмолгаро ба ҳадде мерасад, ки худ ба равзанаи фурӯшгоҳ (витрина) табдил мегардад”.
Аз ин хотир фаъолони ҷомеаи моро мебояд дар омодасозии тарҳи навини тафаккури миллӣ камар банданд, зеро ба гумон аст, ки бо тафаккуре, ки имрӯз аксар ҷавонони моро фарогир аст, ба комёбиҳои назаррас ноил гардем.
Шумора ё сифат: дар кадоме мелангем?
Нуриддин Саид, вазири маориф ва илми кишвар чанд рӯз пеш дар як нишаст зикр карда буданд, ки “33-35% хатмкунандагони макотиби миёнаи кишвар ба техникуму коллеҷ ва донишгоҳу донишкадаҳои кишвар дохил мешванд, ки ин адад дар умум 130 ҳазор нафарро ташкил мекунад”. Ин шумора албатта барои кишварҳои Осиёи Марказӣ нишондоди хубест. Зеро дар ҳамсоякишварҳои мо Ӯзбекистону Қазоқистону Қирғизистон ин нишондод ҳудуди аз 13 то 20 фисад аст. Вале барои тараққиёти илму техника ва фанновариҳо албатта нишондоди қонеъкунанда нест. Зеро дар давлатҳои аврупоиву амрикоӣ ва як қисмати Осиё ин нишондод аз 70 фисад болост. Масалан дар Федератсияи Русия 85 то 90 фисади хатмкунандагон маълумоти касбӣ мегиранд. Ё мувофиқи як тадқиқот дар ИМА соли 2008 99 фисади шаҳрвандони ин кишвар соҳибмаълумот будаанд.
Ин гуфтаҳо маънии онро надорад, ки кишвари мо аз лиҳози пешбурди илм камбудии ҷиддиеро дорост, балки камбудӣ дар тафаккури ҷомеа ва донишомӯзон аст. Барои мисол ҳамасола дар Тоҷикистон садҳо рисолаҳои илмӣ ҳимоя мешаванд. Ин албатта хуб аст, ки сафи мутахассисони мо дар ҳоли афзоиш аст. Аммо бояд ба як нуктаи дигар таваҷҷуҳ кунем, ки ҳамин миқдор мутахассисон дар раванди илму фанноварӣ чӣ корҳоеро ба сомон расонидаанд. Бо гузашти 28 сол аз соҳибистиқлолӣ дар ягон паркҳои технологии макотиби олии кишвар ихтирои барои ҷомеа муфидеро шоҳид шудан имконнопазир аст. Агарчӣ ҳамагон ба хубӣ дарк мекунем, ки имрӯзҳо фанҳои гуманитарӣ аз ҳама авлавият доранд, вале то кунун ба чизҳои дуюмдараҷа аҳамият медиҳем. Ин нуктаро Шариф Раҳимзода, вакили Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон низ дар як ҷаласаи парлумонӣ ба миён гузошта буд. “Мо миллати фарҳангдӯст ҳастем. Аммо он миллатҳо (аз ҷумла Аврупо ва Амрико)-е муваффақанд, ки бештар ба илмҳои дақиқ рӯ овардаанд. Ман панҷ сол дар маркази Аврупо зистам. Мардуми он ҷо як мисраъ шеър намедонанд. Мо суханро бо шеър оғоз мекунем. Онҳо пеш рафтанд, мо ақиб мондем. Мардум бояд талош кунанд, ки фарзандон аз хурдӣ дар қатори шеърдонӣ математика, биология ва кимиёро ҳам бидонанд. Ба хотири рушди як соҳа бахшҳои дигарро фаромӯш накунем”. – таъкид кардааст Ш. Раҳимзода.
Ба таъкиди вакили парлумон Ш. Раҳимзода “ҳафтод дарсади ҳимояи рисолаҳои номзадӣ фанҳои гуманитарӣ ҳастанд. Бояд баръакс бошад. Ҳафтод дарсад бояд рисолаҳои фанҳои техникӣ бошанд. Аврупоиҳо як мақоли хуб доранд. Онҳо мегӯянд, муҳим нест, ки гузаштаҳоят кӣ буданд, муҳим он аст, ки фарзандони ту кӣ мешаванд”.
Мушкилоти соҳаи маориф
Бо вуҷуди корҳои зиёде, ки гуё аз ҷониби масъулини соҳаи маориф дар 28 соли соҳибистиқлолӣ ба анҷом расонида мешавад, то ҳол мушкилоти калидии ин соҳа ҳаллу фасл наёфтаанд. Кор то ҷоест, ки Президенти кишвар дар Паёмашон ба Маҷлиси Олӣ аз камбудиҳои ин соҳа интиқоди шадид карда, сатҳу сифати таълимро дар кулли муассисаҳои таълимии кишвар ғайри қаноатбашх арзёбӣ карданд. “Бояд гуфт, ки дар соҳаи маориф ду проблемаи асосии ҳалталаб вуҷуд дорад. Якум, норасоии кадрҳои соҳибкасби омӯзгорӣ ва дуюм, баланд бардоштани сатҳу сифати таълим дар тамоми муассисаҳои таҳсилоти кишвар”,- омадааст, дар Паём.
Пешвои миллат ҳамчунин аз сатҳи пасти дониши кормандони соҳаи маориф изҳори нигаронӣ карда, афзуд: “Пешрафти ҷомеа, тараққиёти илму техника ва технология тақозо мекунад, ки онҳо низ барои баланд бардоштани сатҳи касбияти худ мунтазам кӯшиш кунанд. Агар омӯзгор сатҳи баланди касбият надошта бошад, мо ҳеҷ гоҳ ва бо ягон восита сифати таълиму тарбияро беҳтар карда наметавонем”.
Пас ин гуфтаҳо ҷои андеша кардан дорад. Зеро имрӯз фаъолону донишмандони ҷомеаи мутамаддин чунон дар ҳоли пешрафт ва дар ҳоли офаридани чизҳое ҳастанд, ки гӯшу чашми башар онро нашнидаву надида аст. Ҷомеаҳои рӯ ба тараққӣ низ мекӯшанд, то ихтирои аллакай мавриди амалро нусхабардорӣ кунанду ба мардуми худ қисмат намоянд. Моро дар ин радиф мебояд, ки каме гом бардорем ва то ҳанӯз сари ин аломат “6” нишаста яке инро 9 ва дигаре 6 пиндошта саргарми кашмакаш нагардем. Зеро агар имрӯз сабади иқтисодии мо аз сарвати маънавӣ тиҳӣ бошад, пас бо гумони ғолиб андак – андак дар радифи ақибмондатарин кишварҳо қарор хоҳем гирифт.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед