ҶОМЕА
Ҷумъа 29 Март 2024 02:28
Дар фазояш осудагӣ ҳукмрон. Дар ҳавояш атри баҳорон. Боғҳояш нишон аз бӯстон. Гулгаштҳояш гардишҷои одамон. Гулҳояш сокини гулистон. Кӯчабоғҳояш бо зебогии фаровон. Биноҳояш болобаланд. Чун сокинонаш сарбаланд. Чун андоми онҳо зебо. Чун дидашон муосир. Чун чеҳраашон хуштарҳ. Чун қалбашон озода. Чун маъвояшон ороста.
Ҷодаҳояш мусаттаҳ. Зебогӣ раҳ ба раҳ. Пурмошину камсокит. Аммо ҷолиб барои ҳар бинанда. Мусоид ба ҳар ронанда. Бо ин ҳама зебогӣ хушнамудии симояш ҳаст самоӣ. Душанбест ин макон. Шаҳри умеду армон. Пайвандсози тоҷикон. Қалби Тоҷикистон.
ШОҲИДШАҲРИ ДИРӮЗУ ИМРӮЗ
Яке аз рӯзҳои истироҳат. Фасл зимистон. Аммо ҳаво чун баҳорон. Хуршед пурнур. Осмон дурахшон. Боғи устод Рӯдакӣ ғарқи сайркунандагон. Марде нишаста пурнигоҳ дар яке аз нишастгоҳ. Солхӯрдаю симояш саршори самимият. Озода пӯшида буд. Озода ҳарф мезад. Бо ҳар роҳраву роҳгузар. Тифлеро навозиш мекард. Барои ҳар қадами гузоштааш. Модареро насиҳат менамуд. Барои муносибат бо фарзандаш. Падареро таҳсин мехонд. Барои дарёфти вақт баҳри хонавода. Ҷавонеро ҳушдор медод. Барои лоқайдие...
Ман низ гузаштам аз канораш. Бо нидои “офарин” нигоҳамро сӯяш хонд. Чеҳраи пуртабассумаш мисле, ки даъватам мекард. Дарёфтам, ки ҳамсуҳбате меҷӯяд. Ин аз беқарорияш аён буд. Паҳлӯяш нишастам. Шӯри қалбро фавворавор берун кард. Пардохт ба сухан. Шаҳрзодаю шаҳрнишин будааст. Ҳамроҳ буда Душанберо аз оғози роҳ. Аз шуруи ҷодаи рӯзгораш.
Ӯ аз дирӯзи Душанбе гуфт. Аз нақли пешиниёни худ. Аз замони кӯчак будани шаҳр. Аз замони тафовут надоштан аз рустое. Аз замоне, ки имрӯзаш рӯъёе беш набуд.
Сипас, фаро гирифт садояшро ларзиш. Ҳар нафас пур аз “оҳ” шуд. Табассуми чеҳра фирор намуд. Шавқу шӯр ноаён. “Солҳои ҷанг...” ин ибора ифшоям сохт иллати нохушии чеҳраашро. Аз нохубии фазои он замон қисса кард. Аз ҷӯи хун будани ҳама ҷодаҳои шаҳр. Бо дастон ҷойҳои мавриди назарро ишора кард. Аммо чашми маро гулгаштҳои сабзпӯшу кӯчабоғҳои баҳороғӯш зиннат бахшид.
Ӯ аз беодамии шаҳр гуфт. Аз тарси сокинонаш. Аз ҳароси онҳо аз ҷанги пурҷӯш. Аз он ки онҳо буданд он замон хонабадӯш. Аммо ҳар нуқтаи зеҳнмондаи ман мавҷ-мавҷи одамон буд.
Ӯ ангуштро тирвор равон кард сӯе. Садои пурларзишаш шарҳи макон кард. Онҷоро майдони “Озодӣ” хонд. Он майдоне, ки пурсадо буд. Пуршӯр. Пурошӯб. Он майдоне, ки бонги озодӣ мезад. Он майдоне, ки ҷамъшудагонаш онҷо фарёд мекашиданд. Он майдоне, ки аз миёнаш сели ваҳшати ҷанг ҷорӣ буд. Аммо ишораангушти пирамард ба ман нишон дод пайкараеро. Муҷҷасамаи шоҳ Исмоили Сомониро. Ӯ гӯё назорра мекард, Душанбеи орому осударо. Сарбаландона. Бовиқор. Симояш, мисле ки баёнагари озодии мо буд. Тоҷи дас-таш сипари ободии мо. Ман бо ишораи пирамард назар кардам ба дигар манзара.Ҷойи ҷамъшудагони пуршӯру ҷангзада пур буд, мардуми осуда. Машғул буданд на ба шӯришу задани фарёд. Балки ба аксгирию мондани хотираи ширине дар ёд.
Ӯ боз ёдовар шуд аз дигар майдон. Ҳамоне, ном дошта “Шаҳидон”. Ишораҳои ӯ маро бурд ба он макон, ки ҳоло қад мекашад, онҷо бинои бошукуҳу мувофиқ ба ин замон.
Ба роҳҳо назар кард. Аз он гуфт, ки ҳаракаткунандаи ин роҳҳо мошинҳое буданд пур аз силоҳ. Аммо дар самти ишораи ӯ мошинҳое дар ҳаракат буданд зебову гаронбаҳо. Бо садои суруду мусиқӣ. Бо баланд будани мавҷи шодӣ.
Пирамард боз бо нигоҳ атрофро чарх зад. Бо таассуф гуфт: “Он замон ҳама ҷо пур аз садои тир буд”. Аммо ба гӯши ман он лаҳза расид таронаи “Гулҳои Душанбе”. Аз радиои овехташуда дар кунҷаки боғ.
Баргаштам ба хона бо каломи шукрона. Баъди он суҳбати муассир. Баъди дидани тафовутҳо беназир.
МЕҲМОНДОРИ ЧОР ГӮШАИ ТОҶИКИСТОН
Чандест дар фазои мусиқии мо таронае тантана дорад басо шуниданӣ. Таккондиҳандаю таъсирбахш. Онро ном “Ҳамбастагӣ”. Иҷро мекунанд чор сарояндазани мумтози кишвар. Яке аз Бадахшону якеи дигар аз Хатлон. Севвумӣ васфгари Суғду чорумиро Рашт аст макон. Мо бо ин суруду навораш сайр мекунем ба чор минтақаи Тоҷикистон. Ҷамъ меоем дар анҷом дар пойтахтамон. Дар Душанбешаҳр. Назди муҷассамаи шоҳаншоҳи Оли Сомон. Ин далелест, ки Душанбе ҳаст меҳмондори чор гӯшаи Тоҷикистон.
Воқеан имрӯзиёни Душанберо зодгоҳ мухталиф аст.
Маро низ чанд сол аст дар оғӯш гирифта ин шаҳри гулпӯш. Чун маркази таҳсил асту макони рушд, кашонид мани донишандӯзро сӯяш. Нахуст бо худ мегуфтам бо анҷоми таҳсил баргардам ба манзил. Ба зодгоҳаму маконам. Меҳаросидам аз шаҳри бузургу фазои бегона. Баробари оғози таҳсил дарёфтам, ки бо ҳамгурӯҳонам ҳамрӯзгораму ҳамазм. Аммо гузашти рӯзҳо бароямон дод имкон то дидан намоем аз ҳар гӯшаи он. Ҳар рӯзу ҳар моҳу ҳар сол меҳраш афзуд дар қалбамон. Шоҳид будем ба рушди баландсуръати зебогию зиннаташ. Акнун зистанро дар ин шаҳри бӯстонмонанд ифтихор донистем. Фаъолиятро инҷо сарбаландӣ. Ободию оромию зебогию дилрабоии Душанбешаҳр тағйир дод азму ҳадафи моро. Ишқу алоқааш мекашонад моро ба худ ҳатто аз зодгоҳ. Аз макони кӯдакиҳо.
Акнун яке бо лаҳни бадахшонӣ, яке бо ҷуръати хатлонӣ, яке бо заковати суғдӣ ва яке бо ҳунарҳо аз тобеи марказ мезием инҷо. Ҳамбастагӣ мекунем бо ҳам дар қалби Душанбе.
РУСТАМЕ, КИ БО ЗИШТӢ МЕҶАНГАД
Душанберо симо хеле зуд гашт дигаргун. Дар ҳар гӯшае биное мегардад обод. Ҳар иморатро сохт хушсифату хуштарҳ. Ҳар маконе соҳиби боғи фароғатӣ. Ҳар боғ басо дилкашу дилрабо. Ҳар хиёбоне дорои гулгашти фиребо. Ҳар гулгашт пур аз гулҳои назаррабо. Ҳар биноро фароҳам ҷумла шароитҳо. Ҳар кӯдаке дорост макони бозиро. Ҳар мусофир нишас-та дар нақлиёти муосир. Ҳар шоиру ҳар бузургфарзанди ватанро боғест дилписанд. Сар карда аз устод Рӯдакию Фирдавсию Навоӣ то Аҳмади Донишу Садриддин Айнӣ. Ҳар ид дар ин шаҳр рамз дорад. Ҳар ҷашн шукӯҳу шодӣ. Ин ҳамаро вақт нест зиёд. Танҳо панҷ сол.
Ин рушди суръаттезро роҳнамост шаҳрдори ҷавон Рустами Эмомалӣ. Рустаме, ки паҳлавонона ҳиммат баста баҳри ободкорӣ. Ҷасоратмандона азм карда баҳри нобудии вайронӣ. Хирадмандона талош карда баҳри бунёдкорӣ.
Ин устувории азму кӯшиши ҳамешагӣ бурд Душанберо то рӯйхати амнтарин шаҳрҳои сайёра. Гардонид онро пойтахти фарҳангии Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил. Нақшаҳои созанда ҳоло бешуморанд. Ҳар сол гуле мешукуфад дар Душанбеи шукуфон...
ШОДШАҲРИ ИМРӮЗИЁНУ ОЯНДАГОН
Моро пирамарди дар боғбуда бурд ба дирӯзи Душанбе. Ҳамоне, ки шоҳид аст ба ҳар ҳолати шаҳр. Баёнамон дошт зулмоти он замонро. Собитамон кард тафовути дирӯзу имрӯзи Душанберо. Таъкидамон дошт соҳибшаҳр буданамонро.
Замони таҳсил шиносонид моро бо ин афсонашаҳр. Замони фаъолият шаҳри орзуҳоямон хондаш. Бо дӯстони ҳарҷоӣ пайванд шудем дар ин шаҳр ва сохтемаш қалби Тоҷикистон. Шаҳрдори ин шаҳр муваззафамон сохта бо ин ҳама ободкорӣ. Барои будани сокини арзандаи он. Барои садоқат доштан ба ҳифзи ҳар зебогии он. Барои шиносонидани он ба ҷаҳониён. Барои хушу саодатманд зистан дар он. Дар Душанбешаҳри шукуфон. Дар шодшаҳри имрӯзиёну ояндагон.
Ҷодаҳояш мусаттаҳ. Зебогӣ раҳ ба раҳ. Пурмошину камсокит. Аммо ҷолиб барои ҳар бинанда. Мусоид ба ҳар ронанда. Бо ин ҳама зебогӣ хушнамудии симояш ҳаст самоӣ. Душанбест ин макон. Шаҳри умеду армон. Пайвандсози тоҷикон. Қалби Тоҷикистон.
ШОҲИДШАҲРИ ДИРӮЗУ ИМРӮЗ
Яке аз рӯзҳои истироҳат. Фасл зимистон. Аммо ҳаво чун баҳорон. Хуршед пурнур. Осмон дурахшон. Боғи устод Рӯдакӣ ғарқи сайркунандагон. Марде нишаста пурнигоҳ дар яке аз нишастгоҳ. Солхӯрдаю симояш саршори самимият. Озода пӯшида буд. Озода ҳарф мезад. Бо ҳар роҳраву роҳгузар. Тифлеро навозиш мекард. Барои ҳар қадами гузоштааш. Модареро насиҳат менамуд. Барои муносибат бо фарзандаш. Падареро таҳсин мехонд. Барои дарёфти вақт баҳри хонавода. Ҷавонеро ҳушдор медод. Барои лоқайдие...
Ман низ гузаштам аз канораш. Бо нидои “офарин” нигоҳамро сӯяш хонд. Чеҳраи пуртабассумаш мисле, ки даъватам мекард. Дарёфтам, ки ҳамсуҳбате меҷӯяд. Ин аз беқарорияш аён буд. Паҳлӯяш нишастам. Шӯри қалбро фавворавор берун кард. Пардохт ба сухан. Шаҳрзодаю шаҳрнишин будааст. Ҳамроҳ буда Душанберо аз оғози роҳ. Аз шуруи ҷодаи рӯзгораш.
Ӯ аз дирӯзи Душанбе гуфт. Аз нақли пешиниёни худ. Аз замони кӯчак будани шаҳр. Аз замони тафовут надоштан аз рустое. Аз замоне, ки имрӯзаш рӯъёе беш набуд.
Сипас, фаро гирифт садояшро ларзиш. Ҳар нафас пур аз “оҳ” шуд. Табассуми чеҳра фирор намуд. Шавқу шӯр ноаён. “Солҳои ҷанг...” ин ибора ифшоям сохт иллати нохушии чеҳраашро. Аз нохубии фазои он замон қисса кард. Аз ҷӯи хун будани ҳама ҷодаҳои шаҳр. Бо дастон ҷойҳои мавриди назарро ишора кард. Аммо чашми маро гулгаштҳои сабзпӯшу кӯчабоғҳои баҳороғӯш зиннат бахшид.
Ӯ аз беодамии шаҳр гуфт. Аз тарси сокинонаш. Аз ҳароси онҳо аз ҷанги пурҷӯш. Аз он ки онҳо буданд он замон хонабадӯш. Аммо ҳар нуқтаи зеҳнмондаи ман мавҷ-мавҷи одамон буд.
Ӯ ангуштро тирвор равон кард сӯе. Садои пурларзишаш шарҳи макон кард. Онҷоро майдони “Озодӣ” хонд. Он майдоне, ки пурсадо буд. Пуршӯр. Пурошӯб. Он майдоне, ки бонги озодӣ мезад. Он майдоне, ки ҷамъшудагонаш онҷо фарёд мекашиданд. Он майдоне, ки аз миёнаш сели ваҳшати ҷанг ҷорӣ буд. Аммо ишораангушти пирамард ба ман нишон дод пайкараеро. Муҷҷасамаи шоҳ Исмоили Сомониро. Ӯ гӯё назорра мекард, Душанбеи орому осударо. Сарбаландона. Бовиқор. Симояш, мисле ки баёнагари озодии мо буд. Тоҷи дас-таш сипари ободии мо. Ман бо ишораи пирамард назар кардам ба дигар манзара.Ҷойи ҷамъшудагони пуршӯру ҷангзада пур буд, мардуми осуда. Машғул буданд на ба шӯришу задани фарёд. Балки ба аксгирию мондани хотираи ширине дар ёд.
Ӯ боз ёдовар шуд аз дигар майдон. Ҳамоне, ном дошта “Шаҳидон”. Ишораҳои ӯ маро бурд ба он макон, ки ҳоло қад мекашад, онҷо бинои бошукуҳу мувофиқ ба ин замон.
Ба роҳҳо назар кард. Аз он гуфт, ки ҳаракаткунандаи ин роҳҳо мошинҳое буданд пур аз силоҳ. Аммо дар самти ишораи ӯ мошинҳое дар ҳаракат буданд зебову гаронбаҳо. Бо садои суруду мусиқӣ. Бо баланд будани мавҷи шодӣ.
Пирамард боз бо нигоҳ атрофро чарх зад. Бо таассуф гуфт: “Он замон ҳама ҷо пур аз садои тир буд”. Аммо ба гӯши ман он лаҳза расид таронаи “Гулҳои Душанбе”. Аз радиои овехташуда дар кунҷаки боғ.
Баргаштам ба хона бо каломи шукрона. Баъди он суҳбати муассир. Баъди дидани тафовутҳо беназир.
МЕҲМОНДОРИ ЧОР ГӮШАИ ТОҶИКИСТОН
Чандест дар фазои мусиқии мо таронае тантана дорад басо шуниданӣ. Таккондиҳандаю таъсирбахш. Онро ном “Ҳамбастагӣ”. Иҷро мекунанд чор сарояндазани мумтози кишвар. Яке аз Бадахшону якеи дигар аз Хатлон. Севвумӣ васфгари Суғду чорумиро Рашт аст макон. Мо бо ин суруду навораш сайр мекунем ба чор минтақаи Тоҷикистон. Ҷамъ меоем дар анҷом дар пойтахтамон. Дар Душанбешаҳр. Назди муҷассамаи шоҳаншоҳи Оли Сомон. Ин далелест, ки Душанбе ҳаст меҳмондори чор гӯшаи Тоҷикистон.
Воқеан имрӯзиёни Душанберо зодгоҳ мухталиф аст.
Маро низ чанд сол аст дар оғӯш гирифта ин шаҳри гулпӯш. Чун маркази таҳсил асту макони рушд, кашонид мани донишандӯзро сӯяш. Нахуст бо худ мегуфтам бо анҷоми таҳсил баргардам ба манзил. Ба зодгоҳаму маконам. Меҳаросидам аз шаҳри бузургу фазои бегона. Баробари оғози таҳсил дарёфтам, ки бо ҳамгурӯҳонам ҳамрӯзгораму ҳамазм. Аммо гузашти рӯзҳо бароямон дод имкон то дидан намоем аз ҳар гӯшаи он. Ҳар рӯзу ҳар моҳу ҳар сол меҳраш афзуд дар қалбамон. Шоҳид будем ба рушди баландсуръати зебогию зиннаташ. Акнун зистанро дар ин шаҳри бӯстонмонанд ифтихор донистем. Фаъолиятро инҷо сарбаландӣ. Ободию оромию зебогию дилрабоии Душанбешаҳр тағйир дод азму ҳадафи моро. Ишқу алоқааш мекашонад моро ба худ ҳатто аз зодгоҳ. Аз макони кӯдакиҳо.
Акнун яке бо лаҳни бадахшонӣ, яке бо ҷуръати хатлонӣ, яке бо заковати суғдӣ ва яке бо ҳунарҳо аз тобеи марказ мезием инҷо. Ҳамбастагӣ мекунем бо ҳам дар қалби Душанбе.
РУСТАМЕ, КИ БО ЗИШТӢ МЕҶАНГАД
Душанберо симо хеле зуд гашт дигаргун. Дар ҳар гӯшае биное мегардад обод. Ҳар иморатро сохт хушсифату хуштарҳ. Ҳар маконе соҳиби боғи фароғатӣ. Ҳар боғ басо дилкашу дилрабо. Ҳар хиёбоне дорои гулгашти фиребо. Ҳар гулгашт пур аз гулҳои назаррабо. Ҳар биноро фароҳам ҷумла шароитҳо. Ҳар кӯдаке дорост макони бозиро. Ҳар мусофир нишас-та дар нақлиёти муосир. Ҳар шоиру ҳар бузургфарзанди ватанро боғест дилписанд. Сар карда аз устод Рӯдакию Фирдавсию Навоӣ то Аҳмади Донишу Садриддин Айнӣ. Ҳар ид дар ин шаҳр рамз дорад. Ҳар ҷашн шукӯҳу шодӣ. Ин ҳамаро вақт нест зиёд. Танҳо панҷ сол.
Ин рушди суръаттезро роҳнамост шаҳрдори ҷавон Рустами Эмомалӣ. Рустаме, ки паҳлавонона ҳиммат баста баҳри ободкорӣ. Ҷасоратмандона азм карда баҳри нобудии вайронӣ. Хирадмандона талош карда баҳри бунёдкорӣ.
Ин устувории азму кӯшиши ҳамешагӣ бурд Душанберо то рӯйхати амнтарин шаҳрҳои сайёра. Гардонид онро пойтахти фарҳангии Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил. Нақшаҳои созанда ҳоло бешуморанд. Ҳар сол гуле мешукуфад дар Душанбеи шукуфон...
ШОДШАҲРИ ИМРӮЗИЁНУ ОЯНДАГОН
Моро пирамарди дар боғбуда бурд ба дирӯзи Душанбе. Ҳамоне, ки шоҳид аст ба ҳар ҳолати шаҳр. Баёнамон дошт зулмоти он замонро. Собитамон кард тафовути дирӯзу имрӯзи Душанберо. Таъкидамон дошт соҳибшаҳр буданамонро.
Замони таҳсил шиносонид моро бо ин афсонашаҳр. Замони фаъолият шаҳри орзуҳоямон хондаш. Бо дӯстони ҳарҷоӣ пайванд шудем дар ин шаҳр ва сохтемаш қалби Тоҷикистон. Шаҳрдори ин шаҳр муваззафамон сохта бо ин ҳама ободкорӣ. Барои будани сокини арзандаи он. Барои садоқат доштан ба ҳифзи ҳар зебогии он. Барои шиносонидани он ба ҷаҳониён. Барои хушу саодатманд зистан дар он. Дар Душанбешаҳри шукуфон. Дар шодшаҳри имрӯзиёну ояндагон.
Эзоҳи худро нависед