Имрӯз маърифати нодурусти шаҳрнишинӣ аз ҷониби сокинон ба яке аз мушкилоти ҳалталаб табдил ёфтааст. Боиси таассуф аст, ки бархе аз сокинони Душанбе маърифати шаҳрнишиниро риоя накарда, бо амалҳои нохуб ҳусни шаҳрро коста менамоянд. Яке аз чунин мушкилоти ҷойдошта, овезон намудани ҳар гуна либосҳо дар пешайвонҳои биноҳои баландошёна мебошад, ки зиёд ба назар мерасад. Ҳатто чунин ҳолат баъзан дар биноҳои навсохти пойтахт низ мушоҳида мегардад, ки диданаш нигаронкунанда аст. Мутаассифона, то ҳол баъзе шаҳрвандон нисбат ба ободонии диёр беаҳамиятӣ намуда, бо як чунин рафтор худ ва атрофиёнро мавриди маломат қарор медиҳанд.

Шаҳри Душанбе пойтахт ва симои воқеии кишвари азизамон-Тоҷикистон ба шумор рафта, ҳамарӯза шумораи зиёди меҳмонони дохилию хориҷӣ ба он ташриф оварда, аз зебоию ободонии ин шаҳри орзуҳо дидан мекунанд. Дар марҳилаи ҷаҳонишавӣ пойтахти азизамон шаҳри Душанбе рӯз аз рӯз ободу зебо гардида, аз ҷониби роҳбарияти шаҳр ва масъулини дигар ҷамъомаду чорабиниҳои оммавию дастаҷамъӣ оид ба ободонӣ ва кабудизоркунии пойтахт мунтазам баргузор мешаванд. Боиси нигаронист, ки бархе аз шаҳрвандон ин ободкориҳоро сарфи назар карда, бо дарки нодурусти маърифати шаҳрнишинӣ симои пойтахтро коста менамоянд.

Ҳамарӯза ҳангоми гузар намудан аз назди биноҳои баландошёна манзараи табъхиракунандае ба мисли овезон кардани либосҳо ба назар мерасад. Оё сохторҳои марбута нисбат ба пешгирии ин ҳолат тадбирҳои судманд меандешанд?

Оид ба ин масъала Аслам Расулзода, мутахассиси пешбари шуъбаи рушди иҷтимоӣ ва робита бо ҷомеаи Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Душанбе гуфт, ки аз моҳи январи соли 2020 қарори раиси шаҳри Душанбе оид ба таъсиси гурӯҳи корӣ ҷиҳати тарғиби густариши одоби шаҳрнишинӣ тасдиқ гардидааст. Дар доираи қарори мазкур бо сокинони пойтахт мунтазам силсилавохӯриҳо ташкил ва баргузор гардида истодааст.

- Яке аз масъалаҳое, ки дар ин вохӯриҳо баррасӣ гардид, ин пешгирии овезон намудани либосҳои шаҳрвандон дар назди пешайвонҳо буд. Зимни вохӯриҳо гурӯҳҳои корӣ бо 40 000 сокини пойтахт суҳбатҳои судманд анҷом дода, торҳои либосовезиро аз аксар пешайвонҳо бурида гирифтанд. То ҳол нисбати истиқоматкунандагоне, ки ин тартиботро риоя намекунанд, ягон ҷаримабандӣ ва ё ҷазои дигар татбиқ нашудааст. Танҳо суҳбату вохӯриҳои судманд оид ба пешгирии ин амал ташкил мешаванд. Мақсад аз қабули қарори мазкур густариши одоби сокинони пойтахт ва баланд бардоштани фарҳанги шаҳрнишинии онҳо мебошад,-гуфт, А. Расулзода.

Ӯ аз сокинон даъват ба амал меовард, ки иқдому қарорҳои пешбининамудаи роҳбарияти шаҳрро ҷонибдорӣ карда, бетарафӣ зоҳир нанамоянд, баръакс саҳми арзандаи худро баҳри ободонии пойтахтамон гузоранд. “Мо, шаҳрвандон бояд одитарин унсурҳои шаҳрнишиниро риоя карда, атрофиёнро низ ба амалҳои хуби инсонӣ талқин намоем”,-иброз дошт ӯ.
Аксар шаҳрвандон қарори пешбинишударо ҷонибдорӣ карда, бар он ақидаанд, ки пеши роҳи чунин вайронкориҳо гирифта шавад.

Баъзан одитарин қоидаҳои зисту зиндагӣ аз ҷониби истиқоматкунандагони пойтахт риоя нагардида, ҳар яке ҳақ будани худро нишон додан мехоҳад. Дар ҳамин ҳол намояндаи шуъбаи рушди иҷтимоӣ ва робита бо ҷомеаи ҳукумати пойтахт мегӯяд: “Албатта, барои овезон намудани либосҳои шаҳрвандон ҷойи махсусе муайян нагардидааст, вале бояд гуфт, ки ҳар як шаҳрванд имкони харидории либосовезонкунакҳои муосирро дорад, ки нархашон аз 40 сомонӣ сар мешавад. Ҳоҷат ба харидории таҷҳизоти гаронарзиши либосшӯӣ нест. Ин баҳонаи беш набуда, танҳо худсафедкунии шаҳрвандон аст”.

Ҷомеашиносон бар он назаранд, ки маданияти шаҳрнишинӣ дар Тоҷикистон суст ташаккул меёбад, зеро торафт аҳолии деҳот зиёд ба шаҳр кӯчида, дар хонаҳои баландошёнаи навбунёд ҷой мегиранд. Ҷомеашинос Фирӯз Миров мегӯяд: “Ҳамон вақт шахс дорои маданияти шаҳрнишинӣ аст, ки бе назорати дигарон меъёр ва қоидаҳои одитаринро риоя намояд. Аксарияти аҳолии шаҳри Душанберо сокинони музофоти ба наздикӣ кӯчбаста ташкил медиҳад. Махсусан, иҷоранишинон сокинони деҳот мебошанд. Аксари биноҳои баландошёнаи пойтахт аз ҳисоби аҳолии деҳот пур мегарданд. Дар ин ҳол чӣ гуна метавон маданияти шаҳрнишиниро баланд бардошт? Албатта, шаҳри Душанбе торафт зебою обод мегардад ва бояд маданияти сокинони он ҳам мувофиқ ба маданияти қабулшудаи шаҳрӣ ташаккул ёбад”.

Масъала нигаронкунанда буда, миёни ҷомеа ақидаҳои гуногун мавҷуд аст. Ин далолат аз он медиҳад, ки шуури ҷомеа ба ташаккул ниёз дорад. Ҳар яки моро зарур аст, ки барои баланд бардоштани фарҳангу маданият назди худ масъулият эҳсос намоем. Зеро ҳар як амали хуби мо ба дигарон намунаи ибрат хоҳад буд. Бояд гуфт, ки барои ба танзим даровардани ин бетартибиҳо шаҳрдорӣ бе ҳамоҳангии мо, сокинон наметавонад ин мушкилро бартараф созад. Аз ин лиҳоз, ба сокинону истиқоматкунандагони Душанбе муроҷиат менамоем, ки муттаҳиду сарҷамъ гардида, баҳри ободии ин Ватану диёр камари ҳиммат баста, маърифати дурусти шаҳрнишиниро ба ҷо орем. Боқӣ қазоват аз хонандаи закист.