ҶОМЕА
Панҷшанбе 25 Апрел 2024 08:31
Ба озмуни "ҶТ"
Чанд сухан аз боби иҷлосияи таърихӣ
Дар он рӯзҳое, ки бори аввал ҷаҳониён Эмомалӣ Раҳмонро чун роҳбари давлат шинохтанд, Тоҷикистон аз имтиҳони бисёр сахту сангини таърихӣ мегузашт. Дуруст аст, ки шахсиятҳои таърихиро худи таърих, яъне ҳодисаҳои таърихӣ ба арсаи сиёсат меорад. Баробари пош хӯрдани Иттиҳоди Шӯравӣ фазои сиёсии кишвар ноором гардид. Таҳти шиорҳои демократия ва ошкорбаёнӣ, ки ҳанӯз дар соли 1991 ба майдони сиёсӣ омада буданд, инчунин ҳизбу ташкилотҳои мухталиф таъсис ёфта, барои ба сари қудрат омадан, талош меварзиданд. Ин ташкилотҳо сараввал характери сиёсӣ доштанд, вале дере нагузашта, афкори қавмгароӣ бо худ гирифтанд. Кор то ҷое расид, ки на танҳо минтақаҳо, балки ҳар як ноҳия дар пойтахти кишвар боз ҷамъияти хешро таъсис дод. Гурӯҳҳои мухталиф бо истифода аз ҳамдиёрон ва ҳамқавмони хеш ба гирдиҳамоиҳо ҷалб мешуданд, ки аз мақсаду маром ва барномарезиҳои дастандаркорон бехабар буданд.
Бо талоши якчанд фидоиёни миллат аз 16 ноябр то 2 декабри соли 1992 Иҷлосияи ғайринавбатии Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шаҳри бостонии Хуҷанд баргузор гардид. Шӯрои Олӣ аризаи аз вазифаи Президенти кишвар истеъфо додани Раҳмон Набиевро қонунан тасдиқ кард. Вакилони мардумӣ бо аксарияти овозҳо ба вазифаи Раиси Шӯрои Олӣ Эмомалӣ Раҳмонро интихоб карданд. Иҷлосияи XVI-уми ғайринавбатии Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳаёти сиёсии кишвар давраи нав ва таърихсозу тақдирсозро оғоз кард.
Дар воқеъ, он иҷлосияи таърихист, ки боиси ифтихори ҳар шахси ватандӯсту худоогоҳ ва ниҳоят миллати тоҷик мебошад. Замоне, ки Иҷлосияи XVI -уми Шӯрои Олӣ баргузор мешуд, давраи хеле вазнин ва ҳассос буд. Дар иҷлосияи мазкур Ҳукумати навтаъсиси Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ҳамагӣ 1 сол истиқлолият дошт, мебоист роҳбари хирадманд, мушфиқу ғамхор ва шахсеро интихоб намояд, ки тавонад вазъро ором ва зимоми давлатдориро ба даст гирад. Вакилони мардумӣ муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро ҳамчун ҷавони кордон, болаёқату боистеъдод ва ҷасуру чолок, ки метавонист роҳбарии вакилони мардумиро ба дӯш гирифта, низоми давлатиро барқарор кунад, ба вазифаи Раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбарӣ намуданд.
Ҳамин тавр, хизмати таърихии муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар таҳкими ҳокимияти давлатӣ ва истиқлолияти миллӣ аз он иборат аст, ки маҳз ӯ ихтиёри давлатдориро ба даст гирифта, пеши роҳи хатари нобудии онро гирифт, оташи ҷанги дохилиро хомӯш намуд, сохтори фалаҷгардидаи ҳокимият, хусусан мақомоти ҳифзи ҳуқуқро барқарор сохта, артиши миллӣ ва неруҳои посбони сарҳадҳоро таъсис доданд. Инчунин заминаи сулҳи миллиро матраҳ карда, аксари гурезаҳо ва муҳоҷирони иҷбориро ба Ватан баргардонданд.
Барои ноил шудан ба ин ҳадаф ва малҳам шудан ба дарди ҳар як фарзанди миллати тоҷик, ки дилаш аз ғарибӣ реш буд, Эмомалӣ Раҳмон дар он шароит ва вазъияте, ки дар Ҷумҳурии Исломии Афғонистон ҷанг мерафт, ба ин кишвар сафар карда, бо мухолифин дар бораи баргардонидани гурезаҳо гуфтушунид мекарданд.
Ҳақ бар ҷониби қаҳрамони миллати афғон - Аҳмадшоҳи Масъуд аст, ки боре дар ҷавоби ин пойфишориҳо, гузашт карданҳои Эмомалӣ Раҳмон гуфта буд: “Ба давлати шумо раҳмати Худо омадааст ва чунин неъмати бебаҳоро ҳаргиз аз даст надиҳед!”.
Воқеан, он давру замони фоҷиабори ҷанги дохилӣ сиёсатмадори тавоноеро тақозо мекард, то ба ақлу идроки баланд ва ҷасорати беназир миллату кишварро аз вартаи фаношавӣ раҳо намуда, ба сулҳу салоҳ ва ваҳдату якдигарфаҳмӣ биоварад.
Таърихи инсоният сиёсатмадорони бешумореро медонад, ки баҳри халқу миллат ва кишвари хеш хизматҳои арзанда ва ҷонсупориҳо кардаанд. Вале таърихи башар ҳеҷ ёд надорад, ки сиёсатмадоре тавони боз гардонидани гурезаҳои ҷангро карда бошад. Маҳз бо шарофати талошҳои ин абармард ҳазорҳо гурезаҳои ҷанги хонумонсӯз аз ғурбат ба хонаву манзил ва ба ватани маҳбуби хеш баргашта, аз нав орому осуда пайи зисту зиндагӣ шуданд.
Он замон барои ба даст овардани якпорчагии миллат бояд дасти ҳам мефишурданд. Гунаҳкорони асосии ин ҷанги бародаркӯш тану ҷонашон эмин ва соҳиби пулу моли бешумор дар хориҷи кишвар мегаштанд. Гунаҳкор аслан онҳое буданд, ки бо дастури “хоҷагон”- и хориҷӣ зери ливои демократия ва ислом мардумро ба муқобили ҳам шурониданд. Миёни як халқу як миллат низоъ андохтанд ва билохира оташи ҷангро барангехтанд. Мутаассифона, дар ин ҷанг фирефташудагон, ки силоҳ ба даст гирифтанд, кам набуданд ва аксари онҳо ҷавонон буданд.
Маҳз бо талошҳои хастанопазири Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҷанги таҳмилӣ хотима ёфт ва тамоми соҳаҳо рӯ ба рушд гардиданд.
Имрӯз ҳама шоҳидем, ки Пешвои миллат баробари дигар масъалаҳо ба масъалаи таълиму тарбияи наврасон ва ҷавонон таваҷҷуҳи хосса зоҳир менамоянд. Ҳоло тамоми мардуми кишвар ин абармарди накӯномро Пешвои худ мехонанд. Ин аз боварии мардум сарчашма гирифтааст.
Боварии мардум далели муҳаббаташон ба сарвару раҳнамояшон аст. Ин эътиқод ва муҳаббат ба осонӣ ба даст наомадааст. Бузургии ин сиёсатмадори беназир дар он буд, ки ӯ аз рӯзҳои аввали ба сари ҳокимият омадан, худро миёни мардум гирифт. Дар гӯшаву канори кишвар, ки оташи ҷанг ҳанӯз аланга дошт, садои тир тарсу ҳаросро дар дили мардум афзуда буд, ҷони худро дар хатар гузошта, бо мардум вомехӯрд. Нахустин пайғоми сулҳу салоҳ ва ваҳдату ҳамдигарфаҳмиро ба мардум мебурд, то мардум худро бе пушту паноҳ ва бемуттако эҳсос накунанд ва донанду бовар кунанд, ки Ҳукумати Тоҷикистон ҳомиву такягоҳи халқи худ аст.
Дар он шабу рӯз на ҳар кас ҷуръат ва ҷасорати ба ин кор даст заданро дошт. Яке аз сафарҳои Сарвари давлат ба Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон бо задухӯрди мусаллаҳонаи мухолифин сурат гирифт. Вале нафаре аз атрофиён, ҳамсафон ва ҳатто рӯзноманигорон натавонистанд, ки ӯро аз раъяш гардонанд. Албатта, касеро ки Худованд ин ҷасорати бемислро додааст, худ ҳимоятгар ва сипар мегардад.
Дар он шабу рӯзе, ки кам касон умеди беҳбудии кишварро дар тайи чанд соли охир доштанд, ӯ шабу рӯз талош мекард, заҳмат мекашид, ҷонбозиҳо менамуд, то сулҳ ба даст оварад, бо амри илоҳӣ ваҳдат биоварад. Он аҳде, ки лаҳзаи нахустини ба сари ҳокимият омадан дода буд, иҷро кунад: “Ман ба шумо сулҳ меоварам”.
Ва бо қудрати яздонофарид миллатро сарҷамъ кард. Баъди таҳкими сулҳу салоҳ ва пурра ба эътидол омадани авзои сиёсии кишвар бо ташаббуси Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон марҳилаи созандагӣ ва бунёдкорӣ оғоз гардид, ки то имрӯз идома дорад.
Корнамоиҳои беназири Президенти кишварро сиёсатмадорони хориҷӣ хеле хуб иброз доштаанд. Аз ҷумла, президенти Федератсияи Русия В.В. Путин гуфтааст: “Эмомалӣ Раҳмон яке аз симоҳои барҷаста буда, дар байни сиёсатмадорони Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил мавқеи намоёнро ишғол менамояд. Ин беҳуда нест. Тамоми ҷидду ҷаҳди ӯ аз он шаҳодат медиҳад, ки дар Тоҷикистон раванди сулҳ тавре пойдор аст, ки назираш дар ҳеҷ мамлакате, ки чунин вазъияти муташанниҷ дошт, дида намешуд. Ҳар он чи оид ба ин масъала дар Тоҷикистон амалӣ гардидааст, мисоли хубест барои бисёр халқҳову мамолики дигар”.
“Тоҷикони сарбаланду меҳнатдӯст, боистеъдод ва меҳмоннавоз воқеан ҳам бо Эмомалӣ Раҳмон ифтихор мекунанд. Он сиёсати оқилона, ки ин мард пеш мебарад, бори дигар такрор мекунам, ки мамлакаташро ҳифз намуд, ба ин замин сулҳу осоиш овард ва инро на танҳо шумо қадр мекунед, мо ҳама аъзои ИДМ ин хизмати наҷибро қадр мекунем, зеро сулҳу осоиш ҳам дар Белоруси мо, ҳам дар Русия, ҳам дар дигар давлатҳо мебошад”, - гуфтааст, Александр Лукашенко, президенти Ҷумҳурии Белорус.
Дар воқеъ, кӯшиш ва заҳматҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ҷодаи барқарор намудани Ҳукумати конститутсионӣ, талош барои худшиносию худогоҳӣ, ватандорию ифтихори миллӣ, амну субот, ваҳдату ягонагӣ ва ободию бунёдкорӣ беназир аст.
Муҳаммадсалим Қурбонзода, директори филиали МД
“Донишкадаи ҷумҳуриявии такмили ихтисос ва бозомӯзии
кормандони соҳаи маориф дар шаҳри Душанбе”
Чанд сухан аз боби иҷлосияи таърихӣ
Дар он рӯзҳое, ки бори аввал ҷаҳониён Эмомалӣ Раҳмонро чун роҳбари давлат шинохтанд, Тоҷикистон аз имтиҳони бисёр сахту сангини таърихӣ мегузашт. Дуруст аст, ки шахсиятҳои таърихиро худи таърих, яъне ҳодисаҳои таърихӣ ба арсаи сиёсат меорад. Баробари пош хӯрдани Иттиҳоди Шӯравӣ фазои сиёсии кишвар ноором гардид. Таҳти шиорҳои демократия ва ошкорбаёнӣ, ки ҳанӯз дар соли 1991 ба майдони сиёсӣ омада буданд, инчунин ҳизбу ташкилотҳои мухталиф таъсис ёфта, барои ба сари қудрат омадан, талош меварзиданд. Ин ташкилотҳо сараввал характери сиёсӣ доштанд, вале дере нагузашта, афкори қавмгароӣ бо худ гирифтанд. Кор то ҷое расид, ки на танҳо минтақаҳо, балки ҳар як ноҳия дар пойтахти кишвар боз ҷамъияти хешро таъсис дод. Гурӯҳҳои мухталиф бо истифода аз ҳамдиёрон ва ҳамқавмони хеш ба гирдиҳамоиҳо ҷалб мешуданд, ки аз мақсаду маром ва барномарезиҳои дастандаркорон бехабар буданд.
Бо талоши якчанд фидоиёни миллат аз 16 ноябр то 2 декабри соли 1992 Иҷлосияи ғайринавбатии Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шаҳри бостонии Хуҷанд баргузор гардид. Шӯрои Олӣ аризаи аз вазифаи Президенти кишвар истеъфо додани Раҳмон Набиевро қонунан тасдиқ кард. Вакилони мардумӣ бо аксарияти овозҳо ба вазифаи Раиси Шӯрои Олӣ Эмомалӣ Раҳмонро интихоб карданд. Иҷлосияи XVI-уми ғайринавбатии Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳаёти сиёсии кишвар давраи нав ва таърихсозу тақдирсозро оғоз кард.
Дар воқеъ, он иҷлосияи таърихист, ки боиси ифтихори ҳар шахси ватандӯсту худоогоҳ ва ниҳоят миллати тоҷик мебошад. Замоне, ки Иҷлосияи XVI -уми Шӯрои Олӣ баргузор мешуд, давраи хеле вазнин ва ҳассос буд. Дар иҷлосияи мазкур Ҳукумати навтаъсиси Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ҳамагӣ 1 сол истиқлолият дошт, мебоист роҳбари хирадманд, мушфиқу ғамхор ва шахсеро интихоб намояд, ки тавонад вазъро ором ва зимоми давлатдориро ба даст гирад. Вакилони мардумӣ муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро ҳамчун ҷавони кордон, болаёқату боистеъдод ва ҷасуру чолок, ки метавонист роҳбарии вакилони мардумиро ба дӯш гирифта, низоми давлатиро барқарор кунад, ба вазифаи Раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбарӣ намуданд.
Ҳамин тавр, хизмати таърихии муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар таҳкими ҳокимияти давлатӣ ва истиқлолияти миллӣ аз он иборат аст, ки маҳз ӯ ихтиёри давлатдориро ба даст гирифта, пеши роҳи хатари нобудии онро гирифт, оташи ҷанги дохилиро хомӯш намуд, сохтори фалаҷгардидаи ҳокимият, хусусан мақомоти ҳифзи ҳуқуқро барқарор сохта, артиши миллӣ ва неруҳои посбони сарҳадҳоро таъсис доданд. Инчунин заминаи сулҳи миллиро матраҳ карда, аксари гурезаҳо ва муҳоҷирони иҷбориро ба Ватан баргардонданд.
Барои ноил шудан ба ин ҳадаф ва малҳам шудан ба дарди ҳар як фарзанди миллати тоҷик, ки дилаш аз ғарибӣ реш буд, Эмомалӣ Раҳмон дар он шароит ва вазъияте, ки дар Ҷумҳурии Исломии Афғонистон ҷанг мерафт, ба ин кишвар сафар карда, бо мухолифин дар бораи баргардонидани гурезаҳо гуфтушунид мекарданд.
Ҳақ бар ҷониби қаҳрамони миллати афғон - Аҳмадшоҳи Масъуд аст, ки боре дар ҷавоби ин пойфишориҳо, гузашт карданҳои Эмомалӣ Раҳмон гуфта буд: “Ба давлати шумо раҳмати Худо омадааст ва чунин неъмати бебаҳоро ҳаргиз аз даст надиҳед!”.
Воқеан, он давру замони фоҷиабори ҷанги дохилӣ сиёсатмадори тавоноеро тақозо мекард, то ба ақлу идроки баланд ва ҷасорати беназир миллату кишварро аз вартаи фаношавӣ раҳо намуда, ба сулҳу салоҳ ва ваҳдату якдигарфаҳмӣ биоварад.
Таърихи инсоният сиёсатмадорони бешумореро медонад, ки баҳри халқу миллат ва кишвари хеш хизматҳои арзанда ва ҷонсупориҳо кардаанд. Вале таърихи башар ҳеҷ ёд надорад, ки сиёсатмадоре тавони боз гардонидани гурезаҳои ҷангро карда бошад. Маҳз бо шарофати талошҳои ин абармард ҳазорҳо гурезаҳои ҷанги хонумонсӯз аз ғурбат ба хонаву манзил ва ба ватани маҳбуби хеш баргашта, аз нав орому осуда пайи зисту зиндагӣ шуданд.
Он замон барои ба даст овардани якпорчагии миллат бояд дасти ҳам мефишурданд. Гунаҳкорони асосии ин ҷанги бародаркӯш тану ҷонашон эмин ва соҳиби пулу моли бешумор дар хориҷи кишвар мегаштанд. Гунаҳкор аслан онҳое буданд, ки бо дастури “хоҷагон”- и хориҷӣ зери ливои демократия ва ислом мардумро ба муқобили ҳам шурониданд. Миёни як халқу як миллат низоъ андохтанд ва билохира оташи ҷангро барангехтанд. Мутаассифона, дар ин ҷанг фирефташудагон, ки силоҳ ба даст гирифтанд, кам набуданд ва аксари онҳо ҷавонон буданд.
Маҳз бо талошҳои хастанопазири Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҷанги таҳмилӣ хотима ёфт ва тамоми соҳаҳо рӯ ба рушд гардиданд.
Имрӯз ҳама шоҳидем, ки Пешвои миллат баробари дигар масъалаҳо ба масъалаи таълиму тарбияи наврасон ва ҷавонон таваҷҷуҳи хосса зоҳир менамоянд. Ҳоло тамоми мардуми кишвар ин абармарди накӯномро Пешвои худ мехонанд. Ин аз боварии мардум сарчашма гирифтааст.
Боварии мардум далели муҳаббаташон ба сарвару раҳнамояшон аст. Ин эътиқод ва муҳаббат ба осонӣ ба даст наомадааст. Бузургии ин сиёсатмадори беназир дар он буд, ки ӯ аз рӯзҳои аввали ба сари ҳокимият омадан, худро миёни мардум гирифт. Дар гӯшаву канори кишвар, ки оташи ҷанг ҳанӯз аланга дошт, садои тир тарсу ҳаросро дар дили мардум афзуда буд, ҷони худро дар хатар гузошта, бо мардум вомехӯрд. Нахустин пайғоми сулҳу салоҳ ва ваҳдату ҳамдигарфаҳмиро ба мардум мебурд, то мардум худро бе пушту паноҳ ва бемуттако эҳсос накунанд ва донанду бовар кунанд, ки Ҳукумати Тоҷикистон ҳомиву такягоҳи халқи худ аст.
Дар он шабу рӯз на ҳар кас ҷуръат ва ҷасорати ба ин кор даст заданро дошт. Яке аз сафарҳои Сарвари давлат ба Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон бо задухӯрди мусаллаҳонаи мухолифин сурат гирифт. Вале нафаре аз атрофиён, ҳамсафон ва ҳатто рӯзноманигорон натавонистанд, ки ӯро аз раъяш гардонанд. Албатта, касеро ки Худованд ин ҷасорати бемислро додааст, худ ҳимоятгар ва сипар мегардад.
Дар он шабу рӯзе, ки кам касон умеди беҳбудии кишварро дар тайи чанд соли охир доштанд, ӯ шабу рӯз талош мекард, заҳмат мекашид, ҷонбозиҳо менамуд, то сулҳ ба даст оварад, бо амри илоҳӣ ваҳдат биоварад. Он аҳде, ки лаҳзаи нахустини ба сари ҳокимият омадан дода буд, иҷро кунад: “Ман ба шумо сулҳ меоварам”.
Ва бо қудрати яздонофарид миллатро сарҷамъ кард. Баъди таҳкими сулҳу салоҳ ва пурра ба эътидол омадани авзои сиёсии кишвар бо ташаббуси Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон марҳилаи созандагӣ ва бунёдкорӣ оғоз гардид, ки то имрӯз идома дорад.
Корнамоиҳои беназири Президенти кишварро сиёсатмадорони хориҷӣ хеле хуб иброз доштаанд. Аз ҷумла, президенти Федератсияи Русия В.В. Путин гуфтааст: “Эмомалӣ Раҳмон яке аз симоҳои барҷаста буда, дар байни сиёсатмадорони Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил мавқеи намоёнро ишғол менамояд. Ин беҳуда нест. Тамоми ҷидду ҷаҳди ӯ аз он шаҳодат медиҳад, ки дар Тоҷикистон раванди сулҳ тавре пойдор аст, ки назираш дар ҳеҷ мамлакате, ки чунин вазъияти муташанниҷ дошт, дида намешуд. Ҳар он чи оид ба ин масъала дар Тоҷикистон амалӣ гардидааст, мисоли хубест барои бисёр халқҳову мамолики дигар”.
“Тоҷикони сарбаланду меҳнатдӯст, боистеъдод ва меҳмоннавоз воқеан ҳам бо Эмомалӣ Раҳмон ифтихор мекунанд. Он сиёсати оқилона, ки ин мард пеш мебарад, бори дигар такрор мекунам, ки мамлакаташро ҳифз намуд, ба ин замин сулҳу осоиш овард ва инро на танҳо шумо қадр мекунед, мо ҳама аъзои ИДМ ин хизмати наҷибро қадр мекунем, зеро сулҳу осоиш ҳам дар Белоруси мо, ҳам дар Русия, ҳам дар дигар давлатҳо мебошад”, - гуфтааст, Александр Лукашенко, президенти Ҷумҳурии Белорус.
Дар воқеъ, кӯшиш ва заҳматҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ҷодаи барқарор намудани Ҳукумати конститутсионӣ, талош барои худшиносию худогоҳӣ, ватандорию ифтихори миллӣ, амну субот, ваҳдату ягонагӣ ва ободию бунёдкорӣ беназир аст.
Муҳаммадсалим Қурбонзода, директори филиали МД
“Донишкадаи ҷумҳуриявии такмили ихтисос ва бозомӯзии
кормандони соҳаи маориф дар шаҳри Душанбе”
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед