Вақте сухан аз барафрохтани Парчами давлатӣ берун аз кишвар меравад, бемуҳобо пеши назар қабл аз ҳама варзишгарон меоянд. Зеро маҳз варзишгар аст, ки бо нишон додани ҳунару маҳорати волои худ қодир ба чунин коре аст, ки барои миллати хеш ифтихоровар бошад. Чун ҳамасола 24-уми ноябрро дар кишвар ҳамчун Рӯзи Парчами давлатӣ таҷлил мекунанд, ёдоварӣ аз талошҳои варзишгарон дар арҷгузорӣ ба ин муқаддасоти миллӣ ва заҳматҳои онҳо дар парафшонии ливои номуси миллат заруру саривақтист. Дар матлаби мазкур шумо доир ба истифодаи бори аввали парчам дар мусобиқоти варзишӣ, нақши варзишгарон дар парафшонии он ва ҳамчунин нақши парчам дар таҷлили ғалабаи варзишгарон маълумот пайдо хоҳед кард.

АВВАЛИН ИСТИФОДАИ ПАРЧАМ ДАР МУСОБИҚОТИ ВАРЗИШӢ

Барафрохтани парчам дар мусобиқот ва таҷлили пирӯзӣ бо ин рамзи муҳими давлатӣ аз замони баргузории Олимпиадаи муосир оғоз ёфт. Аввалин Олимпиадаи муосир соли 1896 дар кишвари Юнон баргузор гардид. Зеро мусобиқаи мазкур аввалин маротиба дар Юнони қадим баргузор гардида буд ва ташкили онро дар замони муосир низ маҳз ҳамин кишвар ба уҳда дошт. Олимпиади мусоир дар баргузории аввалини худ чандон тарафдор пайдо накард ва аз кам кишварҳо дар ин мусобиқа иштирок карданд. Бинобар ин, барафрохтани парчам дар ин мусобиқа чандон лозим наомад. Аммо дар Олимпиадаи баъдӣ, ки соли 1900 дар шаҳри Парижи Фаронса баргузор гашт, аллакай иштирокчиён ё худ варзишгарони зиёде аз кишварҳои гуногун ба ин мусобиқа ҷалб шуда, боис гашт то барои истифодаи парчам дар мусобиқоти варзишӣ заминагузор бошад.

Дар ин мусобиқа аз сабаби он ки варзишгарони зиёде омада буданд, ҳар як мунтахаби олимпӣ бо парчамҳои кишвари худ ҳозир шуданд, то аз кадом кишвар будани онҳо маълум гардад. Ҳамчунин, парчам дар ин мусобиқа барои барафрохтан дар замони гирифтани медалҳо ва сазовор гаштан ба мақомҳои ифтихорӣ истифода шуд. Яъне, вақте варзишгар ба сегонаи он нафароне шомил мегашт, ки дар риштаи иштироккардаи худ ба гирифтани медал мушарраф шудааст, дар вақти ҷоизасупорӣ парчами он кишвар ба намоиш гузошта мешуд. Ин барои варзишгарон боиси ифтихор буд, ки онҳо тавонистанд бо ҳунару маҳорати хеш сабаб гарданд, то парчами кишварашон дар чунин мусобиқаи сатҳи ҷаҳонӣ парафшон гардад. Ин як марҳалаи муҳими таърихи истифодаи парчам дар варзиш буд.

Аз он замон ба баъд дигар дар ҳар Олимпиадае, ки баргузор мегашт, варзишгарон бо парчамҳои кишвари худ ҳозир мешуданд ва дар сурати пирӯзӣ ва гирифтани мақомҳои ифтихорӣ онро ҳамчун нишони сарфарозӣ болои сар мебардоштанду ба худ меболиданд. Дар Олимпиадаи соли 1920, ки дар Белгия баргузор шуд, ин анъана ба авҷи аълои худ расиду то ба ҳол арзиши худро гум накардааст. Пас аз Олимпиада кам-кам иштирок дар мусобиқаҳои гуногун бо парчами давлатӣ барои варзишгарон ба ҳукми анъана даромад.


ВОРИДШАВИИ ПАРЧАМ БА ОЛАМИ ФУТБОЛ

Бо гузаро шудани солҳо ин анъана то ба бозиҳои футбол низ ворид гашт. Дар баргузории аввалин мусобиқаи Ҷоми ҷаҳонии футбол варзишгарон зери парчами кишвари худ ба майдон омаданд. Ин мусобиқа бори аввал соли 1930 баргузор гашт ва тими мунтахаби ҳар кишвар бо парчами давлати худ ба мусобиқа ворид шуда, баҳри пирӯзӣ талош менамуданд. Ин анъана дар футбол низ ба таври мусбат ва бо хушнудӣ қабул гардид. Ҳаводорон ва мухлисони тимҳои мунтахаб дар майдони футбол парчамҳои кишвари худро бурда, тими миллиашонро дастгирӣ мекарданд. Бо дидани ин ҳолат истифодаи парчам дар дигар мусобиқот низ кам-кам ба ҳукми анъана даромад. Айни замон дар дилхоҳ мусобиқаи варзишӣ, ҳам ҳаводорон ва ҳам варзишгарон бо парчами давлатӣ ба майдон ҳозир мешаванд.

ҲУНАРНАМОИИ ВАРЗИШГАРОНИ ТОҶИК ЗЕРИ ЛИВОИ НАНГУ НОМ

Ин анъана дар Тоҷкистон – кишвари мо низ бо хушнудӣ қабул гардид. Пас аз ба даст овардани Истиқлоли давлатӣ ва қабули Парчами давлатӣ варзишгарони меҳан дар ҳар як мусобиқае, ки мераванд, мақсади аслии онҳо парафшонии ливои нангу ном ва баланд бардоштани номи Тоҷикистон дар арсаи ҷаҳонӣ ба ҳисоб меравад. Арҷгузорӣ ва эҳтироми варзишгарони меҳан ба Парчами давлатӣ сутуданист. Имрӯз Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мусобиқоти гуногуни варзишӣ бо шарофати варзишгарони бо нангу номуси худ парафшон гашта истодааст. Парчамро дар майдонҳои боҳашамати футбол, дар рингҳои сертамошобини бокс, муҳорибаҳои омехта, дар толорҳои баргузории бозиҳои зеҳнӣ ва умуман дилхоҳ мусобиқаи варзишӣ вохӯрдан мумкин аст, ки ин боиси ифтихори ҳар як тоҷику тоҷикистонист.

Бо дидани он дар дили ҳар як шаҳрванди кишвар ҳисси ифтихор аз соҳибватанӣ бедор шуда, бо тоҷик будани худ фахр мекунад. Кишвари мо, ки худ кишвари варзишмеҳвар аст, бо истифодаи Парчами давлатӣ дар мусобиқоти гуногуни варзишӣ ба чорабинӣ шукӯҳу шаҳомати хоссае мебахшанд. Ҳам ҳаводорони варзиши меҳан ва ҳам варзишгарони бо нангу номуси Ватан баҳри парафшонии ливои зафар хизмати арзанда ва сазовор мекунанд.

Хулоса, истифодаи парчам имрӯз дар мусобиқоти гуногун танҳо бо нишон додани он, ки варзишгар аз кадом кишвар аст, хотима намеёбад. Он рамзи ифтихор аз давлатдорӣ, рамзи мубориза барои пирӯзӣ ва талош баҳри ба даст овардани медал ҳам барои худ ва ҳам барои давлат ба ҳисоб меравад.

Ҳошим РАҲМАТУЛЛОЕВ, “ҶТ”