ВАРЗИШ
Сешанбе 23 Апрел 2024 03:04
“Мо аз дарки футбол ҳазорон соли рушноӣ фосила дорем. Ҳеҷ чизе наметавонад ба дарки футбол бирасад, ба ҷуз зиндагӣ!” Роналд Равӣ, таҳлилгари футбол
Чанде пеш дастаи мунтахаби наврасони то 16-солаи Тоҷикистон қаҳрамони Чемпионати Ассотсиатсияи футболи Осиёи Марказӣ (CAFA) шуд. Ин аввалин пирӯзӣ дар ин мусобиқа буд, ки футболбозони навраси кишвар ба он даст ёфтанд. Чӣ қадар заҳмату талошҳо ба он сарф шуда, ки наврасони мо ин қулларо фатҳ кунанду роҳи ояндаи футболи кишварро ба ояндагон равшан намоён созанд. Дар пайи ин чӣ қадар умеду боварҳо ба фардо зинда шуда, гомҳои устуворе бардошта хоҳад шуд.
Чунончи Аҳлиддин Турдиев, сармураббии дастаи мунтахаби наврасони Тоҷикистон дар пайи ин пирӯзии дастааш ба хабарнигорон гуфта буд: “Хеле хушҳолем, ки аввалин бор дар чемпионати CAFA ғолиб шудем. Ин натанҳо як пирӯзӣ, балки роҳе барои наврасонест, ки дар оянда ният доранд футболбоз шаванд. Ин мусобиқа барои мо агарчӣ яке аз марҳилаҳои муҳимтарини омодагӣ ба даври интихобии қаҳрамонии Осиё-2020 маҳсуб мешуд, вале барои наврасони оянда умеду бовариҳои зиёде бахшид”.
Албатта ин пирӯзӣ барои наврасону футболбозони ҷавони кишвар як неруи такондиҳанда барои рушди минбаъдаи футбол дар кишвар метавонад бошад. Дар ин росто мо ба ҷомеаи ҷаҳонӣ наздик шудан дорем ва андак - андак моро дар сатҳи минтақаю байналмилалӣ чун миллати аз лиҳози варзишӣ ба самти пеш ҳаракаткунанда мешиносанд. Ва агар ҳамин натиҷаҳо марҳила ба марҳила ба самти пеш ҳаракат кардан гиранд, мо қадам ба қадам дарк хоҳем кард, ки футбол чист ва чаро бояд онро рушд диҳем.
Футбол яъне чӣ?
Футбол чун яке аз намудҳои оммавитарини варзиш бузургтарин падидаи варзишӣ эътироф шуда, дастовардҳо дар мусобиқаҳои байналмилалӣ, аз ҷумла дар чемпионатҳои ҷаҳон бешубҳа аз неруву иқтидор, сатҳи солимӣ ва маънавии ҳар як миллат шаҳодат медиҳад. Дар навбати худ футбол аз ҳама намуди маъмул ва дӯстдоштатарини оммаҳои васеъ буда, механизми муҳим барои инкишофи ҷисмониву маънавӣ ва тарбияи шахс, алалхусус дар байни наврасону ҷавонон ва инчунин ҷалби аҳолӣ ба тарбияи ҷисмонӣ ба ҳисоб меравад.
Инчунин бо рушди рӯзафзуни худ он маъниҳои васеъро ба худ касб карда, дар ҳаёти миллатҳо нақшгузор гашта истодааст. Дар масири шинохти якдигарии халқҳои олам ин навъи варзиш басо саҳмгузор буда, ҳамин аст, ки аз хурд то бузурги сокинони сайёра қабл аз оне, ки миллатҳоро шиносанд, аз фалон як футболбози кадом кишваре ном мебаранд. Ва ин сабабгори он мешавад, ки мардум пас аз шинохти куллии як варзишгар ба шинохти тарзи зисти як халқияту миллат ва билохира давлати он мароқ зоҳир кунанд. Ин раванд аксар вақт ба дӯстиву баҳамоии миллатҳо оварда мерасонад, ки таърих дар ин маврид чандин мисолҳоро метавонад пешорӯи мо қарор диҳад...
Дар кишвари мо низ ин фалсафаи футбол ба хубӣ дарк гардида, аз аввалин лаҳзаҳои ба суботи сиёсӣ даст ёфтани мамлакат марҳила ба марҳила роҳандозӣ карда шуд. Дар ин замина Ҳукумати кишвар ду марҳила барномаҳои рушди футбол дар Ҷумҳурии Тоҷикистонро барои солҳои 2012-2016 ва 2017-2021 тасдиқ ва роҳандози карда истодааст. Дар консепсияву барномаҳое, ки ба рушди футбол бахшида шуда буданд, ин нуктаи муҳим дарҷ гардида, пайваста ба роҳ мондани мусобиқоти аз сатҳи деҳаву маҳал то минтақвию байналмилалӣ танҳо ба хотири ба роҳ мондани дӯстиву баҳамоӣ миёни қишрҳои аҳолӣ ва мамолики хориҷ мебошад.
Футбол дар масири дӯстӣ
Ба ҳамагон маълум аст, ки то чанде қабл мо бо кишварҳои Ӯзбекистон, Эрон ва баъзан бо Қирғизистон муносибатҳои начандон хуби дипломативу ҳамкориҳои байнидавлатӣ доштем. Ҳатто бо кишвари ҳамсояи Афғонистон ҳам бо баҳонаи гуногун баъзан даргириҳову хусуматҳо рӯи ба амал меомаданд. Аммо вақте футболбозони ин кишварҳо ба мамлакати мо меомаданду рӯи майдони сабзи футбол бо ҳам бозиҳои рафиқона анҷом медоданд, чӣ қадар кинаҳо шуставу дар баҳамоии миллатҳо футбол нақшгузор мегардид. Бубинед вақте ду дастаи ба ҳам мухолиф дар рӯ ба рӯи якдигар қарор мегиранду бозиро аз салому пазироӣ шуруъ мекунанд ва мухлисони ҳарду ҷониб дар бари якдигар нишаста, бо шавқ бозии худу ҳарифонашонро ба шавқ тамошо мекунанд, албатта аз ҳар дидгоҳ таъсири мусбии худро мерасонад.
Ё назар кунем ба воқеаҳои пас аз ҷангии шаҳрвандӣ, ки дар солҳои аввали баъдиҷангӣ агар мабодое ҷавони ношиносе ба як маҳаллаи дигар мерафт, ҳатман даргири моҷароҳое мегадид. Вале имрӯзҳо ба мо маълум аст, ки ин зуҳуроти бад ба пуррагӣ аз байн рафтааст. Ва метавон гуфт, ки дар баробари дигар омилҳо рушди футбол ва таваҷҷӯҳ ба он яке аз сабабҳои асосии нест шудани ин зуҳуроти бад гардид. Гурӯҳ – гурӯҳ ҷавонон натанҳо аз як деҳа ба дигар деҳа, балки аз як минтақа ба минтақаи дигар барои бозиву тамошои футбол мераванд. Ва роҳандозии чорабиниҳои мухталиф дар ин самт аз ҷониби ниҳодҳои масъул дар рушди футбол ва таҳкими дӯстию баҳамоӣ саҳм мегузоранд.
Футбол роҳест барои шинохти худу дигарон
Имрӯз шояд роҳбарони давлатро нашиносанд, адибони машҳур аз назарҳо дур монда бошанд, китобҳои нодир дар китобхонаҳои машҳури дунё дохили ҷевонҳо гарду чанг гиранду касе паи суроғашон наравад, вале дастаҳои футболу футболбозон ва ҳатто голҳои ба нишон расонидаи баъзе варзишгарон аз хотираҳо то дергоҳ зудуда намешаванд. Сари ҳар қадам суҳбат ҳатман аз ину они футбол ба миён меояд. Ва ҳатто аз рӯи баъзе раддабандиҳо сатҳи пешрафти давлатҳоро аз пешрафти футболашон муайян мекунанд. Баъзеҳо футболро фаротар аз як бозӣ ва як варзиш медонанду онро болтар аз сиёсат, иқтисод ва ҳатто фарҳангу маънавиёт мемонанд. Баъзан ҳолатҳо чунин ҳам ҳаст. Имрӯзҳо аксар ҷавонону наврасони кишвари мо агар Аргентинаву Бразилияро хуб мешиносанд, танҳо ба ҳамон хотире аст, ки ин мамолик футболбозони ҳирфавиро ба ҷаҳониён эҳдо кардаанд. Ва маҳз ҳазорон мухлису дӯстдори футбол аз ин кишвар ба он хотир дидан кардан мехоҳанд.
Дастоварди охири футболбозони навраси тоҷик гувоҳ аз он аст, ки кишвари мо низ дар радифи дигар мамолики аз ин лиҳоз шинохта шуда, рӯ ба рушд овардааст. Ин дастовард собит намуд, ки дастгириҳои Ҳукумати кишвар дар ин самт барҳадар набуда, заминаи хубу мусоидро баҳри фардои дурахшони футболи тоҷик гузошта истодааст. Метавон умед баст, ки дар чандсолаи наздик қаҳрамононе мисли Салоҳу Неймар, Мессию Роналдо, Азару Озил ва ҳазорони дигар Тоҷикистонро бо бозии хубу дидании худ дар арсаи ҷаҳон муаррифӣ намуда, ба ҷаҳониён собит намоянд, ки тоҷикон низ дар ин ҷода аз дигарон камӣ надоранд.
Чанде пеш дастаи мунтахаби наврасони то 16-солаи Тоҷикистон қаҳрамони Чемпионати Ассотсиатсияи футболи Осиёи Марказӣ (CAFA) шуд. Ин аввалин пирӯзӣ дар ин мусобиқа буд, ки футболбозони навраси кишвар ба он даст ёфтанд. Чӣ қадар заҳмату талошҳо ба он сарф шуда, ки наврасони мо ин қулларо фатҳ кунанду роҳи ояндаи футболи кишварро ба ояндагон равшан намоён созанд. Дар пайи ин чӣ қадар умеду боварҳо ба фардо зинда шуда, гомҳои устуворе бардошта хоҳад шуд.
Чунончи Аҳлиддин Турдиев, сармураббии дастаи мунтахаби наврасони Тоҷикистон дар пайи ин пирӯзии дастааш ба хабарнигорон гуфта буд: “Хеле хушҳолем, ки аввалин бор дар чемпионати CAFA ғолиб шудем. Ин натанҳо як пирӯзӣ, балки роҳе барои наврасонест, ки дар оянда ният доранд футболбоз шаванд. Ин мусобиқа барои мо агарчӣ яке аз марҳилаҳои муҳимтарини омодагӣ ба даври интихобии қаҳрамонии Осиё-2020 маҳсуб мешуд, вале барои наврасони оянда умеду бовариҳои зиёде бахшид”.
Албатта ин пирӯзӣ барои наврасону футболбозони ҷавони кишвар як неруи такондиҳанда барои рушди минбаъдаи футбол дар кишвар метавонад бошад. Дар ин росто мо ба ҷомеаи ҷаҳонӣ наздик шудан дорем ва андак - андак моро дар сатҳи минтақаю байналмилалӣ чун миллати аз лиҳози варзишӣ ба самти пеш ҳаракаткунанда мешиносанд. Ва агар ҳамин натиҷаҳо марҳила ба марҳила ба самти пеш ҳаракат кардан гиранд, мо қадам ба қадам дарк хоҳем кард, ки футбол чист ва чаро бояд онро рушд диҳем.
Футбол яъне чӣ?
Футбол чун яке аз намудҳои оммавитарини варзиш бузургтарин падидаи варзишӣ эътироф шуда, дастовардҳо дар мусобиқаҳои байналмилалӣ, аз ҷумла дар чемпионатҳои ҷаҳон бешубҳа аз неруву иқтидор, сатҳи солимӣ ва маънавии ҳар як миллат шаҳодат медиҳад. Дар навбати худ футбол аз ҳама намуди маъмул ва дӯстдоштатарини оммаҳои васеъ буда, механизми муҳим барои инкишофи ҷисмониву маънавӣ ва тарбияи шахс, алалхусус дар байни наврасону ҷавонон ва инчунин ҷалби аҳолӣ ба тарбияи ҷисмонӣ ба ҳисоб меравад.
Инчунин бо рушди рӯзафзуни худ он маъниҳои васеъро ба худ касб карда, дар ҳаёти миллатҳо нақшгузор гашта истодааст. Дар масири шинохти якдигарии халқҳои олам ин навъи варзиш басо саҳмгузор буда, ҳамин аст, ки аз хурд то бузурги сокинони сайёра қабл аз оне, ки миллатҳоро шиносанд, аз фалон як футболбози кадом кишваре ном мебаранд. Ва ин сабабгори он мешавад, ки мардум пас аз шинохти куллии як варзишгар ба шинохти тарзи зисти як халқияту миллат ва билохира давлати он мароқ зоҳир кунанд. Ин раванд аксар вақт ба дӯстиву баҳамоии миллатҳо оварда мерасонад, ки таърих дар ин маврид чандин мисолҳоро метавонад пешорӯи мо қарор диҳад...
Дар кишвари мо низ ин фалсафаи футбол ба хубӣ дарк гардида, аз аввалин лаҳзаҳои ба суботи сиёсӣ даст ёфтани мамлакат марҳила ба марҳила роҳандозӣ карда шуд. Дар ин замина Ҳукумати кишвар ду марҳила барномаҳои рушди футбол дар Ҷумҳурии Тоҷикистонро барои солҳои 2012-2016 ва 2017-2021 тасдиқ ва роҳандози карда истодааст. Дар консепсияву барномаҳое, ки ба рушди футбол бахшида шуда буданд, ин нуктаи муҳим дарҷ гардида, пайваста ба роҳ мондани мусобиқоти аз сатҳи деҳаву маҳал то минтақвию байналмилалӣ танҳо ба хотири ба роҳ мондани дӯстиву баҳамоӣ миёни қишрҳои аҳолӣ ва мамолики хориҷ мебошад.
Футбол дар масири дӯстӣ
Ба ҳамагон маълум аст, ки то чанде қабл мо бо кишварҳои Ӯзбекистон, Эрон ва баъзан бо Қирғизистон муносибатҳои начандон хуби дипломативу ҳамкориҳои байнидавлатӣ доштем. Ҳатто бо кишвари ҳамсояи Афғонистон ҳам бо баҳонаи гуногун баъзан даргириҳову хусуматҳо рӯи ба амал меомаданд. Аммо вақте футболбозони ин кишварҳо ба мамлакати мо меомаданду рӯи майдони сабзи футбол бо ҳам бозиҳои рафиқона анҷом медоданд, чӣ қадар кинаҳо шуставу дар баҳамоии миллатҳо футбол нақшгузор мегардид. Бубинед вақте ду дастаи ба ҳам мухолиф дар рӯ ба рӯи якдигар қарор мегиранду бозиро аз салому пазироӣ шуруъ мекунанд ва мухлисони ҳарду ҷониб дар бари якдигар нишаста, бо шавқ бозии худу ҳарифонашонро ба шавқ тамошо мекунанд, албатта аз ҳар дидгоҳ таъсири мусбии худро мерасонад.
Ё назар кунем ба воқеаҳои пас аз ҷангии шаҳрвандӣ, ки дар солҳои аввали баъдиҷангӣ агар мабодое ҷавони ношиносе ба як маҳаллаи дигар мерафт, ҳатман даргири моҷароҳое мегадид. Вале имрӯзҳо ба мо маълум аст, ки ин зуҳуроти бад ба пуррагӣ аз байн рафтааст. Ва метавон гуфт, ки дар баробари дигар омилҳо рушди футбол ва таваҷҷӯҳ ба он яке аз сабабҳои асосии нест шудани ин зуҳуроти бад гардид. Гурӯҳ – гурӯҳ ҷавонон натанҳо аз як деҳа ба дигар деҳа, балки аз як минтақа ба минтақаи дигар барои бозиву тамошои футбол мераванд. Ва роҳандозии чорабиниҳои мухталиф дар ин самт аз ҷониби ниҳодҳои масъул дар рушди футбол ва таҳкими дӯстию баҳамоӣ саҳм мегузоранд.
Футбол роҳест барои шинохти худу дигарон
Имрӯз шояд роҳбарони давлатро нашиносанд, адибони машҳур аз назарҳо дур монда бошанд, китобҳои нодир дар китобхонаҳои машҳури дунё дохили ҷевонҳо гарду чанг гиранду касе паи суроғашон наравад, вале дастаҳои футболу футболбозон ва ҳатто голҳои ба нишон расонидаи баъзе варзишгарон аз хотираҳо то дергоҳ зудуда намешаванд. Сари ҳар қадам суҳбат ҳатман аз ину они футбол ба миён меояд. Ва ҳатто аз рӯи баъзе раддабандиҳо сатҳи пешрафти давлатҳоро аз пешрафти футболашон муайян мекунанд. Баъзеҳо футболро фаротар аз як бозӣ ва як варзиш медонанду онро болтар аз сиёсат, иқтисод ва ҳатто фарҳангу маънавиёт мемонанд. Баъзан ҳолатҳо чунин ҳам ҳаст. Имрӯзҳо аксар ҷавонону наврасони кишвари мо агар Аргентинаву Бразилияро хуб мешиносанд, танҳо ба ҳамон хотире аст, ки ин мамолик футболбозони ҳирфавиро ба ҷаҳониён эҳдо кардаанд. Ва маҳз ҳазорон мухлису дӯстдори футбол аз ин кишвар ба он хотир дидан кардан мехоҳанд.
Дастоварди охири футболбозони навраси тоҷик гувоҳ аз он аст, ки кишвари мо низ дар радифи дигар мамолики аз ин лиҳоз шинохта шуда, рӯ ба рушд овардааст. Ин дастовард собит намуд, ки дастгириҳои Ҳукумати кишвар дар ин самт барҳадар набуда, заминаи хубу мусоидро баҳри фардои дурахшони футболи тоҷик гузошта истодааст. Метавон умед баст, ки дар чандсолаи наздик қаҳрамононе мисли Салоҳу Неймар, Мессию Роналдо, Азару Озил ва ҳазорони дигар Тоҷикистонро бо бозии хубу дидании худ дар арсаи ҷаҳон муаррифӣ намуда, ба ҷаҳониён собит намоянд, ки тоҷикон низ дар ин ҷода аз дигарон камӣ надоранд.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед