Имрӯзҳо яке аз масъалаҳои нигаронкунанда танбашавии роҳҳо ва афзоиш ёфтани мошинҳо мебошад. Ин мушкилот ба муҳит низ таъсир расонида, боду ҳаворо вазнин кардааст. Дар кишварҳои пешрафтаи дунё барои то андозае бартараф кардани ин мушкилот донишҷӯён ва кормандони сохторҳои алоҳида бо велосипед ба кор мераванду давоми рӯз аз он истифода мекунанд, ки ҳам ба саломатӣ ва ҳам вазъи молиявиашон фоидаи калон мерасонад. Велосипедронӣ яке аз намудҳои варзиши қадима маҳсуб ёфта, инсонро руҳан ва ҷисман бардаму солим нигоҳ медорад. Ба ин навъи варзиш машғул гардидан аз ҳар нигоҳ манфиатовар ва сарфакунии буҷаи ҳар як шахс аст. Мутаассифона, ин намуди варзиш дар кишвари мо на он қадар рушд ёфтааст ва сокинони кишвар аз дучарха хело кам истифода менамоянд.

Баҳри рушд додан ва бедор кардани завқи ҷавонон ба ин навъи варзиш 5 май, дар саросари ҷумҳурӣ бори нахуст ҳамоиши ҷумҳуриявии “Як рӯзи велосипедронӣ” доир гардид. Чорабинии мазкур дар заминаи сиёсати варзишпарваронаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, дастгирии ҳамешагии Раиси шаҳри Душанбе Рустами Эмомалӣ ва ташаббуси Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон роҳандозӣ шуда, дар он варзишгарону ҷавонон ва сокинони зиёди пойтахт ширкат намуданд.

Ҳамоиши мазкур аз пойтахти кишварамон - шаҳри Душанбе оғоз гардида, давоми рӯз дар боғҳои фарҳангӣ - фароғатӣ ва гулгаштҳои ҳудуди ҷумҳурӣ сокинон ба таври васеъ ба ин намуди варзиш ҷалб гардиданд.

Дар кушодашавии ҳамоиши ҷумҳуриявии “Як рӯзи велосипедронӣ” муовини аввали раиси Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати ҷумҳурӣ Ризо Назарзода иброз дошт, ки “Иқдоми мазкур имкон медиҳад, то мардум бештар ба варзиш, солимгардонӣ ва таҳкими тарзи ҳаёти солим рӯ оранд. Ва бо боварӣ метавон гуфт, ки ин иқдом минбаъд низ дар ҳаёти ҳаррӯзаи шаҳрвандону ҷавонон анъана мегардад ва онҳо дар кори ҳамарӯзаи худ аз велосипед истифода мекунанд”.

Велосипедронӣ дар Тоҷикистон ду марҳилаи таърихиро пушти сар намудааст. Аввалин маротиба соли 1956 дар кишвар Федератсияи велосипедронӣ таъсис дода шуд, ки то соли 1991 фаъолият намуд. Дар ин марҳила 24 дастаи велосипедронӣ фаъолият мекард, ки чанде аз варзишгаронаш ғолиби мусобиқаҳои сатҳи байналмилалӣ гардида буданд. Саид Ҳусейнов яке аз варзишгарони тоҷик дар мусобиқаи байналмилалӣ аз намуди велосипедронӣ дар шаҳри Лондони Англия ширкат намуда, сазовори ҷойи аввал гардида буд. Соли 1987 варзишгари дигари тоҷик Собир Сулаймонов дар мусобиқаи байналмилалии Италия мавқеи дуюмро касб намуд.

Баъди ба даст овардани Истиқлолият кори федератсияи мазкур қатъ гашта, соли 2010 бо кушиши Анвар Бобоҷонов Федератсияи велосипедронӣ дубора барқарор гардид. Аммо дар тули 8 соли фаъолияти Федератсия варзишгаронаш ягон ҷоизаи байналмилалӣ ба даст наовардаанд, ки ба рушд ёфтани ин навъи варзиш ва оммавӣ гардидани он таконе бахшида бошад. Коршиноси ин соҳа Муҳаммадсаид Шаропов яке аз сабабҳои ширкат накардани варзишгарони тоҷик дар мусобиқаҳои байналмилалиро дар набудани майдонҳои махсуси велосипедронӣ медонад.

- Соли 1973 дар шаҳри Хуҷанд як майдони варзишӣ оид ба трек таъсис дода шуд ва то ҳол дар ҷумҳурӣ ягон варзишгоҳи махсуси велосипедронӣ вуҷуд надорад. Аз ин лиҳоз, барои рушди велосипедронӣ бояд дар кишвар роҳҳои махсус сохта шавад ва дар ҳар як шаҳру ноҳияҳо майдонҳои махсуси варзишӣ, базаҳои махсуси велосипедронӣ ташкил шавад, ки ин намуди варзиш дар кишвар оммавӣ гардад. Аз сабаби набудани майдонҳои махсус мо бо варзишгарон дар шоҳроҳҳои мошингарди Душанбе – Турсунзода ва Душанбе – Варзоб тамрин мекунем.- гуфт, Муҳаммадсаид Шаропов

Ҳамасола дар кишвар мувофиқи нақша-чорабиниҳои Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиш 8 чорабинии велосипедронӣ баргузор мегардад, ки аз он чор мусобиқааш ҷумҳуриявӣ буда, чортои дигараш марафони велосипедронӣ мебошад. Ба гуфти мутахассиси ин соҳа Муҳаммадсаид Шаропов барои варзишгар 4- марафон кам аст.

- Варзишгар бояд ҳар ҳафта дар мусобиқа бошад ва дар як моҳ як маротиба дар мусобиқаҳои байналмилалӣ ширкат намояд. Аз сабаби набудани имкониятҳои моддӣ варзишгарони мо дар як сол як ё ду маротиба дар мусобиқаҳои сатҳи ҷаҳонӣ ширкат менамоянд, ки ин ба фаъолияти эшон таъсир мерасонад. Чӣ қадаре, ки варзишгар дар мусобиқаҳои берунӣ иштирок кунад, ҳамон қадар таҷрибаи варзишиаш бой мегардад. Мо умед дорем дар солҳои охир бо дастгирии сохторҳои марбута ин камбудиҳо бартараф гардида, велосипедронӣ дар кишвар рушд меёбад.

Коршиносони соҳаи тиб бо дучарха ҳаракат намуданро барои саломатии шахс бисёр манфиатбахш медонанд. Зеро ба андешаи эшон ин навъи варзиш гардиши хуни инсонро қавӣ намуда, зеҳну хотираро пойдор мегардонад. Шахсе, ки дар як ҳафта 10 соат бо велосипед ҳаракат мекунад, як соати умрашон дароз мегардад. Илҳом Нормуҳамедов, мутахассиси соҳа сабаби 10 соат тамрин бо дучархаю дарозшавии як соат умри инсонро чунин шарҳ дод.

- Вақте шахс бо дучарха ҳаракат мекунад, тамоми вуҷуди ӯ ба ҳаракат даромада, комилан бемориҳо аз вуҷуди ӯ хориҷ мегардад ва худро хушҳол ҳис менамояд. Аз нигоҳи равоншиносӣ шахс ҳангоми ҳаракат бо дучарха табиатро тамошо менамояд ва мушкилоте, ки дар сар дорад, фаромӯш мекунад.

Аз ҷиҳати моддӣ бошад, дучарха фоиданок аст. Дучарха нақлиёти бехарҷ буда, на ин ки ба кор омадан, балки дар ҳамаи рафтуомад вобаста ба шароити зиндагии аксари мо рост меояд. Нисбат ба дигар воситаи нақлиёт идора карданаш барои ҳама осон аст. Аз ҷониби дигар нақлиёти бехатар аз ҷиҳати экологист. Ин иқдом дар аксари давлатҳои пешрафтаву аз лиҳози иқтисодӣ бой таҷриба шудааст. Аз ҷумла дар кишвари ҳамсояи мо Ҷумҳурии мардумии Чин. То ба имрӯз дар кӯчаҳои пойтахт ва умуман дар кули шаҳру навоҳии мамлакат чунин рафтуомадро кам мушоҳида менамоем. Дар ҷумҳурӣ аҳён-аҳён ба велосипедронҳои сайёҳ во мехӯрем, ки аксарашон шаҳрвандони хориҷӣ мебошанд.

Бахтовар Саидмуродов, корманди Ширкати Алюминийи Тоҷик мегуяд, ки бо дучарха ба кор рафтан барояш қулай ва муфид буда, аз ҷиҳати моддӣ барояш хело осонӣ меорад.

- Ба назари ман, агар чунин имкон ва ё шароит мавҷуд бошад, бо дучарха ба кор рафтан амали шоистае хоҳад буд. Зеро велосипедронӣ ба саломатӣ фоида дорад ва аз ҷиҳати моддӣ муфид аст. Бештари кормандоне, ки дар маркази шаҳр истиқомат мекунанд, бо дучарха ба кор меоянд ва ҳатто дар корхона таваққуфгоҳи дучарха мавҷуд аст. Аз ҷониби дигар, чунин таҷриба дар аксар кишварҳои Аврупо ҷой дорад ва аз ҷониби сокинон ҳамчун як амали хушоянд писандида мешавад.

Мо низ итиминони комил дорем, ки дар кутоҳтарин фурсат велосипедронӣ дар Тоҷикистони азиз рушд мекунад ва истифодаи он оммавӣ мешавад.