САЙЁҲӢ
Ҷумъа 19 Апрел 2024 10:07
Дар асл он на тиллоӣ, балки танҳо сурх аст. Аз маконҳои тамошобобест, ки дар резишгоҳи уқёнуси Ором ба халиҷи Сан-Франсиско воқеъ гардидааст. Ин иншооти азим солҳои 1933 - 1937 бунёд ёфта, он замон аз пулҳои бузургтарини ҷаҳон маҳсуб меёфт.
СОХТМОН
“Дарвозаи тиллоӣ” кӯпруки овезон ё муаллақ буда, нимҷазира ва шаҳри Сан-Франсискоро бо қисмати қитъагии Калифорния мепайвандад. Нақшаи бунёди ин кӯпрук ҳанӯз дар асри 19 тарҳрезӣ шуда буд. Батадриҷ афзоиш ёфтани аҳолии Сан-Франсиско ва густариши босуръати шаҳр зарурати бунёди боз як роҳи нақлиётиро миёни минтақаҳои шимолии Калифорния ба миён овард. Он замон “Дарвозаи тиллоӣ” - ро танҳо аз гузора убур кардан имкон дошту халос. Пешниҳоди расмӣ доир ба сохтмони он соли 1916 дар рӯзномаи San Francisco Bulletin ба нашр расид. Аз лиҳози муҳандисӣ амалисозии ин лоиҳа кори саҳлу осон набуд. Чун он бояд бо дарназардошти умқи халиҷҳо, маҷроҳои бузурги уқёнус, ки ҳини мадду ҷазр ба миён меомаданд, инчунин хавфу хатарҳои сейсмикӣ (заминларзаҳо) дар маҳал бунёд мегардид. Оқибат сохтмони иншоот 5 январи соли 1933 оғоз ёфт. Сохтмон дар шароити хеле мураккаб ҷараён дошт. Барои бехатарии коргарон дар зери кӯпруки сохташаванда тӯри махсуси симин кашида шуда буд, вале бо вуҷуди ин ҳини иҷрои корҳои сохтмонӣ 11 нафар ҳалок гардид. Гузоштани таҳкурсиҳои азими зериобӣ заҳмати зиёдеро талаб мекард.
27 майи соли 1937 президенти вақти Амрико Франклин Рузвелт тавассути телеграф ҳаракати пиёдагардонро ба воситаи кӯпруки “Дарвозаи тиллоӣ” кушод ва рӯзи дигар нахустин автомобилҳо дар ин роҳ ҳаракат намуданд.
КАЛОНТАРИН КӮПРУКИ МУАЛЛАҚ
Дарозии кӯпруки дар гулӯгоҳи “Дарвозаи тиллоӣ” бунёдгардида 2 737 метрро ташкил медиҳад, дарозии қисмати овезони он бошад, 1 966 метр аст. Паҳноии кӯпрук – 27 метр, баландии пояҳои он – 227 метр, баландии қисмати марказии кӯпрук аз сатҳи об – тақрибан 67 метр мебошад. Қутри ҳар яке аз ду симтанобҳои асосӣ 92 см (онҳо аз 27572 риштаҳои пӯлодини қутрашон 4,9 миллиметраи руҳ давондашуда тофта шудаанд). Баъди ҳар 15 метр 250 ҷуфтӣ симтанобҳои амудӣ баста шудаанд.
Ин иншоот дар лаҳзаи кушодашавӣ кӯпруки муаллақи калонтарини дунё эътироф гардида буд. Танҳо дар соли 1964 ин рекордро кӯпруки Верразино дар штати Ню-Йорк соҳиб гардид.
Ҳаракат дар болои ин кӯпрук тавассути 6 хати автомобилӣ ба роҳ монда шудааст. Вобаста аз мавсими сол миқдори хатҳо барои ҳаракат ба самтҳои мухталиф тағйир меёбад. Қад-қади хатҳои автомобилӣ метавон кӯпрукро пиёда ва ё тавассути велосипед убур намуд, ки ин куллан ройгон аст.
ХАТАРҲО
Барои пешгирӣ аз зангзании металл кӯпрук аз рӯзи аввал бо ранги сурхи баланд ранг карда шуд. Ин моддаҳои рангкунанда дар таркиби худ қурғошим доштанд. Баъдтар бо мақсади кам намудани шумораи худкушиҳо аз тӯрҳои пӯлодин истифода намуданд. Кӯпрук дар тули мавҷудияти худ борҳо навсозӣ ва тармим карда шуд.
Иншоот имтиҳони зиёдеро паси сар намудааст. Соли 1951, ҳангоми тӯфон, вақте суръати бод зиёда аз 110 км/соатро дар бар гирифт, қисмати овезони он сохти худро тағйир дода, то масофаи 7,5 метр лағжид, ки баъди он кӯпрук таъмир карда шуд. Инчунин солҳои 1982-1983 аз сабаби шамоли сахт як муддати муайян кӯпрукро бастанд.
Ба бехатарии иншоот заминларза хавфи бештаре эҷод карда метавонад. Чун он дар мавзеи кӯҳдоман ва тарқишҳои тектоникӣ бунёд ёфтааст. Кӯпрук соли 1989 чунин як имтиҳони бузурге, яъне заминларзаи шадиди 7,1 балларо паси сар намуд, вале хушбахтона осебе надид.
Соли 1985 автомобили миллиардум аз болои кӯпрук ҳаракат намуд. Соли 1987 (вақте 50-солагии кушодашавии он ҷашн гирифта мешуд), зиёда аз 300 ҳазор нафар одамон тавассути он ҳаракат намуданд. Ҳамасола тавассути ин кӯпрук қариб 112 ҳазор воситаҳои нақлиётӣ ҳаракат мекунанд. Соли 1968 гузаштан аз болои кӯпрук ба самти Сан-Франсиско пулакӣ шуд.
ДАРВОЗАИ ТИЛЛОӢ – ВАРАҚАИ БОЗДИДИ ШАҲР
Кӯпруки “Дарвозаи тиллоӣ” на танҳо яке аз шоҳроҳҳои асосии нақлиётии Калифорния, балки яке аз мавзеъҳои сайёҳӣ ва хеле тамошобоб маҳсуб меёбад. Ҳамасола зиёда аз 10 миллион сайёҳон аз ин мавзеъ дидан менамоянд.
Ин кӯпрукро варақаи боздиди на танҳо мавзеи Сан-Франсиско, балки тамоми штати Калифорния меноманд. Он ҳамчун яке аз 7 муъҷизаҳои олам эътироф гардида, дар масофаи 5 км тӯл кашидааст.
Тамошои ин иншооти аҷиб ба кас таассуроти мондагоре мебахшад. Кӯпрукро субҳгоҳон дар ҳавои софу беғубор ба пуррагӣ мушоҳида кардан мумкин аст. Ин лаҳзаҳо ҳар як болор ва ҳалқаҳои он, ҳар як кунҷу канор ва тамоми сохти иншоот зери шуои офтоб бо ранги норанҷии баланд медурахшад.
Ҳангоми ғуруби офтоб абрҳо чунон паст шино мекунанд, ки қисмати болоии кӯпрук якҷоя бо хокрезаи роҳ нопадид мегарданд ва ба назар чунин мерасад, ки ҳамин замон пояҳои он аз об канда шудаву оҳиста ба осмон парвоз мекунанд. Аҷибаш ин аст, ки дар чунин ҳолат танҳо қисмати поёнии иншоотро мушоҳида кардан мумкин асту халос. Ин хеле манзараи ҷолибу асрорангез аст. Гӯё абрҳои ғализ ба нуки кӯпрук часпидаву дар болои халиҷ овезон шудаанд.
Шабона бошад, он бо рангҳои гуногун, мисли наварӯсе дар пироҳани идона ҷило дода, манзараи ҷолибтареро пеши назар падидор месозад.
СОХТМОН
“Дарвозаи тиллоӣ” кӯпруки овезон ё муаллақ буда, нимҷазира ва шаҳри Сан-Франсискоро бо қисмати қитъагии Калифорния мепайвандад. Нақшаи бунёди ин кӯпрук ҳанӯз дар асри 19 тарҳрезӣ шуда буд. Батадриҷ афзоиш ёфтани аҳолии Сан-Франсиско ва густариши босуръати шаҳр зарурати бунёди боз як роҳи нақлиётиро миёни минтақаҳои шимолии Калифорния ба миён овард. Он замон “Дарвозаи тиллоӣ” - ро танҳо аз гузора убур кардан имкон дошту халос. Пешниҳоди расмӣ доир ба сохтмони он соли 1916 дар рӯзномаи San Francisco Bulletin ба нашр расид. Аз лиҳози муҳандисӣ амалисозии ин лоиҳа кори саҳлу осон набуд. Чун он бояд бо дарназардошти умқи халиҷҳо, маҷроҳои бузурги уқёнус, ки ҳини мадду ҷазр ба миён меомаданд, инчунин хавфу хатарҳои сейсмикӣ (заминларзаҳо) дар маҳал бунёд мегардид. Оқибат сохтмони иншоот 5 январи соли 1933 оғоз ёфт. Сохтмон дар шароити хеле мураккаб ҷараён дошт. Барои бехатарии коргарон дар зери кӯпруки сохташаванда тӯри махсуси симин кашида шуда буд, вале бо вуҷуди ин ҳини иҷрои корҳои сохтмонӣ 11 нафар ҳалок гардид. Гузоштани таҳкурсиҳои азими зериобӣ заҳмати зиёдеро талаб мекард.
27 майи соли 1937 президенти вақти Амрико Франклин Рузвелт тавассути телеграф ҳаракати пиёдагардонро ба воситаи кӯпруки “Дарвозаи тиллоӣ” кушод ва рӯзи дигар нахустин автомобилҳо дар ин роҳ ҳаракат намуданд.
КАЛОНТАРИН КӮПРУКИ МУАЛЛАҚ
Дарозии кӯпруки дар гулӯгоҳи “Дарвозаи тиллоӣ” бунёдгардида 2 737 метрро ташкил медиҳад, дарозии қисмати овезони он бошад, 1 966 метр аст. Паҳноии кӯпрук – 27 метр, баландии пояҳои он – 227 метр, баландии қисмати марказии кӯпрук аз сатҳи об – тақрибан 67 метр мебошад. Қутри ҳар яке аз ду симтанобҳои асосӣ 92 см (онҳо аз 27572 риштаҳои пӯлодини қутрашон 4,9 миллиметраи руҳ давондашуда тофта шудаанд). Баъди ҳар 15 метр 250 ҷуфтӣ симтанобҳои амудӣ баста шудаанд.
Ин иншоот дар лаҳзаи кушодашавӣ кӯпруки муаллақи калонтарини дунё эътироф гардида буд. Танҳо дар соли 1964 ин рекордро кӯпруки Верразино дар штати Ню-Йорк соҳиб гардид.
Ҳаракат дар болои ин кӯпрук тавассути 6 хати автомобилӣ ба роҳ монда шудааст. Вобаста аз мавсими сол миқдори хатҳо барои ҳаракат ба самтҳои мухталиф тағйир меёбад. Қад-қади хатҳои автомобилӣ метавон кӯпрукро пиёда ва ё тавассути велосипед убур намуд, ки ин куллан ройгон аст.
ХАТАРҲО
Барои пешгирӣ аз зангзании металл кӯпрук аз рӯзи аввал бо ранги сурхи баланд ранг карда шуд. Ин моддаҳои рангкунанда дар таркиби худ қурғошим доштанд. Баъдтар бо мақсади кам намудани шумораи худкушиҳо аз тӯрҳои пӯлодин истифода намуданд. Кӯпрук дар тули мавҷудияти худ борҳо навсозӣ ва тармим карда шуд.
Иншоот имтиҳони зиёдеро паси сар намудааст. Соли 1951, ҳангоми тӯфон, вақте суръати бод зиёда аз 110 км/соатро дар бар гирифт, қисмати овезони он сохти худро тағйир дода, то масофаи 7,5 метр лағжид, ки баъди он кӯпрук таъмир карда шуд. Инчунин солҳои 1982-1983 аз сабаби шамоли сахт як муддати муайян кӯпрукро бастанд.
Ба бехатарии иншоот заминларза хавфи бештаре эҷод карда метавонад. Чун он дар мавзеи кӯҳдоман ва тарқишҳои тектоникӣ бунёд ёфтааст. Кӯпрук соли 1989 чунин як имтиҳони бузурге, яъне заминларзаи шадиди 7,1 балларо паси сар намуд, вале хушбахтона осебе надид.
Соли 1985 автомобили миллиардум аз болои кӯпрук ҳаракат намуд. Соли 1987 (вақте 50-солагии кушодашавии он ҷашн гирифта мешуд), зиёда аз 300 ҳазор нафар одамон тавассути он ҳаракат намуданд. Ҳамасола тавассути ин кӯпрук қариб 112 ҳазор воситаҳои нақлиётӣ ҳаракат мекунанд. Соли 1968 гузаштан аз болои кӯпрук ба самти Сан-Франсиско пулакӣ шуд.
ДАРВОЗАИ ТИЛЛОӢ – ВАРАҚАИ БОЗДИДИ ШАҲР
Кӯпруки “Дарвозаи тиллоӣ” на танҳо яке аз шоҳроҳҳои асосии нақлиётии Калифорния, балки яке аз мавзеъҳои сайёҳӣ ва хеле тамошобоб маҳсуб меёбад. Ҳамасола зиёда аз 10 миллион сайёҳон аз ин мавзеъ дидан менамоянд.
Ин кӯпрукро варақаи боздиди на танҳо мавзеи Сан-Франсиско, балки тамоми штати Калифорния меноманд. Он ҳамчун яке аз 7 муъҷизаҳои олам эътироф гардида, дар масофаи 5 км тӯл кашидааст.
Тамошои ин иншооти аҷиб ба кас таассуроти мондагоре мебахшад. Кӯпрукро субҳгоҳон дар ҳавои софу беғубор ба пуррагӣ мушоҳида кардан мумкин аст. Ин лаҳзаҳо ҳар як болор ва ҳалқаҳои он, ҳар як кунҷу канор ва тамоми сохти иншоот зери шуои офтоб бо ранги норанҷии баланд медурахшад.
Ҳангоми ғуруби офтоб абрҳо чунон паст шино мекунанд, ки қисмати болоии кӯпрук якҷоя бо хокрезаи роҳ нопадид мегарданд ва ба назар чунин мерасад, ки ҳамин замон пояҳои он аз об канда шудаву оҳиста ба осмон парвоз мекунанд. Аҷибаш ин аст, ки дар чунин ҳолат танҳо қисмати поёнии иншоотро мушоҳида кардан мумкин асту халос. Ин хеле манзараи ҷолибу асрорангез аст. Гӯё абрҳои ғализ ба нуки кӯпрук часпидаву дар болои халиҷ овезон шудаанд.
Шабона бошад, он бо рангҳои гуногун, мисли наварӯсе дар пироҳани идона ҷило дода, манзараи ҷолибтареро пеши назар падидор месозад.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед