Комёбиву сарбаландӣ ва муваффақии инсон дар ҳаёт аз роҳи дуруст интихобкардааш сарчашма мегирад. Вақте шахс дар зиндагӣ интихоби дуруст дорад, тамоми мушкилоташро тавассути ақлу дониш метавонад бартараф созад. Яке аз проблемаҳое, ки имрӯз дар ҷомеаи мо нигаронкунанда аст, интихоби нодурусти касб мебошад.

Имрӯз бо тақозои замон дар донишкадаву донишгоҳҳои кишвар тахассусҳои нав ба нав пайдо шуда истодаасту сафи донишҷӯён низ дар афзоиш аст. Лекин на ҳама довталабон бо хости дилашон ба ҷойи мехостаашон дохил мешаванд. Бояд гуфт, ки ҳар як инсонро имрӯз аз рӯи касбу кораш мешиносанду эътироф мекунанд. Аз ин лиҳоз, гуфтан ҷоиз аст, ки интихоби дурусти касб дар зиндагии ояндаи ҷавонон нақши бағоят бузург ва тақдирсозеро мебозад. Аммо имрӯзҳо ба назар мерасад, ки на ҳама ҷавонон дар интихоби касб ҷиддӣ муносибат доранду онро ба шавқу завқи худ интихоб мекунанд ин албатта ҳам ба худи ҷавонон ва ҳам ба пешрафти ватанамон таъсири манфӣ дорад.

Ҷомеашиносон бар он назаранд, ки шавқу завқ нисбат ба касб маҳз аз овони хурдсолӣ дар дили ҳар нафар пайдо мешаваду он давра ба давра ташаккул меёбад. Танҳо интихоби касб аз рӯи шавқу завқ наврасону ҷавононро метавонад, дар оянда комёбу муваффақ гардонад. Дар ин росто метавон гуфт, ки саҳми падару модар ва устодон барои наврасону ҷавонон бағоят бузург аст. Бештари мавридҳо волидайн баҳри манфиати хеш истеъдоди фавқулодаи фарзандонро қурбони хостаҳои худ мекунанд. Новобаста аз оне, ки фарзандонашон ба худ касби дӯстдоштае доранду меҳри онро аз хурдӣ дар дил парваридаанд, бо вуҷуди ин падару модар мехоҳанд, фарзандон пайрави онҳо бошанд. Ин боис мегардад, ки оянда ҷавонон бо дучор шудан, ба мушкилӣ дар корашон тарки пешаи худ намоянд.

Баъзан устодоне низ ҳастанд, ки бо суханҳояшон: “На, ту ин гуна мутахассис шуда наметавонӣ, бояд мутахассиси дигар соҳа шавӣ!” орзуву ҳаваси кӯдак ё ҷавонро дар қалбаш мекушанд. Дар ин маврид магистранти Академияи идоракунии давлатии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Ҷамшеди Каримиён иброз дошт, ки: “Вақте дар синфи 11 таҳсил мекардам, муаллим аз ман пурсид, ки дар оянда чӣ касбро интихоб мекунам. Гуфтам касби журналистиро. Муаллим ба ман гуфт: “Холат ба он намерасад, хубаш омӯзгориро интихоб кун, то гузарӣ”. Ман бошам ҳамон чизе, ки дар замирам парварида будам, яъне журналистикаро интихоб кардам ва муваффақ ҳам шудам”.

Яке аз мушкилоти ба хориҷа рафтани ҷавонони таҳсилнамуда низ ин надоштани завқу шавқ нисбати он тахассусе, ки таҳсил намудаанд, ба ҳисоб рафта, дигараш бо дилгармӣ баҳри хуб аз бар намудани тахассуси хеш саъю кӯшиш намекунанду баъди хатми донишгоҳ ҳатман ба Русия ё дигар мамлакатҳо ба муҳоҷират мераванд. Воқеан ҳам, дар интихоби дурусти касб нақши омӯзгорон хеле муҳим аст ва онҳоро зарур аст, ки ба ҷавонон дар интихоби дурусти касби мехостаашон кӯмак намоянд, то дар оянда ба кӯчаҳои сарбастаи зиндагӣ дарнамонанд.

Беҳрӯ Насурова, ҷомеашиноси тоҷик доир ба ин мавзӯъ гуфт: “Бояд иқрор шуд, ки интихоби дурусти касб аз тарафи ҷавонони мо, имрӯз на он қадар хуб ба роҳ монда шудааст ва яке аз мушкилиҳое, ки вуҷуд дорад, ин интихоби дурусти касб аз тарафи наврасону ҷавонон мебошад. Маҳз касб аст, ки инсон кору фаъолият мекунад, ҷамъият пеш меравад ва бадин васила зиндагии шоистаеро ба худ фароҳам меоварад. Мо дар муассисаҳои таҳсилоти миёнаи умумӣ санҷишу тадқиқотҳо гузаронидем. Ростӣ, қариб нисфи зиёди хонандагон намедонанд, ки дар оянда чӣ касбу кореро интихоб намоянд. Ҳамчунин ман шоҳиди он будам, ки як писарбачаро падараш муҳандис буду писарашро маҷбур кард, ки пайрави падар шавад ва ӯ таҳсил карда, муҳандис шуд ва муддате кору фаъолият кард. Вале баъди падараш аз олам гузаштан, писар пешаи худро тарк кард, чунки завқу шавқ нисбати касби хеш надошт”.

Ҳамчунин ӯ афзуд, ки ҷиҳати ҳалли ин масъала ҳадди ақал дар дарсҳои тарбиявӣ аз ҳисоби коргарони корхонаҳо дар муассисаҳои таҳсилоти миёна ба хонандагон оиди касбу кори гуногун корҳои фаҳмондадиҳӣ роҳандозӣ гардад, то онҳо донанд, ки кадом касбро интихоб мекунанду дар оянда ба чӣ коре машғул мешаванд.

Айни замон бештари ҷавонону наврасон ба ихтисосҳои ҳуқуқшиносӣ, бонкдорӣ ва соҳаҳои иқтисодӣ рӯ меоранд. Воқеан, дар ниҳоди ҳар як шахс ҳунаре ва ё истеъдоде нуҳуфтааст, аммо гоҳе ҷавонон истеъдоди доштаи худро сарфи назар менамоянду ба дигар соҳа рӯ меоранд. Чунин тарзи муносибати онҳо боис мегардад, ки ҷавонон дар ҷодаи интихобнамудаи худ комёб шуда наметавонад. Чунки маҳз шавқу завқи ботинии инсон ӯро водор менамояд, то дар пешаи интихобнамудаи хеш сидқан талош варзад.

Танҳо нафарони соҳибтахассус метавонанд, бо донишу малакаи хеш дар пешрафту тараққиёти Тоҷикистони азизамон саҳми арзандаи худро гузоранд. Пас, ҳар яки моро зарур аст, то касби хостаи худро пеша намоему бадин васила зиндагии шоистаеро ба худ фароҳам созем.