ҶАВОНОН
Панҷшанбе 12 Декабр 2024 09:28
Танурсозӣ - ҳунаре, ки аз замонҳои хеле дур миёни мардум маъмул буда, то ҳол побарҷост. Танӯр дар миёни мардум бо се ном маъмул аст. Онро дар шимол танӯр, дар ҷануб чагдон, дар марказ дегдон меноманд. Он шаклҳои гуногун дорад ва дар бари девор, болои замин, зери замин сохта мешавад.
Азиз Иброҳимов ҷавонест, ки бо меҳру ихлоси зиёд пайи сохтани танӯр машғул аст. Дар ин роҳ аллакай таҷрибаи даркорӣ андӯхтааст. Ӯ ин ҳунарро аз устоҳои моҳиру соҳибтаҷриба омӯхта, дар муддати муайян ҳамчун як устои ҷавону умедбахш ном мебарорад. Азиз ҳама гуфтаҳои устодро бечуну чаро иҷро мекарду барои дониста гирифтани дигар паҳлуҳои касбаш бо суолҳои гуногун устодашро маҷбур месохт, то нозукиҳои дигарро ба ӯ омӯзонад.
- Барои сохтани танӯр заҳмати зиёд лозим аст. Ҳар гоҳ ки ба сохтани он машғул мешавем, кӯшиш менамоем, ки бе нуқсон тайёр шаваду пешкаши муштарӣ гардонида шавад. Агар маҳсулоти омоданамудаи мо ба талаботи мардум ҷавобгӯ набошад, пас мо боварии мизоҷонро аз даст медиҳем. Ин албатта, бар зарари мо хоҳад буд, - мегӯяд Азиз.
Ба андешаи ӯ ягона чизе, ки ҳамеша инсонро дар ҳама давру замон ҳамроҳӣ намуда, барои ба қуллаи баланди орзуҳо расидан кӯмак намудааст ҳунар мебошад. Қадру манзалати ҳунарро бузургони гузаштаи мо ба хубӣ дарк намуда, онро чашмаи зояндаву давлати поянда номидаанд. Ин аст, ки имрӯз низ барои зинда нигоҳ доштан ва ба наслҳои оянда ба мерос мондани ҳунар нафарони дорои шавқу завқ онро омӯхтаву мавриди амал қарор додаанд, ки аз ин ҳисоб ҳам зиндагии хешро пеш мебаранд ва ҳам дар рушди он саҳм мегузоранд.
Бори аввал ҳини сохтани танӯр ӯ бо мушкилиҳои бисёре рӯ ба рӯ гардида, намедонист корро аз чи оғоз намояд. Гарчанде аввалин маҳсули дасташ мувофиқ ба талабот набуд, вале онро барои фаъолияти минбаъдаи худ қадами муҳим меҳисобад.
- Танӯрро дар даруни замин месозанд. Барои сохтани чагдон заминро конусшакл кофта, деворҳои онро бо лойи махсус (омехтаи регу сементу хок) андова намуда, устувор мегардонанд. Аз об, сафедхок ва коҳи майдакардаи гандум коҳлой тайёр мекунанд. Онро нағзакак мешӯранд. Баъди нағз омехтан дам медиҳанд. Чуқурии конусшакли заминро бо коҳлой ба андозаи 1,2-2 см андоваи тунук мекунанд. Баъд аз хушк шудан ба он рег (сангча) мезананд. Регро бо сафедхоки боқувват, ки шикастанаш осон нест, омехта, реглой тайёр менамоянд. Агар регро аз соҳили дарё гиранд, чагдон сертасф (тафсон), яъне пушти чагдон ниҳоят гарм мебарояд. Ба он маъно, ки ҳезум кам истифода мешавад, - иброз дошт ҳамсуҳбати мо.
Ба таъкиди ӯ танӯр дар бари девор ва чагдон дар боло ва даруни замин шинонида мешавад. Онҳоро аслан дар тирамоҳ ё баҳор месозанд, чунки дар тобистон аз гармии зиёд мекафад. Дар фасли сармо бошад, усто ба мушкилиҳои зиёд рӯ ба рӯ мегардад. Яъне чагдон бисёр дер хушк мешавад. Чагдон бо сурххок ва семент дар шаклҳои қолабӣ низ тайёр ва ба фурӯш бароварда мешавад. Баъди харидан онро дар ҷойи даркорӣ шинонида, танҳо девори берунашро месозонанд. Онро баъди дамдуд кардан истифода мебаранд.
Ҳамсуҳбати мо танӯрро дар шакли қолабӣ бештар месозад. Чунки дар шароити кунунӣ ба ин навъи танӯр талабот бисёр аст. Пас аз он ки ҷиддан ба кори танӯрсозӣ машғул шуд, лозим омад, то дуконеро низ ташкил намояду маҳсулоти хешро пешкаши харидорон гардонад. Ин мақсади худро низ пиёда намуда, ҳоло дорои дукон асту дар баробари дигар маҳсулоти аввалия ба фурӯши танӯрҳо машғул мебошад.
Ҳангоми суҳбат аён гардид, ки барои омода намудани як танӯр дӯ рӯз лозим аст. Бар замми ин ба ҳунарманд низ вобастагии калон дорад, ки онро дар чанд муддат омода месозад.
Ба таъкиди ӯ, ҳунар доштан барои инсон маҳзи хушбахтӣ аст. Дар шароити кунунӣ ҳар шахсе, ки бидуни ҳунар умр ба сар мебарад, бо мушкилиҳои бисёр рӯ ба рӯ хоҳад шуд. Аз ин рӯ, бояд ҳар инсон касб омӯзад. Махсусан, ҷавонон бояд имрӯз дар роҳи илмомӯзӣ саъю талоши бештар намоянд. Зеро аз худ намудани донишҳои гуногун маҳз дар ин айём қуллай ва муфид асту ҷавонӣ бошад, беҳтарин айёми ҳунаромӯзист. Ҳар нафаре ки бо ишқи тамом дар роҳи ҳунар талош менамояд, ҳатман комёб хоҳад шуд. Ӯ низ чун як ошиқи пешаи хеш доим дар такопӯ асту метавон гуфт, ки ҳамеша муваффақ хоҳад буд.
Зеро муваффақият аз талоши зиёд ба даст меояд.
Азиз Иброҳимов ҷавонест, ки бо меҳру ихлоси зиёд пайи сохтани танӯр машғул аст. Дар ин роҳ аллакай таҷрибаи даркорӣ андӯхтааст. Ӯ ин ҳунарро аз устоҳои моҳиру соҳибтаҷриба омӯхта, дар муддати муайян ҳамчун як устои ҷавону умедбахш ном мебарорад. Азиз ҳама гуфтаҳои устодро бечуну чаро иҷро мекарду барои дониста гирифтани дигар паҳлуҳои касбаш бо суолҳои гуногун устодашро маҷбур месохт, то нозукиҳои дигарро ба ӯ омӯзонад.
- Барои сохтани танӯр заҳмати зиёд лозим аст. Ҳар гоҳ ки ба сохтани он машғул мешавем, кӯшиш менамоем, ки бе нуқсон тайёр шаваду пешкаши муштарӣ гардонида шавад. Агар маҳсулоти омоданамудаи мо ба талаботи мардум ҷавобгӯ набошад, пас мо боварии мизоҷонро аз даст медиҳем. Ин албатта, бар зарари мо хоҳад буд, - мегӯяд Азиз.
Ба андешаи ӯ ягона чизе, ки ҳамеша инсонро дар ҳама давру замон ҳамроҳӣ намуда, барои ба қуллаи баланди орзуҳо расидан кӯмак намудааст ҳунар мебошад. Қадру манзалати ҳунарро бузургони гузаштаи мо ба хубӣ дарк намуда, онро чашмаи зояндаву давлати поянда номидаанд. Ин аст, ки имрӯз низ барои зинда нигоҳ доштан ва ба наслҳои оянда ба мерос мондани ҳунар нафарони дорои шавқу завқ онро омӯхтаву мавриди амал қарор додаанд, ки аз ин ҳисоб ҳам зиндагии хешро пеш мебаранд ва ҳам дар рушди он саҳм мегузоранд.
Бори аввал ҳини сохтани танӯр ӯ бо мушкилиҳои бисёре рӯ ба рӯ гардида, намедонист корро аз чи оғоз намояд. Гарчанде аввалин маҳсули дасташ мувофиқ ба талабот набуд, вале онро барои фаъолияти минбаъдаи худ қадами муҳим меҳисобад.
- Танӯрро дар даруни замин месозанд. Барои сохтани чагдон заминро конусшакл кофта, деворҳои онро бо лойи махсус (омехтаи регу сементу хок) андова намуда, устувор мегардонанд. Аз об, сафедхок ва коҳи майдакардаи гандум коҳлой тайёр мекунанд. Онро нағзакак мешӯранд. Баъди нағз омехтан дам медиҳанд. Чуқурии конусшакли заминро бо коҳлой ба андозаи 1,2-2 см андоваи тунук мекунанд. Баъд аз хушк шудан ба он рег (сангча) мезананд. Регро бо сафедхоки боқувват, ки шикастанаш осон нест, омехта, реглой тайёр менамоянд. Агар регро аз соҳили дарё гиранд, чагдон сертасф (тафсон), яъне пушти чагдон ниҳоят гарм мебарояд. Ба он маъно, ки ҳезум кам истифода мешавад, - иброз дошт ҳамсуҳбати мо.
Ба таъкиди ӯ танӯр дар бари девор ва чагдон дар боло ва даруни замин шинонида мешавад. Онҳоро аслан дар тирамоҳ ё баҳор месозанд, чунки дар тобистон аз гармии зиёд мекафад. Дар фасли сармо бошад, усто ба мушкилиҳои зиёд рӯ ба рӯ мегардад. Яъне чагдон бисёр дер хушк мешавад. Чагдон бо сурххок ва семент дар шаклҳои қолабӣ низ тайёр ва ба фурӯш бароварда мешавад. Баъди харидан онро дар ҷойи даркорӣ шинонида, танҳо девори берунашро месозонанд. Онро баъди дамдуд кардан истифода мебаранд.
Ҳамсуҳбати мо танӯрро дар шакли қолабӣ бештар месозад. Чунки дар шароити кунунӣ ба ин навъи танӯр талабот бисёр аст. Пас аз он ки ҷиддан ба кори танӯрсозӣ машғул шуд, лозим омад, то дуконеро низ ташкил намояду маҳсулоти хешро пешкаши харидорон гардонад. Ин мақсади худро низ пиёда намуда, ҳоло дорои дукон асту дар баробари дигар маҳсулоти аввалия ба фурӯши танӯрҳо машғул мебошад.
Ҳангоми суҳбат аён гардид, ки барои омода намудани як танӯр дӯ рӯз лозим аст. Бар замми ин ба ҳунарманд низ вобастагии калон дорад, ки онро дар чанд муддат омода месозад.
Ба таъкиди ӯ, ҳунар доштан барои инсон маҳзи хушбахтӣ аст. Дар шароити кунунӣ ҳар шахсе, ки бидуни ҳунар умр ба сар мебарад, бо мушкилиҳои бисёр рӯ ба рӯ хоҳад шуд. Аз ин рӯ, бояд ҳар инсон касб омӯзад. Махсусан, ҷавонон бояд имрӯз дар роҳи илмомӯзӣ саъю талоши бештар намоянд. Зеро аз худ намудани донишҳои гуногун маҳз дар ин айём қуллай ва муфид асту ҷавонӣ бошад, беҳтарин айёми ҳунаромӯзист. Ҳар нафаре ки бо ишқи тамом дар роҳи ҳунар талош менамояд, ҳатман комёб хоҳад шуд. Ӯ низ чун як ошиқи пешаи хеш доим дар такопӯ асту метавон гуфт, ки ҳамеша муваффақ хоҳад буд.
Зеро муваффақият аз талоши зиёд ба даст меояд.
Эзоҳи худро нависед