ҶАВОНОН
Ҷумъа 26 Апрел 2024 01:18
Таъкиде, ки шиори тозароҳи тиб шудааст
Солҳои охир ҷавонони мо барои таҳсил кардану дар оянда як фарди муваффақ шудан талошҳои бештар карда истодаанд. Яке аз чунин ҷавонони муваффақу ташнаи илм Рашид Ҷамолов мебошад. Ӯ чанде пеш дар як конференсияи байналмилалии табибон, ки миёни 50 нафар табиб аз кишварҳои ИДМ баргузор гардида буд, соҳиби дипломи дараҷаи аввал гардид. Мо бо ӯ доир ба таҳсилу кор ва муваффақиятҳояш суҳбат намудем.
- Айни замон шумо дар курси 6-уми Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абуалӣ ибни Сино таҳсил карда, гирандаи ду навъи идрорпулӣ, аз ҷумла идрорпулии олии буҷавӣ ва идрорпулии ба номи Абуалӣ ибни Сино ҳастед. Ин ҳама комëбиҳо аз доштани истеъдод аст ва ë талошҳои фаровон?
- Ҳам аз доштани истеъдод ва ҳам аз талошҳо. Дар оила ба ғайр аз падарам дигар ману модарам, бародарам, ҳамсари бародарам, хоҳарам ва ҳатто шавҳари ӯ табиб ҳастем. Аз 5-солагиам вақтамро дар маркази саломатӣ мегузаронидам. Ба ман рафтан ба кӯдакистон на он қадар писанд буд ва модарам маро ҳамроҳи худ ба ҷойи кораш – маркази саломатӣ мебурд. Дар маркази саломатӣ ба утоқи кории табибон медаромадам ва бароям табобати беморон ва тарзи кори онҳо писанд буд. Аз ҳамон вақт ба тиб шавқ пайдо карда, бароям омӯхтани мавзуъҳои тиббӣ осон намуду пеши худ мақсад гузоштам, ки дар оянда табиб шавам.
Барои дохил шудан ба донишгоҳ тайёрии бисёр дидам. Ва айни ҳол дар ДДТТ ба номи Абуалӣ ибни Сино таҳсиламро идома дода истодаам.
- Табиб будан ва ë дарди мардумро дармон кардан, яъне чӣ?
- Табиб будан ин касб не, балки як қисме аз ҳаёт аст. Барои табиб шудан танҳо ҳавас кофӣ нест. Табиб бояд чун шамъе фурӯзон бошад. Дар байни табибон ва донишҷӯёни соҳаи тиб панде ҳаст: “Ба дигарон дурахшида, ман худам месузам”. Табиб будан маънои онро дорад, ки табиб бояд аввал беморро ва баъд худашро фикр кунад ва ҳамеша ба манфиати бемор амал кунад.
Абуалӣ ибни Сино навиштааст: “Табиб бояд чашми лочин, дасти духтар, хиради мор ва дили шер дошта бошад”. Ва ман дар навбати худ кӯшиш хоҳам кард, ки чунин табибе бошам.
- Шумо дар баробари ин ҳама пешрафтҳо ҳамчунин роҳбарии созмони ҷавонони донишгоҳро ба уҳда доред. Роҳбарӣ намудани ҷавонон шуморо то кадом андоза ба онҳо наздик намудааст?
- Роҳбари шуъба тамоми шароитҳоро барои пешравии волонтёрон муҳайё кардааст. Ҳар як чорабиние, ки дар донишгоҳ бояд доир гардад, моро пеш аз дигарон хабардор мекунанд. Дар шуъба тамоми волонтёрон метавонанд, машғулиятҳо гузаронанд ва ба дигарон илм омӯзонанд. Бисёр шод ҳам ҳастам, ки ҷавонони мо барои ояндаи дурахшони худ ва ободии ватану хушбахтии миллати худ талош меварзанд.
- Шумо дар баробари таҳсил дар соҳаи тиб донандаи се забони хориҷӣ ҳастед. Тартиби забономӯзии шумо чӣ гуна аст?
- Омӯзиши забонҳои хориҷӣ мушкиле надорад. Шумо бояд барои худатон аниқ кунед, ки забони хориҷиро барои чӣ меомӯзед. Ба ҳар ҳол, ман мехоҳам ба шумо якчанд “тартибҳое”, ки худам барои аз худ кардани забонҳои хориҷӣ истифода мебурдам, шарҳ диҳам.
1. Дидани филмҳои тасвирӣ ва хондани китобҳои бадеӣ бо забони хориҷӣ – хусусан агар шумо китоб ва ё филми тасвириро аввал бо забони модариатон хонда ва ё дида бошед.
2. Гуфтугӯ бо дигарон бо забони хориҷӣ – ҳамроҳи шиносҳоятон, ки ҳатман забони хориҷиро хуб медонанд, гуфтугӯ кунед ва мақсад гузоред, ки бо онҳо бо забони хориҷӣ сухан мекунед. Ба ғайр аз ин, дар шабакаҳои интернетӣ барномаҳое мавҷуд аст, ки он ҷо метавонед, бо худи одамони хориҷа гуфтугӯ кунед.
3. Забони телефони мобилиатонро ба забони хориҷӣ гузаронед – ин тавр ҳатто дар мавриди бо телефони мобилиатон кор кардан, шумо метавонед забонро омӯзед.
- Забонҳои хориҷиро шумо дар мактаб, донишгоҳ ё марказҳои омӯзишӣ омӯхтаед?
- Забони русиро аз даврони мактабӣ меписандидаму дар олимпиадаҳо иштирок мекардам. Инчунин гирандаи ҷойи “узви ҳақиқӣ” дар Академияи хурди илмҳо аз фанни забони русӣ ҳам мебошам. Забони англисиро бошад дар мактаб каме аз худ карда будам, лекин барои ман ин кофӣ набуд. Барои ҳамин, баъди ба донишгоҳ дохил шудан, дар маркази омӯзишӣ - “UCA Dushanbe” забони англисиамро такмил додам.
- Нақши волидон дар самти муваффақияти шумо то кадом андоза назаррас аст?
- Тамоми шавқу рағбат ва хоҳишу ҳавасҳоямро ман аз падару модарам гирифтаам. Падарам муаллим ва модарам табибанд. Аз падарам ман тарзи дарс аз худ кардан ва ба китоб шавқ бастанро ва аз модарам меҳрубон будан ва кумак намудан ба дигаронро омӯхтам. Падар ва модарам барои ман ду пойдеворе мебошанд, ки ҳамеша ба ман қувваю неру медиҳанд.
- Барои баъзе аз ҷавонони мо, ки ҳамеша аз нарасидани чизе ва ë касе дар пешрафти худ шиква мекунанд, чӣ гуфтаниҳо доред?
- Пешрафт кардан ва ё ба хостаҳои худ расидан, ин танҳо амал кардан нест, балки маҳорат аст. Ин маҳоратро мисли маҳорати хӯрок пухтан инкишоф додан мумкин аст. Ба ҷавононе, ки аз нарасидани чизе дар пешрафти худ шиква мекунанд, ду гуфтание дорам:
Якум, он чӣ аз дастатон меояд, бо он чӣ доред, дар куҷо ҳастед, амал кунед.
Дуюм, вақте ки аз иҷрои мақсади худ набаромадед, ба худ гӯед “Ин айби ман аст!”. Вақте ки дар ягон чорабинӣ ҷой нагирифтед, гӯед “Ин айби ман аст, ки бис-ёртар тайёрӣ надидам”. Вақте ки аз ягон фан баҳои нохуб гирифтед, гӯед “Ин айби ман аст, ки мавзуъро пурра аз худ накардам”. Шумо бояд фаҳмед, ки тамоми амале, ки дар гирди шумо шуда истодааст, аз ҷумла рафтори дигарон нисбати шумо ва ё фаъолнокии шумо дар донишгоҳ ё мактаб, ҳамааш аз шумо вобаста аст. Шумо ва танҳо шумо устоди тақдири худед.
- Дар оянда чӣ нақшаҳо доред ва пайи амалӣ гаштани онҳо чӣ корҳоро ба сомон расонида истодаед?
- Дар оянда нақша дорам, малакаҳои тиббиамро дар давлатҳои хориҷа такмил диҳам ва баъд аз он дар Тоҷикистон корамро ҳамчун табиби чашм давом диҳам. Ба ғайр аз ин ҳавас дорам, бо хазинаҳои хайриявӣ ҳамкорӣ карда, ба дигарон кумак расонам.
- Дар як рӯз чанд соат китоб мехонед, дарс тайёр мекунед?
- Дарсҳои ман тақрибан то соати 14:00 давом мекунанд, баъд аз он ман ба китобхонӣ машғул мешавам. Тақрибан ҳар рӯз 2 соат вақт барои китобхонӣ ҷудо мекунам. Барои такмили донишам бошад, аз шабакаҳои интернетӣ истифода мебарам. Инчунин, барои пурра аз худ кардани мавзуъҳо наворҳои тиббиро мебинам.
- Шумо дар курси охир мехонед, оё донишҳои андухтаатонро дар амал татбиқ карда истодаед?
- Ман бобою бибӣ, холаву амак ва шиносу рафиқоне дорам, ки дар вақти бемор шуданашон аз ман пурсон мешаванд. Ва ман хурсандам, ки ба дигарон кумак расонида метавонам.
- Таманниëти шумо ба ҷавонон.
- Таманно дорам, ки ҷавонон аз айёми ҷавонияшон назди худ мақсад гузошта, аз пушти орзую ҳавасашон шаванд. Дар ватанамон тамоми шароитҳо барои ба мақсад расидани ҳар кадомамон муҳайёст. Пас, биёед илм омӯзем, то обруву нуфузи ватанамонро байни дигар давлатҳо баланд бардорем.
Зуҳро РИЗОЗОДА, “ҶТ”
Солҳои охир ҷавонони мо барои таҳсил кардану дар оянда як фарди муваффақ шудан талошҳои бештар карда истодаанд. Яке аз чунин ҷавонони муваффақу ташнаи илм Рашид Ҷамолов мебошад. Ӯ чанде пеш дар як конференсияи байналмилалии табибон, ки миёни 50 нафар табиб аз кишварҳои ИДМ баргузор гардида буд, соҳиби дипломи дараҷаи аввал гардид. Мо бо ӯ доир ба таҳсилу кор ва муваффақиятҳояш суҳбат намудем.
- Айни замон шумо дар курси 6-уми Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абуалӣ ибни Сино таҳсил карда, гирандаи ду навъи идрорпулӣ, аз ҷумла идрорпулии олии буҷавӣ ва идрорпулии ба номи Абуалӣ ибни Сино ҳастед. Ин ҳама комëбиҳо аз доштани истеъдод аст ва ë талошҳои фаровон?
- Ҳам аз доштани истеъдод ва ҳам аз талошҳо. Дар оила ба ғайр аз падарам дигар ману модарам, бародарам, ҳамсари бародарам, хоҳарам ва ҳатто шавҳари ӯ табиб ҳастем. Аз 5-солагиам вақтамро дар маркази саломатӣ мегузаронидам. Ба ман рафтан ба кӯдакистон на он қадар писанд буд ва модарам маро ҳамроҳи худ ба ҷойи кораш – маркази саломатӣ мебурд. Дар маркази саломатӣ ба утоқи кории табибон медаромадам ва бароям табобати беморон ва тарзи кори онҳо писанд буд. Аз ҳамон вақт ба тиб шавқ пайдо карда, бароям омӯхтани мавзуъҳои тиббӣ осон намуду пеши худ мақсад гузоштам, ки дар оянда табиб шавам.
Барои дохил шудан ба донишгоҳ тайёрии бисёр дидам. Ва айни ҳол дар ДДТТ ба номи Абуалӣ ибни Сино таҳсиламро идома дода истодаам.
- Табиб будан ва ë дарди мардумро дармон кардан, яъне чӣ?
- Табиб будан ин касб не, балки як қисме аз ҳаёт аст. Барои табиб шудан танҳо ҳавас кофӣ нест. Табиб бояд чун шамъе фурӯзон бошад. Дар байни табибон ва донишҷӯёни соҳаи тиб панде ҳаст: “Ба дигарон дурахшида, ман худам месузам”. Табиб будан маънои онро дорад, ки табиб бояд аввал беморро ва баъд худашро фикр кунад ва ҳамеша ба манфиати бемор амал кунад.
Абуалӣ ибни Сино навиштааст: “Табиб бояд чашми лочин, дасти духтар, хиради мор ва дили шер дошта бошад”. Ва ман дар навбати худ кӯшиш хоҳам кард, ки чунин табибе бошам.
- Шумо дар баробари ин ҳама пешрафтҳо ҳамчунин роҳбарии созмони ҷавонони донишгоҳро ба уҳда доред. Роҳбарӣ намудани ҷавонон шуморо то кадом андоза ба онҳо наздик намудааст?
- Роҳбари шуъба тамоми шароитҳоро барои пешравии волонтёрон муҳайё кардааст. Ҳар як чорабиние, ки дар донишгоҳ бояд доир гардад, моро пеш аз дигарон хабардор мекунанд. Дар шуъба тамоми волонтёрон метавонанд, машғулиятҳо гузаронанд ва ба дигарон илм омӯзонанд. Бисёр шод ҳам ҳастам, ки ҷавонони мо барои ояндаи дурахшони худ ва ободии ватану хушбахтии миллати худ талош меварзанд.
- Шумо дар баробари таҳсил дар соҳаи тиб донандаи се забони хориҷӣ ҳастед. Тартиби забономӯзии шумо чӣ гуна аст?
- Омӯзиши забонҳои хориҷӣ мушкиле надорад. Шумо бояд барои худатон аниқ кунед, ки забони хориҷиро барои чӣ меомӯзед. Ба ҳар ҳол, ман мехоҳам ба шумо якчанд “тартибҳое”, ки худам барои аз худ кардани забонҳои хориҷӣ истифода мебурдам, шарҳ диҳам.
1. Дидани филмҳои тасвирӣ ва хондани китобҳои бадеӣ бо забони хориҷӣ – хусусан агар шумо китоб ва ё филми тасвириро аввал бо забони модариатон хонда ва ё дида бошед.
2. Гуфтугӯ бо дигарон бо забони хориҷӣ – ҳамроҳи шиносҳоятон, ки ҳатман забони хориҷиро хуб медонанд, гуфтугӯ кунед ва мақсад гузоред, ки бо онҳо бо забони хориҷӣ сухан мекунед. Ба ғайр аз ин, дар шабакаҳои интернетӣ барномаҳое мавҷуд аст, ки он ҷо метавонед, бо худи одамони хориҷа гуфтугӯ кунед.
3. Забони телефони мобилиатонро ба забони хориҷӣ гузаронед – ин тавр ҳатто дар мавриди бо телефони мобилиатон кор кардан, шумо метавонед забонро омӯзед.
- Забонҳои хориҷиро шумо дар мактаб, донишгоҳ ё марказҳои омӯзишӣ омӯхтаед?
- Забони русиро аз даврони мактабӣ меписандидаму дар олимпиадаҳо иштирок мекардам. Инчунин гирандаи ҷойи “узви ҳақиқӣ” дар Академияи хурди илмҳо аз фанни забони русӣ ҳам мебошам. Забони англисиро бошад дар мактаб каме аз худ карда будам, лекин барои ман ин кофӣ набуд. Барои ҳамин, баъди ба донишгоҳ дохил шудан, дар маркази омӯзишӣ - “UCA Dushanbe” забони англисиамро такмил додам.
- Нақши волидон дар самти муваффақияти шумо то кадом андоза назаррас аст?
- Тамоми шавқу рағбат ва хоҳишу ҳавасҳоямро ман аз падару модарам гирифтаам. Падарам муаллим ва модарам табибанд. Аз падарам ман тарзи дарс аз худ кардан ва ба китоб шавқ бастанро ва аз модарам меҳрубон будан ва кумак намудан ба дигаронро омӯхтам. Падар ва модарам барои ман ду пойдеворе мебошанд, ки ҳамеша ба ман қувваю неру медиҳанд.
- Барои баъзе аз ҷавонони мо, ки ҳамеша аз нарасидани чизе ва ë касе дар пешрафти худ шиква мекунанд, чӣ гуфтаниҳо доред?
- Пешрафт кардан ва ё ба хостаҳои худ расидан, ин танҳо амал кардан нест, балки маҳорат аст. Ин маҳоратро мисли маҳорати хӯрок пухтан инкишоф додан мумкин аст. Ба ҷавононе, ки аз нарасидани чизе дар пешрафти худ шиква мекунанд, ду гуфтание дорам:
Якум, он чӣ аз дастатон меояд, бо он чӣ доред, дар куҷо ҳастед, амал кунед.
Дуюм, вақте ки аз иҷрои мақсади худ набаромадед, ба худ гӯед “Ин айби ман аст!”. Вақте ки дар ягон чорабинӣ ҷой нагирифтед, гӯед “Ин айби ман аст, ки бис-ёртар тайёрӣ надидам”. Вақте ки аз ягон фан баҳои нохуб гирифтед, гӯед “Ин айби ман аст, ки мавзуъро пурра аз худ накардам”. Шумо бояд фаҳмед, ки тамоми амале, ки дар гирди шумо шуда истодааст, аз ҷумла рафтори дигарон нисбати шумо ва ё фаъолнокии шумо дар донишгоҳ ё мактаб, ҳамааш аз шумо вобаста аст. Шумо ва танҳо шумо устоди тақдири худед.
- Дар оянда чӣ нақшаҳо доред ва пайи амалӣ гаштани онҳо чӣ корҳоро ба сомон расонида истодаед?
- Дар оянда нақша дорам, малакаҳои тиббиамро дар давлатҳои хориҷа такмил диҳам ва баъд аз он дар Тоҷикистон корамро ҳамчун табиби чашм давом диҳам. Ба ғайр аз ин ҳавас дорам, бо хазинаҳои хайриявӣ ҳамкорӣ карда, ба дигарон кумак расонам.
- Дар як рӯз чанд соат китоб мехонед, дарс тайёр мекунед?
- Дарсҳои ман тақрибан то соати 14:00 давом мекунанд, баъд аз он ман ба китобхонӣ машғул мешавам. Тақрибан ҳар рӯз 2 соат вақт барои китобхонӣ ҷудо мекунам. Барои такмили донишам бошад, аз шабакаҳои интернетӣ истифода мебарам. Инчунин, барои пурра аз худ кардани мавзуъҳо наворҳои тиббиро мебинам.
- Шумо дар курси охир мехонед, оё донишҳои андухтаатонро дар амал татбиқ карда истодаед?
- Ман бобою бибӣ, холаву амак ва шиносу рафиқоне дорам, ки дар вақти бемор шуданашон аз ман пурсон мешаванд. Ва ман хурсандам, ки ба дигарон кумак расонида метавонам.
- Таманниëти шумо ба ҷавонон.
- Таманно дорам, ки ҷавонон аз айёми ҷавонияшон назди худ мақсад гузошта, аз пушти орзую ҳавасашон шаванд. Дар ватанамон тамоми шароитҳо барои ба мақсад расидани ҳар кадомамон муҳайёст. Пас, биёед илм омӯзем, то обруву нуфузи ватанамонро байни дигар давлатҳо баланд бардорем.
Зуҳро РИЗОЗОДА, “ҶТ”
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед