17 НОЯБР – РӮЗИ ҶАҲОНИИ ДОНИШҶӮЁН


Субҳ. Сапедаи сапедадам зоҳир. Садои соати телефон баланд. Гӯшрастар мешавад торафт. Танинандоз дар фазои кулбаи сард он савт. Ӯ дар талоши кушодани чашмон. Бо мушкилии бепоён. Аммо ба ин даст ёфтан, ки нест осон. Чун ӯро оромидан ҳоло нарасида ба фарҷом. Ӯро қисмате аз шаб гашта буд сарфи кор. Ҷисми ӯ фориғ аз осоиш буд дар сукути тирагиҳо. Чашмонаш дар набард бар ҳуҷуми хоб. Дастон банди кор. Пойҳо бо вуҷуди набудани неруи кофие устувор. Ӯро интиҳои кор буд ибтидо бар кулли шодиҳо. Чун метавонист бигирад миқдори маблағе подош. Ин ба ҷисми ларзонаш мебахшид қудрат. Ба чашмони ташнаи хобаш нури нишот. Ба дастони хастаю захмдидааш давою шифо.

Ин ҳама наметавонист ӯро боз дорад. Наметавонист қодир бошад ба кулли рӯз дар хона монданаш. Ба хобу фароғаташ. Чун ӯро ба дӯш масъулиятест гаронтар аз бори хобу хастагӣ. Ӯ тамоми неруро мехонад сӯи худ аз чорсӯ. Мебандад бошиддат даҳони соати телефонро. Хомӯш мекунад онро. Садои акнун гашта хеле гӯшхарош тарк мекунад фазоро. Ӯ бармехезад. Хуршеди пушти равзана аллакай фурӯзон. Бо нурафкании худ мекунад тасдиқи парвози дақиқаҳоро. Кам мондани вақти бадарро. Ӯ баъд аз шустушӯи бошитоб мехоҳад ба тан кунад бо ҳамин суръат либос. Аммо куртаи дишабшӯста ҳеҷ қобили тан нест. Маълум, ки маҳрум монда аз дидори дарзмол. Шитобон анҷом мешавад он. Мехоҳад пеш аз берун шудан наҷот диҳад худро аз таъқиби гуруснагӣ. Ҷӯё мешавад хӯрданиеро. Пораи нони хушки болои миз пазируфта мешавад ягона роҳи раҳо. Нон дар даҳон, ҷузвдон дар пушт, китобҳо дар даст, навиштаҳои онҳо дар муқобили чашм, фикри дарёфти нақлиёт дар сар метозад сӯи донишгоҳ. Чун ӯ донишҷӯ аст. Омада аз дурдастҷое баҳри гирифтани ин унвон. Баҳри омӯзиш. Баҳри будани арзандафарзанде барои волидон...

БАҲОРИ ОРЗУҲО
“Донишҷӯ шудан бароям пеш аз ҳама орзу буд. Ҳар вақте ки донишҷӯён аз шаҳр баргашта аз назди хонаамон мегузаштанд, ин шавқ дар дили ман аз пештара дида бештар мешуд. Мехостам ҳарчи зудтар мактабро хатм карда, ба яке аз беҳтарин донишгоҳҳои кишвар дохил шавам. Инак, бо талошу кӯшишҳои зиёд ман низ соҳиби номи донишҷӯ шудам”.
Фазила Абдурасулова, донишҷӯ

Ин айёмро сарсонӣ бешумор. Аммо оянда пурбор. Ин айёмро вазнинӣ фаровон. Аммо лаҳазоташ хотирмон. Ин айёмро талабот беадад. Аммо манфиат то абад. Ин айёмро талош бисёр. Аммо натиҷа мондагор. Ин айёмро ном донишҷӯӣ. Ҳадаф донишандӯзӣ.

Моро аз кӯдакӣ орзуҳо ҳаст бепоён. Яке аз онҳо расидан ба ин айём. Чун борҳо мушоҳид будаему шудаем ба чунин ҷавонон. Дидаем эҳтиромро нисбаташон. Шунидаем ситоишҳоро дар васфашон. Ҳам дар мактаб аз забони омӯзгорон, ҳам дар хона аз волидон. Назора кардаем борҳо бо гирифтани ин унвон дигаргунии рафторашонро, тағйироти андомашонро, ивазшавии гуфторашонро. Хосатан дар рустоҳо. Дар баъзеи онҳо шояд ҳанӯз қолабшиканист соҳиб шудан ба ин ном. Агар боз хоҳишманди ин унвон бошанд духтарон. Ин аст, ки борҳо холисона ба онҳо ҳавас бурдаем. Пурмуҳаббатона чашм дӯхтаем. Самимона орзу намудаем. Баъзан шояд дур аз кулли андешаҳо, ояндабиниҳо, худсозиҳо бароямон кофӣ буд, ки бошем танҳо донишҷӯ. Кофӣ буд, ки бошем донишҷӯ дар як донишгоҳ.

“ЧАҚ-ЧАҚ”-ҲО АЗ ИНУ АЗ ОН
“Мардуми мо дар дӯстиву рафоқат бештар аҳамият медиҳанд. Аз ҳамин сабаб барои ман яке аз беҳтарин лаҳзаҳо суҳбати гарми дӯстон аст, ки мо одатан ба қавли мардум дар "чақ-чақ”- ҳои хеш дар бораи вазъи иҷтимоӣ, иқтисодӣ, маориф ва ғайра суҳбат менамоем ва ин бисёр хушоянд аст. Ва бо ҳамроҳии ҳамкурсон ба боғҳо, мавзеъҳои таърихӣ, китобхонаву осорхона ва тамошо рафтан низ ҷолибият ва кайфияти худашро дорад”.
Қаландар Норов, донишҷӯ

Моро аввалин гоми гузошта дар донишгоҳ мебарад ба ҳар сӯ. Нахуст меравем ҷониби эҳсосҳо. Сипас ҳадафҳо. Баъдан талошҳо. Моро фатҳ мекунад гоҳе эҳсоси хушнудӣ, гоҳе ҳарос, гоҳе нобоварӣ. Аммо ҳадафҳоямон такон медиҳанд. Бароямон намоён месозанд хати мараро. Талошҳо медоранд аз дастамон. Месозанд роҳсипорамон.

Аввалиндарси донишгоҳӣ саҳнаест пур аз ошноӣ. Чун донишҷӯёни як дарсгоҳ омада аз ҳар роҳ. Он ҳама донишҷӯён намояндаанд аз ҳар гӯшаи Тоҷикистон. Яке сухан мекунад бо шеваи бадахшонӣ. Ҳарфи яке бо гуфтори хатлонӣ. Дигаре ғарқи суҳбат бо лаҳни суғдӣ. Моро ҳамин гуна эҳсос хоҳад буд он замон, ки гӯё чархидем чанд лаҳза дар тамоми Тоҷикистон. Нигоҳи ҳама дар ҷустуҷӯст. Ҷӯёи рафиқе, ҳамдаме, ҳамфикре, ҳамрозе. Ҳарфи ҳар устод пур аст аз оҳанги таъкид. Қалби ҳар донишҷӯ пур аз таппиш. Дар сар машғули сайр суолҳои саршор: чӣ мешавад, оё метавонам, хонаводаам дар чӣ ҳоланд?... Нахустрӯзи донишгоҳӣ пур аст аз хавотирӣ. Аммо чӣ зебост, ки баъд аз чанде худро дармеёбем аз ҳалқаи дӯстон, аз банди суҳбатҳои самимӣ, аз омӯзишҳои омӯзонандаи устодон, аз қатори китобҳои китобхонаҳо, аз сайри боғу осорхонаҳо.

БАРДОШТ АЗ ИН АЙЁМ
“Даврони донишҷӯӣ лаҳзаҳои такрорнашаванда, вале зудгузари ҳаёт аст. Барои донишҷӯ хотирмон хоҳад монд, агар дар замони донишҷӯӣ ба касе дил баста бошад, боре дар роҳ монда бошад, маблағаш тамом шудаву роҳро пиёда тай карда бошад, ё ҳамроҳи ҳамкурсон ба ҷое сафар карда бошад ва ғайра. Яъне лаҳзаҳои ғайриинтизору мушкил ва ё шодибахшу масруркунанда”.
Идибек Шарипов, донишҷӯ

Чор сол аст он. Чор соли омӯзиш. Чор соли талошу кӯшиш. Чор соли созандагӣ. Чор соли мубориза барои барозандагӣ. Ин чор сол гоҳе дорад афсурдагӣ, гоҳе шодмонӣ, гоҳе ифтихормандӣ. Гоҳе дорад лаззат, гоҳе фароғат, гоҳе нишоти бедарак. Ин чор сол сарчашма аст ба баҳри худсозиҳо. Сарманшаъ аст ба фардосозиҳо. Аввалинхишт аст ба бинои пурҳашамати орзусозиҳо.

Вақте шумори макотиби олӣ дар ватан ҳаст зиёд. Вақте онҳо таъминанд бо ҳар имконот. Вақте онҳо қодиранд ба бахшидани дониш. Вақте онҳо соҳибанд ба зинаҳои омӯзиш, пас чӣ хуб аст, ки гардем донишҷӯ, бичашем лаззати донишҷӯӣ, бошем аҳли донишгоҳ.

...Ӯ баргашт. Дар қиёми рӯз. Баъди анҷоми дарсҳо. Ӯро акнун оғоз мешуд корҳои дигар. Мушкилоти дигар. Аммо вуҷудаш пур буд аз ғуруру ифтихор. Чун ӯро ин заҷр нест доимӣ. Ӯро анҷоми ин ҳама кор нест мондагор. Чун ӯ донишҷӯст. Ин унвон мебарад ӯро то охирнуқтаи мурод.