ҶАВОНОН
Ҷумъа 26 Апрел 2024 05:24
Солҳои охир ҷавонони тоҷик имкони дар макотиби олии хориҷи кишвар таҳсил намуданро зиёд пайдо карданд. Ин равандро Ҳукумати ҷумҳурӣ ҳам дар саргаҳи таваҷҷуҳи худ қарор дода, барои кушодани роҳи довталабон чораҳои зарурӣ андешида истодааст. Сорбон Ҳамидов аз зумраи ҷавононест, ки ҳоло дар Донишгоҳи давлатии Қувайт таҳсил карда истодааст. Мо бо ӯ доир ба таҳсилу кораш суҳбат намудем, ки манзури хонандагон мегардад.
- Шумо чӣ гуна ва бо кадом роҳ ба Донишгоҳи давлатии Қувайт дохил шудед?
- Ҳангоме ки хурд будам, зиёд мехостам, ки забонҳои хориҷиро донам. Махсусан мехостам, забонҳои арабӣ ва англисиро бештар аз худ намоям. Вақте ба синфи 7 қадам мондам, омӯхтани ин забонҳоро оғоз кардам. Аз падарам хело миннатдор ҳастам, ки ӯ ба ман дар ин самт ёрии зиёде расонидааст. Дар давраи мактабӣ баъд аз дарсҳоям ба марказҳои омӯзишӣ барои омӯхтани забонҳои интихобкардаам мерафтам. Баъди хатми мактаб барои тақвият додани забондониям дар маркази барномаҳои байналмилалии Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон - "Дурахшандагон" имтиҳон супурдам. Баъди якчанд моҳе, ки авҷи пандемияи коронавирус паст шуд, ба ман хабар омад, ки аз имтиҳон гузаштам ва роҳи сафарро ба давлати Қувайт пеш гирифтам.
- Ихтисоси шумо чист?
- Айни ҳол дар Донишгоҳи давлатии Қувайт дар факултаи "Science of Life” (Илмҳои ҳаётӣ) аз рӯи ихтисоси менеҷменти техника ва табиат таҳсил менамоям. Аслан ба ин касб на он қадар таваҷҷуҳ доштам, аммо аз тарафи дигар медидам, ки дар ин факултет ба илмҳои дақиқ бештар аҳамият медиҳанд. Аз ин сабаб, ман ин касбро интихоб кардам. Бо мурури замон ба ин касб дил бастам. Зеро роҳҳои ҳалли мушкилоти табиат ва муҳити зист ба касби интихобкардаи ман бештар вобастагӣ дорад.
- То ҷое мо маълумот дорем, шумо дар яке аз радиоҳои бонуфузи Қувайт - “Kuwait Radio 4 easy” барои шунавандагон шеърҳои тоҷикӣ аз эҷодиёти Бедил, Саъдиву Ҳофизу Румӣ ва дигар бузургони адабиёт, қироат мекунед.
- Барои фаъолияти ман дар радиои мазкур ҳамкурсонам сабаб шуданд. Аз ман доим мепурсиданд, ки аз кадом кишварам? Мегуфтам, аз Ҷумҳурии Тоҷикистон. Ҳамкурсонам саволборон мекарданд, ки Тоҷикистон дар куҷо асту чӣ гуна давлат. Пасон ба сарам идеяи дар ягон барномаи радиоӣ ширкат варзидан омад. Ин масъаларо бо сафири Тоҷикистон дар Қувайт Зубайдуллоҳ Зубайдов ба миён гузоштам. Сафир ин фикри маро дастгирӣ карда, барои ба барномаи радио роҳ ёфтанам, кӯмак намуд. Шунавандагони форсзабон бештар қироати шеъру ғазалҳои Мавлоно Румӣ ва Абдулқодири Бедилро дархост мекунанд. Ман бошам, кӯшиш мекунам, ки аз ҳамаи адибони классики тоҷик шеърҳо қироат кунам. Бо анҷоми соли хониш ба ватан бозгаштаму барои оғози таҳсил ба наздикӣ сафар дорам. Дар нақша ҳаст, ки пас аз бозгашт барои шунавандагон аз китобҳои бонуфузи таърихӣ, аз ҷумла шоҳасари “Тоҷикон”-и Бобоҷон Ғафуров нақл намоям.
- Чӣ гуна мефаҳмед, ки шунавандагони радиои “Kuwait Radio 4 easy” шуморо дарк мекунанд ва баромадҳоятонро интизоранд?
- Қисмати зиёди шунавандагон форсзабонҳоянд ва дар оянда мехоҳам аз асарҳои бузурги таърихии дар боло зикршуда барои шунавандагон бо тарҷумаи забони арабӣ ва англисӣ нақл намоям. Барои анҷоми ин кор дар пеш маро роҳи пурмашаққат интизор аст.
- Барои ин барнома ва иқдоми шумо то имрӯз аз тарафи кишвари худамон ягон намуд ҳавасмандӣ ва миннатдорӣ баён шудааст?
- Аслан барои ман муаррифӣ кардани ватанам худ як кори бузург аст. Аммо ман хело миннатдор аз сафорати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар давлати Қувайт ҳастам, ки мо - ҷавононро дар хориҷ аз кишвар дастгирӣ мекунад. Намояндагони сафорат бо мо - донишҷӯён ҳар ҳафта вохӯрӣ гузаронида, аз аҳволи мо хабардор мешаванд, суҳбатҳо мегузаронанд ва ҳар нафари мо агар мушкилоти моливу пулӣ дошта бошад, кумак мерасонанд.
- Аз радио ба шумо маош ё ҳаққи қалам медиҳанд?
- Бале, ҳар ҳафта барои як барнома 10 динор медиҳанд, ки он ба 400 сомонӣ баробар аст.
- Кори радио ба дарсҳои шумо халал намерасонад?
- Ин кор на он қадар вақти маро мегирад. Аммо баробари оғози имтиҳонҳои давлатӣ дар донишгоҳ ман дар радио камтар фаъолият мекунам.
- Забонҳои арабӣ ва англисиро хуб медонед, оё забондонӣ формулаи осон дорад?
- Аслан омӯхтани забон формулаи муайян надорад. Ин ба завқ ва хоҳиши кас вобаста аст. Ҳар касе, ки барои омӯхтан талош мекунад, ба миқдори талошҳояш ҳосил ба даст меоварад. Имрӯзҳо дар кишвари маҳбуби мо ҳар гуна марказҳову мактабҳои забономӯзӣ кушода шудааст, ки хонанда метавонад, бе ягон душворӣ забонҳои хориҷиро аз худ намояд.
- Шумо ба варзиш ҳам шавқ доред ва дар чандин мусобиқаҳо иштирок намудаед. Бигӯед, ки варзиш дар ҳаёти шумо чӣ нақш дорад?
- Ҳамарӯза ба варзиш машғул буданро ман ба худ одат гардонидаам. Зеро варзиш ба саломатии инсон ниҳоят фоидаи калон дорад. Инчунин инсон бояд барои муҳофизати худ ва наздиконаш ҳама вақт омода бошад. Ҳолатҳое ҳастанд, ки инсон андуҳгин мешавад. Ман дар ин ҳолатҳо ба варзиш машғул шуда, ғамҳоямро фаромӯш месозам. Шавқи варзишгар шуданро аз хурдӣ дар қалби ман бародарам Эҳсон Ҳамидов бедор кард. Чун кӯдакони аз худам калонтарро ҳам аз кӯча гирифта меоварду мехост донад, ки ман зур мебароям ё онҳо. Ин рафторҳои бародарам боис шуд, то ман дар айёми мактабхонӣ аз намуди варзиши чавгонбозӣ соҳиби 1 медали тилло, 1 медали нуқра ва 2 медали биринҷӣ, ҳамчунин аз намуди варзиши гӯштингирӣ соҳиби 6 медали тилло, 2 медали нуқра ва 3 медали биринҷӣ гардам.
- Як лаҳзаи хотирмоне, ки то кунун дар хотираи шумо нақш бастааст ва онро то кунун дар ҷое мушоҳида накардаед?
- Ҳангоми мактабхонӣ ба маркази омӯзишӣ мерафтам. Боре вақте аз марказ баромадан хостам ба автобус нишаста, ба хона баргардам. Ногоҳ аз пешам як кӯдаки малламуй, ки чашмони кабуди ниҳоят зебо дошт, пайдо шуд ва тарсон бо гардани каҷ ба рӯям нигоҳ карду гуфт: “Ака ман гуруснаам ба ман як нон мехаред?”
Дар ин ҳол кӯдакро дида дилам сӯхт. Ҷайбамро кофта дидам, ки ҳамагӣ панҷ сомонӣ дорам, ки он ҳатто ба раҳкироям камӣ мекард. Ба фикр фурӯ рафтам, ки чӣ кор кунам. Ба ёдам омад, ки хонаи тағоям дар ҳамин наздикиҳост. Ба худ андешидам, ки ин маблағро ба кӯдак медиҳаму ба хонаи тағоям рафта, аз он ҷо маблағ мегирам. Маблағро ба кӯдак додам. Хушҳолиро дар чеҳраи ӯ мушоҳида карда, худ низ хушҳол шудам. Ӯ шодикунон рафту ман мехостам аз роҳ гузарам, ки дар канори роҳ як 10 сомониро мушоҳида карда, онро аз замин бардоштаму бо одамони дар наздам буда хитоб кардам, ки аз ҷайби кадомашон афтидааст. Аммо ҳамагон рад карданд. Ман аз он ҷо ҳис кардам, ки додани садақа моли инсонро афзун мегардонад. Ин лаҳза то кунун фаромӯшам намешавад.
- Дар оянда чӣ нақшаҳо доред ва дар кадом соҳа кор кардан мехоҳед?
- Бисёр мехоҳам донишгоҳро бо сарбаландӣ ва ифтихори тоҷикона хатм намуда, ба Тоҷикистони азизи худ баргашта, ба мардуми сарбаланди он содиқона хизмат намоям. Чун ман дар хориҷ аз кишвар бӯи нони гарми модарони ватанамро ёд кардам. Шонаи бародар, хандаҳои падар, оғӯши гарми модарро ёд кардам. Барои ҳамин мехоҳам ҳар орзуе, ки дорам, барои расидан ба он дар ватани худам талош кунам.
- Ба ҷавонони мо, ки хоҳиши таҳсил кардан дар хориҷи кишварро доранд, чӣ гуфтаниҳо доред?
- Дар хориҷа хондан меҳнати зиёдеро талаб мекунад. Он нафароне, ки хоҳиши дар хориҷа таҳсил карданро доранд, бояд забонҳои хориҷиро дар сатҳи олӣ омӯзанд. Ҳар ҷавоне, ки дар хориҷа таҳсил мекунад, бояд пеш аз ҳама сабр карданро биомӯзад. Чун мешавад рузҳое, ки то 12 соати худро бояд барои омӯхтан сарф намоӣ.
- То ҷое маълум аст, шумо шеър ҳам менависед.
- Бале:
Тоҷикистони ҷавон бо мо ҷавонон зинда аст,
Бо ҷавонони далеру поквиҷдон зинда аст.
Дар дилу дар дидаи насли ҷавони кишварам,
Меҳри меҳан чун гули доимбаҳорон зинда аст.
Мо ҷавонон то ҷавонони дигар хизмат кунем,
Баҳри ин меҳан, ки ҷон бо Тоҷикистон зинда аст.
Зуҳро РИЗОЗОДА, “ҶТ”
- Шумо чӣ гуна ва бо кадом роҳ ба Донишгоҳи давлатии Қувайт дохил шудед?
- Ҳангоме ки хурд будам, зиёд мехостам, ки забонҳои хориҷиро донам. Махсусан мехостам, забонҳои арабӣ ва англисиро бештар аз худ намоям. Вақте ба синфи 7 қадам мондам, омӯхтани ин забонҳоро оғоз кардам. Аз падарам хело миннатдор ҳастам, ки ӯ ба ман дар ин самт ёрии зиёде расонидааст. Дар давраи мактабӣ баъд аз дарсҳоям ба марказҳои омӯзишӣ барои омӯхтани забонҳои интихобкардаам мерафтам. Баъди хатми мактаб барои тақвият додани забондониям дар маркази барномаҳои байналмилалии Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон - "Дурахшандагон" имтиҳон супурдам. Баъди якчанд моҳе, ки авҷи пандемияи коронавирус паст шуд, ба ман хабар омад, ки аз имтиҳон гузаштам ва роҳи сафарро ба давлати Қувайт пеш гирифтам.
- Ихтисоси шумо чист?
- Айни ҳол дар Донишгоҳи давлатии Қувайт дар факултаи "Science of Life” (Илмҳои ҳаётӣ) аз рӯи ихтисоси менеҷменти техника ва табиат таҳсил менамоям. Аслан ба ин касб на он қадар таваҷҷуҳ доштам, аммо аз тарафи дигар медидам, ки дар ин факултет ба илмҳои дақиқ бештар аҳамият медиҳанд. Аз ин сабаб, ман ин касбро интихоб кардам. Бо мурури замон ба ин касб дил бастам. Зеро роҳҳои ҳалли мушкилоти табиат ва муҳити зист ба касби интихобкардаи ман бештар вобастагӣ дорад.
- То ҷое мо маълумот дорем, шумо дар яке аз радиоҳои бонуфузи Қувайт - “Kuwait Radio 4 easy” барои шунавандагон шеърҳои тоҷикӣ аз эҷодиёти Бедил, Саъдиву Ҳофизу Румӣ ва дигар бузургони адабиёт, қироат мекунед.
- Барои фаъолияти ман дар радиои мазкур ҳамкурсонам сабаб шуданд. Аз ман доим мепурсиданд, ки аз кадом кишварам? Мегуфтам, аз Ҷумҳурии Тоҷикистон. Ҳамкурсонам саволборон мекарданд, ки Тоҷикистон дар куҷо асту чӣ гуна давлат. Пасон ба сарам идеяи дар ягон барномаи радиоӣ ширкат варзидан омад. Ин масъаларо бо сафири Тоҷикистон дар Қувайт Зубайдуллоҳ Зубайдов ба миён гузоштам. Сафир ин фикри маро дастгирӣ карда, барои ба барномаи радио роҳ ёфтанам, кӯмак намуд. Шунавандагони форсзабон бештар қироати шеъру ғазалҳои Мавлоно Румӣ ва Абдулқодири Бедилро дархост мекунанд. Ман бошам, кӯшиш мекунам, ки аз ҳамаи адибони классики тоҷик шеърҳо қироат кунам. Бо анҷоми соли хониш ба ватан бозгаштаму барои оғози таҳсил ба наздикӣ сафар дорам. Дар нақша ҳаст, ки пас аз бозгашт барои шунавандагон аз китобҳои бонуфузи таърихӣ, аз ҷумла шоҳасари “Тоҷикон”-и Бобоҷон Ғафуров нақл намоям.
- Чӣ гуна мефаҳмед, ки шунавандагони радиои “Kuwait Radio 4 easy” шуморо дарк мекунанд ва баромадҳоятонро интизоранд?
- Қисмати зиёди шунавандагон форсзабонҳоянд ва дар оянда мехоҳам аз асарҳои бузурги таърихии дар боло зикршуда барои шунавандагон бо тарҷумаи забони арабӣ ва англисӣ нақл намоям. Барои анҷоми ин кор дар пеш маро роҳи пурмашаққат интизор аст.
- Барои ин барнома ва иқдоми шумо то имрӯз аз тарафи кишвари худамон ягон намуд ҳавасмандӣ ва миннатдорӣ баён шудааст?
- Аслан барои ман муаррифӣ кардани ватанам худ як кори бузург аст. Аммо ман хело миннатдор аз сафорати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар давлати Қувайт ҳастам, ки мо - ҷавононро дар хориҷ аз кишвар дастгирӣ мекунад. Намояндагони сафорат бо мо - донишҷӯён ҳар ҳафта вохӯрӣ гузаронида, аз аҳволи мо хабардор мешаванд, суҳбатҳо мегузаронанд ва ҳар нафари мо агар мушкилоти моливу пулӣ дошта бошад, кумак мерасонанд.
- Аз радио ба шумо маош ё ҳаққи қалам медиҳанд?
- Бале, ҳар ҳафта барои як барнома 10 динор медиҳанд, ки он ба 400 сомонӣ баробар аст.
- Кори радио ба дарсҳои шумо халал намерасонад?
- Ин кор на он қадар вақти маро мегирад. Аммо баробари оғози имтиҳонҳои давлатӣ дар донишгоҳ ман дар радио камтар фаъолият мекунам.
- Забонҳои арабӣ ва англисиро хуб медонед, оё забондонӣ формулаи осон дорад?
- Аслан омӯхтани забон формулаи муайян надорад. Ин ба завқ ва хоҳиши кас вобаста аст. Ҳар касе, ки барои омӯхтан талош мекунад, ба миқдори талошҳояш ҳосил ба даст меоварад. Имрӯзҳо дар кишвари маҳбуби мо ҳар гуна марказҳову мактабҳои забономӯзӣ кушода шудааст, ки хонанда метавонад, бе ягон душворӣ забонҳои хориҷиро аз худ намояд.
- Шумо ба варзиш ҳам шавқ доред ва дар чандин мусобиқаҳо иштирок намудаед. Бигӯед, ки варзиш дар ҳаёти шумо чӣ нақш дорад?
- Ҳамарӯза ба варзиш машғул буданро ман ба худ одат гардонидаам. Зеро варзиш ба саломатии инсон ниҳоят фоидаи калон дорад. Инчунин инсон бояд барои муҳофизати худ ва наздиконаш ҳама вақт омода бошад. Ҳолатҳое ҳастанд, ки инсон андуҳгин мешавад. Ман дар ин ҳолатҳо ба варзиш машғул шуда, ғамҳоямро фаромӯш месозам. Шавқи варзишгар шуданро аз хурдӣ дар қалби ман бародарам Эҳсон Ҳамидов бедор кард. Чун кӯдакони аз худам калонтарро ҳам аз кӯча гирифта меоварду мехост донад, ки ман зур мебароям ё онҳо. Ин рафторҳои бародарам боис шуд, то ман дар айёми мактабхонӣ аз намуди варзиши чавгонбозӣ соҳиби 1 медали тилло, 1 медали нуқра ва 2 медали биринҷӣ, ҳамчунин аз намуди варзиши гӯштингирӣ соҳиби 6 медали тилло, 2 медали нуқра ва 3 медали биринҷӣ гардам.
- Як лаҳзаи хотирмоне, ки то кунун дар хотираи шумо нақш бастааст ва онро то кунун дар ҷое мушоҳида накардаед?
- Ҳангоми мактабхонӣ ба маркази омӯзишӣ мерафтам. Боре вақте аз марказ баромадан хостам ба автобус нишаста, ба хона баргардам. Ногоҳ аз пешам як кӯдаки малламуй, ки чашмони кабуди ниҳоят зебо дошт, пайдо шуд ва тарсон бо гардани каҷ ба рӯям нигоҳ карду гуфт: “Ака ман гуруснаам ба ман як нон мехаред?”
Дар ин ҳол кӯдакро дида дилам сӯхт. Ҷайбамро кофта дидам, ки ҳамагӣ панҷ сомонӣ дорам, ки он ҳатто ба раҳкироям камӣ мекард. Ба фикр фурӯ рафтам, ки чӣ кор кунам. Ба ёдам омад, ки хонаи тағоям дар ҳамин наздикиҳост. Ба худ андешидам, ки ин маблағро ба кӯдак медиҳаму ба хонаи тағоям рафта, аз он ҷо маблағ мегирам. Маблағро ба кӯдак додам. Хушҳолиро дар чеҳраи ӯ мушоҳида карда, худ низ хушҳол шудам. Ӯ шодикунон рафту ман мехостам аз роҳ гузарам, ки дар канори роҳ як 10 сомониро мушоҳида карда, онро аз замин бардоштаму бо одамони дар наздам буда хитоб кардам, ки аз ҷайби кадомашон афтидааст. Аммо ҳамагон рад карданд. Ман аз он ҷо ҳис кардам, ки додани садақа моли инсонро афзун мегардонад. Ин лаҳза то кунун фаромӯшам намешавад.
- Дар оянда чӣ нақшаҳо доред ва дар кадом соҳа кор кардан мехоҳед?
- Бисёр мехоҳам донишгоҳро бо сарбаландӣ ва ифтихори тоҷикона хатм намуда, ба Тоҷикистони азизи худ баргашта, ба мардуми сарбаланди он содиқона хизмат намоям. Чун ман дар хориҷ аз кишвар бӯи нони гарми модарони ватанамро ёд кардам. Шонаи бародар, хандаҳои падар, оғӯши гарми модарро ёд кардам. Барои ҳамин мехоҳам ҳар орзуе, ки дорам, барои расидан ба он дар ватани худам талош кунам.
- Ба ҷавонони мо, ки хоҳиши таҳсил кардан дар хориҷи кишварро доранд, чӣ гуфтаниҳо доред?
- Дар хориҷа хондан меҳнати зиёдеро талаб мекунад. Он нафароне, ки хоҳиши дар хориҷа таҳсил карданро доранд, бояд забонҳои хориҷиро дар сатҳи олӣ омӯзанд. Ҳар ҷавоне, ки дар хориҷа таҳсил мекунад, бояд пеш аз ҳама сабр карданро биомӯзад. Чун мешавад рузҳое, ки то 12 соати худро бояд барои омӯхтан сарф намоӣ.
- То ҷое маълум аст, шумо шеър ҳам менависед.
- Бале:
Тоҷикистони ҷавон бо мо ҷавонон зинда аст,
Бо ҷавонони далеру поквиҷдон зинда аст.
Дар дилу дар дидаи насли ҷавони кишварам,
Меҳри меҳан чун гули доимбаҳорон зинда аст.
Мо ҷавонон то ҷавонони дигар хизмат кунем,
Баҳри ин меҳан, ки ҷон бо Тоҷикистон зинда аст.
Зуҳро РИЗОЗОДА, “ҶТ”
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед