Сарояндагӣ аз зумраи ҳунарҳоест, ки бо гузашти ҳазорсолаҳо то ба имрӯз омада расидааст. Дар ҳар давру замон нафарони қобилиятноку дорои маҳорати баланд ба ин касб машғул мешуданд. Исбот шудааст, ки на ҳар кас дар ин роҳ муваффақ шудааст.

Имрӯз нафароне, ки дар ҷодаи сурудхонӣ пайи эҷод қарор дошта, комёбу муаррифӣ гаштаву писандаи ҳамагон гардида бошанд, ангуштшуморанд. Яке аз ҳунармандоне, ки дар роҳи мазкур муваффақ асту машҳур, Ҳунарманди мардумии Ҷумҳурии Тоҷикистон Хосияти Зарафшонист.

Вақте аз ҳамсуҳбати хеш доир ба муваффақияташ пурсон шудем, иброз дошт, ки ҳар ҳунарро, вақте инсон интихоб менамояд, бояд ки аз уҳдаи он баромада тавонад. Сирре, ки инсон маҳбубият пайдо менамояду дӯстдори халқ мегардад, ин танҳо аз рӯйи меҳнати ҳалол ва заҳматҳои шабонарӯзиаш мебошад. Мардум ҳамин хел аст, ки бояд фақат барои онҳо чизҳои нав эҷод карда, сурудҳои нав ба навро пешниҳод созед. Агар эҷодкори ҳақиқӣ бошаду санъаташро дӯст дорад, ҳатман маҳбубият пайдо менамояд. Шахсе, ки ҳунарманди асил шуданист, меҳнат намуданаш даркор.

– Бо ду роҳ метавонед машҳур шавед. Якум, бо роҳи пешниҳоди чизҳои сабук, чунки мардуми мо чизҳои сабук, ба монанди сурудҳои ҳаҷвиро тез мепазиранд. Роҳи дигараш ин аст, ки шумо метавонед бо сурудҳои баландмазмун, шеърҳо аз классикон ва шоирони имрӯзаро интихоб карда, ба мардум расонед. Ҳар шеъру суруд бояд рӯзгори ҳамон мардумро дар бар гирад. Мардум ҳамон чизи хондашударо дарк кунад, ки ин суруд дар васфи ман гуфта шудааст. Мо бояд тавассути шеъру сурудҳоямон мардумро тарбия намоем. Ман шукр мегӯям, ки қариб дар ҳамаи мавзуъҳо таронаву суруд хондаам. Сурудҳои хондаам албатта шунавандаи худашро ёфтаасту ба дарди нафаре ҳамдам гардидааст. Зиндагӣ худ дард аст ва шоире ҳам гуфтааст ки:

Гар ба дил дарде набошад,
То рӯхи зарде набошад...
Зиндагӣ маъно надорад.

Асоси ҳамаи сурудҳову васф карданҳои мо зиндагӣ аст. Мо ҳамеша ҳаракат мекунем, ки дар кадом лаҳзае, ки набошад, баҳри мардум чизи хубе эҷод намоему пешкаш, - мегӯяд Х. Зарафшонӣ.

Турсуной Ҷабборова пайваста таронаҳои ин ҳунармандро мешунавад. Вақте суол намудем, ки чаро маҳз сурудҳои Хосияти Зарафшониро меписандад, чунин посух дод:

– Садои Хосияти Зарафшонӣ бароям хеле писанд аст. Ҳар сурудашро тарзе пешкаши шунаванда менамояд, ки ҳатман ба қалб мерасад. Садои хуб дорад ва дар баробари ин оҳангу шеърҳои баландмазмунро интихоб намуда, пешкаш месозад. Сурудҳои ӯ ба кас рӯҳи тоза мебахшанд ва шахсро тарбия менамоянд.

- Ҳунар чист ҳунарманд кист?

- Ҳар кас ҳунарманд шуда наметавонад. Ҳунарманд бояд барои ҳунари худашро сайқал додану онро ба авҷи фалак расондан зиёд талош намояд. Меҳнату бисёр машқ накунед, ҳунарманд шуда наметавонед. Масалан, меравед, як шеърро аз хориҷиҳо гирифта мехонед, ба мисли баъзе ҳунармандони ҷавони имрӯза, бигзор дар ибтидо чунин бошад, лекин роҳу равиши худро ёфтан даркор. Ба мисли устодони санъати мо ки мактаби худашонро доранд. Ман ҳам шогирди Ҷурабек Муродов ҳастам ва фахр менамоям, ки аз устод шеър интихоб карданро, байни мардум гаштану сухан гуфтанро омӯхтем. Ҳунарро вақте Худо дод, онро ҳифз кардан даркор.
  
- Имрӯз таваҷҷуҳи ҷавонон ба санъат бештар гардида истодааст. Вобаста ба ҳунари сарояндагони ҷавон чӣ назар доред?

- Ҳунармандон ва ё сарояндагони имрӯза бисёрашон, бовар кунед, чӣ мехонанд, сурудҳоро аз куҷо мегиранд ва ё худашон менависанд, ки фаҳмида намешавад. Ман аз як чиз меранҷам, ки имрӯз куҷоро нигоҳ мекунанд нафароне, ки ба ҳамин корҳо вобастаанд. Ҳозир осон шудааст, синтезаторро мемонану хонда рафтан мегиранд. Чизе ки бошад, мегӯянд эстрада. Лекин эстрада меҳнати зиёд талаб мекунад. Он чизҳое, ки ҷавонони мо мехонанд, инро ба кӣ меомӯзонед дар оянда? Бинобар ин, бояд зери назорат бошад. Солҳои пеш ҳар як суруди моро махсус ҳунармандон ва шоирон буданд, ки аз назар мегузарониданду маънояшро мефаҳмиданд ва баъд иҷозат медоданд, ки мо онро сабт намоем. То иҷозат намедоданд, мо сурудро сабт карда наметавонистем. Бинобар ин, чунин чизҳоро пешгирӣ мекард. Ҳоло ҷавонон ду-се суруди бемазмунро агар хонад, насли хурдсол алаккай ёд мегираду ҳамин хел тарбия меёбад. Ҷавонон чизе гӯянд, хурдсолон меомӯзанд. Аз ин рӯ, аз ҷавонон хоҳиш дорам, ки шеърҳои пурмазмун хонанд.

- Ҳунарманд кадом вақт худро муваффақ меҳисобад?

- Ҳунарманди асил ҳеҷ вақт муваффақ намешавад. Барои он ки чӣ қадар меҳнат мекунед, ба мардум муаррифӣ мешаведу мардум шуморо дӯст медорад, лекин боз фикр мекунед, он чизе ки ба мардум бояд расонед, ҳамон чиз нест. Рӯз аз рӯз чӣ қадар меҳнат накунед, боз чизҳои нав ба нав пайдо мешаванд, ки шумо ҳоло онро ба мардум расонда натавонистаед. Ҳунару санъат беохир аст. Агар ҳунарманде гӯяд, ки тамом, хизматамро кардаму дигар кор намекунам, фикр мекунам, ки вай дар байни мардум мурда бошад. Аз ин рӯ, ҳунарманд то охирин нафас бояд эҷод намояд. Чунки булбул то ҷон дорад, аз хондан намемонад. Ҳунарманди асил ҳам ҳамин хел аст.

Беҳрӯз ХОЛМУРОДОВ, “ҶТ”