ФАРҲАНГ
Шанбе 27 Апрел 2024 04:26
Ё ҳунарманде, ки номардиҳо устувораш сохтааст
28 июл Моҳпайкар Ёрова ҳунарманди театри “Ҷавонон”-и ба номи Маҳмудҷон Воҳидов ва чеҳраи саршиноси синамои ватанӣ расид ба синни 52. Ӯро шумори ҳаводор беадад ҳасту шумори мухлис фаровон. Симою садояш ошност ба кулли тоҷикон. Мақомаш дар олами ҳунар ҳаст хуршедсон. Дунёяш ҳар нафареро мекашад сӯи худ. Мо низ рафтем ба сайри олами Моҳпайкар Ёрова. Барои гуфтан аз рӯзгори то ин дам сипаришуда.
ДАР ВУРУДГОҲ
Моҳпайкар Ёрова: Қабл аз он, ки ба танқиди нафаре мепардозем, бояд лаҳзае худро ҷойи ӯ қарор диҳем ва аз худ бипурсем агар ман мебудам, чӣ кор мекардам?
-Шумо баръакси зиёде аз чеҳраҳои саршинос зодаи шаҳреду ба камолрасидаи инҷо. Душанбе ба шумо чӣ кӯдакиеро дод?
-Душанбешаҳр ба ман бачагии бисёр ширин додааст. Наметавонам гӯям, ки бо таъмин будан аз ҳама чӣ мезистем. Зеро аввал хона надоштему дар хобгоҳ будем. Аммо норасоиҳои зиндагиро боре ҳис намекардам. Волидонам зиёд муҳаббат доштанд нисбатам ва талош мекарданд ҳар хостаамро ба ҷо оранд. Ҳамин тавр, падарам шабу рӯз кор карданд ва мо соҳиби хона низ шудем.
Дар кӯдакӣ ман бештар шабеҳи писарон будам. Ҳамсолонам доим аз ман мушт мехӯрданд. Ёд дорам ҳангоми таътил вақте ба қишлоқ мерафтем, бибиям ба модарам мегуфтанд, ки худат меомадию Моҳпайкарро мемондӣ. Зеро аз ин хислати бадам метарсиданд.
-Падари шумо корманди ҳифзи ҳуқуқ буданд. Аммо қарор доданд, то фарзандашон ҳунарманд бошад. Чаро имрӯз мо Моҳпайкарро рӯи саҳнаи ҳунар мебинем, на дар ҳолати таъмини тартибот?
-Ростӣ, намедонам. Ман худ низ дар ҳайрат монда будам вақте падарам гуфт, ки мехоҳад ҳунарманд бошам. Зеро дар оилаи мо ҳама дар соҳаи падарам кор мекарданд. Ҳуқуқшинос буданд ё корманди Вазорати корҳои дохилӣ. Аммо падарам хеле талош мекарданд, то ман ҳунарманд шавам. Шояд шоҳид шудан ба санъату ҳунари холаҳоям Фотима Ғуломова, Соҷида Ғуломова ва дигар ҳунармандони бомаҳоратамон буд, ки ин соҳаро писандиданд. Ҳарчанд имрӯз наметавонанд комёбиҳои духтарашонро бубинанд, вале бовар дорам, ки дигар руҳашон мададгорам аст.
-Шуморо то Донишкадаи театрии Маскав ба номи М.С. Шепкин чӣ бурд? Истеъдоду маҳорати худ ё майлу хоҳиши падар?
-Вақте мо мактабро хатм кардем, ҳамон сол дар назди театри “Ҷавонон” як озмун эълон гардид, ки бо он довталабон метавонистанд ба ин донишкада шомил шуда, онҷо таҳсил намоянд. Шояд ҳамин имкони таҳсил дар хориҷ ба падарам хуш омад ва маро равон кард ба шаҳри Маскав ба Донишкадаи театрии ба номи М.С. Шепкин.
Дар рӯзҳои аввал таҳсил кардан берун аз хоҳиш бароям зиёд душвор буд. Ҳатто орзуям буд, ки маро аз донишкада хориҷ кунанд. Аммо як рӯз падарам ба Маскав наздам омаданду насиҳатам карданд. Ҳамон замон дар чашмонашон як шуълаи умедвориро дидам ва гуфтам, ки ман ҳатман ин донишкадаро хатм мекунам.
-Анҷоми таҳсил дар Маскав шуруъ шуд ба таваҷуҳ кардани коргардонон ба шумо. Ҳатто пешниҳод гирифтед нақш офаридан дар силсилафилми русие. Аммо чӣ шуморо боз надошт онҷою овард ба Ватан?
-Шояд ҳамин ҳисси меҳанпарастиям. Ҳарчанд падарам мехостанд онҷо монаму таҳсилро идома диҳам. Аммо ман инро рад кардаму гуфтам мехоҳам дар ватанам кор кунам ва то ҳол пушаймон нестам. Зеро нози моро ҳамеша дар ватанамон мебардоранд. Ҳамин тавр, омадам ва корро дар театри “Ҷавонон”-и ба номи М. Воҳидов шуруъ кардам.
-Дурии даҳсола аз театру ҳунарро иллат чӣ буд?
- Якум иллат ин вазъи оилавӣ буд. Яъне ман бо ин сабаб чанд муддат аз Тоҷикистон берун зистам. Дуввум ин дастгирӣ нашудани мо ҷавонон буд. Ёд дорам дар он замон бо вуҷуди хурд будани фарзандонам дар нақши Нигина дар намоишномаи “Рӯдакӣ”-и коргардон Музаффар Хаёлов банд будам ва бояд бо он ба як ҷашнвораи Эрон сафар мекардем. Аммо чанд рӯз пеш роҳбар бароям гуфт, ки фарзандонам хурданд ва наметавонам ҳамроҳи онҳо сафар кунам. Ҳамчунин бароямон нақш дода намешуд. Ҳамаи ин зарбаҳо низ боис шуд, ки аз театр равам.
Дар ин фосила дар чандин соҳаҳо худро санҷидам. Дар чандин вазифаҳои хуб кор кардам. Ҳатто тавонистам тиҷорати худро ташкил кунам. Аммо дар ҳеҷ кадом аз он корҳо худамро наёфтам. Ҳамеша нороҳат будам. Мисле, ки чизеро гум карда бошам.
-Бозгашти дубора ба театр бо майли худ буд ё хоҳиши касе?
-Ман як дӯст доштам ва ӯ як рӯз ба хона наздам омаду гуфт, ки то кай аз инҷо ба онҷо мегардӣ? Рав ба театр он ҷо ҷойи туст. Ман низ сухани ӯро пазируфтам ва дубора қадам гузоштам ба ин театр. Он лаҳза зиёд эҳсоси хушбахтӣ кардам ва дарк намудам, ки дигар ҷойи ман театр аст.
-Ҷое гуфтаед, ки аввалин бор дар кӯдакӣ ба театр чун тамошобин омада будед. Он ҳам театри “Ҷавонон”. Баъдан корманд шудед дар ҳамин театр. Инак наздики 14 сол аст, дар фазои инҷо моҳона медурахшед. Чӣ устувор месозад пайвандии шуморо бо “Ҷавонон”?
-Ҳамон муҳаббату самимияте, ки ҳанӯз аз замони нақшофарии устодони ҳунар дар қалбам ҷо шуда буд. Яъне ман ошиқи бозиданҳои онҳо будам ва то ҳанӯз ҳастам. Ман театрамро зиёд дӯст медорам. Чандин пешниҳодҳои корӣ барои фаъолият намудан дар дигар театрҳо низ ҳастанд бароям, аммо онҳоро ҳамеша рад мекунам. Зеро агар хуб аст ё бад, аммо боз ҳам “Ҷавонон”-ро дӯст медорам. Ҳар куҷо бошам, талош мекунам аз театрам дифоъ кунам.
ДАР ПАРДОЗХОНА
Моҳпайкар Ёрова: Ҳунарманд будан ва нақш офаридан дар театр туро метавонад равоншинос гардонад.
-Бозидани аввалиннақши театрӣ бароятон нисбати ин пеша дилгармкунанда буд ё дилсардкунанда?
-Дилгармкунанда буд. Мо кори дипломии худро месупоридем ва дар он намоишнома ман чанд нақш доштам. Ҳар рӯз тамрин мекардем ва ба зудӣ бояд намоиш дода мешуд. Аммо ба сарам ҳодисае омад, ки зиёд аламовар шуд бароям. Як бегоҳ вақте ба хона расидам, ҳангоми фаромадан аз мошин поям лат хӯрд ва дигар роҳ гашта натавонистам. Бо ин сабаб натавонистам нақшамро офарам. Аз ин бисёр ғамгин шудаму зиёд гиристам.
- Аз аксари нақшҳои театрии шумо бӯи дард меояд. Чаро коргардонҳо ин гуна нақшҳоро бештар хоси шумо медонанд?
- Шояд онҳо қаҳрамонҳои саҳнаҳои худ-ро дар симои ман мебинанд. Ё шояд маро бештар хоси фоҷеа мешуморанд.
-Пештар чандин боре гиламанд шудаед аз он, ки коргардонҳо дар театр бароятон нақшҳои мазҳакавӣ намедиҳанд. Ҳарчанд, ки майлу хоҳиш зиёд аст шуморо барои офаридани онҳо. Оё то ҳанӯз нашуда чунин пешниҳод ё ҳоло тарки ин хоҳиш кардаед?
-То ҳол ба ман нашудааст чунин пешниҳод. Аммо ҳанӯз ҳам ин майлро дораму умед мебандам.
-Ҷое мегӯед ҳолати хурсандибахши пешаатон ин гирифтани ҷоизае ба подоши заҳамотатон аст. Ба андешаатон то чӣ андоза қадр шуда ҳунари шумо. Сар карда аз театри “Ҷавонон” то фестивалҳои арсаи ҷаҳон?
- Вақте ҳунарманд талош мекунад, ки бештар рӯи маҳорати худ кор кунад, бо ин пеш аз ҳама худаш ҳунарашро қадр мекунад. Беҳтарин ҷоизае, ки давоми фаъолият дар театр бо он сарфароз шудаам, ин ҳузури мухлисонам дар толор ва қарсақҳои чандиндақиқаи онҳост. Онҳо воқеан бароям илҳому руҳия мебахшанд.
-Мегӯянд шумо боре сунъӣ нагиристаед. Чӣ ҳангоми нақшофарӣ чашмони шуморо пурашк месозад? Доштани ҳунари ҳирфаӣ, муассир будани нақшҳо ё ба ёд овардани ҳолатҳои нохуше?
- Шояд бештар ба ёд овардани ҳолати нохуше. Дар тӯли ин чанд сол ман одамони наз-дикамро аз даст додаам ва бо ба ёд овардани он рӯзҳои нохубам дарди қаҳрамонамро эҳсос мекунам.
-Ба наздикӣ намоиш дода шуд аз ҷониби театри “Ҷавонон” намоишномаи “Шаби танҳоӣ”, ки хонандагони аҳсану офарин ба ҳунари шумо боз зиёдтар гардид. Чӣ гуна буд бароятон дар танҳоӣ ба даст гирифтани таваҷҷуҳи он ҳама тамошобин?
-Омода шудани ин намоишномаро пеш аз ҳама худам зиёд мехостам ва барои ин талош ҳам кардам. Ҳангоми таҳияи он коргардон Мирзоватан Миров пайваста мегуфтанд, ки бо ин намоишнома мо ё бурд мекунем ё хиҷолатзада мешавем. Барои ман низ 50 дақиқа доштани тамошобин ва бо як нафас дар танҳоӣ ҳарф задан мушкил буд. Бадхоҳон ҳам зиёд хостанд пешпоям диҳанд. Ҳатто қабл аз баромадан ба рӯи саҳна хостанд руҳияи маро ба ҳам зананд. Аммо кӯшиш кардам бо вуҷуди ҳамаи чӣ аз уҳдаи иҷрои он нақш бароям. Вақте толорро пур аз тамошобин дидам, дастҳоям аз шиддати ҳаяҷону шодӣ меларзид. Барои ин ман миннатдорам аз тамоми дӯстон, мухлисон ва ҳатто душманонам.
ДАР МАЙДОНИ ФИЛМОФАРӢ
Моҳпайкар Ёрова: Ҳунарманд агар бекор монад, ба ҳолати депрессия дучор мешавад.
-Аввалин бор кӣ шуморо овард аз рӯи саҳнаи театр то пардаи синамо ва чӣ унвон дошт филму чӣ шахсро ифода мекард он нақш?
-Аввалин нақши ман ин дар соли 1989 дар як новеллаи телевизионӣ буд. Он замон ман ҳангоми таътил ба ватан омада будам ва аз ҷониби коргардони ин новелла ба он даъват шудам. Баъдан соли 1990 ё 1991 бо даъвати коргардони “Тоҷикфилм” Мирзаян Валерий дар як филм нақш офаридам. Аммо то ҳол онро аз ҳеҷ куҷо ёфта наметавонам.
Ҳамин тавр, дар солҳои баъдӣ бо даъвати коргардон Саидҷон Қодирӣ дар филми “Баҳори як кӯча” нақш офаридам ва бо ҳамин сурат нақшофариям дар олами синамо идома ёфта истодааст.
-Оғози роҳ сӯи филмҳои хориҷ аз куҷо буду чӣ шуд ки нақшофари филми “Золотой запас” (Хазинаи тилло) шудед?
-Барои интихоби ҳунармандон дар ин филм дар Душанбе кастинг гузаронида мешуд ва маро ҳам як рӯз ҳамкасбам Шуҳрат Раҳматуллоев ба он даъват кард. Онҷо иштирок кардам ва намояндаи мо он сабт ва аксҳоро ба коргардон равон кард. Ҳамин тавр, бо интихоби коргардон ман дар ин филм нақш бозидам ва баъдан ин коргардон маро ба филми навбатии худ низ даъват кард ва онҷо низ нақшофарӣ кардаам.
-Шумо бояд дар силсилафилми туркие нақшофарӣ менамудед, аммо бо сабаби бемории ҳамагири коронавирус он ба мавқуф гузошта шуд. Мухлисони Моҳпайкар ҳоло низ метавонанд мунтазири ин нақш бошанд?
-Бале, дар ин лоиҳа ман интихоб шудаам ва бояд бо Бурак Озчивит ҳунарманди машҳури турк дар ин силсилафилм нақш офарам. Баъди мавқуф гузоштан то ҳол дигар кай шуруъ шудани он маълум нест. Аммо бароям муҳим ин аст, ки ман тавонистам барои нақш офаридан дар ин филм интихоб шавам.
-Оё миёни нақшофарии Моҳпайкар Ёрова дар филмҳои дохилӣ ва хориҷӣ тафовуте ҳаст?
- Оид ба бозиданҳо наметавонам чизе гӯям. Аммо, дар тарзи ба наворгирии филм тафовути зиёд аст. Масалан, онҷо ту бо либоси худат нақш намеофарӣ. Ё онҷо ороишатро худат намекунӣ. Барои анҷом додани ҳамаи ин одамони махсус ҳозиранд.
-Дар бештари филмҳо шумо офарандаи нақши хушдомани золим ҳастед. "Бад” будан дар филмҳо шуморо хаста накардааст?
-Не хаста нашудаам. Баръакс ин кумак мекунад, ки одамони дағал аз ман дур бошанд. Ҳамчунин, ин гуна нақшҳо метавонанд тарбиятгар бошанд. Баъди пешниҳод шудани зиёде аз чунин филмҳо дар шабакаҳои иҷтимоӣ шарҳҳои зиёд навишта мешавад нисбатам ва онҷо мардум бадбинӣ мекунанд маро. Аммо бо ин ба худ мегӯям шояд он нақшро хуб офаридаам, ки халқ то ин андоза бовар кардааст.
-Шумо ҷое мегӯед, ки барои ҳунарманд коргардони хуб лозим аст. Ба андешаатон оё то имрӯз коргардонҳо тавонистаанд тамоми ҳунари Моҳпайкарро аз ботинаш бурун оранд?
-Ман намехоҳам тамоми ҳунари маро аз вуҷудам берун оранд. Зеро вақте ҳунарманд тамоми ҳунари худро нишон медиҳад, пас гӯё ба нуқтаи ниҳоӣ мерасад. Яъне ӯ дигар холӣ мешавад. Шукр, ки ҳоло хазинаи “тиллоӣ”-и ҳунари ман пур аст.
-Даъватҳои корӣ аз хориҷ зиёд доред. Аммо гуфта будед аз ватан дур будан намехоҳед. Ҳанӯз ҳам тағйир наёфта ин майли шумо?
-Баъзан ҳолатҳое мешавад, ки вазъи имрӯзаи театр ва кинои тоҷик маро дилсард мекунад ва тасмим мегирам, ки меравам. Аммо инро танҳо ба забон мегӯям ва ҳеҷ гоҳе ҷуръати амал карданро надорам. Ман ба оянда хушбин ҳастам ва сабр мекунам.
ДАР ПУШТИ САҲНА
Моҳпайкар Ёрова: Фоҷеаро бо ханда пушти сар мекунам.
-Шумо аз шумори он занонед, ки зарбаи тақдирро хӯрдаед ва шоҳиди пошхӯрии оилаатон шудаед. Чӣ гуна аз ин санҷиши қисмат гузаштед?
-Оромона гузаштам. Ман дар зиндагӣ фақат барои ду мард гиря кардаам. Барои падар ва бародарам.
-Мегӯед ба мардҳо кам эътимод доред. Як зан дар танҳоӣ метавонад хушбахт бошад?
-Метавонад. Ҳамон гунае, ки хушбахтии ман ҳоло фарзандону набераҳою дигар наздиконам ҳастанд.
-Шуморо зани қавӣ медонанд. Чӣ шуморо устувор нигоҳ медорад?
-Шояд ҳамин номардиҳо.
-Аз даст додани чӣ дар зиндагӣ бештар азиятатон дод?
-Ман ҳеҷ гоҳ барои аз даст додани чизе ғамгин намешавам. Он чӣ ки бароям зарбаи гарон буду зиёд ғусса хӯрдам ин аз даст додани наздиконам аст.
-Ҷое мегӯед фоҷеаро бо ханда истиқбол мегиред. Аз аввал чунин будед ё имтиҳоноти рӯзгор инро омӯзонд?
-Аз аввал ин гуна набудам. Аммо баъдан бо дучор шудан дар лаҳзаҳои нохуш ва дар канорам надидани дӯстон, тасмим гирифтам ҳамеша дардҳоро пинҳон кунам ва бихандам. Фикр мекунам, ҳар инсон бояд чунин бошад.
ДАР АНТРАКТ
Моҳпайкар Ёрова: Инсонро ҳамеша зарбаҳои зиндагӣ устувор месозанд.
-Шумо то ҳол унвони ҳунарӣ надоред. Чаро?
-Барои он ки худам талош намекунам. Унвонро ба ман халқ медиҳад. Вақте онҳо маро “беҳтарин” унвон медиҳанд, ҳамин бароям кофист. Баъдан ифтихорнома гирифтам аз дасти Сарвари давлат, ки боз маро таъкид намуданд, то шогирд тарбия намоям. Ин эътирофу эътимод бароям беҳтар аст аз ҳар унвон.
-Дар саҳнаи театр бештар аз чӣ меҳаросед?
-Саҳна, як асроре дорад, ки вуҷуди ҳар нафари рӯи он нақшофарандаро ҳатман тарс фаро мегирад. То ҳол касе дақиқан намедонад, ки сабаби аслии ин тарсу ҳаяҷон дар чист.
-Имрӯзҳо шакли садоии китоби машҳури “Чил қонуни ишқ”-и нависандаи ҷаҳонӣ Алиф Шафақро бо садои шумо мешунавем. Оё Моҳпайкар Ёрова худ низ қонуне дорад, ки хатти сурхи зиндагияш бошад?
-Бале. Бечоранолию сархамӣ намудан ва хоксориро аз худ дур карданро ба худ ҳеҷ гоҳ раво намебинам.
-Дар мухлисонатон чиро намеписандед?
-Баъзан аз ҳад зиёд дахл карданашонро ба ҳаёти шахсиям.
-Амалишавии орзуи нақш офаридан дар филми таърихӣ наздик омадааст?
-Фикр мекунам талошҳо аз ҷониби баъзе аз нафарон ҳастанд. Аммо хабари ҷадиде барои ин то ҳол нашунидаем. Ҳанӯз ҳамон хомӯшист.
- Дар ин 52 сол аз чӣ хуш будеду аз чӣ афсурда?
-Аз нақш офаридан дар зиёде аз намоишномаҳо ва иштирок дар фестивалҳои ҷаҳонӣ зиёд хушнудам ва аз даст додани наздиконам, хусусан хоҳарам, ки шабу рӯз ҳамроҳам буд, зиёд дард дод бароям.
- Шумо ба “Ҷавонони Тоҷикистон” чӣ соядаст мегузоред?
-Барои тамоми кормандон ва хонандагону ҳаводоронаш пеш аз ҳама сиҳатмандӣ мехоҳам.
28 июл Моҳпайкар Ёрова ҳунарманди театри “Ҷавонон”-и ба номи Маҳмудҷон Воҳидов ва чеҳраи саршиноси синамои ватанӣ расид ба синни 52. Ӯро шумори ҳаводор беадад ҳасту шумори мухлис фаровон. Симою садояш ошност ба кулли тоҷикон. Мақомаш дар олами ҳунар ҳаст хуршедсон. Дунёяш ҳар нафареро мекашад сӯи худ. Мо низ рафтем ба сайри олами Моҳпайкар Ёрова. Барои гуфтан аз рӯзгори то ин дам сипаришуда.
ДАР ВУРУДГОҲ
Моҳпайкар Ёрова: Қабл аз он, ки ба танқиди нафаре мепардозем, бояд лаҳзае худро ҷойи ӯ қарор диҳем ва аз худ бипурсем агар ман мебудам, чӣ кор мекардам?
-Шумо баръакси зиёде аз чеҳраҳои саршинос зодаи шаҳреду ба камолрасидаи инҷо. Душанбе ба шумо чӣ кӯдакиеро дод?
-Душанбешаҳр ба ман бачагии бисёр ширин додааст. Наметавонам гӯям, ки бо таъмин будан аз ҳама чӣ мезистем. Зеро аввал хона надоштему дар хобгоҳ будем. Аммо норасоиҳои зиндагиро боре ҳис намекардам. Волидонам зиёд муҳаббат доштанд нисбатам ва талош мекарданд ҳар хостаамро ба ҷо оранд. Ҳамин тавр, падарам шабу рӯз кор карданд ва мо соҳиби хона низ шудем.
Дар кӯдакӣ ман бештар шабеҳи писарон будам. Ҳамсолонам доим аз ман мушт мехӯрданд. Ёд дорам ҳангоми таътил вақте ба қишлоқ мерафтем, бибиям ба модарам мегуфтанд, ки худат меомадию Моҳпайкарро мемондӣ. Зеро аз ин хислати бадам метарсиданд.
-Падари шумо корманди ҳифзи ҳуқуқ буданд. Аммо қарор доданд, то фарзандашон ҳунарманд бошад. Чаро имрӯз мо Моҳпайкарро рӯи саҳнаи ҳунар мебинем, на дар ҳолати таъмини тартибот?
-Ростӣ, намедонам. Ман худ низ дар ҳайрат монда будам вақте падарам гуфт, ки мехоҳад ҳунарманд бошам. Зеро дар оилаи мо ҳама дар соҳаи падарам кор мекарданд. Ҳуқуқшинос буданд ё корманди Вазорати корҳои дохилӣ. Аммо падарам хеле талош мекарданд, то ман ҳунарманд шавам. Шояд шоҳид шудан ба санъату ҳунари холаҳоям Фотима Ғуломова, Соҷида Ғуломова ва дигар ҳунармандони бомаҳоратамон буд, ки ин соҳаро писандиданд. Ҳарчанд имрӯз наметавонанд комёбиҳои духтарашонро бубинанд, вале бовар дорам, ки дигар руҳашон мададгорам аст.
-Шуморо то Донишкадаи театрии Маскав ба номи М.С. Шепкин чӣ бурд? Истеъдоду маҳорати худ ё майлу хоҳиши падар?
-Вақте мо мактабро хатм кардем, ҳамон сол дар назди театри “Ҷавонон” як озмун эълон гардид, ки бо он довталабон метавонистанд ба ин донишкада шомил шуда, онҷо таҳсил намоянд. Шояд ҳамин имкони таҳсил дар хориҷ ба падарам хуш омад ва маро равон кард ба шаҳри Маскав ба Донишкадаи театрии ба номи М.С. Шепкин.
Дар рӯзҳои аввал таҳсил кардан берун аз хоҳиш бароям зиёд душвор буд. Ҳатто орзуям буд, ки маро аз донишкада хориҷ кунанд. Аммо як рӯз падарам ба Маскав наздам омаданду насиҳатам карданд. Ҳамон замон дар чашмонашон як шуълаи умедвориро дидам ва гуфтам, ки ман ҳатман ин донишкадаро хатм мекунам.
-Анҷоми таҳсил дар Маскав шуруъ шуд ба таваҷуҳ кардани коргардонон ба шумо. Ҳатто пешниҳод гирифтед нақш офаридан дар силсилафилми русие. Аммо чӣ шуморо боз надошт онҷою овард ба Ватан?
-Шояд ҳамин ҳисси меҳанпарастиям. Ҳарчанд падарам мехостанд онҷо монаму таҳсилро идома диҳам. Аммо ман инро рад кардаму гуфтам мехоҳам дар ватанам кор кунам ва то ҳол пушаймон нестам. Зеро нози моро ҳамеша дар ватанамон мебардоранд. Ҳамин тавр, омадам ва корро дар театри “Ҷавонон”-и ба номи М. Воҳидов шуруъ кардам.
-Дурии даҳсола аз театру ҳунарро иллат чӣ буд?
- Якум иллат ин вазъи оилавӣ буд. Яъне ман бо ин сабаб чанд муддат аз Тоҷикистон берун зистам. Дуввум ин дастгирӣ нашудани мо ҷавонон буд. Ёд дорам дар он замон бо вуҷуди хурд будани фарзандонам дар нақши Нигина дар намоишномаи “Рӯдакӣ”-и коргардон Музаффар Хаёлов банд будам ва бояд бо он ба як ҷашнвораи Эрон сафар мекардем. Аммо чанд рӯз пеш роҳбар бароям гуфт, ки фарзандонам хурданд ва наметавонам ҳамроҳи онҳо сафар кунам. Ҳамчунин бароямон нақш дода намешуд. Ҳамаи ин зарбаҳо низ боис шуд, ки аз театр равам.
Дар ин фосила дар чандин соҳаҳо худро санҷидам. Дар чандин вазифаҳои хуб кор кардам. Ҳатто тавонистам тиҷорати худро ташкил кунам. Аммо дар ҳеҷ кадом аз он корҳо худамро наёфтам. Ҳамеша нороҳат будам. Мисле, ки чизеро гум карда бошам.
-Бозгашти дубора ба театр бо майли худ буд ё хоҳиши касе?
-Ман як дӯст доштам ва ӯ як рӯз ба хона наздам омаду гуфт, ки то кай аз инҷо ба онҷо мегардӣ? Рав ба театр он ҷо ҷойи туст. Ман низ сухани ӯро пазируфтам ва дубора қадам гузоштам ба ин театр. Он лаҳза зиёд эҳсоси хушбахтӣ кардам ва дарк намудам, ки дигар ҷойи ман театр аст.
-Ҷое гуфтаед, ки аввалин бор дар кӯдакӣ ба театр чун тамошобин омада будед. Он ҳам театри “Ҷавонон”. Баъдан корманд шудед дар ҳамин театр. Инак наздики 14 сол аст, дар фазои инҷо моҳона медурахшед. Чӣ устувор месозад пайвандии шуморо бо “Ҷавонон”?
-Ҳамон муҳаббату самимияте, ки ҳанӯз аз замони нақшофарии устодони ҳунар дар қалбам ҷо шуда буд. Яъне ман ошиқи бозиданҳои онҳо будам ва то ҳанӯз ҳастам. Ман театрамро зиёд дӯст медорам. Чандин пешниҳодҳои корӣ барои фаъолият намудан дар дигар театрҳо низ ҳастанд бароям, аммо онҳоро ҳамеша рад мекунам. Зеро агар хуб аст ё бад, аммо боз ҳам “Ҷавонон”-ро дӯст медорам. Ҳар куҷо бошам, талош мекунам аз театрам дифоъ кунам.
ДАР ПАРДОЗХОНА
Моҳпайкар Ёрова: Ҳунарманд будан ва нақш офаридан дар театр туро метавонад равоншинос гардонад.
-Бозидани аввалиннақши театрӣ бароятон нисбати ин пеша дилгармкунанда буд ё дилсардкунанда?
-Дилгармкунанда буд. Мо кори дипломии худро месупоридем ва дар он намоишнома ман чанд нақш доштам. Ҳар рӯз тамрин мекардем ва ба зудӣ бояд намоиш дода мешуд. Аммо ба сарам ҳодисае омад, ки зиёд аламовар шуд бароям. Як бегоҳ вақте ба хона расидам, ҳангоми фаромадан аз мошин поям лат хӯрд ва дигар роҳ гашта натавонистам. Бо ин сабаб натавонистам нақшамро офарам. Аз ин бисёр ғамгин шудаму зиёд гиристам.
- Аз аксари нақшҳои театрии шумо бӯи дард меояд. Чаро коргардонҳо ин гуна нақшҳоро бештар хоси шумо медонанд?
- Шояд онҳо қаҳрамонҳои саҳнаҳои худ-ро дар симои ман мебинанд. Ё шояд маро бештар хоси фоҷеа мешуморанд.
-Пештар чандин боре гиламанд шудаед аз он, ки коргардонҳо дар театр бароятон нақшҳои мазҳакавӣ намедиҳанд. Ҳарчанд, ки майлу хоҳиш зиёд аст шуморо барои офаридани онҳо. Оё то ҳанӯз нашуда чунин пешниҳод ё ҳоло тарки ин хоҳиш кардаед?
-То ҳол ба ман нашудааст чунин пешниҳод. Аммо ҳанӯз ҳам ин майлро дораму умед мебандам.
-Ҷое мегӯед ҳолати хурсандибахши пешаатон ин гирифтани ҷоизае ба подоши заҳамотатон аст. Ба андешаатон то чӣ андоза қадр шуда ҳунари шумо. Сар карда аз театри “Ҷавонон” то фестивалҳои арсаи ҷаҳон?
- Вақте ҳунарманд талош мекунад, ки бештар рӯи маҳорати худ кор кунад, бо ин пеш аз ҳама худаш ҳунарашро қадр мекунад. Беҳтарин ҷоизае, ки давоми фаъолият дар театр бо он сарфароз шудаам, ин ҳузури мухлисонам дар толор ва қарсақҳои чандиндақиқаи онҳост. Онҳо воқеан бароям илҳому руҳия мебахшанд.
-Мегӯянд шумо боре сунъӣ нагиристаед. Чӣ ҳангоми нақшофарӣ чашмони шуморо пурашк месозад? Доштани ҳунари ҳирфаӣ, муассир будани нақшҳо ё ба ёд овардани ҳолатҳои нохуше?
- Шояд бештар ба ёд овардани ҳолати нохуше. Дар тӯли ин чанд сол ман одамони наз-дикамро аз даст додаам ва бо ба ёд овардани он рӯзҳои нохубам дарди қаҳрамонамро эҳсос мекунам.
-Ба наздикӣ намоиш дода шуд аз ҷониби театри “Ҷавонон” намоишномаи “Шаби танҳоӣ”, ки хонандагони аҳсану офарин ба ҳунари шумо боз зиёдтар гардид. Чӣ гуна буд бароятон дар танҳоӣ ба даст гирифтани таваҷҷуҳи он ҳама тамошобин?
-Омода шудани ин намоишномаро пеш аз ҳама худам зиёд мехостам ва барои ин талош ҳам кардам. Ҳангоми таҳияи он коргардон Мирзоватан Миров пайваста мегуфтанд, ки бо ин намоишнома мо ё бурд мекунем ё хиҷолатзада мешавем. Барои ман низ 50 дақиқа доштани тамошобин ва бо як нафас дар танҳоӣ ҳарф задан мушкил буд. Бадхоҳон ҳам зиёд хостанд пешпоям диҳанд. Ҳатто қабл аз баромадан ба рӯи саҳна хостанд руҳияи маро ба ҳам зананд. Аммо кӯшиш кардам бо вуҷуди ҳамаи чӣ аз уҳдаи иҷрои он нақш бароям. Вақте толорро пур аз тамошобин дидам, дастҳоям аз шиддати ҳаяҷону шодӣ меларзид. Барои ин ман миннатдорам аз тамоми дӯстон, мухлисон ва ҳатто душманонам.
ДАР МАЙДОНИ ФИЛМОФАРӢ
Моҳпайкар Ёрова: Ҳунарманд агар бекор монад, ба ҳолати депрессия дучор мешавад.
-Аввалин бор кӣ шуморо овард аз рӯи саҳнаи театр то пардаи синамо ва чӣ унвон дошт филму чӣ шахсро ифода мекард он нақш?
-Аввалин нақши ман ин дар соли 1989 дар як новеллаи телевизионӣ буд. Он замон ман ҳангоми таътил ба ватан омада будам ва аз ҷониби коргардони ин новелла ба он даъват шудам. Баъдан соли 1990 ё 1991 бо даъвати коргардони “Тоҷикфилм” Мирзаян Валерий дар як филм нақш офаридам. Аммо то ҳол онро аз ҳеҷ куҷо ёфта наметавонам.
Ҳамин тавр, дар солҳои баъдӣ бо даъвати коргардон Саидҷон Қодирӣ дар филми “Баҳори як кӯча” нақш офаридам ва бо ҳамин сурат нақшофариям дар олами синамо идома ёфта истодааст.
-Оғози роҳ сӯи филмҳои хориҷ аз куҷо буду чӣ шуд ки нақшофари филми “Золотой запас” (Хазинаи тилло) шудед?
-Барои интихоби ҳунармандон дар ин филм дар Душанбе кастинг гузаронида мешуд ва маро ҳам як рӯз ҳамкасбам Шуҳрат Раҳматуллоев ба он даъват кард. Онҷо иштирок кардам ва намояндаи мо он сабт ва аксҳоро ба коргардон равон кард. Ҳамин тавр, бо интихоби коргардон ман дар ин филм нақш бозидам ва баъдан ин коргардон маро ба филми навбатии худ низ даъват кард ва онҷо низ нақшофарӣ кардаам.
-Шумо бояд дар силсилафилми туркие нақшофарӣ менамудед, аммо бо сабаби бемории ҳамагири коронавирус он ба мавқуф гузошта шуд. Мухлисони Моҳпайкар ҳоло низ метавонанд мунтазири ин нақш бошанд?
-Бале, дар ин лоиҳа ман интихоб шудаам ва бояд бо Бурак Озчивит ҳунарманди машҳури турк дар ин силсилафилм нақш офарам. Баъди мавқуф гузоштан то ҳол дигар кай шуруъ шудани он маълум нест. Аммо бароям муҳим ин аст, ки ман тавонистам барои нақш офаридан дар ин филм интихоб шавам.
-Оё миёни нақшофарии Моҳпайкар Ёрова дар филмҳои дохилӣ ва хориҷӣ тафовуте ҳаст?
- Оид ба бозиданҳо наметавонам чизе гӯям. Аммо, дар тарзи ба наворгирии филм тафовути зиёд аст. Масалан, онҷо ту бо либоси худат нақш намеофарӣ. Ё онҷо ороишатро худат намекунӣ. Барои анҷом додани ҳамаи ин одамони махсус ҳозиранд.
-Дар бештари филмҳо шумо офарандаи нақши хушдомани золим ҳастед. "Бад” будан дар филмҳо шуморо хаста накардааст?
-Не хаста нашудаам. Баръакс ин кумак мекунад, ки одамони дағал аз ман дур бошанд. Ҳамчунин, ин гуна нақшҳо метавонанд тарбиятгар бошанд. Баъди пешниҳод шудани зиёде аз чунин филмҳо дар шабакаҳои иҷтимоӣ шарҳҳои зиёд навишта мешавад нисбатам ва онҷо мардум бадбинӣ мекунанд маро. Аммо бо ин ба худ мегӯям шояд он нақшро хуб офаридаам, ки халқ то ин андоза бовар кардааст.
-Шумо ҷое мегӯед, ки барои ҳунарманд коргардони хуб лозим аст. Ба андешаатон оё то имрӯз коргардонҳо тавонистаанд тамоми ҳунари Моҳпайкарро аз ботинаш бурун оранд?
-Ман намехоҳам тамоми ҳунари маро аз вуҷудам берун оранд. Зеро вақте ҳунарманд тамоми ҳунари худро нишон медиҳад, пас гӯё ба нуқтаи ниҳоӣ мерасад. Яъне ӯ дигар холӣ мешавад. Шукр, ки ҳоло хазинаи “тиллоӣ”-и ҳунари ман пур аст.
-Даъватҳои корӣ аз хориҷ зиёд доред. Аммо гуфта будед аз ватан дур будан намехоҳед. Ҳанӯз ҳам тағйир наёфта ин майли шумо?
-Баъзан ҳолатҳое мешавад, ки вазъи имрӯзаи театр ва кинои тоҷик маро дилсард мекунад ва тасмим мегирам, ки меравам. Аммо инро танҳо ба забон мегӯям ва ҳеҷ гоҳе ҷуръати амал карданро надорам. Ман ба оянда хушбин ҳастам ва сабр мекунам.
ДАР ПУШТИ САҲНА
Моҳпайкар Ёрова: Фоҷеаро бо ханда пушти сар мекунам.
-Шумо аз шумори он занонед, ки зарбаи тақдирро хӯрдаед ва шоҳиди пошхӯрии оилаатон шудаед. Чӣ гуна аз ин санҷиши қисмат гузаштед?
-Оромона гузаштам. Ман дар зиндагӣ фақат барои ду мард гиря кардаам. Барои падар ва бародарам.
-Мегӯед ба мардҳо кам эътимод доред. Як зан дар танҳоӣ метавонад хушбахт бошад?
-Метавонад. Ҳамон гунае, ки хушбахтии ман ҳоло фарзандону набераҳою дигар наздиконам ҳастанд.
-Шуморо зани қавӣ медонанд. Чӣ шуморо устувор нигоҳ медорад?
-Шояд ҳамин номардиҳо.
-Аз даст додани чӣ дар зиндагӣ бештар азиятатон дод?
-Ман ҳеҷ гоҳ барои аз даст додани чизе ғамгин намешавам. Он чӣ ки бароям зарбаи гарон буду зиёд ғусса хӯрдам ин аз даст додани наздиконам аст.
-Ҷое мегӯед фоҷеаро бо ханда истиқбол мегиред. Аз аввал чунин будед ё имтиҳоноти рӯзгор инро омӯзонд?
-Аз аввал ин гуна набудам. Аммо баъдан бо дучор шудан дар лаҳзаҳои нохуш ва дар канорам надидани дӯстон, тасмим гирифтам ҳамеша дардҳоро пинҳон кунам ва бихандам. Фикр мекунам, ҳар инсон бояд чунин бошад.
ДАР АНТРАКТ
Моҳпайкар Ёрова: Инсонро ҳамеша зарбаҳои зиндагӣ устувор месозанд.
-Шумо то ҳол унвони ҳунарӣ надоред. Чаро?
-Барои он ки худам талош намекунам. Унвонро ба ман халқ медиҳад. Вақте онҳо маро “беҳтарин” унвон медиҳанд, ҳамин бароям кофист. Баъдан ифтихорнома гирифтам аз дасти Сарвари давлат, ки боз маро таъкид намуданд, то шогирд тарбия намоям. Ин эътирофу эътимод бароям беҳтар аст аз ҳар унвон.
-Дар саҳнаи театр бештар аз чӣ меҳаросед?
-Саҳна, як асроре дорад, ки вуҷуди ҳар нафари рӯи он нақшофарандаро ҳатман тарс фаро мегирад. То ҳол касе дақиқан намедонад, ки сабаби аслии ин тарсу ҳаяҷон дар чист.
-Имрӯзҳо шакли садоии китоби машҳури “Чил қонуни ишқ”-и нависандаи ҷаҳонӣ Алиф Шафақро бо садои шумо мешунавем. Оё Моҳпайкар Ёрова худ низ қонуне дорад, ки хатти сурхи зиндагияш бошад?
-Бале. Бечоранолию сархамӣ намудан ва хоксориро аз худ дур карданро ба худ ҳеҷ гоҳ раво намебинам.
-Дар мухлисонатон чиро намеписандед?
-Баъзан аз ҳад зиёд дахл карданашонро ба ҳаёти шахсиям.
-Амалишавии орзуи нақш офаридан дар филми таърихӣ наздик омадааст?
-Фикр мекунам талошҳо аз ҷониби баъзе аз нафарон ҳастанд. Аммо хабари ҷадиде барои ин то ҳол нашунидаем. Ҳанӯз ҳамон хомӯшист.
- Дар ин 52 сол аз чӣ хуш будеду аз чӣ афсурда?
-Аз нақш офаридан дар зиёде аз намоишномаҳо ва иштирок дар фестивалҳои ҷаҳонӣ зиёд хушнудам ва аз даст додани наздиконам, хусусан хоҳарам, ки шабу рӯз ҳамроҳам буд, зиёд дард дод бароям.
- Шумо ба “Ҷавонони Тоҷикистон” чӣ соядаст мегузоред?
-Барои тамоми кормандон ва хонандагону ҳаводоронаш пеш аз ҳама сиҳатмандӣ мехоҳам.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед