Солҳои 40–уми асри ХХ ба майдони ҳунари тоҷик санъаткоре омад бо овози ҷаззоб, ки дар дилу дидаи мардум ҷо гирифту то имрӯз аз ӯ ҳама ба некӣ ёд мекунанд. Ин нобиғаи ҳунар Шоиста Муллоҷонова мебошад, ки табиат ба ӯ овози дилнавозу латиф бахшида буд.

Шоиста Муллоҷонова натанҳо дар дохили Тоҷикистон, балки дар дили собиқ мардуми Иттиҳоди Шӯравӣ шуҳрату маҳбубият дошт. Вай соли 1925 дар шаҳри Душанбе чашм ба олами ҳастӣ кушодааст. Соли 1940 дар шаҳри Душанбе олимпиадаи ҷумҳуриявӣ гузашт. Дар ин олимпиада истеъдоди Шоиста Муллоҷонова диққати бисёр ходимони санъатро ба худ ҷалб намуд, ки ин барои фаъолияти минбаъдааш дар ҷодаи санъат барояш роҳ кушод. Овози беғашу форам ва санъати худододаш буд, ки фаъолияти сарояндагияшро дар синни 16-солагӣ, соли 1941, дар лаҳзаҳои вазнини Ҷанги дуюми ҷаҳон, дар ансамбли бонувони рубобнавози Филармонияи давлатии Тоҷикистон (ҳоло ба номи Акашариф Ҷураев) оғоз бахшад.

Шоиста Муллоҷонова соли 1943 Омӯзишгоҳи омӯзгории занонаи шаҳри Сталинобод (феълан Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Садриддин Айнӣ)–ро хатм намуда, ҳамчун ҳунарпешаи Филармонияи давлатӣ фаъолияти корияшро идома дод.

Композитори маъруфи тоҷик Зиёдулло Шаҳидӣ шаби 8 майи соли 1945 аз тариқи радио мешунавад, ки дар Ҷанги дуюми ҷаҳон ғалаба ба даст омадаасту фардо пирӯзӣ таҷлил мегардад. Ба шоир Боқӣ Раҳимзода занг зада хоҳиш мекунад, то ба ин муносибат ҳар чӣ зудтар шеъре эҷод намояд. Боқӣ Раҳимзода, ки дар ҳамсоягии Зиёдулло Шаҳидӣ мезист, ин хоҳишро рад намекунад. Шеъри ҷашнӣ навишта, соатҳои 12-1-и шаб гирифта меорад. Зиёдулло Шаҳидӣ ҳамон лаҳза ба он оҳанг мебандад. Соати 5–и субҳ ба Шоиста Муллоҷонова тариқи телефон занг зада, ӯро ба хонаи худ даъват менамояд ва сурудро якҷоя тайёр мекунанд. Соати 8-у 30 дақиқаи 9 май суруд аз радио ба шарафи Рӯзи ғалаба бори аввал бо як маҳорати баланд садо дод. Соати 2–и ҳамон рӯз дар боғи марказии пойтахт ба номи Ленин (феълан Боғи ба номи устод Рӯдакӣ) дар ҳузури мардум ин булбули санъати тоҷик «Иди зафар муборак»–ро хонд. Аз ҳамин лаҳза сар карда ҳамасола бахшида ба Рӯзи ғалаба суруди мазкур чун пайки пирӯзӣ дар саросари кишвар садо медиҳад...

Баҳри баланд бардоштани савияи дониш ва истеъдоди худ Шоиста Муллоҷонова соли 1947 ба Консерваторияи давлатии шаҳри Маскав ба номи П. И Чайковский дохил шуда, онро соли 1953 бо ихтисоси сарояндаи опера бомуваффақият хатм намуда, ба шаҳри Душанбе баргашта, дар Театри опера ва балети ба номи Садриддин Айнӣ ба фаъолият шуруъ намудааст.

Соли 1957 Шоиста Муллоҷонова аз Театри опера ва балети ба номи Садриддин Айнӣ ба Филармонияи давлатии Тоҷикистон ба кор мегузарад. Иштироки фаъолонаи Шоиста Муллоҷонова соли 1957 дар Фестивали шашуми ҷавонон ва донишҷӯёни ҷаҳон дар шаҳри Маскав комёбии бузурги ӯ шуд. Дар ин фестивал ӯ дар байни садҳо ҳарифонаш ғолиб омада, соҳиби ду медали тилло гардид. Шоиста Муллоҷонова иштирокчии дукаратаи даҳаи адабиёт ва санъати Тоҷикистон дар шаҳри Маскав (солҳои 1951–1957) мебошад.

Дар шаҳри Маскав конгресси шарқшиносони ҷаҳон баргузор гардид. Ба ин муносибат 6 ноябри соли 1960 Шоиста Муллоҷонова бо як гурӯҳ ҳунармандон барои гузаронидани консерт ба Индонезия сафар намуданд. Дар шаҳри Ҷакарта, пойтахти Индонезия онҳоро раиси ҷамъияти дӯстӣ бо мамлакатҳои хориҷии Индонезия пешвоз гирифт. Шоиста Муллоҷонова пеш аз сафар ба Индонезия дар зарфи 1–2 рӯз суруди индонезиягиро аз худ намуда, дар консерт дар назди тамошобинони шаҳри Ҷакарта бо як маҳорати баланд онро иҷро намуд. Суруд чунон ба аҳли толор маъқул мешавад, ки ӯро маҷбур менамоянд, ки гаштаю баргашта онро сарояд. Муаллифи он суруд ба саҳна баромада, бо чашмони пур аз ашки шодӣ ба Шоиста Муллоҷонова миннадорӣ намуда чунин мегӯяд:

– Ман намедонистам, ки суруди ман ба мардум ин қадар маъқул мешавад. Ин ба шарофати хизмати шумост. Ҳазорҳо раҳмат ба шумо, ба халқе, ки шуморо тарбия кардааст!

Солҳои 1968–1973 Шоиста Муллоҷонова ба ҳайси муаллимаи калони овозхони академӣ дар Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Т. Шевченко (феълан ДДОТ ба номи С. Айнӣ) фаъолият мекунад. Ӯ дар таълиму тарбия ва тайёр намудани кадрҳои ҷавон хизматҳои арзанда намуда, шогирдони зиёдеро ба саҳнаи мусиқии касбӣ ҳидоят кард, ки номи ӯро абадӣ сохтаанд.

Пас аз таъсис ёфтани Донишкадаи давлатии фарҳанг ва санъати Тоҷикистон ба номи Мирзо Турсунзода ӯ дар кафедраи овозхонии академӣ фаъолияти омӯзгориашро идома мебахшад. Соли 1991 Шоиста Муллоҷонова ба Амрико рафта, дар ансамбли «Шашмақом», ки роҳбари он Фотима Куйнова ва Илёс Муллоева мебошанд, ба кор даромада то охири ҳаёт дар ин ансамбл кору фаъолият намудааст. Шоиста Муллоҷонова 26 июни соли 2010 дар ИМА, дар синни 85-солагӣ аз олам даргузашт.

Шоиста Муллоҷонова барои хизматҳои шоёнаш, ки дар тӯли ҳаёташ барои пешрафти санъати тоҷик анҷом додааст, бо медалу мукофотҳои давлатӣ сарфароз гардидааст. Ӯ бо унвони «Артисти хизматнишондодаи ИҶШС Тоҷикистон», орденҳои Ленин, Нишони фахрӣ, Байрақи сурхи меҳнат, медалҳои Барои хизмати шоён, Ба муносибати 100-солагии В.И Ленин, Барои 30-солагии ғалаба дар Ҷанги Бузурги Ватанӣ ва ғайра сарфароз шудааст.

Рӯзҳо, моҳҳо ва солҳо мегузаранд, аммо номи нек ва садои хуши ин сарояндаи мумтоз аз ёдҳо, аз дилҳо намеравад. Зеро ӯ барои миллат ва барои рушди санъати тоҷик хизматҳои арзанда намудааст.

Б. САИДОВА, С. ЗУБАЙДУЛЛОЕВ, омӯзгорони ДФСТ ба номи М. Турсунзода