Имрӯзҳо зиёд ба назар мерасад, ки мардум аз набудани ҳаҷвнигорони ҳирфавию ҳаҷви асил шикоят мекунанд. Аксаран ба ин назаранд, ки баъди гузашти саромадони ҳаҷви тоҷик, аз қабили Убайдулло Раҷабов, Қиёмиддин Чақалов, Аловуддин Абдуллоев ва дигар ҳаҷвнигорони асил имрӯз ҳаҷви тоҷик беҷилваю аз дидаҳо дур шудааст. Сабаб чист? Чӣ бояд кард то ҳаҷви тоҷик рушд кунад? Мушкилиҳои самти мазкур чӣ буда метавонад? Барои дарк ва фаҳмиши ин ҳама савол ва чанде аз муаммоҳо мо бо Муқимҷон Абдулфаттоев, раҳбари театр-студияи “Хандинкамон” суҳбат намудем.

- Биёед ба таври мушаххас ҳарф занем. Хизмати ҳаҷв ба як миллат...

- Ҳаҷв ин дили мардумро нарм кардан, проблемаҳое, ки роҳи ҳаллашон бениҳоят душвор аст, бо ин васила ислоҳ кардан аст.

- Ба назари шумо имрӯз то кадом андоза ҳаҷв ва ҳаҷвнигорон дастгирӣ меёбанд?

- Мутаассифона, солҳои охир нисбати ҳаҷву ҳаҷвнигорон таваҷҷуҳ ва дастгирӣ хеле кам гардидааст. Агар мо як ба зиндагии ҳаҷвнигорон назар афканем, ҳар яки онҳо оила доранд. Фарзандонашонро бояд хӯронанду пӯшонанд. Мо бояд эҷодиётамонро фурӯшем ва аз рӯи он зиндагиямонро пеш барем. Зиндагӣ меравад, аммо ба қафо як нигоҳ кунем, ҳеҷ беҳбудие дар зиндагиямон нест. Худи ман кӯшиш кардам, ки дар шаҳри Душанбе як саҳнаи ҳаҷвӣ бо иштироки тамоми ҳаҷвнигорони кишвар ташкил намоям, аммо ин чиз дастгирии худро наёфт.

- Мушаххасан метавонед гӯед, ки чӣ корҳои асосиро бояд барои фаъол гаштани ҳаҷви тоҷик сомон дод?

- Чаро не. Агар дастгириҳо бошанд, тамоми минтақаҳои кишварро гашта, ҳаҷвнигоронро ҷамъ намуда, як намоиши хубе омодаву пешкаш менамоям. Камтар кӯмак шавад, ваъда медиҳам, ба он ҷавононе, ки дар минтақаҳо дорои истеъдоди баланди ҳаҷвнигорӣ мебошанду минбар надоранд, минбар медиҳам.

- Шумо бо ин идеяатон тими миллии ҳаҷвӣ сохтаниед ва ё?..

- Бале. Мақсади асосии ман як тими миллии ҳаҷвии фарогир аз тамоми минтақаҳои кишвар сохтан аст. Ба таври дигар гӯем берун аз як маҳал ва минтақа дар сатҳи ҷумҳурӣ ва бо ҷалби ҷавонон тиме бояд созем, ки дар он ҷавонони ҳаҷвнигор аз Хатлону Суғд, Бадахшону Рашт, Душанбеву ноҳияҳои тобеи он бошанд.

- Барои ин гуна тимми миллиро сохтан чӣ бояд кард?

- Барои ҳалли ин мушкил ва татбиқ намудани идеяи мазкур бояд як барномае аз тарафи мақомоти дахлдори соҳа тартиб дода шавад, то ҳаҷвнигоронро аз тамоми минтақаҳо ҷалб намоем ва ҳаҷви тоҷикро дар сатҳи баланди касбӣ расонем. Масалан, дар як деҳаи шаҳри Панҷакент духтареро мешиносам, ки бисёр як маҳорати олӣ дорад, аммо барои онро гирифта овардан, монеаҳо вуҷуд дорад. Ӯро сараввал бояд оварда соҳиби ҷой намуду маош дод, аммо ин имконият нест. Агар барномае пешбинӣ шаваду ин ҳама дар доираи он сурат гирад, мушкил ҳалли худро меёбад.

- Барои ин ҳамаро амалӣ кардан, ҳадди ақал сарпарасте ёфт намешавад?

- Пеш сарпарастон буданд ва дастгирӣ мекарданд, аммо имрӯз дар бораи сарпараст ҳарф ҳам зада намешавад. Ман назди чанд нафар барои сарпарастӣ рафта, муроҷиат намудам, вале гуфтаҳоям ҳамоно бедастгирӣ ва бенатиҷа боқӣ монд. Як филмномаи ҳаҷвӣ бо номи “Лона” дорем, аммо барои сабти он маблағ лозим аст.

Аз нигоҳи шумо ҳаҷв чист?

- Ҳаҷв бояд вобаста ба минталитети ҳар як миллат таҳия карда шавад. Ҳаҷве, ки дар Русия ва мамлакатҳои аврупоӣ аст, ҳеҷ гоҳ набояд ҳаҷви мо бошад. Чунки мо минталитети худамонро дорем. Аз нақлҳои Хоҷа Насриддин ва Убайди Зоконӣ беҳтарин ҳаҷвҳои сирф миллӣ ва марбут ба расму русуми тоҷиконаро сохтану пешкаш намудан мумкин аст. Аммо мутаассифона, имрӯз дар шабакаҳои иҷтимоӣ даромада, гумон менамоӣ, ки дар ҳаҷвхона не, дар девонахонаӣ. Ҳаҷв бозгӯяндаи оинаи зиндагии мост. Бинобар ин, бояд ҳаҷви мо сатҳаш боло бароварда шавад. Адабиёти ҳаҷв бояд поён фароварда нашавад. Имрӯз ҳаҷви мо дар контенти тоҷикии ютуб дар ҷойи паст қарор дорад. Инро ҳам баланд бардоштан лозим.

- Барои баланд бардоштани сатҳи ҳаҷв дар шабакаҳои иҷтимоӣ чӣ чораҳо бояд андешид?

- Бояд ҳар як саҳнаи ҳаҷвӣ таҳрир карда шавад. Таҳрир барои пешрафти кори ҳаҷвнигорӣ ба таври ҷиддӣ лозим аст. Имрӯз ҳаҷвнигорон як чизҳои фаччу лачро дар шабакаҳои иҷтимоӣ мепартоянд, ки боиси таассуф аст. Чаро ягон нафар гап намезанад? Чаро мо тоҷикро ҳамоно харсавору бо хонаҳои хасиву бо деворҳои олудаи тапаку саргин нишон медиҳем, дар ҳоле ки хонаи тоҷик имрӯз аз хонаи як аврупоӣ садҳо маротиба зеботару болотар аст.

- Мо ҳаҷвнавис дорем?

- Албатта, мо ҳаҷвнавис дорем, аммо онҳо ба навиштани маводҳои сиёсӣ бисёртар рӯ овардаанд. Зеро ҳаҷв навиштан подоше надорад. Онҳоро бояд барои навиштани ҳаҷви хуб маблағ диҳем. Мутаассифона, ин маблағи лозимаро дар ивази ҳаҷви навиштаашон нагирифтан низ боиси руҳафтода шудани ҳаҷвнависони мо гардидааст. Имрӯз онҳо моли худро фурӯхта наметавонанд, аз ин лиҳоз дигар наменависанд. Масалан, барои барномаҳои ҳаҷвии телевизионҳои Русия, аз ҷумла барномаи “Аншлаг” 12 нафар ва дар ТНТ 41 нафар менависад. Ана ҳамин аст, ки онҳо бинандаи зиёд доранд. Дар мо чӣ? Худам месароям, худам менавозам, ба қавле...

- Чаро имрӯз дар тафаккури мардум блогеру ҳаҷвнигор як шудааст?

- Дуруст мегӯед. Мардум имрӯз ҳардуи инро дар як тасаввур мебинанд. Ин ҳам ба он хотир аст, ки мо имрӯз ба таври зарурӣ ҳаҷвнигор надорем ва дошта бошем ҳам онҳоро аз ҳисоби ҷавонон кашф накардаем. Ҳаҷвнигорони асил аз дунё гузаштанду ҷойи онҳо ҳамоно холист. Ана ҳамин чиз гумонам блогеру ҳаҷвнигорро дар тафаккури мардум як нафар нишон медиҳад.

- Барои пешрафти ҳаҷви тоҷик чӣ пешниҳодҳо доред?

- Пешниҳоди ман ҳамин аст, ки имрӯз бояд вазорату идораҳои дахлдор, махсусан Вазорати фарҳанг ба ҳаҷв ва пешрафти он аҳамияти калон диҳад, зеро имрӯз ҳаҷви тоҷик бесоҳиб мондааст. Агар имрӯз ба ҳаҷв таваҷҷуҳ зоҳир нанамоем, дигар ҳаҷви асилро дарёфт кардан, душвор мешавад. Ана ҳамин бетаваҷҷуҳӣ аст, ки имрӯз мо дар шабакаи иҷтимоии Ютуб аз лиҳози мазмуну маънии ҳаҷв аз ҳама қафо меистем ва инро яке аз омилҳои манфии камтаваҷҷуҳӣ нисбати ҳаҷву ҳаҷвнигор номидан мумкин аст.