Дар ҷодаи илм по ниҳодан чӣ миқдор заҳмат талабасту чӣ қадар душвориҳоро мебояд пушти сар кард. Инро танҳо нафаре метавонад дарк намояд ва аз шебу фарози ин ҷода сухан гӯяд, ки раҳнаварди ин роҳ бошад. Бахусус агар дар ин роҳ бонуе фидоӣ гардидаву ҳатто зиёда аз тавони хеш дар баландиву хамиҳои он роҳ паймояд. Ин ҷо мехоҳем доир ба фаъолияти бонуе сухан гӯем, ки тавонистааст бо ҳама шикасту рехташ зиндагиро гарм истиқбол намояду бо гузашти ҳар дақиқаи умр қадами устувортаре ба сӯи фардои дурахшон гузорад. Ин зан-модар ва муаллимаи мушфиқ Санавбар Низомова аст, ки солҳост дар факултети журналистикаи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон баҳри тарбияи кадрҳои баландихтисоси соҳаи рӯзноманигорӣ заҳмат мекашад. Ӯ номзади илмҳои филологӣ ва дотсенту докторанти кафедраи услубшиносӣ ва таҳрири адабии факултети журналистика аст.

Аз айёми тифлии хеш бо тааасуф ёд оварда мегӯяд: “Замоне, ки ҳанӯз хӯрд будаму зиндагиро ба маънии томаш дарк намекардам, ягона муттакои меҳрубон ва раҳнамову ҳимоятгару ҳидоятгарамро аз даст додам. Модарам хеле зуд дунёро тарк карданд ва мо – фарзандони ҳанӯз паршикаставу ба мақоме нарасидаро дар чорсӯи зиндагӣ бе сарпаноҳу бе ниёишгар гузоштанд. Ростӣ, бароям хеле гарон аст, ки аз он лаҳзаҳои ғамангез ёдовар шаваму он фоҷиаро, ки гӯё дирӯз ба сарам омада бошад, пеши назар орам. Пас аз гузашти модар тарибияи мо пурра ба души қиблагоҳам гузашт. Ёд надорам, ки боре ҳам сухани дурушту сангинро аз ӯ шунида бошам, аммо чун тарбияи мо пурра ба дӯши падар буд, кушиш мекард, то қадри имкон моро дар роҳи ростиву устуворӣ ва ҳадафнокӣ ба воя расонад. Як принсипи хуби кории падарам он буд, ки тоқатпазирӣ дар мушкилотро бар мо талқин мекарданд. Мо низ дар ин руҳия тарбият ёфтаву ба он сахт одат карда будем”.

- Ҷавониро чӣ гуна дарёфтед?

- Фикр мекунам, ҷавонӣ ягона даврае буд, ки моро бо тамоми тавоноиву нотавониҳоямон дар оғӯши гарми хеш кашидаву парвариш намуд ва он оғӯши гармеро, ки, гумон мекунам, бояд модари марҳумаам ба мо боз мекард, ҷавонӣ ба рӯи мо кушод. Он овоне буд, ки аз паршикастагӣ раҳоям намудаву ба сӯи комёбиву ҷодаи муваффақият раҳсипорам кард. Нахустин таззодҳои зиндагиро дар ҳамин давр истиқбол намудам. Аввалин нигоҳу назарҳоро дар ҳамин айём ташхис кардаам. Гумон мекунам, сароғози ҳама комёбиҳоям ҷавонист ва ҳеҷ давраи ҳаёт то ин қадар барои як инсон ва як шахсият таъсиргузор нест, ки давраи ҷавонӣ бошад.

- Ҷавонӣ аз нигоҳи Шумо чист?

- Агар ҳаёти одамиро ба дарахте ташбеҳ диҳем ва хоҳем, давраи ҷавонии онро муайян кунем, ҳаминро дархоҳем ёфт, ки ҷавонӣ аз давраи муғча ба шукуфтан майл намудани он аст. Яъне, дар ҳаёти одамӣ низ агар даврони кӯдакӣ монанд ба аз давраи эҳёи ниҳол то муғча гузоштани он бошад, ҷавонӣ овони шукӯфоиву ба соҳили мурод наздик шуданро мемонад.

- Кадом омилҳо буд, ки роҳи илмро пеш бигиред?

- Аз овоне, ки худро шинохтаам, ба муқобили маҷро ҳаракат карданро меписандам. Аслан, дар роҳи илм по ниҳодан худ ба дарёи беканоре дар шино буданро мемонад, ки шиноварро мебояд ҳарчӣ амиқтар ба он фурӯ равад ва дурдонаҳоро бурун орад. Гумонам ман баҳри он ба илм алоқамандӣ пайдо кардаам, ки ҳамеша дар вуҷудам тӯғёне буд, ки такон ба худсозиву буландиҳои бештар по ниҳоданро мекард. Ягона талаботи илм мутолиаи бардавом ва дақиқкорӣ аст. Зиёда аз ин чизеро тақозо намекунад.

- Агар қисмат чунин мебуд, ки ҷавонӣ барои Шумо боз гардад, чӣ коре мекардед ва бо чӣ қиммате харидораш мешудед?

- Тамоми сарвати инсон наметавонад ба як рӯзи ҷавонӣ баробар бошад. Чун рӯзҳо мегузаранд ва гумон мекунӣ, ки андак-андак ба кӯчаи пиронсолӣ қадам мениҳӣ, баъд ба қадр ва қиммати ҷавонӣ мерасӣ. Чун хурд будам, ҳар гоҳе дар ҳалқаи занони кӯҳансол менишастаму онон аз гузашти ҷавониҳои хеш бо таассуф ёд мекарданд, ман дар изтироб мемондам, ки инҳо чӣ гум кардаанд, ки чунин ҳасрат мехӯранд. Вақте худ ба ин пайроҳа оҳиста-оҳиста мерасам, дарк карда истодаам, ки чӣ ганҷинаеро гум намудаам. Агар имкони дубора ҷавон гардидан бошад, ҳама дорои хешро қурбонаш мекардам, зеро пайдо кардани ҳама чиз барои нафаре, ки дигарбора ҷавон мегардад басо соддаву осон аст.

- Дар симои ҷавонони имрӯза оё ҷавониҳои худро дармеёбед?

- Оре. Аммо бо шаклу ранги дигар. Мо умуман дар “дунё”-и дигар ба воя расида будем. Дар зери чорчӯбаҳои муайян. Имрӯз ҷавонон умуман дар дигар фазо камол меёбанд, парвариш мешаванд ва роҳҳоро худ интихоб менамоянд. Чунки фазо озод аст. Тарбия агарчанде каму костӣ дорад, аммо бо вуҷуди ин, ҷавонони имрӯз ҷавонони хуштолеъанд. Баъзан вақт худ ба худ меандешам, ки аз вуҷуди ҳар ҷавон метавон як қаҳрамон сохт, агар худи ҷавон дар паи беҳдошти худ бошад. Ҷавони имрӯз симои ҷавони гузаштааст, вале дар шакл тафаккур ва симои дигар.

- Чӣ Шуморо муваффақ кард ва роҳи ба мақсуд расидан кадом аст?

- Фикр мекунам, барои ҷавони имрӯз раҳнамо будан то андозае душвор аст. Чӣ гунае ба назар мерасад, насли навин хеле серталаб аст ва ононро наметавон бо як ду сухан қонеъ кард ва раҳнамо шуд. Агар дар замони мо мегуфтанд, ки анҷоми фалон кор ҷоиз нест, мо бидуни ҳеҷ шакку тардиде онро қабул мекардем, аммо имрӯз ҷавонро бо сухани беасосу бедалел посух додан хеле мушкил аст. Яке аз сабабҳои асосӣ он аст, ки ҷавонон дар даст донишномаи бузург (интернет)-ро доранд ва ҳар хостаи худро метавонанд аз он ҷо пайдо кунанд ва аз рӯи он амал намоянд. Имрӯз садҳо роҳу василаи санҷидашудаи муваффақият дар дунёи маҷозӣ мавҷуд аст, ки ҷавон метавонад мустақилона аз он истифода барад. Барои муваффақияти ҷавонон ҳаминро метавонам гӯям, ки ҷавон бояд истифодаи босамари вақтро омӯзад ва дар истифодабарии босамар ва ҳадафмандонаи вақт метавонад муваффақият ба даст орад.

- Як ҷавони идеалӣ аз нигоҳи Шумо кист?

- Он нафаре, ки дар дунёи пуртаззоди имрӯз мавқеи худро ҳимоят мекунад, аз равандҳои харобиовари ҷаҳони муосир огаҳӣ ёфтаву дар паи худсозӣ мегардад ва бо илмҳои муосир мусаллаҳ аст. Аз он дида ҷавони дигареро наметавон идиел номид.

- Ба насли ҷавони кишвар чӣ таманниёте доред?

- Нигоҳи неку созанда доштанро ба тамоми ҷавонони кишвар таманно дорам. Бигзор ҳар як ҷавон дар баробари таҳсил ва такмили хеш аз паи ободии маҳалу меҳан ва билохира миллату давлати хеш бошад.

- Саломат бошед!

Хуршед ХОВАРӢ “ҶТ”