ФАРҲАНГ
Ҷумъа 27 Декабр 2024 04:39
Муассисаи давлатии “Суғдсинамо” ба номи Комил Ёрматов соли 2015 бо ташаббуси як гурӯҳ ҷавонони эҷодкор ва бо дастгирии мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилояти Суғд таъсис ёфт. То ин дам киностудия филмҳои “Паймон”, “Коса”, “Духтари Сайҳун” ва “12 соли интизорӣ”-ро пешкаши бинанда намуд. Баъд аз намоиши филмҳои киностудия тамошобинон андешаҳои худро дар шабакаҳои иҷтимоӣ баён дошта, бархе ба ҳунар ва истеъдоди кормандони “Суғдсинамо” баҳои баландро сазовор донистанд. Гурӯҳи дигар байни ҳам аз ҷой доштани камбудӣ дар филмҳо баҳс намуданд. Филми кӯтоҳҳаҷми “Коса” моҳи сентябри соли ҷорӣ дар 12-умин Фестивали байналмилалии филмҳои мусулмонӣ дар шаҳри Қазони Федератсияи Русия иштирок намуда, барои иштирок дар фестивалҳои байналмилалӣ, хусусан Фестивали байналмилалии ОСА IF 2016 (Open Central Asia) се роҳхат ба даст овард. Фестивалҳои мавриди назар моҳи октябри соли равон дар шаҳри Лондони Британияи Кабир, Рими Итолия ва шаҳри Даккаи Бангладеш баргузор мешаванд. Филми “Коса” 25 дақиқа буда, он ба мавзӯи муҳим - оилаву оиладорӣ бахшида шудааст. Сенарияи филм дар асоси ривоятҳои халқӣ таҳия гардида, муаллифи он Бахтиёр Каримов мебошад. Нақшҳои асосиро ҳунармандони шинохта Ислом Саломов ва Сайёда Турсунова иҷро кардаанд.
Оид ба фаъолияти “Суғдсинамо” бо Осим Орифпур, директори филмҳои киностудия ҳамсуҳбат гардидем.
- Киностудияи “Суғдсинамо” бо идеяи кӣ таъсис ёфт ва чӣ гуна тавонистед дар муддати кӯтоҳ якчанд филмро ба навор гиред?
- Идеяи таъсиси киностудия дар вилоят пешниҳоди чанд ҷавони эҷодкор -Муҳиддин Музаффар, Дилошӯб Орифзода, Фарҳод Ғаффорпур ва ман буд. Пас аз сабти филми “Паймон” роҳ ба гурӯҳи мо кушода шуд. Филми мазкурро Абдураҳмон Қодирӣ, раиси вилояти Суғд та¬мошо карда пешниҳод намуд, ки бояд дар вилоят кино¬студия таъсис дода шавад. Ин буд, ки моҳи марти соли 2015 Муассисаи давлатии “Суғдсинамо” ба номи Комил Ёрматов таъсис ёфт. Барои расидан ба ҳадаф амали ав¬валин кашидани нақшаи муайян мебошад. Дар натиҷаи заҳматҳои зиёд давоми як сол муассиса се филм – филми кӯтоҳҳаҷми “Коса”, филми ҳуҷҷатии “Духтари Сайҳун” ва филми ҳунарии “12 соли интизорӣ”-ро пешниҳод намуд. Ҳангоми сабти филмҳо гурӯҳи корӣ шабҳо хоб намераф¬танд ва пайваста аз пайи эҷод буданд.
- Бинанда филмҳоро чӣ гуна қабул кард?
- Вақти ба намоиш гузоштани филмҳо мушоҳида ме¬шуд, ки мардум ниёз ба филмҳои тоҷикӣ доранд. Ҳама филмҳоро бо эҳсоси баланд тамошо менамуданд ва дар толор каф мекуфтанд. Мо медидем, ки бинанда дар то¬лор баробари қаҳрамони филм ашк мерехт ва механдид. Вақте филм хуб омода мешавад, ҳатман бинандаи худро меёбад. Бо сабаби вуҷуд доштани фазои холӣ дар сина¬мои кишвар ва хуб таҳия гардидани филмҳои киностудия бинандагон филмҳоро хуб қабул карданд. Пас аз намои¬ши филмҳо ба гурӯҳи филмофарон миннатдории хешро баён менамуданд.
- Гуфтед дар фазои синамои тоҷик холигӣ ҷой дорад. Сабаби ҷой доштани фазои холиро дар чӣ мебинед ва чаро филмҳои тоҷикиро мардум кам тамошо мекунанд?
- Сабаби ҷой доштани фазои холӣ дар синамои киш¬вар пеш аз ҳама кам будани киностудияҳо ва гурӯҳи филмофарон аст. Дар Тоҷикистон ҳамагӣ се ё чор кино¬студия фаъолият доранд, ки дар як сол як ё ду кино сабт менамоянд. Аз ин ҷиҳат фазои синамои кишвар холист. Дар давлати ҳамсоя Узбекистон зиёда аз 150 киносту¬дия фаъолият доранд. Агар ҳар киностудия дар як сол як филм сабт намояд дар як сол 150 филм рӯи навор мео¬яд. Коршиносони соҳа ақида доранд, ки дар Узбекистон тақрибан 55 гурӯҳи ҳирфавӣ фаъолият доранд. Яъне дар як сол 55 филми касбӣ рӯи кор меояд. Дар кишва¬ри мо бошад, гурӯҳи филмофарон кам ҳастанд ва синамо ҳамчун соҳаи даромаднок эътироф нашудааст. Ҷиҳати ди¬гар камбуди молӣ аст, ки барои таҳия кардани филми хуб имкон намедиҳад. Барои сабт намудани як филми ҳирфаӣ зиёда аз 400 ҳазор сомонӣ зарур аст, аммо ин ҳам кифоя нест. Дар шароити имрӯза пайдо намудани маблағгузор (спонсор) мушкил аст. Кам ҳастанд нафароне, ки сина¬моро таблиғи молу маҳсулоти худ медонанд. Филми хуб ҳатман байни ҷомеа маъруфият пайдо мекунад. Вақти ба навор гирифтани филми “12 соли интизорӣ” мо бевоси¬та бо мардум кор кардем ва сенарияи филмро дар асо¬си зиндагии мардум таҳия намудем. Филм саропо дарди мардумро инъикос менамояд ва имрӯз дар ҷомеаи мо, мутаассифона, ҳамин гуна камбудиҳо ҷой доранд.
- Дар филмҳое, ки ба навор гирифтед, чеҳраҳои нав низ ба назар мерасанд. Омода намудани чеҳраи нав ба¬рои нақшофарӣ мушкил нест?
- Бо нафаре, ки навкор асту ҳунарпеша нест, кор кар¬дан бисёр душвор аст. Муҳиддини Музаффар, коргардо¬ни филмҳои киностудияи “Суғдсинамо” маҳорати хуби кор бо ин гуна нафаронро дорад. Аз ҳама мушкил омо¬да намудани кӯдакон ба нақшофарӣ мебошад. Мо пеш аз сабти филмҳо кастинг эълон менамоем, нафарони соҳибистеъдод ва маҳорати нақшофарӣ доштаро инти¬хоб мекунем ва онҳоро барои офаридани нақш дар филм омода менамоем. Ҳангоми сабти филми “Паймон” дар ка¬стинге, ки мо эълон намудем, ҳамагӣ 60 нафар иштирок карданд. Дар кастинги навбатӣ, ки барои филми “Тангно” эълон намудем, 207 нафар ҷамъ омаданд. Ман фикр ме¬кунам, ки бинанда ба филмҳои мо муҳаббат дорад, барои ҳамин теъдоди иштирокдорони кастинг зиёд гардид.
- Филмҳое, ки аз ҷониби киностудияи “Суғдсинамо” сабт мегардад, фарогири кадом мавзӯъҳо мебошад ва се¬нарияи филмҳо аз ҷониби кӣ таҳия карда мешавад?
- Мавзӯи филмҳо актуалианд. Дар филмҳои сабтна¬мудаи мо ҳимояи ҳуқуқи кӯдак, ҳуқуқи зан, пош хӯрдани оилаҳо, хиёнат, муҳаббат ба Ватан, ҳимояи арзишҳои миллӣ, инъикоси анъанаҳои миллӣ ва урфу одатҳои миллӣ мавзӯҳои асосианд. Ҳама филмҳои мо тарбиявӣ буда, барои бинанда панд медиҳанд ва дар жанрҳои ме¬лодрамма, детектив, триллер ва драмма сабт шудаанд. Зи¬ёдтар сенарияи филмҳои “Суғдсинамо”-ро сенариянавис Бахтиёр Каримов таҳия мекунад.
- Ҳама кормандони “Суғдсинамо”-ро ҷавонон ташкил медиҳанд. Кадрҳои ҷавон барои пешбурди соҳаи синамо дар вилоят чӣ саҳм доранд?
- Худи киностудия ҷавон асту гурӯҳи корӣ ҷавононанд. Баробари бузург шудан кор меомӯзем, ҳар ғалати хешро ислоҳ мекунем. Ояндаи синамои тоҷик ҳам ба ҷавонони имрӯзу оянда вобастагӣ дорад. Ҷавонони эҷодкор бо на¬зари нав вориди синамо гаштанд. Ин як таҳаввулоти на¬вро дар синамои тоҷик ба вуҷуд меорад. Аз корҳое, ки анҷом додем, қаноатманд нестем ва пайваста аз пайи омӯзиши сабку услуби нав мебошем. Гурӯҳ бояд барои мустаҳкам намудани касбият рӯз аз рӯз гомҳои мустаҳкам гузорад ва филмҳои писанди бинандаро омода намояд.
- Таъсири филҳои хориҷӣ ба ҷавонон чӣ гуна аст?
- Вақте фазои синамо холӣ аст, табиист, ки ҷои онро чизе пур мекунад. Замоне филмҳои амрикоӣ ва мекси¬коиро ҷавонон бештар тамошо мекарданд, имрӯз бошад, филмҳои туркиро. Синамо василаи хуби тарбия барои наврасон ва ҷавонон шуда метавонад ва имрӯз тариқи филмҳои хориҷӣ мо идеологияи ғайрро қабул карда ис¬тодаем. Давлату миллат тариқи филм минталитети ху¬дро тарғиб мекунад. Мо кӯшиш менамоем дар филмҳои тоҷикӣ андешаи миллӣ ва урфу одати миллиро ҷой ку¬нем. Ҳадафи ҳар коргардон муаррифӣ намудани давлату миллати худаш аст. Имрӯз он филмҳое, ки мо сабт наму¬дем, хусусияти тарбиявӣ доранд ва намунаи ибрат барои ҷавонон шуда метавонанд. Мақсади асосии гурӯҳ бо ни¬шон додани камбудӣ дар филм тарбия намудани мардум аст.
- Баъди намоиши филмҳои киностудияи “Суғдсинамо” тамошобинон андешаҳои худро дар шабакаҳои иҷтимоӣ баён менамоянд. Эродҳои тамошобин то кадом андоза барои беҳбудии кори шумо мусоидат мекунад?
- Ҳар эроди бинандаро ба инобат мегирем. Зеро кӯшиш менамоем, ки филми писанди аудиторияро омода кунем. Вақте бинанда баъди тамошои филм ақидаашро баён мекунад, вай зери таъсири филм қарор мегирад. Мо баъди намоиши филмҳо ақидаи тамошобинро мепур¬сем, ки аксарият аз кори киностудия қаноатманд ҳастанд. Ҳангоми пурсишҳо гуфтанд, ки филм хуб омода гаштааст. Вақте аз камбудии филм тамошобин ҳарф мезанад, вай пешравии гурӯҳи филмофаронро мехоҳад. Ин қадамҳои аввали студияи “Суғдсинамо” аст ва ман бовар дорам, ки ин киностудия оянда ба як мактаби омӯзишӣ табдил ме¬ёбад ва филмҳои писанди тамошобинро ба навор меги¬рад.
- Оянда чӣ нақша доред ва аз пайи сабт намудани ка¬дом филм ҳастед?
- Нақшаҳо барои сабти дигар филмҳо зиёд ҳастанд. Баробари хуб гардидани шароити молиявӣ нақша дорем филмҳои тасвириро ҳам ба навор гирем. Алҳол нақшаи асосии гурӯҳи мо сабт ва таҳияи муваффақонаи филми “Тангно” аст, ки аз рӯи асари устод Сорбон дар шаҳри Панҷакент сабт мегардад. Барои сабти ин филм гурӯҳи корӣ дар шаҳри Панҷакент омодагӣ мебинанд. Дар солҳои 2017-2018 сабти филмҳои дигарро низ ба нақша гирифтаем.
Оид ба фаъолияти “Суғдсинамо” бо Осим Орифпур, директори филмҳои киностудия ҳамсуҳбат гардидем.
- Киностудияи “Суғдсинамо” бо идеяи кӣ таъсис ёфт ва чӣ гуна тавонистед дар муддати кӯтоҳ якчанд филмро ба навор гиред?
- Идеяи таъсиси киностудия дар вилоят пешниҳоди чанд ҷавони эҷодкор -Муҳиддин Музаффар, Дилошӯб Орифзода, Фарҳод Ғаффорпур ва ман буд. Пас аз сабти филми “Паймон” роҳ ба гурӯҳи мо кушода шуд. Филми мазкурро Абдураҳмон Қодирӣ, раиси вилояти Суғд та¬мошо карда пешниҳод намуд, ки бояд дар вилоят кино¬студия таъсис дода шавад. Ин буд, ки моҳи марти соли 2015 Муассисаи давлатии “Суғдсинамо” ба номи Комил Ёрматов таъсис ёфт. Барои расидан ба ҳадаф амали ав¬валин кашидани нақшаи муайян мебошад. Дар натиҷаи заҳматҳои зиёд давоми як сол муассиса се филм – филми кӯтоҳҳаҷми “Коса”, филми ҳуҷҷатии “Духтари Сайҳун” ва филми ҳунарии “12 соли интизорӣ”-ро пешниҳод намуд. Ҳангоми сабти филмҳо гурӯҳи корӣ шабҳо хоб намераф¬танд ва пайваста аз пайи эҷод буданд.
- Бинанда филмҳоро чӣ гуна қабул кард?
- Вақти ба намоиш гузоштани филмҳо мушоҳида ме¬шуд, ки мардум ниёз ба филмҳои тоҷикӣ доранд. Ҳама филмҳоро бо эҳсоси баланд тамошо менамуданд ва дар толор каф мекуфтанд. Мо медидем, ки бинанда дар то¬лор баробари қаҳрамони филм ашк мерехт ва механдид. Вақте филм хуб омода мешавад, ҳатман бинандаи худро меёбад. Бо сабаби вуҷуд доштани фазои холӣ дар сина¬мои кишвар ва хуб таҳия гардидани филмҳои киностудия бинандагон филмҳоро хуб қабул карданд. Пас аз намои¬ши филмҳо ба гурӯҳи филмофарон миннатдории хешро баён менамуданд.
- Гуфтед дар фазои синамои тоҷик холигӣ ҷой дорад. Сабаби ҷой доштани фазои холиро дар чӣ мебинед ва чаро филмҳои тоҷикиро мардум кам тамошо мекунанд?
- Сабаби ҷой доштани фазои холӣ дар синамои киш¬вар пеш аз ҳама кам будани киностудияҳо ва гурӯҳи филмофарон аст. Дар Тоҷикистон ҳамагӣ се ё чор кино¬студия фаъолият доранд, ки дар як сол як ё ду кино сабт менамоянд. Аз ин ҷиҳат фазои синамои кишвар холист. Дар давлати ҳамсоя Узбекистон зиёда аз 150 киносту¬дия фаъолият доранд. Агар ҳар киностудия дар як сол як филм сабт намояд дар як сол 150 филм рӯи навор мео¬яд. Коршиносони соҳа ақида доранд, ки дар Узбекистон тақрибан 55 гурӯҳи ҳирфавӣ фаъолият доранд. Яъне дар як сол 55 филми касбӣ рӯи кор меояд. Дар кишва¬ри мо бошад, гурӯҳи филмофарон кам ҳастанд ва синамо ҳамчун соҳаи даромаднок эътироф нашудааст. Ҷиҳати ди¬гар камбуди молӣ аст, ки барои таҳия кардани филми хуб имкон намедиҳад. Барои сабт намудани як филми ҳирфаӣ зиёда аз 400 ҳазор сомонӣ зарур аст, аммо ин ҳам кифоя нест. Дар шароити имрӯза пайдо намудани маблағгузор (спонсор) мушкил аст. Кам ҳастанд нафароне, ки сина¬моро таблиғи молу маҳсулоти худ медонанд. Филми хуб ҳатман байни ҷомеа маъруфият пайдо мекунад. Вақти ба навор гирифтани филми “12 соли интизорӣ” мо бевоси¬та бо мардум кор кардем ва сенарияи филмро дар асо¬си зиндагии мардум таҳия намудем. Филм саропо дарди мардумро инъикос менамояд ва имрӯз дар ҷомеаи мо, мутаассифона, ҳамин гуна камбудиҳо ҷой доранд.
- Дар филмҳое, ки ба навор гирифтед, чеҳраҳои нав низ ба назар мерасанд. Омода намудани чеҳраи нав ба¬рои нақшофарӣ мушкил нест?
- Бо нафаре, ки навкор асту ҳунарпеша нест, кор кар¬дан бисёр душвор аст. Муҳиддини Музаффар, коргардо¬ни филмҳои киностудияи “Суғдсинамо” маҳорати хуби кор бо ин гуна нафаронро дорад. Аз ҳама мушкил омо¬да намудани кӯдакон ба нақшофарӣ мебошад. Мо пеш аз сабти филмҳо кастинг эълон менамоем, нафарони соҳибистеъдод ва маҳорати нақшофарӣ доштаро инти¬хоб мекунем ва онҳоро барои офаридани нақш дар филм омода менамоем. Ҳангоми сабти филми “Паймон” дар ка¬стинге, ки мо эълон намудем, ҳамагӣ 60 нафар иштирок карданд. Дар кастинги навбатӣ, ки барои филми “Тангно” эълон намудем, 207 нафар ҷамъ омаданд. Ман фикр ме¬кунам, ки бинанда ба филмҳои мо муҳаббат дорад, барои ҳамин теъдоди иштирокдорони кастинг зиёд гардид.
- Филмҳое, ки аз ҷониби киностудияи “Суғдсинамо” сабт мегардад, фарогири кадом мавзӯъҳо мебошад ва се¬нарияи филмҳо аз ҷониби кӣ таҳия карда мешавад?
- Мавзӯи филмҳо актуалианд. Дар филмҳои сабтна¬мудаи мо ҳимояи ҳуқуқи кӯдак, ҳуқуқи зан, пош хӯрдани оилаҳо, хиёнат, муҳаббат ба Ватан, ҳимояи арзишҳои миллӣ, инъикоси анъанаҳои миллӣ ва урфу одатҳои миллӣ мавзӯҳои асосианд. Ҳама филмҳои мо тарбиявӣ буда, барои бинанда панд медиҳанд ва дар жанрҳои ме¬лодрамма, детектив, триллер ва драмма сабт шудаанд. Зи¬ёдтар сенарияи филмҳои “Суғдсинамо”-ро сенариянавис Бахтиёр Каримов таҳия мекунад.
- Ҳама кормандони “Суғдсинамо”-ро ҷавонон ташкил медиҳанд. Кадрҳои ҷавон барои пешбурди соҳаи синамо дар вилоят чӣ саҳм доранд?
- Худи киностудия ҷавон асту гурӯҳи корӣ ҷавононанд. Баробари бузург шудан кор меомӯзем, ҳар ғалати хешро ислоҳ мекунем. Ояндаи синамои тоҷик ҳам ба ҷавонони имрӯзу оянда вобастагӣ дорад. Ҷавонони эҷодкор бо на¬зари нав вориди синамо гаштанд. Ин як таҳаввулоти на¬вро дар синамои тоҷик ба вуҷуд меорад. Аз корҳое, ки анҷом додем, қаноатманд нестем ва пайваста аз пайи омӯзиши сабку услуби нав мебошем. Гурӯҳ бояд барои мустаҳкам намудани касбият рӯз аз рӯз гомҳои мустаҳкам гузорад ва филмҳои писанди бинандаро омода намояд.
- Таъсири филҳои хориҷӣ ба ҷавонон чӣ гуна аст?
- Вақте фазои синамо холӣ аст, табиист, ки ҷои онро чизе пур мекунад. Замоне филмҳои амрикоӣ ва мекси¬коиро ҷавонон бештар тамошо мекарданд, имрӯз бошад, филмҳои туркиро. Синамо василаи хуби тарбия барои наврасон ва ҷавонон шуда метавонад ва имрӯз тариқи филмҳои хориҷӣ мо идеологияи ғайрро қабул карда ис¬тодаем. Давлату миллат тариқи филм минталитети ху¬дро тарғиб мекунад. Мо кӯшиш менамоем дар филмҳои тоҷикӣ андешаи миллӣ ва урфу одати миллиро ҷой ку¬нем. Ҳадафи ҳар коргардон муаррифӣ намудани давлату миллати худаш аст. Имрӯз он филмҳое, ки мо сабт наму¬дем, хусусияти тарбиявӣ доранд ва намунаи ибрат барои ҷавонон шуда метавонанд. Мақсади асосии гурӯҳ бо ни¬шон додани камбудӣ дар филм тарбия намудани мардум аст.
- Баъди намоиши филмҳои киностудияи “Суғдсинамо” тамошобинон андешаҳои худро дар шабакаҳои иҷтимоӣ баён менамоянд. Эродҳои тамошобин то кадом андоза барои беҳбудии кори шумо мусоидат мекунад?
- Ҳар эроди бинандаро ба инобат мегирем. Зеро кӯшиш менамоем, ки филми писанди аудиторияро омода кунем. Вақте бинанда баъди тамошои филм ақидаашро баён мекунад, вай зери таъсири филм қарор мегирад. Мо баъди намоиши филмҳо ақидаи тамошобинро мепур¬сем, ки аксарият аз кори киностудия қаноатманд ҳастанд. Ҳангоми пурсишҳо гуфтанд, ки филм хуб омода гаштааст. Вақте аз камбудии филм тамошобин ҳарф мезанад, вай пешравии гурӯҳи филмофаронро мехоҳад. Ин қадамҳои аввали студияи “Суғдсинамо” аст ва ман бовар дорам, ки ин киностудия оянда ба як мактаби омӯзишӣ табдил ме¬ёбад ва филмҳои писанди тамошобинро ба навор меги¬рад.
- Оянда чӣ нақша доред ва аз пайи сабт намудани ка¬дом филм ҳастед?
- Нақшаҳо барои сабти дигар филмҳо зиёд ҳастанд. Баробари хуб гардидани шароити молиявӣ нақша дорем филмҳои тасвириро ҳам ба навор гирем. Алҳол нақшаи асосии гурӯҳи мо сабт ва таҳияи муваффақонаи филми “Тангно” аст, ки аз рӯи асари устод Сорбон дар шаҳри Панҷакент сабт мегардад. Барои сабти ин филм гурӯҳи корӣ дар шаҳри Панҷакент омодагӣ мебинанд. Дар солҳои 2017-2018 сабти филмҳои дигарро низ ба нақша гирифтаем.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед