Ҳунар нерӯест, ки инсонро ҳамеша аз паи худ мебарад. Ҳамин гуфта дар ҳаёти яке аз ҳунармандони шинохта ва муваффақи театр ва кинои тоҷик, Ҳунарпешаи халқии Тоҷикистон Ғолиб Исломов исботи худро ёфтааст. Зеро ӯ дар ибтидо мехост табиб шавад, вале пас аз соли аввали таҳсил шавқ ва муҳҳабати ҳунарманд шудан ӯро маҷбур месозад, то самташро дигар кунад.

Ғолиб Исломов то имрӯз дар театр беш аз 110 ва дар синамо 58 нақш офаридаасту бо маҳорату малака ва истеъдоди нотакрораш дар дилу дидаи мардум ҷо гирифтааст. Устод имсол ба синни мубораки 70 мерасанд. Аммо ба ин нигоҳ накарда, имрӯз низ бо ҳамон шавқу шӯри ҷавонӣ паи эҷод ва офаридани нақшҳои тоза баҳри бинандаи хушзавқи санъати миллӣ ҳастанд.

Вақте аз он кас пурсидем, ки ҳунар чист, гуфт:

- Ҳар як ҳунар зебоист. Ин зебоӣ на танҳо касб аст, балки зебоии зиндагӣ мебошад. Ин зебоиест, ки моро ба дунёи дигар мебарад. Дилхоҳ касбу ҳунар, хоҳ рассомӣ, сарояндагӣ ва ё табибӣ, кулли онҳо зебоист. Офаридгор низ чунин неъматро ба ҳар кас намедиҳад. Ҳар нафар дар худ каме истеъдод дорад, аммо баъзеҳоро ҳунар дар замирашон ба таври табиӣ ҷо гирифтааст. Зумрае наметавонанд, ки ҳунари худро бароранду ба дигарон нишон диҳанд. Ҳунарманд он шахсест, ки ҳамин зебоиҳоро тавассути маҳорату истеъдоди нотакрораш меофарад. Шахс он истеъдоде, ки дорад, агар нисбати ҳунараш бовафо бошаду ба он хиёнат накунад, пуртоқату меҳнатгар бошад, ана ҳамон ҳунарманди асил аст. Инсон дар баробари он ки истеъдод дорад, инчунин, бояд пайваста меҳнат намояд. Агар аз меҳнат мондеду ҷустуҷӯро бас кардед, дар кадом синну соле, ки набошед, дар кадом қуллае, ки набошед, агар чунин ҳисоб намоед, ки ман ба зиннаи зарурӣ расидам, дар ҳамин ҷо ҳунарманд хато мекунад. Вақте ки ҷустуҷӯро бас кард, аллакай ҳунари ӯ оҳиста-оҳиста мемирад.

- Нақш офаридан дар театр осон аст ё дар кино?

- Ҳар яке аз ин соҳаҳо талаботу нозукиҳои худашро дорад. Дар соҳаи кино истеъдод каме ҳам бошад, онро чанд маротиба чун ба навор гирифтанд, тамом. Аммо дар театр бояд ҳунари касбӣ бошад. Зеро дар пешорӯи тамошобин танҳо ҳунари асил метавонад, ки ба қаъри дили онҳо роҳ ёбаду чизи хубе пешкаш гардад. Як фарқияташ ин аст, ки дар филм метавонем дар аввал қисмати финалии онро ба навор бигирем. Инчунин, дар ин ҷо танҳо дурбини камера аст. Аммо дар театр чунин нест. Дар он тамошобин асту бояд нақшро чунон офаред, ки онҳо аз шумо чашм наканда, то охир бо диққат шуморо тамошо намоянд. Нозукияш ин аст, ки ҳамон нақши худро самимӣ иҷро намудан лозим асту ба он ворид гардидан даркор. Дар ҳолати гиря ва ё ханда бояд ҳамон қисматро чунон иҷро созед, ки ба замири бинанда рафта расад. Аз ин рӯ ҳунарманд вақте ки ба қадри истеъдодаш мерасаду доим дар талоши рушди ҳунари худ аст, ҳатман ба қуллаи мурод мерасад ва мақбули бинанда мегардад.

- Шумо чӣ гуна тавонистед, дар ин роҳи заҳматталаб комёб бошед?

- Баъди хатми донишгоҳи Маскав, аз соли 1971 ба ин сӯ дар театр фаъолият дорем. Рӯзҳо чӣ хел гузаштанд, аз он ҳеҷ хабаре надорем. Вақте ки ҷавон будем, фикр ҳам намекардем, ки пир мегардем. Аммо ин чиз хоҳ-нохоҳ мешавад. Тӯли 46 сол аст, ки дар соҳаи санъат фаъолият дорем. Ин роҳро ман худам омӯхтаму аз ҳар нақши офаридаам худ ибрат гирифтам.

Ҳар як ҳунарманд услуби махсуси худашро дорад. Дар ҳар нақш аввал ворид шудан лозим. Ҳунарманд нақшро вақте ба умқаш дохил мегардад, на ин ки сохтакорона, балки самимӣ иҷро менамояд, фикр менамоям, ки он ҳатман ба тамошогар маъқул мешавад. Нақшҳое, ки рӯякӣ аз ҷониби ҳунарманд бозида мешаванд, бинанда як механдад ва ё дар борааш меандешаду пас аз панҷ дақиқа онро фаромӯш месозад. Вале вақте нақш аз дилу ҷон офарида мешавад, дер аз хотири бинанда нахоҳад рафт. Замоне, ки тамошогар ҳунари ҳунармандро бо кафкӯбӣ ва таҳсину офарин қадр менамоянд, фикр мекунам, ки ин беҳтарин мукофот баҳри ҳунарманд аст. Тамоми он душворию машаққатҳое, ки қабл аз намоиш ҳунарманд мекашад, бо қабули гарми тамошобин кулли он аз хотир мебарояд. Чунки ҳунарманд ба ҳадафаш, ки ин дар сатҳи олӣ пешкаш сохтани намоишнома аст, расидааст.

- Аввалин нақши офаридаи худро дар ёд доред?

- Баъди хатми донишгоҳ, соли 1972 як нақшеро ба ман доданд, ки барои ман ҳамчун ҷавони бетаҷриба офаридани он хеле мушкил буд. Бо вуҷуди ҳамаи ин он ба бинанда писанд омад.

Дар театр бори аввал дар асари “Хазони сари роҳ” нақш бозидаам. Дар асари мазкур нақши марказиро бозидам, ки бароям як мактаби хубе гардид. Он дар бораи ҷавоне ҳикоя мекард, ки дар ибтидо парвои ҳеҷ чизе надораду ба чандин хатоҳо даст мезанад, баъдан дар интиҳо ба бисёре аз душвориҳо рӯ ба рӯ гардида, аз кирдорҳои кардааш пушаймон мегардад.

- Ҷавонӣ чист ва фаъолияти имрӯзаи ҷавононро чӣ гуна шарҳ медиҳед?

- Ҷавонӣ қисми асосии умри инсон аст. Дар ҳамаи вохӯриҳо ба ҷавонон мегӯям, ки мо баъзан нисбат ба вақт беэътиноӣ кардем. Аз ин рӯ, шумо бояд вақтро самаранок истифода баред. Ҳамон ҳунар ва ё касберо ки интихоб намудаед, ҳамонро аз самими дил омӯзед. Вақте инсон бо пешаи худ аз дилу ҷон муносибат менамояд, ҳатман ба ҷое мерасад. Имрӯз ҷавонони мо дар ҳама самт фаъоланд. Ҷавонони мо ҷавононеанд, ки хеле пешрафтаанд. Аммо баъзе ҷавононе ҳастанд, ки мегӯянд, ба муҳоҷират рафта кор мекунем. Чунин кор шояд панҷ солу даҳ сол идома кунад, баъдан чӣ? Аз ин рӯ, ҳар ҷавонро лозим аст, то ихтисосе дошта бошаду чун дар оянда фарзанддор мегардад, фарзандони худро тарбия намояд. Ҷавонон бояд доим кӯшишу меҳнат кунанд ва ба ҳамаи душвориҳо сабр намоянд. Баъзе вақтҳо мешавад, ки руҳафтода мегарданд. Аммо онҳоро зарур аст, ки руҳафтода нашаванду баръакс бо тамоми қувва талош варзанд. Ҳунар омӯзанду онро сайқал диҳанд. Имрӯз тамоми шароит ҳаст. Фақат ҷавонон бояд омӯзанду дар пешрафти соҳаи худ ва аз ҳама муҳим дар ободонии сарзамини худ саҳм гузоранд.

Беҳрӯз ХОЛМУРОДОВ, “ҶТ”