ФАРҲАНГ
Ҷумъа 27 Декабр 2024 06:31
Санъати наққошӣ, ки гузаштагони мо ба он машғул буданд, дар замони муосир хеле пеш рафтааст. Ҳунармандони гулдаст ин ҳунари аҷдодиро аз даст ба даст то замони мо расондаанд. Имрӯз низ наққоширо васеъ истифода мебаранд.
Аз тамошои нақшҳои Кохи Сомон, Театри опера ва балети ба номи Садриддин Айнӣ, “Хуррамшаҳр” дар ноҳияи Данғара, меҳмонхонаи «Серена-Душанбе”, Кохи Наврӯз ҳаловат мебарем ва дар гумонамон одат шудааст, ки бигӯем ҳатман устоҳои хориҷӣ дар сохтани он саҳм доранд. Аммо хато мекунем. Ин ҳама зебоиҳоро устоҳои тоҷик офаридаанд. Аниқтараш ҳунарманд ва наққоши маъруфи кишвар Маҳмадкарим Рақибов.
Ҳунар ба инсон бузургию шоҳомат бахшида, ӯро болидаруҳ мегардонад. Ҳунар зиндагиро зебоӣ мебахшад. Шахси боҳунар дарахти босамареро мемонад, ки шабеҳи меваҳои болаззату хурданибоб аст. Шахси боҳунар дарёеро мемонад, ки онро ҳар замон обест зулолу ошомиданӣ.
Маҳмадкарим Рақибов соли 1956 таввалуд шудааст. Мехост рассом ва наққоши хуб шавад. Бо шавқу рағбати беандоза рӯи авроқи сафед зебоиҳои диёрро тасвир мекард. Хатмкардаи Омӯзишгоҳи рассомии ба номи Мирзораҳмат Олимов мебошад. Баъд аз хизмат дар сафи Қувваҳои муссалаҳ соли 1979 дар ноҳияи Вахш фаъолиятро оғоз намуда, бо хоҳиши худ ба Фонди бадеии Ҷумҳурии Тоҷикистон гузашт.
М. Рақибов дар давоми фаъолияти худ чандин биноро бо тарзу услуби қадимаи тоҷикӣ наққошӣ намудааст. Ороиши Кохи фарҳанги шаҳри Кӯлоб (соли 1982), бинои маъмурии колхози Победа дар Душанбе (1985), чойхонаи ноҳияи Ванҷ (1986), клуби ноҳияи Панҷ (1987-1988), колхози Москва дар Ҷумҳурии Узбекистон (1988-1989), Театри Лоҳутӣ (1991), бинои 8-уми Шурои вазирон (1996), бинои кумитаи иҷроияи шаҳри Душанбе (1997-1998) маҳсули дастони ӯ ба ҳисоб мераванд. Дар баробари ин ҳама кӯшишу заҳматҳо устод дар ҳамаи намоишҳои фарҳангӣ бо асар ва корҳои эҷодӣ иштирок намудааст. Соли 2012 дар Фаронса, соли 2013 дар Қазоқистон, соли 2014 дар Туркманистон ҳунару санъат ва фарҳанги ғании тоҷиконро ба ҷаҳониён муаррифӣ намудааст. Инчунин, соли 2015 дар Осорхонаи миллӣ, дар бинои Донишкадаи давлатии санъати тасвирӣ ва дизайни Тоҷикистон, соли 2014 дар Кохи Борбад, 12 марти соли 2016 дар Китобхонаи миллӣ, 18 марти соли 2016 дар Кохи Борбад, ҳамчунин дар рӯзҳои ҷашни Наврӯз ва Рӯзи Истиқлолият асарҳояшро ба намоиш гузошта, аз тарафи бинандагон баҳои баланд гирифтааст.
М. Рақибов имрӯз дар Донишкадаи давлатии санъати тасвирӣ ва дизайни Тоҷикистон ба шогирдон дарс мегӯяд, инчунин дар Академияи бунёди мусаввирии Тоҷикистон нозукиҳои ин ҳунари аҷдодиро ба шогирдон ва хоҳишмандон меомӯзонад.
Писари хурдии устод Каримзода Комрон касби падарро интихоб кардааст, бо роҳи падар меравад, дуои падарро мегирад. Ҳоло дар Донишкадаи давлатии санъати тасвирӣ ва дизайн таҳсил дорад.
Албатта, дуруст аст, ки ҳунар инсонро воломақом месозад. Устод ин ҳунарро аз худ ба фарзанд, аз фарзанд ба фарзанд, ба ояндаҳои дигар бурда мерасонанд. Корҳои эҷодии устод дар китоби санъати тасвирии Тоҷикистону Туркия чоп шудааст. Асарҳои машҳури устод «Рамзи ишқ», «Чакан дар наққошӣ» ва ғайраҳо ба шумор мераванд.
Аз тамошои нақшҳои Кохи Сомон, Театри опера ва балети ба номи Садриддин Айнӣ, “Хуррамшаҳр” дар ноҳияи Данғара, меҳмонхонаи «Серена-Душанбе”, Кохи Наврӯз ҳаловат мебарем ва дар гумонамон одат шудааст, ки бигӯем ҳатман устоҳои хориҷӣ дар сохтани он саҳм доранд. Аммо хато мекунем. Ин ҳама зебоиҳоро устоҳои тоҷик офаридаанд. Аниқтараш ҳунарманд ва наққоши маъруфи кишвар Маҳмадкарим Рақибов.
Ҳунар ба инсон бузургию шоҳомат бахшида, ӯро болидаруҳ мегардонад. Ҳунар зиндагиро зебоӣ мебахшад. Шахси боҳунар дарахти босамареро мемонад, ки шабеҳи меваҳои болаззату хурданибоб аст. Шахси боҳунар дарёеро мемонад, ки онро ҳар замон обест зулолу ошомиданӣ.
Маҳмадкарим Рақибов соли 1956 таввалуд шудааст. Мехост рассом ва наққоши хуб шавад. Бо шавқу рағбати беандоза рӯи авроқи сафед зебоиҳои диёрро тасвир мекард. Хатмкардаи Омӯзишгоҳи рассомии ба номи Мирзораҳмат Олимов мебошад. Баъд аз хизмат дар сафи Қувваҳои муссалаҳ соли 1979 дар ноҳияи Вахш фаъолиятро оғоз намуда, бо хоҳиши худ ба Фонди бадеии Ҷумҳурии Тоҷикистон гузашт.
М. Рақибов дар давоми фаъолияти худ чандин биноро бо тарзу услуби қадимаи тоҷикӣ наққошӣ намудааст. Ороиши Кохи фарҳанги шаҳри Кӯлоб (соли 1982), бинои маъмурии колхози Победа дар Душанбе (1985), чойхонаи ноҳияи Ванҷ (1986), клуби ноҳияи Панҷ (1987-1988), колхози Москва дар Ҷумҳурии Узбекистон (1988-1989), Театри Лоҳутӣ (1991), бинои 8-уми Шурои вазирон (1996), бинои кумитаи иҷроияи шаҳри Душанбе (1997-1998) маҳсули дастони ӯ ба ҳисоб мераванд. Дар баробари ин ҳама кӯшишу заҳматҳо устод дар ҳамаи намоишҳои фарҳангӣ бо асар ва корҳои эҷодӣ иштирок намудааст. Соли 2012 дар Фаронса, соли 2013 дар Қазоқистон, соли 2014 дар Туркманистон ҳунару санъат ва фарҳанги ғании тоҷиконро ба ҷаҳониён муаррифӣ намудааст. Инчунин, соли 2015 дар Осорхонаи миллӣ, дар бинои Донишкадаи давлатии санъати тасвирӣ ва дизайни Тоҷикистон, соли 2014 дар Кохи Борбад, 12 марти соли 2016 дар Китобхонаи миллӣ, 18 марти соли 2016 дар Кохи Борбад, ҳамчунин дар рӯзҳои ҷашни Наврӯз ва Рӯзи Истиқлолият асарҳояшро ба намоиш гузошта, аз тарафи бинандагон баҳои баланд гирифтааст.
М. Рақибов имрӯз дар Донишкадаи давлатии санъати тасвирӣ ва дизайни Тоҷикистон ба шогирдон дарс мегӯяд, инчунин дар Академияи бунёди мусаввирии Тоҷикистон нозукиҳои ин ҳунари аҷдодиро ба шогирдон ва хоҳишмандон меомӯзонад.
Писари хурдии устод Каримзода Комрон касби падарро интихоб кардааст, бо роҳи падар меравад, дуои падарро мегирад. Ҳоло дар Донишкадаи давлатии санъати тасвирӣ ва дизайн таҳсил дорад.
Албатта, дуруст аст, ки ҳунар инсонро воломақом месозад. Устод ин ҳунарро аз худ ба фарзанд, аз фарзанд ба фарзанд, ба ояндаҳои дигар бурда мерасонанд. Корҳои эҷодии устод дар китоби санъати тасвирии Тоҷикистону Туркия чоп шудааст. Асарҳои машҳури устод «Рамзи ишқ», «Чакан дар наққошӣ» ва ғайраҳо ба шумор мераванд.
Шоҳрӯхи ИСМОИЛ,
донишҷӯи Донишкадаи давлатии санъати тасвирӣ ва дизайни Тоҷикистон
Эзоҳи худро нависед