– Аз замоне ки ба дарки атроф шарафёб гардидам, дидам, ки маро аҷаб муҳити хуби созандае иҳота кардааст. Ҳамон садои оҳангҳои халқие, ки доим дар фазои хонадон танинандоз буд, чун суруди алла моро парвариш мекард. Падарам, ки оҳангсоз буданд, ҳар замон оҳангҳои наверо эҷод менамуданд, худ аз худ вуҷуди моро ҳисси намояндаи ин роҳ шудану аз худ чизе ба ёдгор мондан фаро мегирифт. Падарам маро ба назди худ даъват намуда, гуфтанд, ки ту асбоби ғижакро (ҳоло скрипка) интихоб намо. Ман низ ин хоҳиши падарро бечуну чаро иҷро намудам ва имрӯз аз касби интихобнамудаам пушаймон нестам, – мегӯяд навозандаи машҳур Муҳаммадвалӣ Орзуев.
Муҳаммадвалӣ нафарест, ки айни замон ба ҳунару маҳораташ касе баробар шуда наметавонад. Дигарон низ ҳастанд, ки дар пайроҳаи ӯ қадам мезананду ҳунарнамоӣ мекунанд, вале ӯву сабкаш аз дигарон ба куллӣ тафовут дорад. Доштани чунин маҳорати нотакрор на ба ҳар кас даст медиҳад. Имрӯз ин марди ҳунарро ҳама бо як дидан мешиносанду васфи маҳорату комёбиҳояш мекунанд. Дар воқеъ дунёи ҳунари худро дорост ва ин ба ӯ имкон додааст, то бо муваффақият ҳамрадиф бошад. Дар дилхоҳ чорабиниҳои идонаи сатҳи ҷумҳуриявӣ ҳунарнамоӣ намуда, табъи бинандаву шунавандаро болида мегардонад.

Соли 1972 таваллуд шудааст. 10 сол дар мактаби миёна ва 6 сол дар мактаби мусиқии шаҳри Кӯлоб таҳсил намудааст. Чор соли дигар дар Омӯзишгоҳи ба номи Кароматулло Қурбонов таҳсилро идома дода, пасон ҳуҷҷатҳояшро ба Донишкадаи давлатии фарҳанг ва санъати Тоҷикистон ба номи М. Турсунзода месупорад. Пас аз хатми донишкада дар ансамблҳои гуногун кору фаъолият кардааст. Айни ҳол ҳамроҳи аҳли оилаи хеш ба эҷоди оҳангҳои наву ҷаззоб машғул мебошад. Ансамбли оилавӣ.

Бештар ба оҳангҳои халқӣ сару кор дорад ва бо интихоби онҳо ба тарзи замонавӣ онро обу тоб медиҳаду сабт менамояд. Шумораи оҳангу навозишҳояш бешумор аст. Муҳаммадвалӣ беш аз бист сол аст, ки дар роҳи ҳунар равона аст. Шебу фарози зиёдеро тай кардаву таҷрибаи зиёд андухтааст.

Қаҳрамони мо изҳори нигаронӣ мекунад, ки ҳастанд нафароне, ки оҳангҳои дигаронро гирифта, бо андак тағйир додан аз они худ муаррифӣ месозанд. Аз ҳама асосаш ин аст, ки оҳангҳои халқиро гирифта, дигар менамоянд, ки хуб нест. “Баъзе оҳангҳое ҳастанд, ки онро чил сол пеш навиштаанд. Баъзан саршавии оҳангеро аз як нафар давомашро аз дигар нафар мегиранд. Ин корро кардан носипосӣ ба ганҷинаи санъати худ аст. Ин гуна амал бисёр таъсири бад дорад. Санъаткорон бояд ба эҷодиёти дигарон эҳтиром гузоранд, на ин ки бо тағйир додан онро аз байн баранд. Ҳолати мазкур бояд пешгирӣ карда шавад. Зеро амали мазкур ба санъати асил костагӣ меорад”.

- Сирри комёбиатон дар чист?

- Дар ҳунар барои он ки муваффақ бошед, бисёр корҳоро ба анҷом расонидан лозим. Аввал бисёр заминиву хоксор будан даркор. Ҳар шахс сирри муваффақияти худро дорад. Аммо сирри комёбӣ мисли ашёе нест, ки онро масалан харидорӣ намоему истифода кунем. Асрори комёбӣ ҳамон вақт калиди худро ба дасти шумо медиҳад, ки агар баҳри ҳамон пешрафт сазовор бошед. Ҳамаи дастовардҳое, ки то имрӯз насибамон гардидааст, натиҷаи заҳмату меҳнати софдилонаамон ҳаст. Агар ягон касби дигарро интихоб менамудем, шояд то ба ин дараҷа комёб намегардидем. Асрори комёбии ҳар инсон аз ду чиз вобастааст: дӯст доштани Ватан-Модар ва ҳунар.

- Ҳар инсон ҷавонии худро бо ҳар роҳ сипарӣ менамояд. Ҷавонии Шумо чӣ гуна гузашт?

- Дар воқеъ ҷавонӣ як давраест, ки вақте ба худ меоед, мебинед, ки аз ҷавониатон солҳо гузаштааст. Ҷавонии мо азбаски дар ду мактаб, яке мактаби миёна ва дигаре мактаби мусиқӣ гузашт, дигар вақте намеёфтем, ки ба кори дигаре машғул шавем. Дар ин айёми ҷӯшу хурӯши умр чун ба мусиқӣ бисёр сару кор доштем, рӯзе набуд, ки асбоб ба даст нагирему машқи мусиқӣ накунем. Мусиқӣ дар мағз-мағзи ҷавонии мо ҷо гардида буд ва моро намегузошт, то вақти худро беҳуда сарф созем. Ҳар шом дар хонадони мо садои ҳаловатбахши мусиқӣ танинандоз буд ва аз ҳар навгонӣ менозидему меболидем. Мақсади ҷавонии мо низ ҳамин буд, ки ҳар рӯз як чизи тозаеро аз олами мусиқӣ омӯзем.

- Ҳунар чист ва ҳунарманд кадом вақт худро муваффақ меҳисобад?

- Ҳунарро баъзан мегӯянд, ки Худододӣ. Ин чиз ҳаст. Зеро бе ин намешавад. Бар замми ин инсон бояд масъулият ҳис намояд. Барои он ки ҳунараш эътироф шавад, бояд бештару беҳтар сари ҳунари хеш кору фаъолият намояд. Ҳунарманд бояд доим дар ҷустуҷӯ бошад. Чизи наверо ба вуҷуд биёред, ки то имрӯз нафаре онро кашф накарда бошад. Нозукии ҳунар ҳамин аст, ки бо вуҷуди дидани ҳама гуна шикасту душвориҳо ҳунарамонро ба каноре нагузоштем. Дӯст доштани ҳунар инсонро ҳатман муваффақ мегардонад.

- Аз сафарҳои ҳунарӣ чӣ хотираҳо доред?

- Сафарҳои ҳунарии хеле зиёд доштем ба кишварҳои хориҷа. Аз ҷумла ба Амрико, Фаронса, Дубай, Ҳиндустон, Русия ва ғайраҳо. Натиҷаи ҳамаи сафарҳоямро ҳамин гуна хулосабарорӣ намудам, ки воқеан санъати имрӯзаи тоҷик дар кишварҳои дигар эътироф гардидааст. Боре ҳангоми сафари ҳунарӣ дар кишвари Ҳинд, вақте навбати ман расид, ғижак дар даст ба саҳна баромадаму зери навои мусиқӣ дастаи раққосон рақсиданд. Ҳангоми ҳунарнамоӣ нафарони иштирокдошта, бо қарсаку чеҳраи гарм онро пешвоз гирифтанд. Дар ҳамон лаҳза ботинан гуфтам, ки воқеан ҳунару санъат сарҳад надорад. Вақте он маъруфу машҳур мешавад, ҳамаи сарҳадҳоро убур намуда, ба дили санъатдӯстдорон рафта мерасад.

Беҳрӯз ХОЛМУРОДОВ, "ҶТ"