Новелла

Анвар ба қавле назди арӯсаш равон буд. Чанд муддат аст, ки бо як ҷавонзани аз шавҳар ҷудошуда алоқа дорад. Дӯсташ Ҳамроҳ чунин рафтори ӯро дида, сахт накӯҳишаш кард. Ба андешаи Ҳамроҳ бо чунин занон алоқа доштан нашояд. Зеро ин гуна кирдор оқибати нохуб дорад. Анвар бошад, гуфтаҳои дӯсташро аз пеши гӯш гузаронда, вохӯриро бо ҷавонзан ҳамоно идома мебахшид.

Кори ӯ аслан муҳоҷират рафтан аст. Чанд муддат дар мулки Русия заҳмат мекашад. Пасон ба диёр меояд. Муддате гӯё дам мегирад. Боз озими ғарибиҳо мешавад. Бо чунин тарзи зист одат кардааст. Дар яке аз бозгашт бо ин ҷавонзан, ки дар маркази яке аз навоҳии наздик ба пойтахт мезист, шинос шуд. Бо ҳам қарин гашта, тез-тез вомехӯрданд. Гӯё ба ҳам эҳтиёҷ доштанд. Яъне нафси худро қонеъ мекарданд. Ҳарчанд Анвар ҳамсару тифлеро соҳиб буд. Ҳар гоҳ ки аз деҳа ба шаҳр меомад, мекӯшид ҳатман бо дугонааш вохӯрад. Лек намедонист, ки ғайри ӯ, ҷавонзан бо чандин нафарони дигар низ алоқа дорад.

Фасли баҳор фаро мерасид. Айёме, ки муҳоҷирони меҳнатии тоҷик, чун паррандаҳои баҳорӣ пайваста аз зодгоҳ берун мешаванд.
Бахусус  ба кишвари рус. Анвар пойтахт омада, ба тайёра чипта гирифт. Мебоист пас аз чанд рӯз парвоз мекард. Пеш аз сафар ба дугонааш занг зада, бо ӯ вохӯрдан хост. Рӯзи таъиншуда, пас аз шом озими маркази ноҳияи наздишаҳрӣ гашт. Ба қабати лозимаи бинои истиқоматӣ баромада, пушти дар зангро зер кард. Овози занги манзил ба гӯши худи ӯ низ расид. Лек касе дарро накушод. Маътал шуда, боз чанд маротибаи дигар зангро зер кард. Бенатиҷа. Гумон кард, ки дугонааш дар манзил нест. Пас бо зинаҳо поин фаромад. 

Рӯи ҳавлии бинои истиқоматӣ даме истода, аз ҳавои сернами майл ба нармӣ дошта, чуқур нафас кашид. Ва ба роҳ даромад. Тасодуфан ба тирезаи ҳуҷраи дугонааш нигоҳ афканд. Дид, ки ресмоне овезон аст. Аммо чароғ хомӯш. Дар ҷояш шах шуда, дилаш таҳ кашид. На пеш рафта метавонисту на қафо. Муддате дар чунин ҳолати карахтӣ биистод. Ниҳоят ба худ омад. Қарор дод, қафо барнагардад. Бори дигар ба ресмони овезони тиреза нигоҳи кӯтоҳ партофту тез аз он ҷо дур шуд. Дилаш бошад, гӯё аз пешомади нохуше дарак медод. Ба тайёра савор шуда, озими ғарибиҳо шуд Анвар. Дар мулки ғайр ӯ воқеаи рухдодаро батадриҷ аз ёд баровард. 
  
Ҳине воқеаро ба ёд овард, ки бародараш Султон ба ӯ занг зада, хабари ташвишнокро ба самъаш расонд. Бо иттилои бародар ӯро кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ба гумони кушторе ҷустуҷӯ доранд. Ва қатъиян талаб дошт, ҳатман ба диёр баргардад. Зеро наздиконашро аллакай чанд маротиба ба пурсиш даъват намуда сахт гирифтаанд. Пас ӯ барнагардад, ба онҳо зиён расонандашон мумкин. 

Анвар ҷуз бозгашт чора надошт. Ва гумонаш қавӣ буд, ки тафтишот мунсифона сурат мегираду берабтии ӯ ба куштор муайян мегардад. Аз куҷо медонист маҳз ӯро айбдор шумурда, сахт мегиранд. Агар ҳис мекард, ки бо ӯ чи кор хоҳанд кард, ҳаргиз аз худ дарак намедод. Ба тайёра савор шуда, зодгоҳ баргашт. 

Бо дили пур, бе даъват, худ ба шуъбаи корҳои дохила омад. Назди кормандони фаврии шуъбаи кофтукови ҷиноятӣ даромада, худро шиносонд. Он ҷо ҳам шод шуданду ҳам ҳайрон. Чанд муддат боз ӯро ҷустуҷӯ доранд. Наздиконаш гуфтанд, ки ӯ дар Русия, дар муҳоҷирати меҳнатист. Онҳоро сахт гирифтанд. Ҳатто тарсонданд, ки ба ҷояш яке аз онҳоро паси панҷара мекашанд. Чунки мебоист дафтари аъмоли ҷиноиро сари вақт омода намуда, ба муфаттиш месупурданд. Муфаттиши ҷавон, фарзанди нафари мансабдори баландпоя аъмолро интизор аст. Вай акнун аз паси курсии  донишгоҳ хеста ва ин нахустин аъмоли корияш маҳсуб меёфт. Бояд худро чун мутахассис ва ҷавони уҳдабаро нишон диҳад. Зеро зинаҳои камолот интизори ӯст. 

Ба ин хотир, роҳбарият ба кормандони шуъба супориш дод, ки маҳз ҷавони муҳоҷир Анвар гунаҳкор дониста шавад. Ва ӯро ба маҳкама мебоист кашид. Кӣ гунаҳкори асосист, фарқ надорад. Муҳимаш ҳар чи тезтар дафтари аъмолро сари вақт ба маҳкама бояд супурд. Чунин аст, супориш.    

Таҷрибомӯзи факултаи ҳуқуқшиносии донишгоҳ Муртазои Хаскаш, ки ба шуъбаи кофтукови ҷиноятӣ вобаста шуда буд, худро дарун-дарун мехӯрд. Аз тарзи фаъолияти кормандони шуъба. Аз аввал то кунун шоҳиди дафтари аъмоли Анвари муҳоҷир буд. Чанд маротиба нисбати чунин шеваи корбарии кормандони шуъба эътироз баён дошт. 

- Гӯш кун, ақлак! Ин ҷо таълимгоҳ нест, ки ҳар чиро дилат хоҳад, пурсидан гирӣ, – бо дӯғу пӯписа ба ӯ фаҳмонданд кормандони шуъба. – Ту ин ҷо барои корро ёд гирифтан фиристода шудаӣ. Яъне назарияро бо амалия пайвастан, фаҳмидӣ?! 
    
- Фаҳмидам. 

- Фаҳмида, ки бошӣ, саволҳои ноҷо надеҳ. Ба ҳар ош қатиқ нашав. Хубаш, корро ёд гир. 

Ва Муртазои Хаскаш дигар ба ҳар ош “қатиқ” шудан нахост. Саъй дошт чизе биёмӯзад. Аммо заъфи адолат ҳангоми тафтиши далелҳо ва пеш бурдани парвандаи ҷиноӣ барои таҷрибаомӯзӣ ҷиддан халал мерасонд. Ва ҳайрон мешуд, ки тафтишот чаро ноодилона сурат мегирад. Баъдтар ҳама барояш аён гашт. Бо чашми сар дид, ки ба хотири уҳдабаро нишон додани муфаттиши ҷавон, писари мансабдоре қонун риоя намегардад. Пушти по мезананд онро.
        
Наздикону пайвандони Анвар сафедкунанда, яъне адвокат киро намуданд. Барои ҳимояи ҳуқуқҳояш. Сафедкунанда ба вазъи кор сарфаҳм рафта, ба Анвар созиш пешниҳод кард. 

- Мефаҳмӣ, додар, хубаш гуноҳро ба гардан гир, - гапро хоида ба фаҳмондан даромад ӯ.

- Гуноҳ? Кадом гуноҳ? Кори нокардаро чӣ тавр ба гардан гирам? – ба гуфтаҳои сафедкунанда сарфаҳм намерафт Анвар. 

- Медонам, ту ба  ин кор, яъне воқеаи рухдода, умуман ягон дахл надорӣ.          
- Ака, равшантар гап зан?!   

- Гап ҳамин, ҷиноятро як одами калон кардааст. 

- Ба ҷои ӯ ман бояд шинам, ҳамин тавр?

- Офарин! Мағзи гапа фаҳмидӣ...

Муртазои Хаскаш чун таҷрибаомӯз  дар рафти тафтиши парванда ба ҳолатҳое дучор гардид, ки ба он ақлаш бовар намекард. Аз ин хусус бо устодаш, омӯзгори куҳансоли кафедраи криминалистии донишгоҳ арзи дил кард:

- Устод, ин чӣ тавр мешавад? Охир ҷавонро нияти говсуд доранд. Бо ӯ амалҳоеро раво мебинанд, ки он фақат ҷинояткорист. 
 
Муртазои Хаскаш ба устодаш нақл дошт, ки ба олоти мардии Анвар бо асбоби махсуси худсохт, барқ сар доданд. То гуноҳро ба гардан гирад. 

- Ҳамчунин Анварро тарс додаанд. Агар барқро дигарбора истифода баранд, гӯё аз мардияш маҳрум мешавад. Боз ваъдааш доданд, ки ҳамагӣ чанд моҳ пас аз мурофиа, ба озодӣ мебарояд. Акнун вай ночор ба шарти онҳо қариб розист. 

Устод нақли шогирдашро бодиққат гӯш карду чин дар пешонӣ иброз дошт:

- Маълум, ки ба ҷавони бегуноҳ дилат месӯзад.

- Албатта, охир вай заррае гуноҳ надорад.

- Пас ба ӯ бояд ёрӣ расонӣ.

- Чӣ тавр, устод? 

- Илоҷе карда, дар ширкатҳои мобилӣ одам ёфтанат даркор. Зангҳои воридоту хориҷшавии телефони мақтулро дар рӯзи ҳодиса ва пеш аз он дақиқ карданат лозим. Ҳамин тавр,  ҷинояткори асосиро ёфтан мумкин. 
    
Муртазои Хаскаш аз пайи иҷрои фармудаи устодаш гашт. Телефонҳои зиёдро дарёфт кард. Ҳатто як нафар корманди масъули додситониро, ки маҳз санаи рух додани ҳодисаи шум, аз ҳама беш бо ҷавонзан гуфтугӯ дошт. Баъзе зангҳои ӯ маҳрамонаю оҳанги таҳдидро ифода мекард. Анвар бошад, дафъаи охир чанд рӯз пеш аз ҳодиса бо мақтул дар тамос шуда буд. 
  
Муртазои Хаскаш аз натиҷаи кори анҷомдодааш ба устоди хеш хабар дод. 

- Хубаш аз ин хусус ба кормандони шуъба беҳтараш даҳон накушоӣ.  

- Чаро устод?

- Ба корҳоят халал расонданашон мумкин. Далелҳоро то рӯзи мурофиа ошкор насозӣ, беҳтар. Ё хубаш ба адвокат супор. 
   
Муртазои Хаскаш мувофиқи дастури устодаш амал кард. Ҳамаи далелҳои ба дастовардаашро ба ихтиёри сафедкунанда супурд.
  
Сафедкунанда гарчанде худ зери фишор қарор дошт, саъй кард бо чунин аснод ба рафти тафтишот таъсире расонад. Аммо аз ноилоҷӣ Анвар гуноҳро ба гардан гирифт.  

Мурофиа оғоз ёфт. Дар охир ҳукми додгоҳ сангин буд. Муддати тӯлонӣ умри Анвар мебоист паси панҷара мегузашт. Лек умед дошт, ки ҳомиёни ҳифзи ҳуқуқ ба аҳди худ вафо хоҳанд кард. Аммо ин тавр нашуд. Ӯ аз ёдҳо фаромӯш гашт. Ҳамин тавр, Анвар қурбонии ҷинояти дигаре гардид...