СИЁСАТ
Ҷумъа 26 Апрел 2024 11:51
Президент (калимаи лотинии praesidens - дар пеш нишаста, пешво, раис) – роҳбари интихобии давлат дар кишварҳои шакли идоракунии ҷумҳуриявӣ мебошад. Дар ҷумҳуриҳои президентӣ президент дорои салоҳиятҳои васеъ мебошад, чунки ӯ вазифаи Сарвари давлат ва Раиси ҳукуматро иҷро менамояд.
Дар асоси Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Сарвари давлат ва ҳокимияти иҷроия (Ҳукумат) ҳомии Конститутсия ва қонунҳо, ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, кафили истиқлолияти миллӣ, ягонагӣ ва тамомияти арзӣ, пойдориву бардавомии давлат, мураттабии фаъолияти мақомоти давлатӣ ва ҳамкории онҳо, риояи шартномаҳои байналмилалии Тоҷикистон мебошад, ки самтҳои асосии сиёсати дохилӣ ва хориҷии ҷумҳуриро муайян мекунад, ва бо овоздиҳии пинҳонӣ ба мӯҳлати 7 сол интихоб мешавад.
Санаи 6-уми ноябри соли 1994 дар интихоботи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон бо бештари овози райъдиҳандагон ҳамчун Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб шуда, 16-уми ноябри ҳамон сол дар иҷлосияи Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон баъди маросими савгандёдкунӣ ба иҷрои вазифаи Президент шурӯъ карда буданд, ки он рӯзҳо Тоҷикистон давраи ҳассосу мушкилеро аз сар мегузаронид. Чунки тараққиёти сусти иқтисодии минтақаҳо, суст ҷалб намудани сармоягузории хориҷӣ, ислоҳоти сусти низоми сиёсӣ, рақобатҳои геополитикии давлатҳои абарқудрат ва ҳамсоягӣ бо кишвари ҷангзадаи Афғонистон боиси сар задани низои сиёсии тоҷикон гашта буд. Ба тамоми мушкилиҳо ва нобасомониҳо нигоҳ накарда, Эмомалӣ Раҳмон барои бунёди заминаҳои сулҳ, таъмини иҷтимоии аҳолӣ ва чанд масъалаҳои муҳимтарин, ки ба амният ва ҳаёти осоиштаи мардум сахт вобаста буду вақти тӯлониро мехост, камар бастанд.
Дар хотима додани ҷанги шаҳрвандии панҷсола ба барқарор намудани сулҳу ваҳдати миллӣ дар Тоҷикистон, ба ватани аҷдодӣ баргардонидани наздики як миллион нафар гурезагон, аз қашшоқӣ раҳонидани мардум, муттаҳид намудани сокинони кишвар, бунёди даҳҳо корхонаҳои саноативу нерӯгоҳҳои барқӣ, садҳо муассисаҳои таълимиву тандурустӣ, азнавсозии шоҳроҳҳову нақбҳои мошингузар, нақши Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бузургу назаррас мебошад.
Пешвои муаззами миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон инсондӯстиву ватанпарвариро пешаи худ карда, барои давлати порагаштаро аз фаноёбӣ наҷот додану ба ҷанги шаҳрванӣ хотима бахшидан борҳо бо мухолифин дар кишварҳои мухталиф вохӯриҳо гузарониданд. Тавонистанд, ки санаи 27-уми июни соли 1997 дар шаҳри Москва Созишномаи умумии истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ дар Тоҷикистонро дар шоҳидии намояндагони дигар давлатҳо ба имзо расонанд. Доир ба ин корномаи бузурги Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон собиқ Дабири кулли СММ Кофи Аннан бо ифтихор дар маҷаллаи русии “Огонёк” соли 2011 ҳамчун шахси холис чунин навишта буд: “Тоҷикистон барои бисёр мамлакатҳои дигар дар ҳалли муноқишаҳои дохилӣ ва пойдории сулҳу ваҳдат собиқаи беназир дорад ва дар ин раванд нақши Эмомалӣ Раҳмон калидӣ аст.”
Дар як мӯддати кӯтоҳ Тоҷикистон ба мулки озоду обод, ба кишвари бузургони равшанзамир ва ватандӯст табдил ёфт. Муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, Пешвои воқеии миллат тавонистанд ҳамчун сиёсатмадори сатҳи ҷаҳонӣ бо ақлу заковат ва давлатдории хирадмандонаи худ бо шоистагии тамом Тоҷикистонро дар саросари кураи замин муаррифӣ намоянд, ки имрӯз фахри ҳар як тоҷику тоҷикистонӣ гардиданд.
Тамоми давлатҳои ҷаҳон Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро дар арсаи ҷаҳонӣ ҳамчун шахси сулҳофару сулҳпарвар, сарҷамъкунандаи миллати парокандагашта, амалисозандаи орзуву ормонҳои миллати тоҷик, ояндабину дурандеш, бунёдкору созанда, фароҳамоварандаи шароити арзандаи зиндагии мардуми кишвар, ташаббускори ҳалли масъалаҳои глобалӣ шинохта, бо зиёда аз 50 унвонҳои фахрии давлатҳои худ қадрдонӣ кардаанд.
Хизматҳои Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро Президенти Федератсияи Россия Владимир Путин натиҷагирӣ намуда, ба сарварии сиёсии сарвари тоҷикони ҷаҳон чунин баҳо дода буд: “Эмомалӣ Раҳмон дар байни сиёсатмадорони давлатҳои мустақил яке аз ҷойҳои намоёнро ишғол менамояд ва ин тасодуфӣ нест. Тамоми кӯшишҳои вай шаҳодати он мебошад, ки дар Тоҷикистон ҷараёни сулҳ мегузарад, ки монанди он дар дигар кишварҳои ба низоъ дучоргашта вуҷуд надорад. Сулҳи Тоҷикистон ин намунаи хуб барои бисёр халқҳо ва кишварҳо ба шумор меравад.”
Бо пешниҳоди мардуми шарифи Тоҷикистон барои хизматҳои шоён ва корномаҳои бузурги Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар асоси моддаи 2-и Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи рӯзҳои ид”, ки аз 14-уми майи соли 2016 қабул шудааст, санаи 16 ноябр ҳамчун “Рӯзи Президент” муайян шудааст, ки ҳамасола тамоми тоҷикистониёни шарафманд ин рӯзро бо ҷамъомадҳои илмӣ, мулоқоту вохӯриҳои мардумӣ, мусобиқаҳои варзишӣ, чорабиниҳои фарҳангӣ бо суруру шодмонӣ таҷлил мекунанд.
Сабаби асосии ба 16-уми ноябр рост омадани “Рӯзи Президент” дар он аст, ки маҳз дар ҳамин рӯзи таърихӣ, яъне 16-уми ноябри соли 1994 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бори нахуст ҳамчун Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар назди халқу Ватан савганд ёд карданд. Ҳамин сол дар аввалин Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистони соҳибистиқлол, ки бо роҳи райъпурсии умумихалқӣ қабул карда шуд, шакли идоракунии Тоҷикистон ба шакли Ҷумҳурии президентӣ табдил дода шуд.
Аз фурсат истифода намуда, тамоми мардуми Тоҷикистони азизро бо рӯзи Президент самимона муборакбод гуфта, ба хонадони ҳар як тоҷикистонӣ фазои осоишу меҳру муҳаббат, файзу баракат ва ба диёри биҳиштосои Тоҷикистон сулҳу сафо ва гулгулшукуфоии ҷовидонаро таманно менамоям.
К. КАРИМОВ,
омӯзгори МТМУ №10-и
шаҳри Душанбе
Дар асоси Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Сарвари давлат ва ҳокимияти иҷроия (Ҳукумат) ҳомии Конститутсия ва қонунҳо, ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, кафили истиқлолияти миллӣ, ягонагӣ ва тамомияти арзӣ, пойдориву бардавомии давлат, мураттабии фаъолияти мақомоти давлатӣ ва ҳамкории онҳо, риояи шартномаҳои байналмилалии Тоҷикистон мебошад, ки самтҳои асосии сиёсати дохилӣ ва хориҷии ҷумҳуриро муайян мекунад, ва бо овоздиҳии пинҳонӣ ба мӯҳлати 7 сол интихоб мешавад.
Санаи 6-уми ноябри соли 1994 дар интихоботи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон бо бештари овози райъдиҳандагон ҳамчун Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб шуда, 16-уми ноябри ҳамон сол дар иҷлосияи Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон баъди маросими савгандёдкунӣ ба иҷрои вазифаи Президент шурӯъ карда буданд, ки он рӯзҳо Тоҷикистон давраи ҳассосу мушкилеро аз сар мегузаронид. Чунки тараққиёти сусти иқтисодии минтақаҳо, суст ҷалб намудани сармоягузории хориҷӣ, ислоҳоти сусти низоми сиёсӣ, рақобатҳои геополитикии давлатҳои абарқудрат ва ҳамсоягӣ бо кишвари ҷангзадаи Афғонистон боиси сар задани низои сиёсии тоҷикон гашта буд. Ба тамоми мушкилиҳо ва нобасомониҳо нигоҳ накарда, Эмомалӣ Раҳмон барои бунёди заминаҳои сулҳ, таъмини иҷтимоии аҳолӣ ва чанд масъалаҳои муҳимтарин, ки ба амният ва ҳаёти осоиштаи мардум сахт вобаста буду вақти тӯлониро мехост, камар бастанд.
Дар хотима додани ҷанги шаҳрвандии панҷсола ба барқарор намудани сулҳу ваҳдати миллӣ дар Тоҷикистон, ба ватани аҷдодӣ баргардонидани наздики як миллион нафар гурезагон, аз қашшоқӣ раҳонидани мардум, муттаҳид намудани сокинони кишвар, бунёди даҳҳо корхонаҳои саноативу нерӯгоҳҳои барқӣ, садҳо муассисаҳои таълимиву тандурустӣ, азнавсозии шоҳроҳҳову нақбҳои мошингузар, нақши Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бузургу назаррас мебошад.
Пешвои муаззами миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон инсондӯстиву ватанпарвариро пешаи худ карда, барои давлати порагаштаро аз фаноёбӣ наҷот додану ба ҷанги шаҳрванӣ хотима бахшидан борҳо бо мухолифин дар кишварҳои мухталиф вохӯриҳо гузарониданд. Тавонистанд, ки санаи 27-уми июни соли 1997 дар шаҳри Москва Созишномаи умумии истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ дар Тоҷикистонро дар шоҳидии намояндагони дигар давлатҳо ба имзо расонанд. Доир ба ин корномаи бузурги Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон собиқ Дабири кулли СММ Кофи Аннан бо ифтихор дар маҷаллаи русии “Огонёк” соли 2011 ҳамчун шахси холис чунин навишта буд: “Тоҷикистон барои бисёр мамлакатҳои дигар дар ҳалли муноқишаҳои дохилӣ ва пойдории сулҳу ваҳдат собиқаи беназир дорад ва дар ин раванд нақши Эмомалӣ Раҳмон калидӣ аст.”
Дар як мӯддати кӯтоҳ Тоҷикистон ба мулки озоду обод, ба кишвари бузургони равшанзамир ва ватандӯст табдил ёфт. Муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, Пешвои воқеии миллат тавонистанд ҳамчун сиёсатмадори сатҳи ҷаҳонӣ бо ақлу заковат ва давлатдории хирадмандонаи худ бо шоистагии тамом Тоҷикистонро дар саросари кураи замин муаррифӣ намоянд, ки имрӯз фахри ҳар як тоҷику тоҷикистонӣ гардиданд.
Тамоми давлатҳои ҷаҳон Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро дар арсаи ҷаҳонӣ ҳамчун шахси сулҳофару сулҳпарвар, сарҷамъкунандаи миллати парокандагашта, амалисозандаи орзуву ормонҳои миллати тоҷик, ояндабину дурандеш, бунёдкору созанда, фароҳамоварандаи шароити арзандаи зиндагии мардуми кишвар, ташаббускори ҳалли масъалаҳои глобалӣ шинохта, бо зиёда аз 50 унвонҳои фахрии давлатҳои худ қадрдонӣ кардаанд.
Хизматҳои Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро Президенти Федератсияи Россия Владимир Путин натиҷагирӣ намуда, ба сарварии сиёсии сарвари тоҷикони ҷаҳон чунин баҳо дода буд: “Эмомалӣ Раҳмон дар байни сиёсатмадорони давлатҳои мустақил яке аз ҷойҳои намоёнро ишғол менамояд ва ин тасодуфӣ нест. Тамоми кӯшишҳои вай шаҳодати он мебошад, ки дар Тоҷикистон ҷараёни сулҳ мегузарад, ки монанди он дар дигар кишварҳои ба низоъ дучоргашта вуҷуд надорад. Сулҳи Тоҷикистон ин намунаи хуб барои бисёр халқҳо ва кишварҳо ба шумор меравад.”
Бо пешниҳоди мардуми шарифи Тоҷикистон барои хизматҳои шоён ва корномаҳои бузурги Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар асоси моддаи 2-и Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи рӯзҳои ид”, ки аз 14-уми майи соли 2016 қабул шудааст, санаи 16 ноябр ҳамчун “Рӯзи Президент” муайян шудааст, ки ҳамасола тамоми тоҷикистониёни шарафманд ин рӯзро бо ҷамъомадҳои илмӣ, мулоқоту вохӯриҳои мардумӣ, мусобиқаҳои варзишӣ, чорабиниҳои фарҳангӣ бо суруру шодмонӣ таҷлил мекунанд.
Сабаби асосии ба 16-уми ноябр рост омадани “Рӯзи Президент” дар он аст, ки маҳз дар ҳамин рӯзи таърихӣ, яъне 16-уми ноябри соли 1994 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бори нахуст ҳамчун Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар назди халқу Ватан савганд ёд карданд. Ҳамин сол дар аввалин Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистони соҳибистиқлол, ки бо роҳи райъпурсии умумихалқӣ қабул карда шуд, шакли идоракунии Тоҷикистон ба шакли Ҷумҳурии президентӣ табдил дода шуд.
Аз фурсат истифода намуда, тамоми мардуми Тоҷикистони азизро бо рӯзи Президент самимона муборакбод гуфта, ба хонадони ҳар як тоҷикистонӣ фазои осоишу меҳру муҳаббат, файзу баракат ва ба диёри биҳиштосои Тоҷикистон сулҳу сафо ва гулгулшукуфоии ҷовидонаро таманно менамоям.
К. КАРИМОВ,
омӯзгори МТМУ №10-и
шаҳри Душанбе
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед