- Дадаҷон, мумкин аст аз корти шумо 99 доллар гирам? Барои китоб бояд пардохт кунам...

- Он кадом китоб аст?

- Китоби Достоевский. “Ҷиноят ва ҷазо”.

- О харидан чӣ лозим? Мо ин китобро дорем.

- Дорем? Дар кадом файл аст?

- Файл ин ҷо чӣ дахл дорад? Ҳо, ана дар ҷевони китобҳо хобидааст...

- Фу-ууу. Охир ин китоби қоғазӣ аст!

- Хайр чӣ? Ман дар синну соли ту ин китобро мутолиа карда будам.

- Дар синну соли ту, дар синну соли ту... Дар ин китоб амалиёти ҷустуҷӯӣ вуҷуд надорад. Чи гуна ман лаҳзаҳои ҷолиб ва иқтибосҳояшро пайдо мекунам? Он на роҳнамоии аудиоӣ дорад, на расмҳои аниматсионӣ. Танҳо аз як матни дилбазан иборат аст, ки ҳатто ҳуруфашро иваз кардан ғайриимкон аст... Шумо чиҳо мегӯед? Дар мактаб ҳама ба ҳоли ман механданд. Чунин китобҳоро худатон хонед.

- Хуб. Майлаш. Ана ин дискашро гир. Асарҳои Достоевскийро пурра тамошо мекунӣ. Инро 15 сол пеш харида будам.

- Чӣ? Диск? Шумо фикр мекунед, ки ман чунин чизҳои атиқаро истифода мекунам? Онро бурда ба осорхона супоред! Метарсам, ки боз навори патефониашро пешниҳод накунед.

- Агар чунин доно бошӣ, пас худат дар шабакаҳо ҷустуҷӯ кун ва ё боргирӣ кун.

- Китобро ройгон боргирӣ кунам!?

- Бале. Чаро не? Ба китобҳои Достоевский солҳост, ки ҳуқуқи муаллифӣ татбиқ намешавад...

- Шумо чиҳо мегӯед? Шояд аввали аср чунин буд, ки ҳама чиро ба таври ройгон боргирӣ кардан имконпазир буд. Магар шумо хабар надоред, ки аллакай зиёда аз панҷ сол боз барои тамоми китобҳои электронӣ ҳуқуқи муаллифӣ татбиқ мешавад. Инро Ассотсиатсияи нашри китобҳои Амрико амалӣ мекунад. Ва ё шумо мехоҳед, ки маро мисли он барномасози машҳури амрикоӣ ба ҷавобгарии ҷиноӣ ҷалб кунанд?

- Охир, Достоевский адиби амрикоӣ нест-ку! Ин ҷо ноширони амрикоӣ чӣ дахл доранд?

- Фарқ надорад. Шумо, дадаҷон, магар одами ин давру замона нестед?

- Мефаҳмам, бачем, фақат гуфтанӣ ҳастам, ки барои як файл 99 доллар сарф кардан ин чандон аз рӯи инсоф нест. Аз ҳамсабақонат пурс, онҳо ҳатман ин файлро доранд. Ту баъдан ба онҳо он файлро бармегардонӣ.

- А-ҳа! Агар онҳо ба ман файли худро бидиҳанд ҳам, ман онро дар куҷо мехонам?

- Чӣ хел дар “куҷо”? Онҳо нусхаи худро дар хонаашон мехонанду ту бошӣ, нусхаи худатро дар ин ҷо.

- Оҳ, дадаҷон, шумо тамоман одами ақибмонда. Охир, китобро танҳо аз ҳамон компютере, ки аз он маблағаш пардохт шудааст, хонда мешавад. Дар компютери дигар рамзи поляризатсияаш тағйир меёбад... Хуллас, дадаҷон, пулро диҳед! Ман як китоби хуб мехарам.
- Майлаш. Ана аз ин корт маблағи даркориатро бигир. Дар замонҳои мо ин пули калоне буд...

- Хуб. Боргирӣ кардам. Ташаккур.

- Канӣ, биё, бинам... Гӯш кун, писарам, ин расмҳо чӣ маъно доранд? Ба фикрам, дар асар чунин расмҳо набуд...

- О инҳоро баннер меноманд. Бе ин баннерҳо нархи китоб арзонтар аст. Файли кушода бо эълонҳои чашмакзананда. Ана, ин табари дорои тезкунакҳои лазерӣ. Инаш толори ороишӣ, ин ҷо метавон пиразанеро ба духтари ҳаждаҳсола мубаддал сохт. Агар мушкили равонӣ дошта бошед, ана ин хадамоти боварӣ бо таблиғоти манфиатҳои табобат. Ана ин нархҳо бо тахфиф...

- Сабр кун, писарам, охир матни роман куҷост? Ман онро намебинам. Ё шояд то аз байн рафтани ин баннерҳо мунтазир шудан лозим аст?

- Оҳ, дадаҷон, мисли он ки шумо аз сайёраи дигар ба замин афтида бошед. Сад сол мунтазир мешавед, чунки матни инро танҳо тавассути айнакҳои поляризатсионӣ хондан мумкин аст. Бе чунин айнакҳо танҳо рекламаҳоро тамошо кардан мумкин аст.

- Инаш боз барои чӣ?

- Чӣ хел барои чӣ? Барои он ки нафари дигаре, ғайр аз ҳамон шахси маблағро пардохтнамуда, имкони тамошои онро надошта бошад. Тасаввур кунед, ки ман китобро харидам, вале нафари дигар бе пардохти ягон маблағ аз сари китфи ман нигоҳ кардаву онро мутолиа менамояд...

- Сафсата. Фарз кардем, ман ҳам чунин айнакҳоро ба чашмҳоям гузорам, пас чӣ мешавад?

- Не-е, ин ҳилла ба кор намеравад! Чунки файл танҳо барои айнакҳои ман мувофиқ карда шудааст. Айнакҳои дигар рамзи поляризатсионии дигар доранд.

- Фаҳмо. Канӣ айнакҳоятро ба ман деҳ. Ман тавассути онҳо китоб-ро аз назар гузаронам.

- Чӣ хел аз назар мегузаронед? Охир, онҳо шуморо намешиносанд. Шумо ғайри маълумоте доир ба он ки айнакҳои бегонаро ба чашм гузоштаед, дигар чизеро нахоҳед дид! Дадаҷон, монед, бо чунин содалавҳиатон ба ман халал нарасонед. Ҳоло, ки муҳлати иҷозатномаам тамом нашудааст, бояд зуд китобро хонда тамом кунам, вагарна маҷбур мешавам, ки ё маблағи иҷораи файлро тамдид кунам, ё китоб худ аз худ нест мешавад. Халал нарасонед. Ман хонда истодаам...

Баъди 3 соат...
- Уффф! Ана тамом. Ҳамаашро хонда тамом кардам!

- Чӣ хел хонда тамом кардӣ? “Ҷиноят ва ҷазо”-ро дар се соат пурра хондӣ?

- Ҳа, хондам. Агар ҳар ним соат пас таваққуфи рекламавӣ намедошт, зудтар хонда тамом мекардам.

- Бовар намекунам! Ана масалан бигӯ, ки Свидригайлов кист?

- Кӣ-кӣ?

- Фаҳмо, фаҳмо. Лужин кист? Соня Мармеладова кист? Канӣ бигӯ!

- О ман аз куҷо медонам? Ман Home Edition, яъне тафсири хонагияшро хондам. Ин ҷо танҳо дар бораи он маълумот дода шудааст, ки Расколников чӣ гуна пиразанро бо табар зада мекушад ва баъдан ба гуноҳаш иқрор мешавад. Барои тафсири боқимондаи асар шакли Professional ва ё дар маҷмуъ Enterprise Editionро харидорӣ кардан даркор аст. Охир, барои ҳамаи ин маблағи мо кофӣ нест.

- Ҳа-ааа, аҷиб... то куҷо расидаем? Ба куҷо равонаем...

- Аз ин хусус ҳадди ақал бист сол қабл андешидан даркор буд ва ё шояд пештар аз ин...

(Мавод аз Интернет)
Аз русӣ тарҷумаи Шаҳло ЭШОНОВА, “ҶТ”