ҶОМЕА
Шанбе 27 Апрел 2024 01:14
Ҷазо барои ин муносибат дар муқобили ноболиғон сахттар шуд
Дар назар аст, ки чунин афрод аз 5 то 8 соли зиндон маҳкум шаванд. Қаблан он аз 2 то 5 соли зиндонро дар назар дошт.
Парлумони Тоҷикистон тағйиротеро ба Кодекси ҷиноии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид кард, ки тибқи он ҷазо барои муносибати бадахлоқона нисбати ноболиғон сахттар мегардад.
Тағйироти мазкур аз ҷониби Парлумони кишвар қабул гардида, он 13-уми ноябри соли 2023 аз ҷониби Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон имзо шудааст.
Банди нав ба моддаи 142-и Кодекси ҷиноятӣ ворид гардида, тибқи он барои ҳаракатҳои бадахлоқона “нисбати ду ё зиёда шахсони баръало ба синни чордаҳсолагӣ нарасида” аз панҷ то ҳашт соли зиндон бо якумра маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ҷазо пешбинӣ шудааст.
Қаблан ҷазо барои ҳаракати бадахлоқона нисбати ноболиғон аз ду то панҷ сол зиндон пешбинӣ шуда буд.
Тибқи қонуни мазкур афроде, ки даст ба чунин ҷиноят задаанд, якумра аз ишғоли мансаб ва ё фаъолияти омӯзгорӣ дар муассисаҳои давлатӣ ва ғайридавлатии соҳаҳои маориф, тарбия, инкишофи ноболиғон, таъминоти тиббӣ, ҳифзи иҷтимоӣ ва хизматрасонии иҷтимоӣ, дар соҳаи варзиши кӯдакону наврасон, фарҳанг ва санъат бо иштироки ноболиғон ва дигар корҳое, ки марбут ба ноболиғон аст, маҳрум мешаванд.
ВОЛИДОН БА КӮДАК ЧИРО БОЯД ФАҲМОНАНД?
Солҳои охир хабарҳо аз озори ҷинсии ноболиғон бештар расонаӣ мешаванд. Бино ба омори ахире, ки Ваколатдори ҳуқуқи кӯдак дар Тоҷикистон пешниҳод намудааст, соли 2022 дар кишвар 60 нафар барои озори ҷинсии ноболиғон ба зиндон маҳкум шудаанд. Онҳоро ба дастдарозӣ ва зӯроварии шаҳвонӣ нисбат ба 52 ноболиғ гунаҳкор донистанд.
Равоншиносон бар он назаранд, ки асоси амнияти кӯдак ин аз муносибати боэътимод ва гарми волидон вобастагӣ дорад. Ба гуфтаи равоншинос Ниссо Азизова, бештар қурбониёни зӯроварии ҷинсӣ маҳз кӯдаконе ҳастанд, ки аз мадди назар ва муҳаббати падару модар дур мондаанд.
- Бо кӯдакон дар мавзӯи амнияти ҷинсӣ бояд суҳбат кард. Танҳо дар ин ҳолат вай ҳамеша метавонад наздатон биёяд ва шуморо дар бораи ҳама чиз бидуни тарси ҷазо огоҳ кунад, ҳатто агар он дар мавзуъҳои хеле нозук бошад. Норасоӣ ва баъзан мавҷуд набудани маълумоти дуруст, махсусан дар оилаҳое, ки мавзӯи ҷинсӣ мамнуъ аст, ба он оварда мерасонад, ки кӯдакон дар мавриди мавҷуд будани оддитарин ҳаракатҳои “хуб” ва “бад” огоҳӣ надоранд. Кӯшиш карда, ба ӯ фаҳмонед, ки бадани ӯ танҳо ба ӯ тааллуқ дорад ва касе ҳақ надорад бе иҷозат ба он даст расонад,- мегӯяд ин равоншинос.
Ҳамчунин, ин равоншнос мегӯяд, ки ҳангоми дучор шудан ба чунин ҳолатҳо кӯдакон ҳатман бояд волидонашонро хабардор кунанд.
- Бо назардошти хусусиятҳои тарбияи фарзанд, ба онҳо аксар вақт итоат кардан ба пирон ва иҷрои фармони онҳоро меомӯзонанд. Аммо ин метавонад барои мавриди зӯроварӣ қарор гирифтан, шароит фароҳам орад. Ба кӯдак эҳтиром гузоред - ин барои дарки шинохти арзиши худ, боварӣ ба худ саҳм мегузорад. Ин яке аз вазифаҳои волидон мебошад, зеро он дар ташаккули худшиносии солим мусоидат мекунад. Дар ин ҳолат кӯдак эҳсос мекунад, ки ӯ ва ақидаи ӯ, он чизе, ки бо ӯ рух медиҳад, ин муҳим аст, яъне дар ҳолатҳои изтирорӣ дар муқоиса бо кӯдаконе, ки беаҳамиятии худро эҳсос мекунанд, рӯйдодҳоро барои дарки гуноҳ пинҳон медоранд, - мегӯяд равоншинос.
ПЕШНИҲОДИ МАРДУМ: ҲУКМИ ҚАТЛ Ё ҲАБСИ АБАД
Бояд гуфт, ки қаблан низ чанд қазияи дастдарозӣ нисбат ба ноболиғон вокуниши корбарони шабакаҳои иҷтимоиро ба бор овард. Намояндагони ҷомеаи шаҳрвандӣ аз мақомоти кишвар хоста буданд, ҷазоро барои озори ҷинсӣ ва бахусус дастдарозӣ ба ноболиғон сахттар кунанд.
Дар ин хуссус бештаре аз корбарони шабакаҳои иҷтимоӣ талаб мекунанд, нафароне, ки ба таҷовуз ва куштори ноболиғон даст мезананд, бояд қатл ё ба ҳукми абад маҳкум шаванд. Вале бархе дигар гуфтанд, бояд роҳҳои дигари ҳалли мушкил рӯи даст гирифта шавад.
Ахиран моҳи августи соли равон Вазорати корҳои дохилии кишвар хабар дод, ки як мардро дар шаҳри Душанбе ба гумони кӯшиши дастдарозӣ ба ноболиғ боздошт кардаанд. Раёсати корҳои дохилии шаҳри Душанбе хабар дод, ки гумонбар 44-сола аст ва дар ҳабси пешакӣ қарор дорад.
Боздошти ин мард пас аз пахши навор дар шабакаҳои иҷтимоӣ сурат гирифт.
Тайи чанд соли ахир ҳолатҳои таҷовузи ноболиғон бештар расонаӣ мегардад, ки вокуниши сахте ба бор меорад.
Яке аз он ҳодисаҳо таҷовуз ва куштори Руфейдаи 8-сола буд, ки ҷомеаи Тоҷикистонро такон дод ва дар ниҳоят ҷинояткор ҳукми абад гирифт.
Ҳамчунин, ҳодисаи шабеҳ дар Хуросон рух дода буд, ки марди 45-сола духтарчаи 9-соларо таҷовуз кардаву куштааст.
Инчунин, аввали соли қабл додгоҳ як сокини Ҳисорро барои 20 сол равонаи зиндон карда буд, ки дар таҷовузи ҷияни 12-солааш гунаҳкор дониста мешавад.
Ёдовар мешавем, ки фармони тағйирот ба қонунгузорӣ вобаста ба пурзӯр намудани ҷавобгарии ҷиноятӣ нисбати ҷиноятҳо ба муқобили озодии ҷинсӣ ва дахлнопазирии ҷинсии ноболиғонро ҳанӯз соли 2020 раиси Маҷлиси миллӣ муҳтарам Рустами Эмомалӣ ба Прокурори генералӣ ва дигар сохтору мақомот дода буд.
Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон якчанд санадҳои қонунгузорӣ қабул ва амал мекунад, ки аз нақзи ҳуқуқи кӯдакон ва зӯроварӣ нисбати онҳо ҳимоят мекунад. Ин қонунҳо “Дар бораи ҳимояи ҳуқуқи кӯдак”, “Дар бораи масъулияти волидон дар таълиму тарбияи кӯдакон” ва “Дар бораи огоҳии зӯроварӣ дар оила” мебошанд.
Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчунин ду ҳуҷҷати байналмилалилро оид ба пешгирии зӯроварии ҷинсӣ нисбати ноболиғон қабул намудааст. Инҳо Конвенсияи Созмони Милали Муттаҳид оид ба ҳуқуқи кӯдак ва Протоколи иловагӣ ба ин конвенсия дар бораи фурӯши кӯдакон, танфурӯшии кӯдакон ва порнография мебошад.
Дар назар аст, ки чунин афрод аз 5 то 8 соли зиндон маҳкум шаванд. Қаблан он аз 2 то 5 соли зиндонро дар назар дошт.
Парлумони Тоҷикистон тағйиротеро ба Кодекси ҷиноии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид кард, ки тибқи он ҷазо барои муносибати бадахлоқона нисбати ноболиғон сахттар мегардад.
Тағйироти мазкур аз ҷониби Парлумони кишвар қабул гардида, он 13-уми ноябри соли 2023 аз ҷониби Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон имзо шудааст.
Банди нав ба моддаи 142-и Кодекси ҷиноятӣ ворид гардида, тибқи он барои ҳаракатҳои бадахлоқона “нисбати ду ё зиёда шахсони баръало ба синни чордаҳсолагӣ нарасида” аз панҷ то ҳашт соли зиндон бо якумра маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансабҳои муайян ва ё машғул шудан бо фаъолияти муайян ҷазо пешбинӣ шудааст.
Қаблан ҷазо барои ҳаракати бадахлоқона нисбати ноболиғон аз ду то панҷ сол зиндон пешбинӣ шуда буд.
Тибқи қонуни мазкур афроде, ки даст ба чунин ҷиноят задаанд, якумра аз ишғоли мансаб ва ё фаъолияти омӯзгорӣ дар муассисаҳои давлатӣ ва ғайридавлатии соҳаҳои маориф, тарбия, инкишофи ноболиғон, таъминоти тиббӣ, ҳифзи иҷтимоӣ ва хизматрасонии иҷтимоӣ, дар соҳаи варзиши кӯдакону наврасон, фарҳанг ва санъат бо иштироки ноболиғон ва дигар корҳое, ки марбут ба ноболиғон аст, маҳрум мешаванд.
ВОЛИДОН БА КӮДАК ЧИРО БОЯД ФАҲМОНАНД?
Солҳои охир хабарҳо аз озори ҷинсии ноболиғон бештар расонаӣ мешаванд. Бино ба омори ахире, ки Ваколатдори ҳуқуқи кӯдак дар Тоҷикистон пешниҳод намудааст, соли 2022 дар кишвар 60 нафар барои озори ҷинсии ноболиғон ба зиндон маҳкум шудаанд. Онҳоро ба дастдарозӣ ва зӯроварии шаҳвонӣ нисбат ба 52 ноболиғ гунаҳкор донистанд.
Равоншиносон бар он назаранд, ки асоси амнияти кӯдак ин аз муносибати боэътимод ва гарми волидон вобастагӣ дорад. Ба гуфтаи равоншинос Ниссо Азизова, бештар қурбониёни зӯроварии ҷинсӣ маҳз кӯдаконе ҳастанд, ки аз мадди назар ва муҳаббати падару модар дур мондаанд.
- Бо кӯдакон дар мавзӯи амнияти ҷинсӣ бояд суҳбат кард. Танҳо дар ин ҳолат вай ҳамеша метавонад наздатон биёяд ва шуморо дар бораи ҳама чиз бидуни тарси ҷазо огоҳ кунад, ҳатто агар он дар мавзуъҳои хеле нозук бошад. Норасоӣ ва баъзан мавҷуд набудани маълумоти дуруст, махсусан дар оилаҳое, ки мавзӯи ҷинсӣ мамнуъ аст, ба он оварда мерасонад, ки кӯдакон дар мавриди мавҷуд будани оддитарин ҳаракатҳои “хуб” ва “бад” огоҳӣ надоранд. Кӯшиш карда, ба ӯ фаҳмонед, ки бадани ӯ танҳо ба ӯ тааллуқ дорад ва касе ҳақ надорад бе иҷозат ба он даст расонад,- мегӯяд ин равоншинос.
Ҳамчунин, ин равоншнос мегӯяд, ки ҳангоми дучор шудан ба чунин ҳолатҳо кӯдакон ҳатман бояд волидонашонро хабардор кунанд.
- Бо назардошти хусусиятҳои тарбияи фарзанд, ба онҳо аксар вақт итоат кардан ба пирон ва иҷрои фармони онҳоро меомӯзонанд. Аммо ин метавонад барои мавриди зӯроварӣ қарор гирифтан, шароит фароҳам орад. Ба кӯдак эҳтиром гузоред - ин барои дарки шинохти арзиши худ, боварӣ ба худ саҳм мегузорад. Ин яке аз вазифаҳои волидон мебошад, зеро он дар ташаккули худшиносии солим мусоидат мекунад. Дар ин ҳолат кӯдак эҳсос мекунад, ки ӯ ва ақидаи ӯ, он чизе, ки бо ӯ рух медиҳад, ин муҳим аст, яъне дар ҳолатҳои изтирорӣ дар муқоиса бо кӯдаконе, ки беаҳамиятии худро эҳсос мекунанд, рӯйдодҳоро барои дарки гуноҳ пинҳон медоранд, - мегӯяд равоншинос.
ПЕШНИҲОДИ МАРДУМ: ҲУКМИ ҚАТЛ Ё ҲАБСИ АБАД
Бояд гуфт, ки қаблан низ чанд қазияи дастдарозӣ нисбат ба ноболиғон вокуниши корбарони шабакаҳои иҷтимоиро ба бор овард. Намояндагони ҷомеаи шаҳрвандӣ аз мақомоти кишвар хоста буданд, ҷазоро барои озори ҷинсӣ ва бахусус дастдарозӣ ба ноболиғон сахттар кунанд.
Дар ин хуссус бештаре аз корбарони шабакаҳои иҷтимоӣ талаб мекунанд, нафароне, ки ба таҷовуз ва куштори ноболиғон даст мезананд, бояд қатл ё ба ҳукми абад маҳкум шаванд. Вале бархе дигар гуфтанд, бояд роҳҳои дигари ҳалли мушкил рӯи даст гирифта шавад.
Ахиран моҳи августи соли равон Вазорати корҳои дохилии кишвар хабар дод, ки як мардро дар шаҳри Душанбе ба гумони кӯшиши дастдарозӣ ба ноболиғ боздошт кардаанд. Раёсати корҳои дохилии шаҳри Душанбе хабар дод, ки гумонбар 44-сола аст ва дар ҳабси пешакӣ қарор дорад.
Боздошти ин мард пас аз пахши навор дар шабакаҳои иҷтимоӣ сурат гирифт.
Тайи чанд соли ахир ҳолатҳои таҷовузи ноболиғон бештар расонаӣ мегардад, ки вокуниши сахте ба бор меорад.
Яке аз он ҳодисаҳо таҷовуз ва куштори Руфейдаи 8-сола буд, ки ҷомеаи Тоҷикистонро такон дод ва дар ниҳоят ҷинояткор ҳукми абад гирифт.
Ҳамчунин, ҳодисаи шабеҳ дар Хуросон рух дода буд, ки марди 45-сола духтарчаи 9-соларо таҷовуз кардаву куштааст.
Инчунин, аввали соли қабл додгоҳ як сокини Ҳисорро барои 20 сол равонаи зиндон карда буд, ки дар таҷовузи ҷияни 12-солааш гунаҳкор дониста мешавад.
Ёдовар мешавем, ки фармони тағйирот ба қонунгузорӣ вобаста ба пурзӯр намудани ҷавобгарии ҷиноятӣ нисбати ҷиноятҳо ба муқобили озодии ҷинсӣ ва дахлнопазирии ҷинсии ноболиғонро ҳанӯз соли 2020 раиси Маҷлиси миллӣ муҳтарам Рустами Эмомалӣ ба Прокурори генералӣ ва дигар сохтору мақомот дода буд.
Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон якчанд санадҳои қонунгузорӣ қабул ва амал мекунад, ки аз нақзи ҳуқуқи кӯдакон ва зӯроварӣ нисбати онҳо ҳимоят мекунад. Ин қонунҳо “Дар бораи ҳимояи ҳуқуқи кӯдак”, “Дар бораи масъулияти волидон дар таълиму тарбияи кӯдакон” ва “Дар бораи огоҳии зӯроварӣ дар оила” мебошанд.
Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчунин ду ҳуҷҷати байналмилалилро оид ба пешгирии зӯроварии ҷинсӣ нисбати ноболиғон қабул намудааст. Инҳо Конвенсияи Созмони Милали Муттаҳид оид ба ҳуқуқи кӯдак ва Протоколи иловагӣ ба ин конвенсия дар бораи фурӯши кӯдакон, танфурӯшии кӯдакон ва порнография мебошад.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед