ҶОМЕА
Якшанбе 28 Апрел 2024 03:14
ё чаро миёни ронандаву мусофир ҳамдигарфаҳмӣ нест?
Чанде қабл, Раёсати ВКД дар шаҳри Душанбе аз боздошти ронандае иттилоъ дод, ки барои дағалгуфторӣ ва дашном нисбати як мусофир аз сӯйи ин ниҳод муҷозот шудааст.
“Дар асоси навори дар шабакаҳои иҷтимоӣ нашргардида, аз ҷониби кормандони мақомоти милитсияи пойтахт, шаҳрванд Маҳмаднуров Зариф Абдулҳакимович, санаи таваллудаш 10.03.1960, сокини шаҳри Душанбе, ронандаи авотомашинаи тамғаи “Хундай”, рақами қайди давлатиаш 8571ТТ05, барои дағалгуфторӣ дастгир карда шуд.
Зимни санҷиш муайян карда шуд, ки ӯ аз соли 2019 то ин замон ҳамчун ронандаи воситаи нақлиёти мусофиркашон дар ширкати ҶДММ “Сайёҳон” (Рахш такси-3333) фаъолият менамояд. Номбурда 27-уми ноябри соли ҷорӣ, тахминан соати 11:30 дақиқа, ҳангоми фаъолияти корӣ дар назди бозори “Меҳргон”, нисбати як нафар мусофирзан дашномҳои қабеҳ гуфта, дар баробари шаъну шарафи ӯро паст задан, тартиботи ҷамъиятиро низ вайрон кардааст”, - омадааст дар иттилоияи Раёсат.
Ҳамзамон, ин ниҳод зикр мекунад, ки вобаста ба ҳолати мазкур нисбати Маҳмаднуров Зариф тибқи талаботи моддаи 460 (майдаавбошӣ) Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ протоколи маъмурӣ тартиб дода шуда, дар асоси қарори суд нисбати номбурда ҷазо дар намуди ҷаримаи маъмурӣ ба андозаи 10 нишондиҳанда барои ҳисобҳо татбиқ карда шудааст. Инчунин, аз ҷониби ҶДММ “Сайёҳон” шартномаи хизматрасонӣ бо шаҳрванд Маҳмаднуров Зариф қатъ карда шудааст.
“АЗ ҲАД МЕГУЗАРОНАНД...”
Чандест, ки мавзӯи мушкилоти нақлиёти ҷамъиятӣ дар шабакаҳои иҷтимоӣ “гарм” аст. Мусофирону ронандагон ҳамдигарро ба он айбдор мекунанд, ки “аз ҳад мегузаронанд”. Дар баъзан маврид, ин гуна баҳсҳо бо хархаша анҷом меёбад, ки нигаронкунанда аст.
Баҳсҳо асосан сари аз меъ-ёр зиёд гирифтани мусофир, муносибати дағалонаи ронанда ва ё пулчинак, сари вақт ҳаракат накардан дар истгоҳҳо, барнагардонидани бақияпулӣ ва ё барзиёд гирифтани он, бо суръати баланд ҳаракат кардан, дар ҷойи лозима манъ накардан, аз як нақлиёт ба нақлиёт дигар савор кардан ва ғайра сар мезананд.
- Вақте инсон тамоми арзишу меъёр, урфу одат ва анъанаҳои ҷомеаро риоя мекунад, вай сотсиализатсия мешавад, яъне ба муҳити иҷтимоӣ мутобиқ мешавад ва муносибати худро дуруст ба роҳ мемонад. Вақте дуруст сотсиализатсия намешавад, ҳатман ба ин ё он каҷрафторӣ даст мезанад, ки паёмадҳои нохуш дошта метавонад. Оила ҳамчун яке аз институтҳои иҷтимоӣ дар иҷтимоишавии шахс нақши калидӣ дорад. Вақте он вазифаи худро иҷро мекунад, кори дигар институтҳо низ ба низом медарояд, - мегӯяд Неъматҷон Шоев, ҷомеашинос, мудири кафедраи сотсиологияи ДМТ.
Ӯ мегӯяд, ки аксари муноқишаҳо дар нақлиётҳои ҷамъиятӣ аз нофаҳмӣ сар мезананд. Онҳо бештар сари масъалаҳое баҳс мекунанд, ки онро метавон бо гуфтугӯ ҳал кард. Аммо дар аксар маврид, ҳар ду ҷониб худро ҳақ шуморида, мусолиҳаро намепазиранд.
- Дар сар задани муноқишаҳо дар нақлиётҳои ҷамъиятӣ ҳарду ҷониб гунаҳкор ҳастанд. Бубинед, мусофир ба нақлиёти пур мешинад, боз даъво мекунад, ки ҷойи нишаст нест. Ва ё пулчинак мегӯяд, ки дар пеш ҷойи нишаст нест, аммо нафареро савор мекунад. Агар ҳар ду ҷониб вазифаи худро иҷро кунанд, ҳеҷ нофаҳмӣ сар намезанад, - мегӯяд ӯ.
Фирӯз Миров, ҷомеашинос бар он назар аст, ки бояд пеш аз ҳама фарҳанги хизматрасонии нақлиёти ҷамъиятӣ бознигарӣ шавад ва мавриди таҷдид қарор гирад.
- Муносибати ронанда ва мусофир дар Тоҷикистон аксарияти кулли нафаронеро, ки аз хизматрасонии нақлиёти ҷамъиятӣ истифода мебаранд, нигарон кардааст. Албатта, ин масъала ба чунин мушкилоти хизматрасонии нақлиёти ҷамъиятӣ рабт дорад:
Якум, ронандаҳо дар нақлиёти ҷамъиятии худ аз меъ-ёр зиёд мусофир мегиранд, ҳарчанд нақлиёт дар хатсайрҳо зиёд аст;
Дуюм, ба сифати пулчинак (кондуктор) нафаронеро ба кор мегиранд, ки дағалу “чаққон” ҳастанд. Ба онҳо пулчинакҳои бофарҳанг лозим нест, зеро аз уҳдаи ҷалби мусофирон ва аз ҳад зиёд пур кардани нақлиёт намебароянд;
Сеюм, ронандаҳое, ки фарҳанги муошират бо мусофиронро намедонанд, кам нестанд. Ҳарчанд ҳуҷҷати ронандагӣ доранд, аммо кӯшиш намекунанд, ки одоби муошират бо мусофиронро омӯзанд, - гуфт ӯ.
Мавсуф илова кард, ки агар масъалаи фарҳанги хизматрасонии нақлиёти ҷамъиятӣ мавриди таваҷҷуҳи ҷиддии шаҳрдорӣ қарор гирад, мисли дигар масъалаҳои иҷтимоии шаҳр ҳалли худро меёбад. Ҳамчунин, дар ВАО масъалаҳои роҳҳои баланд бардоштани фарҳанги муошират дар нақлиёти ҷамъиятӣ баррасӣ гарданд, - зикр намуд Ф. Миров.
“ХУШГУФТОРҲО НИЗ ҲАСТАНД”
Баробари он ки дар шабакаҳои иҷтимоӣ аз дағалгӯии ронандагон шиква мекунанд, ҳамчунин, иддае аз муносибати хуби ин ё он ронанда изҳори қаноатмандӣ менамоянд.
Аз ҷумла, чанде қабл дар яке аз расонаҳои мустақил оид ба сатҳи хуби хизматрасонии як ронандаи хатсайри №16, ки аз ӯ Бобои Ҳусейн ном бурда мешавад, наворе нашр шуд. Дар навор гуфта мешуд, ки ин ронанда бо муносибати хуб ва суханони нарму ширин, ҳамчунин тарзи дурусти рондани нақлиёт мусофиронро ба ҳайрат овардааст.
- Дар пасманзари бадрафториву дағалии баъзе ронандаҳо ин як чизи ғайриодиву фавқулода менамояд. Ва инро ба зудӣ мусофирони хатсайри №16 дарк карданд, ки дар он Ҳусейн Давлатов 4 моҳ мешавад, ки фаъолият мекунад. Чӣ ӯро водор кардааст, то аз дигарон фарқ кунад ва сарфи назар аз муносибати сарди аксари мусофирон ин қадар меҳрубонӣ нишон диҳад? Чӣ тавр ӯ асаби худро ором нигоҳ медорад? Ва аз куҷо ҳамарӯза нерӯ мегирад?, - омадааст дар навор.
Дар воқеъ, бархе корбарони шабакаҳои иҷтимоӣ, ки худ ҳар рӯз аз нақлиёти ҷамъиятӣ истифода мебаранд, тасдиқ мекунанд, ки онҳо низ “моҳи беайб” нестанд.
Мавҷудаи Абдуалӣ, як корбари шабакаи Fasebook ин нуқтаро тасдиқ карда, мегӯяд, ки мусофирон бояд ҳолати ронандагонро дарк кунанд ва кори онҳоро осон напиндоранд.
- Ронандаҳо ҳар рӯз бо ҳазорҳо одам рӯ ба рӯ мешаванд, ки рафтори гуногун доранд. Бо ҳар яки онҳо забон ёфтан, дар робита будан ва ҳаддро риоя кардан, кори саҳл нест. Ронанда ҳам масъули бехатарии мусофирони худ ва ҳам роҳгузарону пиёдагардон аст. Ҳатто аз роҳ давида гузаштани ягон шахс метавонад, ӯро сахт асабӣ гардонад, - мегӯяд ӯ.
Мавзунаи Қосим, корбари дигари ин шабака мегӯяд, бояд ҳар кас ҳадди худро донад.
- Бархе мусофирон даъво мекунанд, ки мо пул пардохт кардем, ҳаққи нишастан дорем. Бале, ин дуруст аст, вале ин дар фарҳанги мо аст, ки ба пирону маъюбон ҷой диҳем. Бархе волидайн мегӯянд, ба фарзандамон ҳам пул додем, аз ҷояш намехезад. Онҳо бо ин роҳ, баръакс, дар фарзандашон ҳисси худхоҳӣ ва беэҳтиромӣ мепарваранд. Баъдан, пардохти ҳаққи роҳкиро маънои онро надорад, ки мо ҳоким ҳастем, - афзуд ӯ.
Албатта, андешаҳо дар мавриди кӣ ҳақ ва кӣ ноҳақ будан дар чунин баҳсҳо яксон нест. Дар ҳар сурат, бо эҳтироми ҳамдигар ва ҳусни тафоҳум метавон ба онҳо нуқта гузошт. Ба ҳар ҳол, мо чунин фикр мекунем, Шумо чӣ?
Амони МУҲАММАД, “ҶТ”
Чанде қабл, Раёсати ВКД дар шаҳри Душанбе аз боздошти ронандае иттилоъ дод, ки барои дағалгуфторӣ ва дашном нисбати як мусофир аз сӯйи ин ниҳод муҷозот шудааст.
“Дар асоси навори дар шабакаҳои иҷтимоӣ нашргардида, аз ҷониби кормандони мақомоти милитсияи пойтахт, шаҳрванд Маҳмаднуров Зариф Абдулҳакимович, санаи таваллудаш 10.03.1960, сокини шаҳри Душанбе, ронандаи авотомашинаи тамғаи “Хундай”, рақами қайди давлатиаш 8571ТТ05, барои дағалгуфторӣ дастгир карда шуд.
Зимни санҷиш муайян карда шуд, ки ӯ аз соли 2019 то ин замон ҳамчун ронандаи воситаи нақлиёти мусофиркашон дар ширкати ҶДММ “Сайёҳон” (Рахш такси-3333) фаъолият менамояд. Номбурда 27-уми ноябри соли ҷорӣ, тахминан соати 11:30 дақиқа, ҳангоми фаъолияти корӣ дар назди бозори “Меҳргон”, нисбати як нафар мусофирзан дашномҳои қабеҳ гуфта, дар баробари шаъну шарафи ӯро паст задан, тартиботи ҷамъиятиро низ вайрон кардааст”, - омадааст дар иттилоияи Раёсат.
Ҳамзамон, ин ниҳод зикр мекунад, ки вобаста ба ҳолати мазкур нисбати Маҳмаднуров Зариф тибқи талаботи моддаи 460 (майдаавбошӣ) Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ протоколи маъмурӣ тартиб дода шуда, дар асоси қарори суд нисбати номбурда ҷазо дар намуди ҷаримаи маъмурӣ ба андозаи 10 нишондиҳанда барои ҳисобҳо татбиқ карда шудааст. Инчунин, аз ҷониби ҶДММ “Сайёҳон” шартномаи хизматрасонӣ бо шаҳрванд Маҳмаднуров Зариф қатъ карда шудааст.
“АЗ ҲАД МЕГУЗАРОНАНД...”
Чандест, ки мавзӯи мушкилоти нақлиёти ҷамъиятӣ дар шабакаҳои иҷтимоӣ “гарм” аст. Мусофирону ронандагон ҳамдигарро ба он айбдор мекунанд, ки “аз ҳад мегузаронанд”. Дар баъзан маврид, ин гуна баҳсҳо бо хархаша анҷом меёбад, ки нигаронкунанда аст.
Баҳсҳо асосан сари аз меъ-ёр зиёд гирифтани мусофир, муносибати дағалонаи ронанда ва ё пулчинак, сари вақт ҳаракат накардан дар истгоҳҳо, барнагардонидани бақияпулӣ ва ё барзиёд гирифтани он, бо суръати баланд ҳаракат кардан, дар ҷойи лозима манъ накардан, аз як нақлиёт ба нақлиёт дигар савор кардан ва ғайра сар мезананд.
- Вақте инсон тамоми арзишу меъёр, урфу одат ва анъанаҳои ҷомеаро риоя мекунад, вай сотсиализатсия мешавад, яъне ба муҳити иҷтимоӣ мутобиқ мешавад ва муносибати худро дуруст ба роҳ мемонад. Вақте дуруст сотсиализатсия намешавад, ҳатман ба ин ё он каҷрафторӣ даст мезанад, ки паёмадҳои нохуш дошта метавонад. Оила ҳамчун яке аз институтҳои иҷтимоӣ дар иҷтимоишавии шахс нақши калидӣ дорад. Вақте он вазифаи худро иҷро мекунад, кори дигар институтҳо низ ба низом медарояд, - мегӯяд Неъматҷон Шоев, ҷомеашинос, мудири кафедраи сотсиологияи ДМТ.
Ӯ мегӯяд, ки аксари муноқишаҳо дар нақлиётҳои ҷамъиятӣ аз нофаҳмӣ сар мезананд. Онҳо бештар сари масъалаҳое баҳс мекунанд, ки онро метавон бо гуфтугӯ ҳал кард. Аммо дар аксар маврид, ҳар ду ҷониб худро ҳақ шуморида, мусолиҳаро намепазиранд.
- Дар сар задани муноқишаҳо дар нақлиётҳои ҷамъиятӣ ҳарду ҷониб гунаҳкор ҳастанд. Бубинед, мусофир ба нақлиёти пур мешинад, боз даъво мекунад, ки ҷойи нишаст нест. Ва ё пулчинак мегӯяд, ки дар пеш ҷойи нишаст нест, аммо нафареро савор мекунад. Агар ҳар ду ҷониб вазифаи худро иҷро кунанд, ҳеҷ нофаҳмӣ сар намезанад, - мегӯяд ӯ.
Фирӯз Миров, ҷомеашинос бар он назар аст, ки бояд пеш аз ҳама фарҳанги хизматрасонии нақлиёти ҷамъиятӣ бознигарӣ шавад ва мавриди таҷдид қарор гирад.
- Муносибати ронанда ва мусофир дар Тоҷикистон аксарияти кулли нафаронеро, ки аз хизматрасонии нақлиёти ҷамъиятӣ истифода мебаранд, нигарон кардааст. Албатта, ин масъала ба чунин мушкилоти хизматрасонии нақлиёти ҷамъиятӣ рабт дорад:
Якум, ронандаҳо дар нақлиёти ҷамъиятии худ аз меъ-ёр зиёд мусофир мегиранд, ҳарчанд нақлиёт дар хатсайрҳо зиёд аст;
Дуюм, ба сифати пулчинак (кондуктор) нафаронеро ба кор мегиранд, ки дағалу “чаққон” ҳастанд. Ба онҳо пулчинакҳои бофарҳанг лозим нест, зеро аз уҳдаи ҷалби мусофирон ва аз ҳад зиёд пур кардани нақлиёт намебароянд;
Сеюм, ронандаҳое, ки фарҳанги муошират бо мусофиронро намедонанд, кам нестанд. Ҳарчанд ҳуҷҷати ронандагӣ доранд, аммо кӯшиш намекунанд, ки одоби муошират бо мусофиронро омӯзанд, - гуфт ӯ.
Мавсуф илова кард, ки агар масъалаи фарҳанги хизматрасонии нақлиёти ҷамъиятӣ мавриди таваҷҷуҳи ҷиддии шаҳрдорӣ қарор гирад, мисли дигар масъалаҳои иҷтимоии шаҳр ҳалли худро меёбад. Ҳамчунин, дар ВАО масъалаҳои роҳҳои баланд бардоштани фарҳанги муошират дар нақлиёти ҷамъиятӣ баррасӣ гарданд, - зикр намуд Ф. Миров.
“ХУШГУФТОРҲО НИЗ ҲАСТАНД”
Баробари он ки дар шабакаҳои иҷтимоӣ аз дағалгӯии ронандагон шиква мекунанд, ҳамчунин, иддае аз муносибати хуби ин ё он ронанда изҳори қаноатмандӣ менамоянд.
Аз ҷумла, чанде қабл дар яке аз расонаҳои мустақил оид ба сатҳи хуби хизматрасонии як ронандаи хатсайри №16, ки аз ӯ Бобои Ҳусейн ном бурда мешавад, наворе нашр шуд. Дар навор гуфта мешуд, ки ин ронанда бо муносибати хуб ва суханони нарму ширин, ҳамчунин тарзи дурусти рондани нақлиёт мусофиронро ба ҳайрат овардааст.
- Дар пасманзари бадрафториву дағалии баъзе ронандаҳо ин як чизи ғайриодиву фавқулода менамояд. Ва инро ба зудӣ мусофирони хатсайри №16 дарк карданд, ки дар он Ҳусейн Давлатов 4 моҳ мешавад, ки фаъолият мекунад. Чӣ ӯро водор кардааст, то аз дигарон фарқ кунад ва сарфи назар аз муносибати сарди аксари мусофирон ин қадар меҳрубонӣ нишон диҳад? Чӣ тавр ӯ асаби худро ором нигоҳ медорад? Ва аз куҷо ҳамарӯза нерӯ мегирад?, - омадааст дар навор.
Дар воқеъ, бархе корбарони шабакаҳои иҷтимоӣ, ки худ ҳар рӯз аз нақлиёти ҷамъиятӣ истифода мебаранд, тасдиқ мекунанд, ки онҳо низ “моҳи беайб” нестанд.
Мавҷудаи Абдуалӣ, як корбари шабакаи Fasebook ин нуқтаро тасдиқ карда, мегӯяд, ки мусофирон бояд ҳолати ронандагонро дарк кунанд ва кори онҳоро осон напиндоранд.
- Ронандаҳо ҳар рӯз бо ҳазорҳо одам рӯ ба рӯ мешаванд, ки рафтори гуногун доранд. Бо ҳар яки онҳо забон ёфтан, дар робита будан ва ҳаддро риоя кардан, кори саҳл нест. Ронанда ҳам масъули бехатарии мусофирони худ ва ҳам роҳгузарону пиёдагардон аст. Ҳатто аз роҳ давида гузаштани ягон шахс метавонад, ӯро сахт асабӣ гардонад, - мегӯяд ӯ.
Мавзунаи Қосим, корбари дигари ин шабака мегӯяд, бояд ҳар кас ҳадди худро донад.
- Бархе мусофирон даъво мекунанд, ки мо пул пардохт кардем, ҳаққи нишастан дорем. Бале, ин дуруст аст, вале ин дар фарҳанги мо аст, ки ба пирону маъюбон ҷой диҳем. Бархе волидайн мегӯянд, ба фарзандамон ҳам пул додем, аз ҷояш намехезад. Онҳо бо ин роҳ, баръакс, дар фарзандашон ҳисси худхоҳӣ ва беэҳтиромӣ мепарваранд. Баъдан, пардохти ҳаққи роҳкиро маънои онро надорад, ки мо ҳоким ҳастем, - афзуд ӯ.
Албатта, андешаҳо дар мавриди кӣ ҳақ ва кӣ ноҳақ будан дар чунин баҳсҳо яксон нест. Дар ҳар сурат, бо эҳтироми ҳамдигар ва ҳусни тафоҳум метавон ба онҳо нуқта гузошт. Ба ҳар ҳол, мо чунин фикр мекунем, Шумо чӣ?
Амони МУҲАММАД, “ҶТ”
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед