ё онро бояд чӣ гуна истифода барем?

Мо дар асри техникаву технология умр ба сар мебарем. Ҳаёти имрӯзаро бидуни интернет ва шабакаҳои иҷтимоӣ тасаввур кардан душвор аст. Ҳоло соҳае нест, ки аз ин навъи алоқа истифода бурда нашавад.

Дар баробари оне, ки шабакаҳои иҷтимоӣ барои мо бис-ёр манфиатҳо доранд, аммо бо вуҷуди ин паҳлуҳои манфӣ низ дорад. Имрӯз бисёр ҷавонони мо вақти худро дар шабакаҳои иҷтимоӣ беҳудаю бемақсад мегузаронанд. Соатҳои тӯлонӣ пушти роёна ва телефони мобилӣ нишаста, гузаштани вақти худро намефаҳманд. Ё соатҳои дароз видеотасвирҳои характери тарбиявӣ надоштаро тамошо мекунанд. Дар ҳоле, ки метавонанд ба ҷойи он ягон филми хуби тарбиявӣ тамошо кунанд ё ба омӯзиши забонҳои хориҷӣ машғул шаванд.

Агар ба таври миёна як нафар дар як моҳ 100 сомонӣ маблағ барои интернет сарф кунад, дар як сол он 1200 сомониро ташкил медиҳад. Бо ин маблағ донишҷӯ метавонад, аксар китобҳои лозимаашро харидорӣ кунад. Метавонад ин маблағро ба ду қисм тақсим кунад: ҳам барои интернет ва ҳам барои китобҳо. Ё ба ягон маркази омӯзишӣ рафта, як забони хориҷиро аз худ намояд.

Дар мавриди оне, ки оё истифодаи аз меъёр зиёди шабакаҳои иҷтимоӣ ба ҳолати равонии шахс таъсири манфӣ мегузорад ва ё на Маҳмадулло Давлатов, устоди кафедраи психологияи ДМТ чунин андеша дорад: “Мо медонем, ки имрӯз дар сатҳи ҷаҳон технологияи иттилоотӣ бемайлон рушд ёфта, ба ҳаёти ҳар як афроди ҷомеа, ба ҳаёти мо ворид шудааст. Он ҳамчун як қисми таркибии фаъолияти ҳаётӣ, эҷодӣ, илмиямон шуда мондааст. Мо имрӯз тавассути он дилхоҳ маводро пайдо карда метавонем. Агар мо ҳамаи шабакаҳоро бисёр оқилона аз рӯи зарурат, бо назардошти тақсими вақт истифода барем,он гоҳ ин меъёрӣ аст. Аз рӯи меъёр истифода бурдани шабакаҳо ба манфиати кор аст. Вале агар аз меъёр зиёд истифода шавад, метавонад оҳиста-оҳиста оқибатҳои гуногуни равониро ба вуҷуд орад. Хасташавӣ ба амал меояд, яъне системаи асаби мо хаста шуда, метавонад оҳиста-оҳиста қобилияти корношоямии шахсро бевосита ба вуҷуд орад”.
Муҳибулло Ҳошимзода, сокини шаҳри Душанбе яке аз истифодабарандагони доимии шабакаҳои иҷтимоист. Ӯ дар ин масъала чунин андеша дорад: “Дар як моҳ барои пайвастшавӣ ба интернет зиёда аз 40 сомонӣ сарф мекунам. Дар замони имрӯза бе интернет ва шабакаҳои иҷтимоӣ зиндагӣ кардан, хеле душвор аст. Тавассути интернет ё шабакаҳои иҷтимоӣ хабару воқеаҳо сари вақт нашр мегарданд, ки баъзан вақт хабарҳое буда метавонад, ки аҳамияти худро зуд гум мекунад. Интернет ё шабакаҳои иҷтимоиро натанҳо барои хабардор гаштан аз вазъияту воқеоти имрӯзаи дунё истифода мебарам, балки барои бо ёру дӯстону хешу таборони дуру наздик суҳбат кардану аз ҳолашон бохабар шудан ва аз маводҳои электронии китобхонаҳо мутолиа кардани адабиёту маводи лозима истифода мебарам”.

Ҳар чизе фарҳанги истифодаи худро дорад. Аз ҷумла, шабакаҳои иҷтимоӣ низ. Аз меъёр зиёд истифода бурдани он ба саломатӣ зарар расонида метавонад. Ба таъкиди мутахассисон он метавонад биниши чашмонро кам кунад ва ба бисёр бемориҳои дигар рӯ ба рӯ созад. Ҷавонон бояд шабакаҳои иҷтимоиро оқилона ва бо мақсад истифода намоянд, то вақти худро беҳуда нагузаронида, инчунин ба саломатии худ низ таъсири манфӣ нарасонанд.

Одил Пулотов, сармутахассиси соҳавии Раёсати тандурустии шаҳри Душанбе оид ба бемориҳои чашм дар робита ба масъалаи мазкур гуфт: “Имрӯз 80 фоизи одамон ҳама ру ба интернет ва шабакаҳои иҷтимоӣ овардаанд. Ин хуб аст, аммо ҳар чизе қоидаву қонуни худро дорад. Масалан, телефонро бояд 30 см аз чашм дур нигоҳ дошт, равшании онро паст нигоҳ дошт, дар ҷойҳои торикӣ истифода набояд кард ва на зиёда аз 1-2 соат дар як рӯз истифода бурд. Зеро истифодаи аз меъёри зиёди телефон, интернет ва шабакаҳои иҷтимоӣ ба оризаҳои чашм оварда мерасонад. Масалан, ба хориш,сӯзиш, обравӣ ва ғайра оварда мерасонад. Аз ин рӯ, зарур аст, ки тарзи истифодаи дурусти онҳоро ба ҷомеа, аз ҷумла ҷавонон фаҳмонида диҳем, зеро ҷомеаи солим ин боигарии давлат аст”.

Анвар Нурализода, сармутахассиси ғайривоҳидии Раёсати тандурустии шаҳри Душанбе оид ба соҳаи асабшиносӣ дар ин хусус чунин андеша дорад: “Албатта, аз меъёр зиёд истифода бурдани интернет ва шабакаҳои иҷтимоӣ ба саломатии инсон зарар дорад. Махсусан, ба системаи асаби инсон зарари калон мерасонад. Агар шахс зиёда аз се соат вақти худро дар интернет ё шабакаҳои иҷтимоӣ гузаронад ё дар назди компютер нишинад, оҳиста-оҳиста ин ба бемории омоси мағзи сар оварда мерасонад. Аз сабаби он ки маводҳои интернетӣ ва шабакаҳои иҷтимоӣ гуногун аст, он ба шахсоне, ки ҳассосияташон баланд аст, таъсири манфӣ гузошта метавонад ва ба хасташавии асаб, руҳафтодагӣ оварда мерасонад. Имрӯз фаъолияти бисёре аз корхонаҳо тавассути компютерҳо ба роҳ монда шудааст ва шахсони зиёде соатҳои зиёд дар назди компютер менишинанд ва бо системаи интернет ва ё шабакаҳои иҷтимоӣ кор мекунанд. Аз ин сабаб бисёр муроҷиатҳо оиди асабхастагӣ, руҳафтодагӣ ҳаст. Ба фикри ман роҳҳои асосии пешгирӣ аз ин ҳолат аз рӯи меъёр истифода бурдану риоя намудани қоидаҳои он аст”.

“Мо ҷавонон, ки имрӯзҳо аз интернет ва шабакаҳои иҷтимоӣ истифода мекунем, бояд зиракии сиёсиро аз даст надиҳему сабукфикр ва зудбовар нашавему ба ҳар гуна сомонаю шабакаҳое, ки аз ҷониби мақомоти дахлдор истифодаашон манъ гардидааст, ворид нашавем. Яъне, шабакаҳои иҷтимоиро самаранок истифода намоему вақти худро беҳуда нагузаронем”, - гуфт Меҳрона Шокирова, истифодабарандаи шабакаҳои иҷтимоӣ.

Дар баробари шахсоне, ки вақти худро дар шабакаҳои иҷтимоӣ беҳуда мегузаронанд, ҳастанд нафароне, ки шабакаҳои иҷтимоиро танҳо бо мақсади муаяйн ва самаранок истифода менамоянд.

Хулоса, ҳар амали аз меъёр зиёд зиён ба саломатӣ дораду бояд худу саломатии хешро эҳтиёт кард. Истифода аз мудернтарин техникаву технология ҳеҷ гоҳе мамнуъ набуду нест. Ҳамаи он танҳо барои он офарида шудааст, то зиндагии мо боз ҳам хубтару беҳтар гардад. Танҳо лозим аст, ки аз онҳо мақсадноку ҳадафнок истифода барем ва ҳаёти худро беҳтару хубтар созем. Ин ҳама аз худи иродаи шахс вобастагӣ дорад.

Гулафшон КАРИМОВА, коромӯзи "ҶТ"