Олами атроф ҳамеша назари моро сӯи худ мекашад. Зеро пур аст аз ҳолатҳои рангорангу гуногун. Яке агар ба шодиамон сабаб гардад, дигаре боис мешавад ба хирагии хотирамон. Миёни ҳама чӣ, ки ҳар рӯзу ҳама ҷо мебинем, наззора кардани як ҳолат бароям аз ҳама гуворотар аст. Тамошояш ҳаловат мебахшаду лаззати зиндагиро меафзояд. Ин лаҳзаест, ки шоҳиди бо ҳам будани як модару кӯдак мегардем. Шоҳиди он вақте ки ба оғӯши ҳамдигар мешитобанд. Вақте қадамзанон дастони якдигарро медоранд. Вақте модар навозишкунон ба дуруст кардани андоми тифлаш мепардозад ва эҳсоси амн мекунад аз дастони хурди дар шонаҳояш гузоштаи ӯ. Вақте кӯдак бо гузаштан аз назди ҳар дӯкон хоҳишҳояшро ба такрор мегӯяд, зеро медонад, аз ҷониби волидайн бароварда мешаванд. Вақте онҳо дӯстдори ҳамдигаранд. Вақте онҳо барои ҳаму ба хотири ҳам мезиянд…

Аммо дидани ин ҳолат бо вуҷуди лаззат бахшидан озурдагӣ низ медиҳад бароям. Чаро? Чунки меафтам ёди он тифлаконе, ки аз ин лаҳаҳои ширин бенасибанд. Он тифлакони бегуноҳ, ки аз доштани арзиш дар назди волидайн маҳруманд. Он кӯдакони маъсум, ки бори хатоҳову иштибоҳоти падару модарони худро мекашанд.

Онҳо чаро гирифтори чунин бекасӣ гардидаанд? Чӣ ҳолу ҳавост дар олами онҳо? Чӣ андешаҳост дар хаёлашону чӣ ногуфтаҳост дар қалбашон? Оё онҳо низ дилтанги канори гарми волидайн мешаванд ё ба ҳаёти аз онҳо дур одат намудаанд?...Ин суолҳо ҳамеша бо ман аст. Хусусан, баъд аз дидани як модару фарзанди бо ҳам буда. Аммо ин бор ҷамъи ин суолҳо маро барои гирифтани посухҳои хеш бурд сӯи яке аз хонаҳои кӯдакон. Хонае, ки тарбият мекунанд ва ба камол мерасонанд чунин тифлакони аз меҳри волидайн дурро. Расидам ба Муассисаи давлатии Хонаи кӯдакони №1 барои кӯдакони ятиму бепарастор дар шаҳри Душанбе. Умед дар дил барои ошно шудан ба дунёи кӯдакон, табассум ба лаб барои нороҳат насохтани онҳо дари биноро кӯфтам. Баробари боз шудани дар эҳсос кардам, даричаеро аз олами беғаши он тифлакон аллакай кушодам. Зеро бо иштиёқи зиёд матлаберо аз олами онҳо нигоштан мехостам. Дохили бино шудам. Аммо ин маънии куллан вориди дунёи онҳо гардиданро надошт. Зеро бо сабаби ҳузур надоштани директори муассиса, дубора берун шудам аз дар. Аммо хоҳиши дидани тифлакону бо онҳо дақиқае гузаронидани вақт зиёдтар гардид. Бо директори муассиса дар тамос шуда, хушбахтона иҷозаи вуруд гардидан ба назди онҳоро барои рӯзи дигар соҳиб шудам. Зиёд шод гардидам. Мисле ки як зиндонӣ пайки озодӣ мегирад ё барои як ғариб паёми баргаштан ба Ватан мерасад. Рӯзи таъиншуда қабл аз рафтан бори дигар хостам бо директори муассисаи мазкур мувофиқа намоям. Аз сабаби то соати 16 дар хоби нисфирӯзӣ будани кӯдакон вохӯрии мо ба ҳамин соат кӯчид.

Ҳаво сарду абрӣ буд. Аммо дар дили ман шуълаи расидан ба мақсад фурӯзон буд. Соати 16:01 дақиқа аллакай назди Муассисаи давлатии Хонаи кӯдакони №1 барои кӯдакони ятиму бепарастор дар шаҳри Душанбе ҳозир шудам (шояд пештар он ҷо мебудам, агар дар аз ҷониби посбон зудтар боз мегардид) Бо дархости посбон бори дигар ба директори муассиса, ки чанд лаҳза қабл аз омадани ман ба маҷлис роҳсипор шуда будааст, занг задам. Посбон баъди суҳбат бо сарвари худ бароям интизор шудани муовинро тавсия кард. Ин ҳолат барои ман чунин маъноро медод: Бо роҳбаладии муовин шояд меравем ба дохили хонаи кӯдакон. Аммо омадани муовин ин рафтани умедҳоям буд. Ӯ чун як нафари огоҳ набуда аз чизе, кӯтоҳ, бе ҳузури роҳбари муассиса иҷозаи вуруд надоштанамро зикр кард. Такроран иброз медоштам, ки қаблан мувофиқа сурат гирифтааст. Вале ҳеҷ таъсире надошту телефони директор низ акнун ба зангҳои ман бе ҷавоб буд. Муовини директор - муаллимаи дар назар ҳалим, якбора симои ҷиддиро ба худ гирифт. Баъди исрори зиёди ман муовин ба роҳбари худ тамос гирифт. Аз дур ба чашмам ҳамин гуна хӯрд, ки гӯё бо ҳам суҳбат мекарданд. Аммо бо наздик шудан ба наздам як хабари нохуши дигар истиқболам гирифт. Яъне посух надодани директор ҳатто ба зангҳою паёмҳои муовини худ. Борҳо зикр доштани манфӣ набудани мақсадам ҳеҷ дили онҳоро нарм намекард. Муаллима баъд аз истиқболи соли нав омаданро боисрор таъкид кард. Иллати инро ба бемории сироятӣ ва зиёд будани корҳо дар ин рӯзҳо нисбат дод. Билохира пайдо кард ҷумлае, ки ҳама борро ба дӯшаш гузошту худ рафт. Аммо ман дарк карда натавонистам, ки баъд аз соли нав анҷоми ин беморӣ мерасида бошад ё дар соли ҷадид аз иҷрои корҳо дараке нахоҳад буд?

Аз он ки шом фаро мерасид, гармиҳои рӯзона бо сардиҳо куллан ҷой иваз мекарданд. Саҳни бино тоза ва фазояш ором буд. Мо ду меҳмони нохонда (ман ва як зане, ки як миқдор хӯрока барои кӯдакон оварда буду ба иҷоза надодани роҳбарият нигоҳ накарда мехост худ ба дасташон супорад) назди дар танҳо мондем. Акнун ман кӯдакеро мемондам, ки майли бештар мекунад ба ҳар чӣ ки барояш мамнуъ аст. Шукр марди посбон ва ҷавони коргузори ҳамин муассиса аз оинҳои меҳмондорӣ бархурдор будаанд. Зеро фазоро ором нагузоштанду ҳамроҳамон дар суҳбат буданд. Онҳо кори муассисаро беҳтарин арзёбӣ карданд. Аммо ба посух гуфтани ин суол, ки чаро иҷоза нест ҳамин хубу беҳтарин буданҳо инъикос шавад, онҳо низ оҷиз буданд. Соат ба 17:00 расид. Аммо интизориҳои мо натиҷа надод. Аз директор дарак нашуд. Изи муовинро низ дигар гум кардем. Сухани охирин аз ҷониби коргузор гуфта шуд, ки директор ба муовини хеш чунин супориш додааст. Яъне дар набудани ӯ мо ҳеҷ ҳаққу ҳуқуқи дохил шуданро надоштаем. Бо вуҷуди пешакӣ сурат гирифтани мувофиқа низ. Ҳамин тавр, бо чунин “Хуш омадед”-и худ кормандони ин муассиса маро аз назди дари худ гуселониданд.

Акнун ҳадафи қаблӣ дур шуд. Суолҳои ҷадид ҷойи онҳоро ишғол кард. Қабул дорем, ки кӯдакони ин кӯдакистон хурдсоланд ва бо онҳо бояд эҳтиёткор буд. Аз беморӣ ҳифз шудани онҳоро мепазирему аҳсан низ мехонем. Аммо оё то ҳамин ҳад мушкил аст огоҳ шудан аз дарди дили як тифли аз хато дур? То ин ҳад монеаҳои зиёд аст дар роҳи расидан ба олами онҳо? То ин ҳад баёни ҳарфҳои онҳо имконро меҷӯянд? То ин ҳад дидори онҳо умеди аз амал дурро мемонад? Мо натавонистем мусаввири ҳатто лаҳзаяке аз ҳаёти онҳо бошем. Мо натавонистем то ин ҳама ношудҳоро имконпазир намоему ба ҳадафи хеш расем. Мо натавонистем як сухани аз шодии кӯдакона пуру аз дард низ орӣ набудаи онҳоро шунавему бигӯем...

Шояд дар хуб ба роҳ мондани сатҳи тарбияю ба камолрасонӣ дар ин макон шубҳа ҷой надорад. Аммо амалу рафтори худи кормандон боис мегардад ба андешаи ҷустуҷӯи ҳолати дохили ин муассиса. Ҳангоми набудани хоҳиши роҳ надодани рӯзноманигоре хуб мешуд баҳонаҳои хубтару қаноаткунанда пайдо гардад. Ҷойи ин ҳама фирорҳои бемарвид. Яъне чунин муносибат ҳар диди мусбиро тағйир дода метавонад. Барои ман ҳамин гуна шуд. Барои шумо чӣ?