Помидор на танҳо ба ҷисму тан муфиду судманд аст, балки ба рӯҳия низ таъсири нек дорад. Дар таркиби помидор моддаи табиии тирамин мавҷуд аст, ки дар организм ба серотонин мубаддал мешавад. Маҳз ба туфайли серотонин рӯҳия болида мегардад ва ёрӣ мерасонад, ки ҷисм ба стрес мубориза барад.

Хосиятҳои шифоии помидор бисёр аст: узвҳои асабро қавӣ менамояд, таъси¬ри зиддигазаккашӣ ва зиддибактериявӣ дорад, кори узвҳои ҳозимаро беҳ месо¬зад, мубодилаи моддаҳоро ба эътидол меорад. Хусусияти пешобронӣ дорад. Помидорро ҳамчун воситаи косметологӣ барои ҷавон сохтани рӯй, ҷаззобу дилкаш сохтани ҳусн, аз байн бурдани ожангҳо низ истифода мебаранд. Ҳамаи ин ба ту¬файли аз таркибҳои кимиёӣ бой будани он мебошад. Витаминҳои “А”, гурӯҳҳои “В”, “С”, “К”, “РР”, бета-каротин, глюкоза, фрук¬тоза, ғозҳо (клетчатка), моддаҳои пектинӣ дар помидор фаровонанд. Помидор якчанд намуд кислотаҳои органикӣ – ҷавҳари лиму, кислотаи дикорбонат рабо, кислотаи оксалат ва ғайра дорад. Дар таркиби помидор инчунин намакҳои маъданӣ, мисли бор, йод, калий, калсий, фосфор, натрий, магний, оҳан, мис, руҳ ва ғайра фаровон мебошанд. Албатта, ин истилоҳҳои кимиёӣ на ҳамааш ба хонан¬да фаҳмо аст, аммо пай бурдан душвор нест, ки помидор бо ин қадар таркиби фа¬ровон аз витаминҳо ва маъданҳо ба тану ҷисм нафъи бекарон дорад. Бинобар ин, помидор дар тибу табобат низ ба таври густурда истифода мешавад. Дар тарки¬би помидор як антиоксиданти бениҳоят пурзӯр бо номи ликопин мавҷуд аст, ки хосиятҳои шифоии зиёд дорад ва ба по¬мидор ранги сурхи хушнамуд медиҳад. Ликопин ба туфайли хосиятҳои табо¬батиаш аз витамини “Е” садҳо бор боло меистад, қудрати бо бисёр бемориҳо му¬бориза бурданро дорад. Пеш аз ҳама ор¬ганизмро аз ҳуҷайраҳои бадсифат ҳимоя мекунад. Онро ҳамчун давои босамар бо¬рои пешгирии бемориҳои гарданаи ба¬чадон дар занон ва ғадуди простата дар мардон истифода мебаранд.

Муҳаққиқон ёдрас мекунанд, ки ба андозаи кофӣ мавҷуд будани ликопин дар организм хатари бемориҳои дилу рагҳоро кам менамояд. Помидорро бо ғизоҳои гуногун истифода карда, мета-вон сатҳи холестеринро паст ва пайдо¬шавии суддаҳо (лахтаи хун, тромбҳо)-ро кам кард. Аз тадқиқот бармеояд, ки мар¬дони миёнасоле, ки ликопин кам истеъ¬мол мекунанд, дар онҳо хавфу хатари пайдошавии сактаи дилу мағз 3 баробар бештар мебошад.
Хӯрдани помидор ба онҳое, ки аз диабет, фарбеҳӣ ва мубодилаи моддаҳо ранҷ мекашанд, муфид мебошад. Хроми таркиби помидор пеши роҳи гуруснагиро мегирад ва ба он мусоидат менамояд, ки кас худашро сер ҳис намояд. Помидор инчунин хосияти зарда ва пешобронӣ дорад, бинобар ин, агар баъд аз ним со¬ати хӯрдани таом ним истакон оби поми¬дор нӯшед, мушкилоти ҳазми таом шумо¬ро ранҷ нахоҳад дод.
Калсии таркиби помидор устухонҳоро мустаҳкам мекунад, калий бошад, фаъо¬лияти дилро беҳ намуда, обҳои зиёдати¬ро аз бадан хориҷ месозад. Мавҷуд буда¬ни оҳан пеши роҳи камхуниро мегирад, руҳ (цинк) ба ҳолати пӯст ва мӯй таъсири нек дорад, фосфор ҷараёнҳои мубодила¬ро дар организм хубтар менамояд.

Ба мақсади табобатӣ бо ғизо исти¬фода намудани помидори тару тозу ва шарбати он дар мавриди газаки меъдаи (гастрит) туршиаш паст, заифии хотира ва хастагии тамоми бадан фоида дорад. Помидор то андозае бошад ҳам, таъсири мулоим кардани шикамро дорад, аз ин рӯ истеъмоли он ба шахсоне, ки қабзият до¬ранд, муфид хоҳад буд. Чунонки ёдовар шудем, помидор дар мубодилаи моддаҳо иштирок мекунад, аз ҷумла дар табодули обу намак.
Помидор ба шахсони сигоркаш бисёр судманд аст. Агар онҳо доиман помидор истеъмол кунанд, ба шарофати баъзе моддаҳои таркиби помидор қатрони никотин (моддаи равғанмонанди сиёҳ) ва заҳрҳо (токсинҳо) пароканда меша¬ванд, инчунин онҳоро аз шуш берун ме¬кунад. Он моддаҳо ёрӣ мерасонанд, ки дандонҳо аз лояи (налет) тамоку то андо¬зае бошад ҳам эмин монанд ва лаззати ғизо хубтар эҳсос шавад.
Бар замми ҳамаи он чи гуфтем, по¬мидор тағйири синнусолии пардаи тӯрии чашм (шабакия, сетчатка)-ро пешгирӣ мекунад ва ба ин восита биноӣ, нуру қуввати чашмро солҳои дароз нигоҳ ме¬дорад. Кори мағзи сарро беҳ месозад, ин¬кишофи атеросклерозро нигоҳ медорад.

Одамоне, ки аллергияи ғизоӣ доранд, беҳтар аст, ки аз истеъмоли помидор худдорӣ кунанд.
Баъд аз омӯзиши таркиби помидор донишмандон ба хулоса омаданд, ки дар помидори дар ҳарорати баланд ҷӯшонида миқдори ликопин чанд ба¬робар афзуда, хосиятҳои фоиданокиаш боз ҳам бештар мегардад. Чӣ тавр? Онро бо ҳар роҳ тайёр кардан мумкин аст. Як роҳаш ин аст, ки помидори яклухтро ба хӯроки пухтаистода, масалан, шӯрбо меандозем, он дар оби шӯрбо мудда¬те меҷӯшад, баъд аз он мегирем. Ин аст помидори пурвитамин, хушлаззат ва ба саломатӣ судманд. Аз ҳамин ҷост, ки дар қайлаи (томати) помидор миқдори лико¬пин нисбат ба помидори тару тоза ва аф¬шурдаи (соки) он бештар аст.

Мутахассисон таъкид мекунанд, ки агар ҳавсала ё хоҳиши ҷӯшонидани по¬мидорро надоред, дар он сурат помидори тару тозаро бо равғанҳои растанӣ омех¬та, тановул кунед. Дар ин маврид ликопи¬ни таркиби он зиёдтар гашта, ҳазмаш низ осон мешавад.

Аз истеъмоли помидорҳои дар на¬мак ва сирко хобонида даст кашидан беҳтар аст, чунки онҳо ба шиддат ёфтани бемориҳои захми меъда ва дилу рагҳо мусоидат менамоянд.

Умеда БОЙМАТОВА,
мудири шуъбаи тибби оилавии Маркази саломатии №4-и шаҳри Душанбе