Шуруъ аз солҳои 1990 сарфи беҳудаю ноҷо байни мардум, хоса занону бонувон мавқеъ пайдо карда буд, ки дар натиҷа ба буҷаи оилаи худ зарари зиёд мерасонд. Гузаронидани тӯю маъракаҳои арӯсию домодӣ ва хатнасур ба ҳадде расида буд, ки мардум ҳатто баъдтар қарздор шуда, то чанд соли дигар зиндагии осударо фаромӯш мекард. Дар аксари ҳолатҳо яке аз сабабҳои пошхӯрии оилаҳои ҷавон ҳам маҳз аз ҳамин ҷиҳат ба миён меомаданд.

Дар баробари ин, гузаронидани дигар маъракаҳое ҳам роиҷ шуд, ки аз беаҳамиятӣ ва надонистани фарҳанги миллиамон ба миён омада буданд. Албатта, агар амиқтар андеша намоем, дарк хоҳем кард, ки ин ҳама сарфу харҷи беҳуда маъние надошта, балки зарар ба худи оила мебошад. Ҳол он ки ба ҷои маблағи зиёд сарф кардану гузаронидани чунин маъракаҳои беҳуда ҳар падару модар метавонист, барои фарзандон либос, ашёи зарурии хониш бихаранд ва ё ин ки дар бонкҳо суратҳисоб кушоянд. Рафтори мардум то ҳадде расид, ки бо такя ба фарҳангҳои бегона ва бо риоя кардани расму оини нонавишта ба умқи ноогоҳию фаромӯшхотирӣ рафта, ҳатто бобати аз чӣ гуна ва бо кадом заҳмат ба даст омадани маблағ андеша ҳам намекарданд. Боиси таассуф аст, ки чунин харҷу сарфи беҳуда чашми моро то андозае кӯр карда буд, ки ҳеҷ кадоме аз мо ба ин аҳамият намедодем. Ҳоло ҳам агарчи аз қабул шудани Қонуни ҶТ “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо” беш аз даҳ сол сипарӣ шуда бошад ҳам, аммо тавре ба назар мерасад, ҳанӯз ҳам мардум пурра ба моҳияти он ошно нагардидаанд, ки ин боиси таассуфи бештар аст.

Пешвои миллат, Президенти мамлакат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқот бо фаъолон ва намояндагони дигар табақаҳои ҷомеаи кишвар, ки рӯзи 11 июли соли равон бахшида ба 10-солагии қабули Қонун “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо” доир гардид, чунин зикр намуданд: “Қисме аз маросиму маъракаҳо бо сабаби серхарҷ буданашон боиси ба вуҷуд омадани зуҳуроти манфӣ дар ҷомеа гардида, ба оилаҳои камбизоат зарари зиёд мерасониданд ва боиси исрофкорӣ мешуданд. Бо қабули қонуни мазкур ҳодисаҳои бетартибӣ дар тӯйҳо, то ҳадди содир шудани ҷиноятҳои вазнини авбошӣ ва одамкушӣ, вайрон гардидани қоидаҳои ҳаракат дар роҳҳо ва садамаҳои нақлиётӣ ҳангоми ҳаракати мошинҳои арӯсу домод асосан аз байн рафтанд”.

Хайру садақа кардан аз ҷумлаи амалҳои неки инсонӣ ба шумор меравад. Байни мардуми тоҷик насиҳате ҳаст, ки одам бояд дасти хайр дошта бошад. Яъне, ин гувоҳӣ медиҳад, ки мо мардуми дасти хайр доштаем. Албатта, ҳама кори хайру савобро танҳо дар роҳи росту барои ҷомеа манфиатнок бояд истифода намоем. Дар рӯзҳои иду тӯю маъракаҳо ҷои дастурхони боҳашамат оростан, ки дар натиҷа ҳамаи он исроф мешавад, хуб мешуд, ки як миқдори он маблағро ба хона-интернатҳо, шахсони бекасу барҷомонда тақдим намоем. Ё ин ки барои фарзандони худ шароити таҳсили босифату рушди шахсият фароҳам орем.

Бартарии дигари ин қонун аз он иборат аст, ки он маҳз бо мақсади пешгирӣ намудани хароҷоти бемаврид, аз байн бурдани сатҳи камбизоатӣ, танзими урфу одат ва ҷашну маросимҳои миллӣ мебошад. Шариати Ислом ҳам ба исрофкорӣ ҷиддан зид аст. Мо, ки мардуми мусалмон ҳастем, набояд ба сарфу харҷи зиёдатӣ мусоидат намоем. Агар сарфакориро риоя намоем, бо гузашти вақт дарк хоҳем кард, ки вазъи молиявии оила ва ба ин васила иқтисодиёти кишварамон рӯ ба беҳбудӣ меорад.

Хуршед ДАВЛАТОВ, декани факултети иқтисоди молиявӣ ва андозбандии ДМИТ