САЙЁҲӢ
Душанбе 04 Ноябр 2024 07:06
Ба таҳдидҳои ҷаҳони муосир, аз қабили паҳншавии бемориҳои гуногуни сироятӣ, ихтилофоту низоъҳои берунаи сиёсӣ – иҷтимоӣ ва иқтисодӣ нигоҳ накарда, соҳаи сайёҳӣ ҳанӯз ҳам аз соҳаҳои муҳиму сердаромади кишварҳои дунё ба шумор меравад.
Ба туфайли соҳибистиқлолии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва иқдоми бевоситаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон соҳаи сайёҳии кишвар низ дар маркази таваҷҷуҳи Ҳукумати мамлакат қарор гирифта, дар ин росто корҳои зиёд амалӣ шуданд.
Тавре Сарвари давлат дар Паёми охирашон ба Маҷлиси Олӣ зикр намуданд:
“Имрӯз дар ҷаҳон соҳаи сайёҳӣ яке аз соҳаҳои пешбарандаи иқтисодиёт ва бо суръати баланд рушдёбанда ба ҳисоб меравад. Бо дарки мавқеи ин соҳа дар иқтисоди миллӣ мо рушди соҳаи сайёҳиро яке аз самтҳои афзалиятнок муайян карда, солҳои 2019 – 2021–умро “Солҳои рушди деҳот, сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ” эълон намудем”.
Ба таъкиди Роҳбари давлат соли 2018 бори нахуст дар замони соҳибистиқлолӣ шумораи сайёҳон қариб ба 1 миллиону 200 ҳазор нафар расида, нисбат ба соли 2017–ум 2,6 баробар зиёд шудааст. Дар соли 2019 аз шумораи умумии шаҳрвандони хориҷие, ки ба Тоҷикистон омадаанд, 1 миллиону 260 ҳазор нафарашон сайёҳ буданд. Ҳамзамон тайи солҳои 2018 – 2020 дар кишвар 145 ширкати нав иҷозатномаи фаъолият гирифта, дар ин муддат, дар маҷмӯъ 224 ширкат ба бозори сайёҳӣ ворид гардид.
Президенти кишвар ҷойи дигар зикр менамоянд, ки “Дар заминаи ин ташаббусҳо ва имтиёзҳои дар ин самт пешниҳоднамудаи Ҳукумати мамлакат фаъолияти бахши хусусӣ густариш пайдо карда, шумораи меҳмонхонаҳо ва дигар инфрасохтори хизматрасонӣ зиёд шуд ва ин тадбирҳо ба рушди деҳот, хусусан, дар хатсайрҳои сайёҳӣ таъсири мусбат расониданд. Зарур аст, ки ин раванд боз ҳам густариш дода шавад. Дар ин раванд, Тоҷикистон ба қатори даҳ кишвари ҷолибтарин барои боздиди сайёҳон, ба даҳгонаи кишварҳои беҳтарини сайёҳии пиёдагардӣ, ба панҷгонаи беҳтарин аз рӯи низоми соддаи пешниҳоди раводид ва шоҳроҳи Помир ба даҳ роҳи зеботарини дунё шомил шуда, пойтахти мамлакат – шаҳри Душанбе ба даҳгонаи мавзеъҳои бехатар аз рӯи таъмини амният ворид гардид”.
Бояд гуфт, ки инкишофи соҳа бевосита ба таъсиси ҷойҳои нави кории доимию мавсимӣ, муаррифӣ намудани фарҳангу ҳунар ва анъанаҳои мардумӣ ва ғанӣ гаштани буҷаи мамлакат мусоидат мекунад.
Қалъаи Ямчуни ноҳияи Ишкошими Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон яке аз мавзеъҳои муҳими таърихию фарҳангии кишвар ба ҳисоб рафта, ҳамасола сайёҳони дохилию хориҷӣ аз он дидан менамоянд.
Дарозии деворҳои мураккаби дуқабатаи қалъа 950 метру бараш то 400 метр ташкил дода, дар сохтмони он беҳтарин меъморони тоҷику ховари миёна ҷалб шудаанд.
Бо ибораи возеҳ, Қалъаи Ямчун шаҳодати зиндаи ҳастии миллати соҳибтамаддун ва далеру ғаюри тоҷик буда, чандин муҳорибаҳои халқамонро бо истиллогарону аҷнабиён аз сар гузаронидааст.
Воқеан, баҳри азнавсозии ин иншооти таърихӣ Ҳукумати кишвар дар ҳамдастӣ бо шарикони рушд иқдомҳои саривақтиро мавриди корбурд қарор дода, дар солҳои оянда дар рушди инфрасохтори соҳа дигаргуниҳои куллӣ ба миён хоҳанд омад.
Вале феълан дар баробари пешравиҳо норасогиҳо дар самти мавҷуд набудани иттилооти кофӣ оид ба имкониятҳои соҳа, ҳифзи ёдгориҳои таърихию фарҳангӣ, бақайдгирии пурраи омории сайёҳони дохилию хориҷӣ, сифати хизматрасонии сайёҳӣ ва рақобатнопазирии ширкатҳои сайёҳии дохилӣ мавҷуданд.
Ба гуфти Аловиддин Шоҳинбеков, мудири шуъбаи таърих, археология ва этнографияи Институти илмҳои гуманитарӣ ба номи академик Баҳодур Искандаров, қалъаҳои Қаҳ - Қаҳа, Ямчун, Абрешимқалъа, маъбади будоӣ, петроглифҳо, мазорҳо ва дигар ёдгориҳои таърихии ноҳияи Ишкошим ва дигар ноҳияҳои вилоят ба ҳифзу нигаҳдорӣ ниёз доранд.
“Агарчи қисмате аз ёдгориҳои нодир бар асари офатҳои табиӣ вайрон шуда бошанд ҳам, аммо қисми дигарашон бо дасти одамон хароб мешаванд. Аз ин рӯ, дар ин самт набояд саҳлангорӣ кард, зеро дар ҳифзу ба мерос гузоштани чунин арзишҳои нодиру бостонӣ ба наслҳои минбаъда ҳамаи мо масъулем”,- изҳор намуд, А. Шоҳинбеков.
Чанде пеш раиси ВМКБ Мирзонабот Алишер Худобердӣ низ дар нишасти матбуотӣ қайд кард, ки танҳо дар шаш моҳи соли равон расман 873 нафар сайёҳон вориди вилоят шуданд, яъне ин шумора нисбат ба ҳамин давраи соли гузашта 655 нафар зиёд мебошад. Вале теъдоди умумии сайёҳон ҳанӯз ба шакли пурра мушаххас нест.
“Аслан теъдоди сайёҳони воридшуда аз шумораҳои расмии дар боло зикршуда зиёдтар мебошад, зеро бештари сайёҳон тариқи хатсайрҳои пиёдагардию кӯҳӣ ва ё дигар намуди сайёҳатро интихоб мекунанд”, – таъкид карда буд, раиси вилоят.
Гуфтаҳои боло аз он далолат медиҳанд, ки механизми бақайдгирии пурраи сайёҳон дар вилоят ҳанӯз ҳам беҳбудӣ тақозо карда, фаъолияти муштараку самараноки ташкилоту ассотсиатсияҳои сайёҳӣ ва сохторҳои дахлдори маҳаллиро мехоҳад. Бинобар ин, ҳамаи моро мебояд, ки барои ҳифзу омўзиш, эҳё ва тарғибу ташвиқи ёдгориҳои таърихию фарҳангӣ бештар аз аввала таваҷҷуҳ карда, баҳри ҷалби ҳарчи бештари сайёҳон ташаббусҳои наву заруриро роҳандозӣ намоем.
Ба туфайли соҳибистиқлолии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва иқдоми бевоситаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон соҳаи сайёҳии кишвар низ дар маркази таваҷҷуҳи Ҳукумати мамлакат қарор гирифта, дар ин росто корҳои зиёд амалӣ шуданд.
Тавре Сарвари давлат дар Паёми охирашон ба Маҷлиси Олӣ зикр намуданд:
“Имрӯз дар ҷаҳон соҳаи сайёҳӣ яке аз соҳаҳои пешбарандаи иқтисодиёт ва бо суръати баланд рушдёбанда ба ҳисоб меравад. Бо дарки мавқеи ин соҳа дар иқтисоди миллӣ мо рушди соҳаи сайёҳиро яке аз самтҳои афзалиятнок муайян карда, солҳои 2019 – 2021–умро “Солҳои рушди деҳот, сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ” эълон намудем”.
Ба таъкиди Роҳбари давлат соли 2018 бори нахуст дар замони соҳибистиқлолӣ шумораи сайёҳон қариб ба 1 миллиону 200 ҳазор нафар расида, нисбат ба соли 2017–ум 2,6 баробар зиёд шудааст. Дар соли 2019 аз шумораи умумии шаҳрвандони хориҷие, ки ба Тоҷикистон омадаанд, 1 миллиону 260 ҳазор нафарашон сайёҳ буданд. Ҳамзамон тайи солҳои 2018 – 2020 дар кишвар 145 ширкати нав иҷозатномаи фаъолият гирифта, дар ин муддат, дар маҷмӯъ 224 ширкат ба бозори сайёҳӣ ворид гардид.
Президенти кишвар ҷойи дигар зикр менамоянд, ки “Дар заминаи ин ташаббусҳо ва имтиёзҳои дар ин самт пешниҳоднамудаи Ҳукумати мамлакат фаъолияти бахши хусусӣ густариш пайдо карда, шумораи меҳмонхонаҳо ва дигар инфрасохтори хизматрасонӣ зиёд шуд ва ин тадбирҳо ба рушди деҳот, хусусан, дар хатсайрҳои сайёҳӣ таъсири мусбат расониданд. Зарур аст, ки ин раванд боз ҳам густариш дода шавад. Дар ин раванд, Тоҷикистон ба қатори даҳ кишвари ҷолибтарин барои боздиди сайёҳон, ба даҳгонаи кишварҳои беҳтарини сайёҳии пиёдагардӣ, ба панҷгонаи беҳтарин аз рӯи низоми соддаи пешниҳоди раводид ва шоҳроҳи Помир ба даҳ роҳи зеботарини дунё шомил шуда, пойтахти мамлакат – шаҳри Душанбе ба даҳгонаи мавзеъҳои бехатар аз рӯи таъмини амният ворид гардид”.
Бояд гуфт, ки инкишофи соҳа бевосита ба таъсиси ҷойҳои нави кории доимию мавсимӣ, муаррифӣ намудани фарҳангу ҳунар ва анъанаҳои мардумӣ ва ғанӣ гаштани буҷаи мамлакат мусоидат мекунад.
Қалъаи Ямчуни ноҳияи Ишкошими Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон яке аз мавзеъҳои муҳими таърихию фарҳангии кишвар ба ҳисоб рафта, ҳамасола сайёҳони дохилию хориҷӣ аз он дидан менамоянд.
Дарозии деворҳои мураккаби дуқабатаи қалъа 950 метру бараш то 400 метр ташкил дода, дар сохтмони он беҳтарин меъморони тоҷику ховари миёна ҷалб шудаанд.
Бо ибораи возеҳ, Қалъаи Ямчун шаҳодати зиндаи ҳастии миллати соҳибтамаддун ва далеру ғаюри тоҷик буда, чандин муҳорибаҳои халқамонро бо истиллогарону аҷнабиён аз сар гузаронидааст.
Воқеан, баҳри азнавсозии ин иншооти таърихӣ Ҳукумати кишвар дар ҳамдастӣ бо шарикони рушд иқдомҳои саривақтиро мавриди корбурд қарор дода, дар солҳои оянда дар рушди инфрасохтори соҳа дигаргуниҳои куллӣ ба миён хоҳанд омад.
Вале феълан дар баробари пешравиҳо норасогиҳо дар самти мавҷуд набудани иттилооти кофӣ оид ба имкониятҳои соҳа, ҳифзи ёдгориҳои таърихию фарҳангӣ, бақайдгирии пурраи омории сайёҳони дохилию хориҷӣ, сифати хизматрасонии сайёҳӣ ва рақобатнопазирии ширкатҳои сайёҳии дохилӣ мавҷуданд.
Ба гуфти Аловиддин Шоҳинбеков, мудири шуъбаи таърих, археология ва этнографияи Институти илмҳои гуманитарӣ ба номи академик Баҳодур Искандаров, қалъаҳои Қаҳ - Қаҳа, Ямчун, Абрешимқалъа, маъбади будоӣ, петроглифҳо, мазорҳо ва дигар ёдгориҳои таърихии ноҳияи Ишкошим ва дигар ноҳияҳои вилоят ба ҳифзу нигаҳдорӣ ниёз доранд.
“Агарчи қисмате аз ёдгориҳои нодир бар асари офатҳои табиӣ вайрон шуда бошанд ҳам, аммо қисми дигарашон бо дасти одамон хароб мешаванд. Аз ин рӯ, дар ин самт набояд саҳлангорӣ кард, зеро дар ҳифзу ба мерос гузоштани чунин арзишҳои нодиру бостонӣ ба наслҳои минбаъда ҳамаи мо масъулем”,- изҳор намуд, А. Шоҳинбеков.
Чанде пеш раиси ВМКБ Мирзонабот Алишер Худобердӣ низ дар нишасти матбуотӣ қайд кард, ки танҳо дар шаш моҳи соли равон расман 873 нафар сайёҳон вориди вилоят шуданд, яъне ин шумора нисбат ба ҳамин давраи соли гузашта 655 нафар зиёд мебошад. Вале теъдоди умумии сайёҳон ҳанӯз ба шакли пурра мушаххас нест.
“Аслан теъдоди сайёҳони воридшуда аз шумораҳои расмии дар боло зикршуда зиёдтар мебошад, зеро бештари сайёҳон тариқи хатсайрҳои пиёдагардию кӯҳӣ ва ё дигар намуди сайёҳатро интихоб мекунанд”, – таъкид карда буд, раиси вилоят.
Гуфтаҳои боло аз он далолат медиҳанд, ки механизми бақайдгирии пурраи сайёҳон дар вилоят ҳанӯз ҳам беҳбудӣ тақозо карда, фаъолияти муштараку самараноки ташкилоту ассотсиатсияҳои сайёҳӣ ва сохторҳои дахлдори маҳаллиро мехоҳад. Бинобар ин, ҳамаи моро мебояд, ки барои ҳифзу омўзиш, эҳё ва тарғибу ташвиқи ёдгориҳои таърихию фарҳангӣ бештар аз аввала таваҷҷуҳ карда, баҳри ҷалби ҳарчи бештари сайёҳон ташаббусҳои наву заруриро роҳандозӣ намоем.
Эзоҳи худро нависед