САЙЁҲӢ
Шанбе 20 Апрел 2024 04:00
ё сафаре пур аз зебоӣ...
РУҶӮЪ
Субҳ чашм накушода тариқи худрав аз як гӯшаи шаҳри Душанбе ба гӯшаи дигари он рафтем. Шамолак маҳин-маҳин мевазиду ҳанӯз хоб аз дида бидруд нагуфта буд. Худравҳо дар роҳ камтар ба назар мерасиданд. Ниҳоят, ба минтақаи 7-ум километри пойтахт, ки онҷо таксиҳои ноҳияи Муъминобод ва дигар манотиқи вилояти Хатлон меистоданд, расидем. Чанде нагузашта атрофро артиши рӯшноӣ ба муҳосира гирифт... Худраверо барои сафар ба ноҳияи Муъминобод ба киро гирифтем. Ҳайати мо аз як гурӯҳ рӯзноманигорон иборат буд. Банда, ки бори нахуст ба ин ноҳия сафар доштам, бароям ин макон ба сурати гуногун пеши назар меомад... Аммо бо умеди он ки ҳама чизи нахустин хуб аст ва дар ёд монданӣ, навори хотирамро аз суръати худрав дида бештар ба пеш мебурдам. Раҳораҳ гӯё дида зебоиҳои гирду атрофро барои фиттаи хотир ба навор мегирифт, то барои рӯзе дар он маҳфуз бимонанд. Ҳамин тариқ, дидаҳо наворгирон то ноҳияи Муъминобод расиданд.
Ноҳияи Муъминобод 29-уми декабри соли 1973 таъсис ёфта, дар ҷанубу ғарбии Тоҷикистон ҷойгир аст. Он бо ноҳияҳои Ховалинг, Тавилдара, Ш. Шоҳин ва шаҳри Кӯлоб ҳамсарҳад мебошад. Масоҳати ноҳия 880.6 км2 буда, аз пойтахти ҷумҳурӣ 252 км дур аст. Ноҳия аз сатҳи баҳр дар баландии 1400-1800 метр ҷойгир мебошад. Ноҳия дорои беш аз 100 ёдгории таърихӣ ва мавзеъҳои тамошобоб, аз ҷумла масҷид ва мақбараи Шоҳи Хомӯш (асрҳои 11-12), мақбараи Мир Сайид Ҷалолиддини Гулдаста (асрҳои 11-12), Қалъаи Муъминобод (асрҳои 11-12) ва мақбараи Хоҷаи Нур (асри 10) мебошад. Дар ин ҷо чашмаҳои қундузиҳо, Бобои Раҳматулло, регӣ, рӯбаҳак ва шифо ҳастанд, ки дар мавриди онҳо қиссаву ривоёти гуногун миёни мардуми маҳаллӣ боқӣ мондааст. Нақшаи генералии маркази ноҳияи Муъминобод дар маҷлиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон 27-уми августи соли 2015 тасдиқ гардид, ки мутобиқи он ба соҳаҳои рушди туризм, саноати сабук, хӯрокворӣ ва сохтмонҳои муосир ҳамчун самтҳои афзалиятнок диққати асосӣ дода мешавад. Тибқи дурнамо шумораи аҳолии шаҳраки Муъминобод то соли 2032 25 хазор нафарро ташкил медиҳад.
Шоҳи Хомӯш кӣ аст?
Имсол, ки Соли рушди сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ эълон шудааст, таваҷҷуҳи моро бештар мавзеъоте ба худ кашиданд, ки аҳамияти таърихӣ доранд. Нахуст, роҳи мо ба сӯи рустои Лангар барои зиёрати марқади Шоҳи Хомӯш ва Домулло Икромча буд. Раҳораҳ мо аз рустои Навбаҳор гузашта то рустои Лангар расидем. Роҳҳо қисман мумфарш буда, қисми дигар дар ҳолати ногувор қарор доштанд. Аммо манзараҳои дилфиреби кӯҳистон ҳамчун сипар ин ҳолатро аз назарҳо пинҳон мекарданд. Ниҳоят, ба назди масҷид ва марқади Шоҳи Хомӯш расидем. Нахуст, чизе ки моро ба худ ҷалб кард, ин Шоҳи Хомӯш будани номи ин бузургвор буд. Вақте аз даромадгоҳ ворид шудем, хомӯшӣ ҳукмрон ва касе дар ин миён набуд. Масҷид бо тарҳи меъмории миллӣ бино ёфта, деворҳои он гачкорӣ шуда буданд. Бинои онро 12 сутуни чӯбии бо кандакориҳо ороёфта нигоҳ медоштанд. Дар назди он чанори муҳташаме қомат афрохта, аз солор будани худ гувоҳӣ медод. Дар танаи чанор шиоре овезон ва бозгӯкунандаи Соли рушди сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ буд.
Баъд аз тамошои масҷид роҳраве, ки дар ду тарафи он дарахтони сафедор саф кашида буданд, моро ба назди марқади Шоҳи Хомӯш бурд. Он ҷо бо тиловати оёте аз Қуръони маҷид даст ба дуо бардоштем. Ногоҳ солхӯрдамарде дидем, ки аз марқад дуртар ба даравидани алафҳо машғул буд. Даъваташ намуда, аз ӯ пурсон шудем, то иттилое бароямон аз рӯзгори ин ориф бидиҳад. Дар суҳбат бо мо иброз дошт, ки гузаштагони Шоҳи Хомӯш аз Исфаҳон ҳастанд. Шоҳи Хомӯш аввал ба Шуғнони Бадахшон омада, духтари шоҳи Шуғнонро, ки бемор буд, табобат мекунад ва баъдан аз он ҷо ба ин мавзеи Хатлон омада, корвонро боз дошта лангар мепартояд. Аз ин рӯ, номи деҳа низ Лангар мешавад. Он чӣ ин мард гуфт, мутаассифона, кам аст... Зиёда аз он касе набуд, ки хабаре ба мо бидиҳад. Суолҳо ҳанӯз зиёданд ва посух мехоҳанд. Вобаста ба ин, ба сомонаи Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии ноҳияи Муъминобод муроҷиат кардем. Дар он маълумоти зерин дарҷ ёфтааст: “Мақбараи Саид Ҳасаншоҳ Шоҳи Хомӯш тахминан ба асрҳои XI-XII рост меояд. Ин орифи бузург марди Исфаҳонӣ буда, бо мақсади таблиғи таассуф ба ин сарзамин тариқи Шуғнон ба Чорсӯ (Муъминободи имрӯза) меояд, ки баъди чанд муддат Шоҳи Хомӯш аз Дарвоз гузашта, ба мулки Хатлони Доруламон ташриф намуда, ба Чорсӯи шаҳри Муъминобод расида, ба ҳазрати Мир Сайид Ҷалолиддини Гулдаста мулоқот менамояд...”
Чанд дақиқа, ки мо он ҷо ҳузур доштем, 15 нафар аз минтақаҳои гуногуни вилояти Хатлон ба зиёрати мазори ин бузургвор омаданд. Ин гувоҳи он буд, ки мардуми маҳаллии манотиқи гуногун ба ин бузургвор эътиқод доранду эҳтиромашро ба ҷо меоранд. Сипас, мо ба сари турбати Домулло Икромча (Икромҷон) раҳсипор шуда, даст бар дуо бардоштем. Тибқи гуфтаҳои мардумони маҳаллӣ ин шахс яке аз устодони Садриддин Айнӣ мебошад...
Боздид аз обанбор ва варзишгоҳи марказии ноҳия
Идомаи роҳи сафар моро ба оғӯши обанбори ноҳияи Муъминобод бурд. Масоҳати умумии он 364 м2 ва ғунҷоиши обаш 25 миллион м3 - ро ташкил медиҳад. Дар ин обанбор намуди бисёри моҳиҳоро вохӯрдан мумкин аст. Он ҷо манзараҳои дилфиреб касро ба олами руъё бурда, шамолак насими обро вазон-вазон ба машом меовард. Дар назди обанбор нуқтаҳои гуногуни хизмати маишӣ ва хизматрасонӣ амал мекарданд, ки барои қабули сайёҳони дохилу хориҷ омода буданд. Сарой ва суҳбатҷойҳо бо тарҳи меъмории миллӣ бунёд ёфта, гувоҳи чирадастии устоҳои ин минтақа буданд. Вақте вориди ин мавзеъ шудем, масъулини истироҳатгоҳ моро гарму самимӣ пазироӣ намуданд. Дар ин миён, мо аз шароити хизматрасонӣ ва обанбори ин мавзеъ дидан кардем. Ҳарчанд зебоиҳо ва худкориҳои табиати афсункор моро болида кард, аммо мушкилоте ҳам буд, ки бояд бартараф карда шаванд. Аз ҷумла дар ин макон заврақҳои хурд набуданд, то мо чанд лаҳза дар болои обанбор сайр намоем. Ҳарчанд моро обанбор беихтиёр ба сӯи худ мекашид, аммо чорае набуд... Аз ин рӯ, сохтани истироҳатгоҳ дар болои обанбор ва фаъол намудани қаиқҳо барои сайр дар болои об ба манфиати кор буда, барои ҷалби сайёҳони дохилу хориҷ заминаи хубе мегузорад. Баробари ин, чанд нафар ба ҷои кор таъмин шуда, варзиши қаиқронӣ низ рушду нумӯ мекунад...
Ҳангоми боздид аз Варзишгоҳи марказии ноҳияи Муъминобод ғайричашмдошт рӯзгор моро ба дидори раиси ноҳия Тоҳирхон Амиршозода расонд. Дар ин миён, сармуҳаррири нашрияи “Мароми пойтахт” Ҳақназар Каримзода низ бо мо пайваст.
Варзишгоҳи марказии ноҳия барои беш аз 7 ҳазор ҷойи нишаст пешбинӣ шуда, аз нишастгоҳҳои шарқӣ, ғарбӣ, ҷанубу шарқӣ, шимолу-шарқӣ ва шимолу ғарбӣ иборат мебошад. Дар зери нишастгоҳҳо, 2 толори варзишӣ, меҳмонхона, мағоза ва шароити муосири корӣ, аз ҷумла ҳамом, ҳуҷраи либосивазкунӣ барои мураббиёну варзишгарон фароҳам оварда шудааст. Масоҳати умумии варзишгоҳ 11 ҳазору 485 метри мураббаъро ташкил медиҳад.
Баъди пазироӣ суҳбати сарироҳӣ бо раиси ноҳияи мазкур доштем. Мавсуф зимни он бо мо аз корҳои анҷомдода ва дарнақшабудаи Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии ноҳияи Муъминобод сухан кард. Аз ҷумла иттилоъ дода шуд, ки “дар доираи нақша-чорабиниҳо бахшида ба таҷлили сазовори Ҷашни 30-солагии Истиқлолияти давлатӣ сохтмони хонаҳои истиқоматии панҷошёна ва беш аз 30 иншооти гуногуни маишию хизматрасонӣ бомаром ҷараён дорад. Инчунин, тармиму мумфаршкунии роҳҳои марказии ноҳия ва миёни шаҳраку маҳаллаҳо оғоз шуда, марҳила ба марҳила амалӣ хоҳад шуд. Дар маҷмӯъ, тибқи дурнамо 29 километр роҳҳои марказии ноҳия мумфарш ва чароғон хоҳанд шуд.”
Суҳбати раиси ноҳия самимӣ ва муносибати ӯ бо мо намунаи ибрати дигарон буд, зеро ба мақоми худ нигоҳ накарда, моро то Ганҷинаи нақди адабии Соҳиб Табаров ҳамроҳӣ кард.
Ганҷинаи нақди адабии Соҳиб Табаров
Ганҷинаи нақди адабии С. Табаров дар маркази ноҳия мустақар буда, атрофи даромадгоҳи он бо лавҳаҳо, ки дар онҳо сухану пандҳои бузургон ва гуфторҳои мунаққиди шинохтаи тоҷик Соҳиб Табаров дарҷ гардида буданд, оро ёфта буд. Дар пешайвони он акс ва маълумоти Роҳбарияти олии ҲХДТ насб шудааст, ки ҳини ворид шудан ба он дар пеши назар намудор мешавад.
Ганҷина аз толорҳои хониш, китобхона ва утоқи кории шахси масъул иборат буда, дар он аксу китоб, дастхат ва ифтихорномаву мукофотҳои устод Соҳиб Табаров ба маъраз гузошта шудаанд.
Тавре ба мо Олимҷон Табаров иброз дошт, “Ганҷинаи нақдии адабии Соҳиб Табаров соли 2006 аз ҷониби ҳукумати ноҳияи Муъминобод сохта ба истифода дода шудааст, ки то имрӯз дар хизмати аҳли илму адаб қарор дорад. Ҳамасола 10-15 нафар олимону аспирантон ба ин макон омада, аз маъхазҳои он истифода мекунанд. Ҳоло ганҷина 312 нафар хонандаи доимӣ ва зиёда аз 7 600 китоб дорад. Аз теъдоди китобҳо 6 754 нусаи онро китобҳои аз хонаи устод Соҳиб Табаров овардашуда ташкил медиҳанд.”
Баъд аз шинос шудан ба шароити кории ин даргоҳ ба зиёрати мазори устод ва ҳамсарашон, ки дар пушти ин бино, дар назди ҳавлӣ буд, рафтем. Марқади онҳоро гулу гиёҳ ва дарахтони ороишиву мевадиҳанда иҳота карда буданд. Атрофи дафнгоҳ сангҳои мазори онон монда шуда буд. Он сангҳо аз ҷониби Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии ноҳияи Муъминобод оварда шуда, дар назар аст, баъди гунбад сохтан гузошта шаванд. Воқеан, қадрдонии устод Соҳиб Табаров, ки яке аз мунаққидони шинохтаи тоҷик ҳаст ва нақше мондагор дар илми адабиётшиносии тоҷик дорад, аз ҷониби роҳбарияти ноҳияи мазкур боиси таҳсину офарин аст.
Чилдухтарон – нишон аз ростон
Баъди баромадан аз Ганҷинаи нақди адабии С. Табаров моро роҳбарияти ноҳия ба деҳаи Чилдухтарон гусел карданд. Сарпарастии ин сафарро раиси ноҳия ба уҳда дошт. Аз ин иқдоми он фараҳ беканор ва қалби мо аз эшон сипосгузор шуд. Чун ба соат назар кардам, дари онро 9:52 мекӯфт. Мутобиқи гуфтаи ронанда аз маркази ноҳия то он ҷо 28-29 километр роҳ будааст. Аз ин рӯ, моро зарур буд зудтар ба он ҷо расида, боз ба Душанбе бармегаштем. Муовини якуми раиси ноҳияи Муъминобод Довуд Идиев моро он ҷо мунтазир буд. Ду тарафи роҳ сабзу хуррам ва каме роҳи пурсангу хоку чанг дарҳамбарҳам буд. Азбаски шефтаву шайдои ин биҳиштманзар гашта будем, бехабар аз роҳи ноҳамвор ба ҳузури Чилдухтарон расидем. Ронанда бо хушҳолӣ гуфт: “давоми як соат то ин ҷо расидем”. Аз дил гузарондам, ин пайкро хайрест. Чун аз худрав бурун шудем, бо ҳамон ғурури пур аз шаҳомат чиҳил духтари Чилдухтарон дар рӯбарӯямон намоён шуданд. Назди онҳо як ҳамворӣ бо паҳмии бару канор маскан гирифта буд. Ин ҳамворӣ ба гуфтаи муовини якуми раиси ноҳия миёни мардум бо номи Қабри Суҳроб шуҳрат дорад. Баъди ин гуфта беихтиёр ёдамон ба он рафт, ки ин ҷо филми Рустаму Суҳроб ба навор гирифта шуда, Суҳроб аз дасти Рустам кушта мешавад.
Воқеан, ин минтақа бо боду ҳавои хубаш макони ҷалби сайёҳон буда, роҳи он ба бозсозӣ ниёз дорад, ки аллакай дар ин самт аз ҷониби Ҳукумати мамлакат тадбирҳо андешида шудааст ва дар назар аст, ки аз маркази ноҳия то деҳаи Чилдухтарон сангфарш шавад. Дар ин росто, хушбахтона, барои қабули 50 нафар меҳмонону сайёҳон дар як баст дар пояи кӯҳи Чилдухтарон аз тарафи соҳибкор Амонуллоҳ Саъдуллоев сохтмони меҳмонхонаи замонавӣ, нуқтаҳои хизмати маишӣ ва ҳавзи шиноварӣ идома дорад. Аз ҷараёни корҳои сохтмонӣ маълум шуд, ки масъулин ният доранд, имсол ин иншоотро ба истифода дода, сайёҳони дохиливу хориҷиро пазироӣ намоянд. Тибқи гуфтаҳои масъулини дахлдор дар маҷмӯъ соли 2017 6 ҳазору 800 сайёҳ ба ноҳияи Муъминобод ташриф овардааст, ки нишондиҳандаи хуб аст. Тӯли чаҳор моҳи соли 2018 бошад, 2 ҳазору 820 нафар сайёҳону меҳмонон аз ин ноҳия дидан кардаанд, ки аз ин миқдор 185 нафари онро сайёҳони хориҷӣ ташкил медиҳад.
Охирин чизе, ки хотири моро шод кард, ин боғи муаллим Мирзоширин ҚУРБОНОВ буд, ки дар пояи кӯҳи Чилдухтарон қарор дошт. Ин пирамард, ки дар ин боғи пур аз зебоӣ умр ба сар мебурд, барои бунёди он тонна-тонна сангҳоро аз ин сангзор тоза карда, бо меҳнати ҳалолаш ин зебоиҳоро офаридааст. Роҳраве, ки моро ба назди ҳавлии эшон бурд, дар муҳосираи гулҳои садбарг буд. Манзили ӯ дар баландии 1840 метр аз сатҳи баҳр ҷойгир аст. Ин охирин нафас аз сафар буд, ки ба ҷон нерӯ, ба завқ зебоӣ ва ба қалбамон шукуфоӣ мебахшид. Яъне, сафаре буд, пур аз зебоӣ...
Шаҳриёр ОЛИМӢ, Душанбе - Муъминобод - Душанбе
РУҶӮЪ
Субҳ чашм накушода тариқи худрав аз як гӯшаи шаҳри Душанбе ба гӯшаи дигари он рафтем. Шамолак маҳин-маҳин мевазиду ҳанӯз хоб аз дида бидруд нагуфта буд. Худравҳо дар роҳ камтар ба назар мерасиданд. Ниҳоят, ба минтақаи 7-ум километри пойтахт, ки онҷо таксиҳои ноҳияи Муъминобод ва дигар манотиқи вилояти Хатлон меистоданд, расидем. Чанде нагузашта атрофро артиши рӯшноӣ ба муҳосира гирифт... Худраверо барои сафар ба ноҳияи Муъминобод ба киро гирифтем. Ҳайати мо аз як гурӯҳ рӯзноманигорон иборат буд. Банда, ки бори нахуст ба ин ноҳия сафар доштам, бароям ин макон ба сурати гуногун пеши назар меомад... Аммо бо умеди он ки ҳама чизи нахустин хуб аст ва дар ёд монданӣ, навори хотирамро аз суръати худрав дида бештар ба пеш мебурдам. Раҳораҳ гӯё дида зебоиҳои гирду атрофро барои фиттаи хотир ба навор мегирифт, то барои рӯзе дар он маҳфуз бимонанд. Ҳамин тариқ, дидаҳо наворгирон то ноҳияи Муъминобод расиданд.
Ноҳияи Муъминобод 29-уми декабри соли 1973 таъсис ёфта, дар ҷанубу ғарбии Тоҷикистон ҷойгир аст. Он бо ноҳияҳои Ховалинг, Тавилдара, Ш. Шоҳин ва шаҳри Кӯлоб ҳамсарҳад мебошад. Масоҳати ноҳия 880.6 км2 буда, аз пойтахти ҷумҳурӣ 252 км дур аст. Ноҳия аз сатҳи баҳр дар баландии 1400-1800 метр ҷойгир мебошад. Ноҳия дорои беш аз 100 ёдгории таърихӣ ва мавзеъҳои тамошобоб, аз ҷумла масҷид ва мақбараи Шоҳи Хомӯш (асрҳои 11-12), мақбараи Мир Сайид Ҷалолиддини Гулдаста (асрҳои 11-12), Қалъаи Муъминобод (асрҳои 11-12) ва мақбараи Хоҷаи Нур (асри 10) мебошад. Дар ин ҷо чашмаҳои қундузиҳо, Бобои Раҳматулло, регӣ, рӯбаҳак ва шифо ҳастанд, ки дар мавриди онҳо қиссаву ривоёти гуногун миёни мардуми маҳаллӣ боқӣ мондааст. Нақшаи генералии маркази ноҳияи Муъминобод дар маҷлиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон 27-уми августи соли 2015 тасдиқ гардид, ки мутобиқи он ба соҳаҳои рушди туризм, саноати сабук, хӯрокворӣ ва сохтмонҳои муосир ҳамчун самтҳои афзалиятнок диққати асосӣ дода мешавад. Тибқи дурнамо шумораи аҳолии шаҳраки Муъминобод то соли 2032 25 хазор нафарро ташкил медиҳад.
Шоҳи Хомӯш кӣ аст?
Имсол, ки Соли рушди сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ эълон шудааст, таваҷҷуҳи моро бештар мавзеъоте ба худ кашиданд, ки аҳамияти таърихӣ доранд. Нахуст, роҳи мо ба сӯи рустои Лангар барои зиёрати марқади Шоҳи Хомӯш ва Домулло Икромча буд. Раҳораҳ мо аз рустои Навбаҳор гузашта то рустои Лангар расидем. Роҳҳо қисман мумфарш буда, қисми дигар дар ҳолати ногувор қарор доштанд. Аммо манзараҳои дилфиреби кӯҳистон ҳамчун сипар ин ҳолатро аз назарҳо пинҳон мекарданд. Ниҳоят, ба назди масҷид ва марқади Шоҳи Хомӯш расидем. Нахуст, чизе ки моро ба худ ҷалб кард, ин Шоҳи Хомӯш будани номи ин бузургвор буд. Вақте аз даромадгоҳ ворид шудем, хомӯшӣ ҳукмрон ва касе дар ин миён набуд. Масҷид бо тарҳи меъмории миллӣ бино ёфта, деворҳои он гачкорӣ шуда буданд. Бинои онро 12 сутуни чӯбии бо кандакориҳо ороёфта нигоҳ медоштанд. Дар назди он чанори муҳташаме қомат афрохта, аз солор будани худ гувоҳӣ медод. Дар танаи чанор шиоре овезон ва бозгӯкунандаи Соли рушди сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ буд.
Баъд аз тамошои масҷид роҳраве, ки дар ду тарафи он дарахтони сафедор саф кашида буданд, моро ба назди марқади Шоҳи Хомӯш бурд. Он ҷо бо тиловати оёте аз Қуръони маҷид даст ба дуо бардоштем. Ногоҳ солхӯрдамарде дидем, ки аз марқад дуртар ба даравидани алафҳо машғул буд. Даъваташ намуда, аз ӯ пурсон шудем, то иттилое бароямон аз рӯзгори ин ориф бидиҳад. Дар суҳбат бо мо иброз дошт, ки гузаштагони Шоҳи Хомӯш аз Исфаҳон ҳастанд. Шоҳи Хомӯш аввал ба Шуғнони Бадахшон омада, духтари шоҳи Шуғнонро, ки бемор буд, табобат мекунад ва баъдан аз он ҷо ба ин мавзеи Хатлон омада, корвонро боз дошта лангар мепартояд. Аз ин рӯ, номи деҳа низ Лангар мешавад. Он чӣ ин мард гуфт, мутаассифона, кам аст... Зиёда аз он касе набуд, ки хабаре ба мо бидиҳад. Суолҳо ҳанӯз зиёданд ва посух мехоҳанд. Вобаста ба ин, ба сомонаи Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии ноҳияи Муъминобод муроҷиат кардем. Дар он маълумоти зерин дарҷ ёфтааст: “Мақбараи Саид Ҳасаншоҳ Шоҳи Хомӯш тахминан ба асрҳои XI-XII рост меояд. Ин орифи бузург марди Исфаҳонӣ буда, бо мақсади таблиғи таассуф ба ин сарзамин тариқи Шуғнон ба Чорсӯ (Муъминободи имрӯза) меояд, ки баъди чанд муддат Шоҳи Хомӯш аз Дарвоз гузашта, ба мулки Хатлони Доруламон ташриф намуда, ба Чорсӯи шаҳри Муъминобод расида, ба ҳазрати Мир Сайид Ҷалолиддини Гулдаста мулоқот менамояд...”
Чанд дақиқа, ки мо он ҷо ҳузур доштем, 15 нафар аз минтақаҳои гуногуни вилояти Хатлон ба зиёрати мазори ин бузургвор омаданд. Ин гувоҳи он буд, ки мардуми маҳаллии манотиқи гуногун ба ин бузургвор эътиқод доранду эҳтиромашро ба ҷо меоранд. Сипас, мо ба сари турбати Домулло Икромча (Икромҷон) раҳсипор шуда, даст бар дуо бардоштем. Тибқи гуфтаҳои мардумони маҳаллӣ ин шахс яке аз устодони Садриддин Айнӣ мебошад...
Боздид аз обанбор ва варзишгоҳи марказии ноҳия
Идомаи роҳи сафар моро ба оғӯши обанбори ноҳияи Муъминобод бурд. Масоҳати умумии он 364 м2 ва ғунҷоиши обаш 25 миллион м3 - ро ташкил медиҳад. Дар ин обанбор намуди бисёри моҳиҳоро вохӯрдан мумкин аст. Он ҷо манзараҳои дилфиреб касро ба олами руъё бурда, шамолак насими обро вазон-вазон ба машом меовард. Дар назди обанбор нуқтаҳои гуногуни хизмати маишӣ ва хизматрасонӣ амал мекарданд, ки барои қабули сайёҳони дохилу хориҷ омода буданд. Сарой ва суҳбатҷойҳо бо тарҳи меъмории миллӣ бунёд ёфта, гувоҳи чирадастии устоҳои ин минтақа буданд. Вақте вориди ин мавзеъ шудем, масъулини истироҳатгоҳ моро гарму самимӣ пазироӣ намуданд. Дар ин миён, мо аз шароити хизматрасонӣ ва обанбори ин мавзеъ дидан кардем. Ҳарчанд зебоиҳо ва худкориҳои табиати афсункор моро болида кард, аммо мушкилоте ҳам буд, ки бояд бартараф карда шаванд. Аз ҷумла дар ин макон заврақҳои хурд набуданд, то мо чанд лаҳза дар болои обанбор сайр намоем. Ҳарчанд моро обанбор беихтиёр ба сӯи худ мекашид, аммо чорае набуд... Аз ин рӯ, сохтани истироҳатгоҳ дар болои обанбор ва фаъол намудани қаиқҳо барои сайр дар болои об ба манфиати кор буда, барои ҷалби сайёҳони дохилу хориҷ заминаи хубе мегузорад. Баробари ин, чанд нафар ба ҷои кор таъмин шуда, варзиши қаиқронӣ низ рушду нумӯ мекунад...
Ҳангоми боздид аз Варзишгоҳи марказии ноҳияи Муъминобод ғайричашмдошт рӯзгор моро ба дидори раиси ноҳия Тоҳирхон Амиршозода расонд. Дар ин миён, сармуҳаррири нашрияи “Мароми пойтахт” Ҳақназар Каримзода низ бо мо пайваст.
Варзишгоҳи марказии ноҳия барои беш аз 7 ҳазор ҷойи нишаст пешбинӣ шуда, аз нишастгоҳҳои шарқӣ, ғарбӣ, ҷанубу шарқӣ, шимолу-шарқӣ ва шимолу ғарбӣ иборат мебошад. Дар зери нишастгоҳҳо, 2 толори варзишӣ, меҳмонхона, мағоза ва шароити муосири корӣ, аз ҷумла ҳамом, ҳуҷраи либосивазкунӣ барои мураббиёну варзишгарон фароҳам оварда шудааст. Масоҳати умумии варзишгоҳ 11 ҳазору 485 метри мураббаъро ташкил медиҳад.
Баъди пазироӣ суҳбати сарироҳӣ бо раиси ноҳияи мазкур доштем. Мавсуф зимни он бо мо аз корҳои анҷомдода ва дарнақшабудаи Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии ноҳияи Муъминобод сухан кард. Аз ҷумла иттилоъ дода шуд, ки “дар доираи нақша-чорабиниҳо бахшида ба таҷлили сазовори Ҷашни 30-солагии Истиқлолияти давлатӣ сохтмони хонаҳои истиқоматии панҷошёна ва беш аз 30 иншооти гуногуни маишию хизматрасонӣ бомаром ҷараён дорад. Инчунин, тармиму мумфаршкунии роҳҳои марказии ноҳия ва миёни шаҳраку маҳаллаҳо оғоз шуда, марҳила ба марҳила амалӣ хоҳад шуд. Дар маҷмӯъ, тибқи дурнамо 29 километр роҳҳои марказии ноҳия мумфарш ва чароғон хоҳанд шуд.”
Суҳбати раиси ноҳия самимӣ ва муносибати ӯ бо мо намунаи ибрати дигарон буд, зеро ба мақоми худ нигоҳ накарда, моро то Ганҷинаи нақди адабии Соҳиб Табаров ҳамроҳӣ кард.
Ганҷинаи нақди адабии Соҳиб Табаров
Ганҷинаи нақди адабии С. Табаров дар маркази ноҳия мустақар буда, атрофи даромадгоҳи он бо лавҳаҳо, ки дар онҳо сухану пандҳои бузургон ва гуфторҳои мунаққиди шинохтаи тоҷик Соҳиб Табаров дарҷ гардида буданд, оро ёфта буд. Дар пешайвони он акс ва маълумоти Роҳбарияти олии ҲХДТ насб шудааст, ки ҳини ворид шудан ба он дар пеши назар намудор мешавад.
Ганҷина аз толорҳои хониш, китобхона ва утоқи кории шахси масъул иборат буда, дар он аксу китоб, дастхат ва ифтихорномаву мукофотҳои устод Соҳиб Табаров ба маъраз гузошта шудаанд.
Тавре ба мо Олимҷон Табаров иброз дошт, “Ганҷинаи нақдии адабии Соҳиб Табаров соли 2006 аз ҷониби ҳукумати ноҳияи Муъминобод сохта ба истифода дода шудааст, ки то имрӯз дар хизмати аҳли илму адаб қарор дорад. Ҳамасола 10-15 нафар олимону аспирантон ба ин макон омада, аз маъхазҳои он истифода мекунанд. Ҳоло ганҷина 312 нафар хонандаи доимӣ ва зиёда аз 7 600 китоб дорад. Аз теъдоди китобҳо 6 754 нусаи онро китобҳои аз хонаи устод Соҳиб Табаров овардашуда ташкил медиҳанд.”
Баъд аз шинос шудан ба шароити кории ин даргоҳ ба зиёрати мазори устод ва ҳамсарашон, ки дар пушти ин бино, дар назди ҳавлӣ буд, рафтем. Марқади онҳоро гулу гиёҳ ва дарахтони ороишиву мевадиҳанда иҳота карда буданд. Атрофи дафнгоҳ сангҳои мазори онон монда шуда буд. Он сангҳо аз ҷониби Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии ноҳияи Муъминобод оварда шуда, дар назар аст, баъди гунбад сохтан гузошта шаванд. Воқеан, қадрдонии устод Соҳиб Табаров, ки яке аз мунаққидони шинохтаи тоҷик ҳаст ва нақше мондагор дар илми адабиётшиносии тоҷик дорад, аз ҷониби роҳбарияти ноҳияи мазкур боиси таҳсину офарин аст.
Чилдухтарон – нишон аз ростон
Баъди баромадан аз Ганҷинаи нақди адабии С. Табаров моро роҳбарияти ноҳия ба деҳаи Чилдухтарон гусел карданд. Сарпарастии ин сафарро раиси ноҳия ба уҳда дошт. Аз ин иқдоми он фараҳ беканор ва қалби мо аз эшон сипосгузор шуд. Чун ба соат назар кардам, дари онро 9:52 мекӯфт. Мутобиқи гуфтаи ронанда аз маркази ноҳия то он ҷо 28-29 километр роҳ будааст. Аз ин рӯ, моро зарур буд зудтар ба он ҷо расида, боз ба Душанбе бармегаштем. Муовини якуми раиси ноҳияи Муъминобод Довуд Идиев моро он ҷо мунтазир буд. Ду тарафи роҳ сабзу хуррам ва каме роҳи пурсангу хоку чанг дарҳамбарҳам буд. Азбаски шефтаву шайдои ин биҳиштманзар гашта будем, бехабар аз роҳи ноҳамвор ба ҳузури Чилдухтарон расидем. Ронанда бо хушҳолӣ гуфт: “давоми як соат то ин ҷо расидем”. Аз дил гузарондам, ин пайкро хайрест. Чун аз худрав бурун шудем, бо ҳамон ғурури пур аз шаҳомат чиҳил духтари Чилдухтарон дар рӯбарӯямон намоён шуданд. Назди онҳо як ҳамворӣ бо паҳмии бару канор маскан гирифта буд. Ин ҳамворӣ ба гуфтаи муовини якуми раиси ноҳия миёни мардум бо номи Қабри Суҳроб шуҳрат дорад. Баъди ин гуфта беихтиёр ёдамон ба он рафт, ки ин ҷо филми Рустаму Суҳроб ба навор гирифта шуда, Суҳроб аз дасти Рустам кушта мешавад.
Воқеан, ин минтақа бо боду ҳавои хубаш макони ҷалби сайёҳон буда, роҳи он ба бозсозӣ ниёз дорад, ки аллакай дар ин самт аз ҷониби Ҳукумати мамлакат тадбирҳо андешида шудааст ва дар назар аст, ки аз маркази ноҳия то деҳаи Чилдухтарон сангфарш шавад. Дар ин росто, хушбахтона, барои қабули 50 нафар меҳмонону сайёҳон дар як баст дар пояи кӯҳи Чилдухтарон аз тарафи соҳибкор Амонуллоҳ Саъдуллоев сохтмони меҳмонхонаи замонавӣ, нуқтаҳои хизмати маишӣ ва ҳавзи шиноварӣ идома дорад. Аз ҷараёни корҳои сохтмонӣ маълум шуд, ки масъулин ният доранд, имсол ин иншоотро ба истифода дода, сайёҳони дохиливу хориҷиро пазироӣ намоянд. Тибқи гуфтаҳои масъулини дахлдор дар маҷмӯъ соли 2017 6 ҳазору 800 сайёҳ ба ноҳияи Муъминобод ташриф овардааст, ки нишондиҳандаи хуб аст. Тӯли чаҳор моҳи соли 2018 бошад, 2 ҳазору 820 нафар сайёҳону меҳмонон аз ин ноҳия дидан кардаанд, ки аз ин миқдор 185 нафари онро сайёҳони хориҷӣ ташкил медиҳад.
Охирин чизе, ки хотири моро шод кард, ин боғи муаллим Мирзоширин ҚУРБОНОВ буд, ки дар пояи кӯҳи Чилдухтарон қарор дошт. Ин пирамард, ки дар ин боғи пур аз зебоӣ умр ба сар мебурд, барои бунёди он тонна-тонна сангҳоро аз ин сангзор тоза карда, бо меҳнати ҳалолаш ин зебоиҳоро офаридааст. Роҳраве, ки моро ба назди ҳавлии эшон бурд, дар муҳосираи гулҳои садбарг буд. Манзили ӯ дар баландии 1840 метр аз сатҳи баҳр ҷойгир аст. Ин охирин нафас аз сафар буд, ки ба ҷон нерӯ, ба завқ зебоӣ ва ба қалбамон шукуфоӣ мебахшид. Яъне, сафаре буд, пур аз зебоӣ...
Шаҳриёр ОЛИМӢ, Душанбе - Муъминобод - Душанбе
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед