САЙЁҲӢ
Шанбе 27 Апрел 2024 03:29
1844
Ҷаҳонгардӣ ё туризм аз рӯзгори пешин барои пешрафти ҷомеа аҳамият дошт. Онро метавон чун намуди фаъолияти тафреҳӣ-меҳнатии инсон, аз замоне ки таърих бо пайдоиш ва тараққиёти тамаддунҳо оғоз меёбад, мансуб донист.

Дар ҳар давраи таърихӣ чунин шаклҳои фаъолияти одамон дида мешавад, ки ба гунае зери категорияи туризм дохил аст.

Саноати ҷаҳонгардӣ ва саёҳат дар аҷдодони мо аз замонҳои бисёр қадим пайдо шудааст. Инсон дар тӯли таҳаввулоти (эволютсия)-и иҷтимоиаш ба дарки олами атроф ва кашфи сарзаминҳои нав барои рушди тиҷорат, фатҳ ва аз худ кардани заминҳои нав, кашфи манбаъҳо ва дастрасӣ ба роҳҳои нави нақлиёт шавқу рағбат дошт. Дар аксари одамон майли дидани мавзеъҳо, кишварҳо ва шиносоӣ бо ҳаёт ва расму оини халқҳои дигар вуҷуд дорад.

Тавре маълум аст, кишвари мо низ дорои мавзеъҳои зиёди табиӣ ва таърихию фарҳангии диққатҷалбкунанда буда, ин объектҳои туристӣ ифодагари симои ҷолиби Тоҷикистон дар хориҷаро дорад. Аз ин рӯ, тараққиёти туризм бояд бештар ба зуҳуроти нави ҳудудҳои ташрифоварӣ гузарад. Чун манотиқи расмшудаи бозори туристии ҷаҳонӣ аллакай амалан ба ҳадди имконоти рекреатсионӣ рафта расидааст. Вобаста ба ин зикр бояд кард, ки Тоҷикистон ҳам аллакай имконоти беҳамтои ишғоли ҷои худро дар бозори туристии ҷаҳонӣ пайдо кардааст ва интизор меравад, ки ин тамоюли мусбат ҳифз хоҳад шуд.

Мероси бойи таърихию фарҳангӣ ва захираҳои табиии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ҷалби теъдоди зиёди туристони хориҷӣ ба кишвар мусоидат менамояд. Омилҳои зикршударо ба инобат гирифта, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон соҳаи туризмро самти афзалиятноки сиёсати иқтисодии кишвар эълон намудааст. Пурсишҳои иҷтимоӣ аз он шаҳодат медиҳанд, ки аз ҷониби туристони хориҷӣ афзалият ба навъҳои туризми экологӣ, кӯҳию варзишӣ ва таърихию фарҳангӣ дода мешавад. Дар ин ҷараён бо дарназардошти хусусиятҳои хоси табиӣ ва таърихию фарҳангии кишвар ва дар асоси таҳлили ҳамаҷонибаи мутахассисони соҳа, самтҳои зерини туризм дар Ҷумҳурии Тоҷикистон афзалиятнок эълон гаштаанд:

- кӯҳнавардӣ, туризми кӯҳию варзишӣ ва экологӣ;
- туризми таърихию фарҳангӣ ва этнографӣ;
- туризми табобатӣ ва санаторию курортӣ;
- қайиқронӣ дар дарёҳои кӯҳӣ (рафтинг);
- лижатозии кӯҳӣ.

Дар ин ҷода, ба рушди минбаъдаи туризми экологӣ дар Тоҷикистон имконоти ҳудудҳои махсус ҳифзшавандаи табиӣ, ки беш аз 22%-и қаламрави Тоҷикистонро дар бар мегиранд, мусоидат менамояд. Аз ҷумла, Боғи миллии Тоҷикистон бо экосистемаи нодири табиӣ ва ҳайвоноту набототи гуногун ҷолиби диққати туристони хориҷӣ мебошад. Аз ин лиҳоз, мавқеи хоса дар рушди туризми кишвар ба ҳудудҳои махсус муҳофизатшаванда ҷудо гардидааст.

Мувофиқи таҳлилҳо амалӣ намудани ислоҳот имкон медиҳад, ки саҳми соҳаи сайёҳӣ дар маҷмӯи маҳсулоти дохилии кишвар то соли 2020 ба 5 фоиз ва саҳми ғайримустақими он барои рушди соҳаҳои дигари иқтисодиёт то 15 фоиз расонида шавад.

Дар доираи сафарҳои бевоситаи Сарвари давлат ба шаҳру ноҳияҳои кишвар, ифтитоҳи имкониятҳои хизматрасонии сайёҳӣ ва таҳияи хатсайрҳои нави сайёҳӣ аз ҷойҳои кашфношуда ва асотирии табиати биҳиштосои Тоҷикистони азиз, Кумитаи ҷавонон, варзиш ва сайёҳӣ рӯзҳои охир ба баррасии таҳияи хатсайри нави Душанбе – Ромит – Канаск – Душанбе ва Душанбе – Сангвор – Сағирдашт – Душанбе оғоз намуд.

КАНАСК

Мавзеи сайёҳии Канаск дар қисмати шимолу шарқи шаҳри Ваҳдат, дар баландии 2400-2500 метр аз сатҳи баҳр, дар масофаи 100 км дурӣ аз маркази шаҳр ҷойгир мебошад. Заминҳои мавзеи Канаск як тарафаш то сарҳади ноҳияҳои Рашту Нуробод ва тарафи дигараш то ноҳияи Айнӣ рафта мерасад. Дар ин мавзеъ то солҳои 1950-1960-и асри гузашта мардум зиндагӣ доштанд. Баъдан ба хотири ободонии минтақаи Вахш сокинони ин мавзеъро муҳоҷир намуданд. Агарчӣ аз маҳалли аҳолинишин дигар нишоне нест, вале мавзеъ номи куҳнаву таърихии худро гум накард. Мавриди зикр аст, ки вобаста ба худи номи ин мавзеъ, яъне Канаск ривоятҳои зиёде мавҷуд мебошад. Дар баъзе ривоятҳо ва сухани халқ гуфта мешавад, ки ин мавзеъ аз номи гиёҳ ё алафи зироатии наск, ҷиҳати бисёр буданаш ва дар баъзе маъхазҳои дигар ҷиҳати бою серҳосил будани сокинони ин мавзеъ, ки гӯё зиёда аз 90 сол дар он зиндагӣ мекарданд, номгузорӣ шудааст.

Иқлими мавзеи Канаск басо салқин ва табиаташ зебову назаррабо буда, заминҳояш дар ду фасли сол – баҳору тобистон сабзпӯшу гуҳаррез мебошад. Ин мавзеъро макони гиёҳҳои шифобахш, чашмаҳои мусаффо номидан мумкин аст. Ҳамчунин, аз пуҳлӯи он рӯди сарду шухе бомаром ҷорист. Муъҷизаовар он аст, ки дар як гӯшаи ин мавзеъ чашмаи сард ва дар гӯшаи дигари он чашмаи гарм ҷӯш зада мебароянд, ки барои истифодабарандагон, алалхусус чорвопарварон, ки моҳҳои зиёд муқими ин ҷо мегарданд, басо созгор аст.

То солҳои 1982 барои ба ин мавзеъ расидан роҳи автомобилгард вуҷуд надошт. Бо дастгирии роҳбарияти онвақтаи ҷумҳурӣ ба¬рои кушодани роҳ ба мавзеи Канаск тадбирҳо андешида шуд. Бо кушода шудани роҳ ин мавзеъ барои истифодабарандагон басо муфидтару дастрас гардид.

Майдони умумии мавзеи мазкур 44 ҳазор гектарро ташкил медиҳад. Маврид ба ёдоварист, ки барои рушди соҳаи картошкапарварӣ аз тарафи мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии шаҳри Ваҳдат ба хоҷагиҳои деҳқонӣ қитъаҳои замин ҷудо карда шудааст. Имсол дар заминҳои мавзеи Канаск аз тарафи ҶДММ «Диамант К» дар майдони 63 га, ҳамчунин аз тарафи чанде аз хоҷагиҳои деҳқонӣ дар майдони 20 га замин кишти картошка ба роҳ монда шудааст. Соли 2016 дар маҷмуъ дар ин мавзеъ дар 83 гектар картошка парвариш кардаанд.

Айни замон дар ин мавзеъ зиёда аз 50 ҳазор сар чорвои кало¬ну майдаи шохдор ҷойгир гашта, бо ин васила 210 нафар шаҳрванд бо шуғли чорводорӣ фаъолият ме¬кунанд. Сад нафар сокини шаҳри Ваҳдат бо 400 нафар ёрдамчӣ ба нигоҳубини 10 ҳазор оилаи занбӯри асал машғуланд. Фаровонии гулу гиёҳҳои шофобахшу шароити хуби экологии мавзеи Канаск барои парвариши занбӯри асал ва истеҳсоли асали аълосифат басо мусоид мебошад. Имсол занбӯрпарварон тасмим гирифтанд, ки дастуру супоришҳои Президенти ҷумҳур, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро баҳри зиёд на¬мудани хаҷми асал дар амал татбиқ намуда, аз ин мавзеъ зиёда аз 160 тонна асал ҷамъоварӣ намоянд. Соли 2015 занбӯрпарварони шаҳри Ваҳдат 233,7 тонна асал истеҳсол карданд. Имсол бошад, ният доранд, ки ин шумораро ба 250 тонна расонанд.

САҒИРДАШТ

Мавзеи сайёҳии Сағирдашт дар қисмати ғарбии қаторкӯҳҳои Дарвоз, дар баландии 2500 метр, дар масофаи 50 километр аз маркази ноҳия ҷойгир буда, ба ноҳияи Сангвор ҳамсарҳад мебошад. Ҷамоати деҳоти Сағирдашт соли 1936 ташкил ёфта, дорои 17 деҳа, дар ҷамъи 734 хоҷагӣ бо шумораи 5578 нафар аҳолӣ мебошад. Аҳолии деҳот асосан ба чорводорӣ ва зироаткорӣ, инчунин дар қисмати поёнӣ бо боғдорӣ ва сабзавоткорӣ машғул мебошанд.

Ҷамоат дорои беморхонаи минтақавӣ, маркази саломатӣ дар деҳаи Қалъаиҳусайн, 9 бунгоҳи тиббӣ, 15 муассисаи таълимӣ, аз ҷумла 8 муассисаи таҳсилоти миёнаи умумӣ, 2 муассисаи таҳсилоти асосӣ, 5 муассисаи таҳсилоти ибтидоӣ, як хонаи фарҳанг, 3 клуб, 5 китобхона, филиали бонкҳои «Амонатбонк», «Агроинвестбонк», «Тоҷиксодиротбонк», Муассисаи давлатии нигоҳдории роҳҳои авто¬мобилгарди минтақаи Сағирдашт, шуъбаи алоқа, 4 нуқтаи алоқаи телефонҳои мобилӣ, 5 нуқтаи шабакаи пахши телевизион, зеристгоҳи барқӣ, фурудгоҳ, шуъбачаи ШВКД дар ҷамоат, намояндагии идора ва бахшҳои амният, бойторӣ, меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолӣ, хоҷагии ҷангал, муҳити зист, ҳолатҳои фавқулодда, ёрӣ ба пиронсолон, ду нуқтаи фурӯши сӯзишворӣ ва 16 нуқтаи тиҷоратӣ, 2 корхонаи истеҳсоли тилло - «Таком-голд» ва «Шимшо», инчунин корхонаи истеҳсоли ангишти ВТИ «Помир» мебошад.

Дар даврони истиқлолият, аниқтараш аз соли 2000-ум инҷониб 10 муассисаи таълимӣ, 5 бунгоҳи тиббӣ, 1 марказӣ саломатӣ, 2 толори варзишӣ, хатҳои телефони мобилӣ аз нав бунёд гардида, 7 муассисаи таълимӣ аз таъмири ҷорӣ бароварда шуданд.

То имрӯз барои раҳоӣ бах¬шидани кишвар аз бунбасти коммуникатсионӣ тадбирҳо ва лоиҳаҳои зиёди инфросохториву ислоҳотӣ амалӣ карда шудаанд. Мавҷудияти шоҳроҳҳои нақлиётӣ барои пешрафти минтақҳои киш¬вар имконияти васеъ фароҳам меоваранд. Ин аст, ки сохтмони роҳи автомобилгарди Лаби ҷар-Тавлидара- Қалъаихум тавассути маркази ҷамоат метавонад баҳри пешрафти тамоми соҳаҳо мусоидат кунад.

Минтақаи Сағирадашт барои сохтани базаи лижаронӣ ва ба ин васила ҷалб намудани сайёҳон дар фасли зимистон бисёр мусоид аст. Бо дарназардошти имконият ва захираҳои сайёҳии ин митақаҳои асотирӣ ва кашфношуда, рушди намудҳои зерини туризм ва афзалиятнок, аз қабили асотирӣ ва табиати зинда, кашфношуда, агросайёҳӣ, велотур, мототур, муолиҷавӣ-табобатӣ (5 чашмаи гарм), туризми кӯҳию варзишӣ, туризми лижатозии куҳӣ, экологӣ ва барқароркунии саломатӣ, шикор ва рафтинг ба мақсад мувофиқ аст.

Айни замон дар асоси дастуру ҳидоятҳои Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон вобаста ба беҳтар намудани роҳ ва ҳаракати ҳамагуна нақлиёт ба ин мавзеъҳо тадбирҳои муайян андешида шуда, корҳои васеъкунии роҳ оғоз гардидааст.
  
Қобили қайд аст, ки аз соли 2017 бо пешниҳоди хатсайрҳои мукам¬мал, ширкатҳои сайёҳии кишвар хизматрасониро барои боздиди сайёҳони чи дохиливу чи хориҷӣ аз ин мавзеъҳои асотирӣ оғоз менамоянд.

Ризо НАЗАРЗОДА,
Муовини раиси Кумитаи ҷавонон, варзиш ва сайёҳии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон

Эзоҳи худро нависед



Рамзҳо дар расм