«Мақсади асосии сиёсати давлатӣ дар соҳаи туризм ин таъмини шароитҳои мусоиди ҳуқуқӣ барои ташкили самарабахши субъектҳои фаъолияти туристӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад, ки имкониятро барои қонеъгардонии талаботи шаҳрвандони дохилӣ ва хориҷӣ ба хизматрасонии мухталиф ва сифатнокии соҳа таъмин намояд».

(Иқтибос аз Консепсияи рушди туризм дар Ҷумҳурии Тоҷикистон)

Тавре аз таҳлили коршиносон бармеояд, имрӯз дар аксари мамлакатҳо сайёҳӣ яке аз соҳаҳои сердаромадтарини иқтисодиёт ба ҳисоб меравад. Дар аксар кишварҳои дунё қисми зиёди даромади буҷаи давлат аз ҳисоби сайёҳӣ аст. Давлатҳое, ки табиати зебо ва таърихи қадима доранд, аз ин дастоварди худ васеъ истифода бурда, ба буҷети худ даромади зиёд меоранд. Сайёҳӣ дар ташаккули маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ, фаъолнокии тавозуни савдои беруна, таъмини шуғли аҳолӣ ва таъсиси ҷойҳои кории иловагӣ нақши арзанда бозида, ба соҳаҳои асосии иқтисодиёт таъсири мусбӣ мерасонад.

Мувофиқи маълумоти оморӣ пас аз соли 1998 сайру саёҳат ва хизматрасонӣ дар ин соҳа нисбат ба саноати мошинсозӣ, саноати сабуку хӯрокворӣ ба сафи пеш баромад. Боиси ифтихор аст, ки Тоҷикистон бо табиати биҳиштосои афсонавӣ, дашту саҳро, дараю водиҳо, кӯҳҳои осмонбӯс ва боғҳои дилрабо дар тамоми дунё машҳур гаштааст. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон мавҷуд будани мероси бои таърихию фарҳангӣ ва захираҳои нотакрори табиию фароғатӣ барои эҳё ва рушди минбаъдаи сайёҳӣ ҳамчун яке аз самтҳои афзалиятноки иқтисодиёти мамлакат шароити мусоид фароҳам меорад. Тибқи баҳогузории коршиносони Ташкилоти умумиҷаҳонии сайёҳӣ бартарияти рақобатнокии Тоҷикистон дар фарҳанги нодир (саёҳати фарҳангию маърифатӣ), иқтидори бои табиӣ (сайёҳӣ-экологӣ), фаъолнокии корӣ (саёҳати корӣ), инчунин, имкониятҳои машғулият бо намудҳои фаъоли истироҳат, ба мисли сайёҳии варзишӣ ва экстремалӣ мебошад. Айни замон дар ҷумҳурӣ иншооти зиёди фаъолияти сайёҳӣ, аз ҷумла базаҳои туристӣ, муассисаҳои санаторию курортӣ ва меҳмонхонаҳо, ҳамчунин муассисаҳои варзишию солимгардонӣ, корхонаҳои махсусгардонидашудаи савдо, боғҳою мамнуъгоҳҳо, корхонаҳои нақлиётӣ, тарабхонаҳо, агентию намояндагиҳои таблиғотӣ мавҷуданд, ки дар маҷмуъ ҳамаи онҳо вазъи имрӯзаи сайёҳиро дар ҷумҳурӣ инъикос мекунанд.

Бо дарназардошти шароиту имкониятҳои мавҷуда имрӯз дар Тоҷикистон сиёсати миллии сайёҳӣ дар меҳвари сиёсати давлатӣ қарор дорад. Сиёсати миллии сайёҳӣ аз умдатарин сиёсат дар самти рушди иқтисодӣ мебошад. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Паёми имсолаашон таъкид намуданд, ки «Кишвари мо дорои имконияти васеъ аз ҷиҳати минтақаҳои сайёҳӣ буда, истифодаи самараноки он боиси болоравии сатҳи зиндагии аҳолии ҷумҳурӣ хоҳад шуд. Бо истифода аз табиати зебою чашмаҳои беҳисоби шифоӣ, кӯҳҳои сарбафалаку маконҳои таърихии диққатҷалбкунанда ва зиёратгоҳҳои кишварамон ин соҳаро бемайлон рушд диҳем ва онро ба соҳаи сердаромаду манфиатнок табдил дода, ба нафъи кишвару халқамон босамар истифода барем”.

Воқеан, дар Тоҷикистон имкони мушоҳидаи иқлим ва табиати мухталиф вуҷуд дорад, ки танҳо хоси ин кишвар аст. Сайёҳон имкон доранд, ки дар як замон ҳам аз табиати зебои водӣ, ҳам аз манзараҳои дилнишини доманакӯҳҳо ва ҳам аз қуллаҳои барфпӯши иқлими кӯҳистон баҳравар бошанд. Дар пешорӯи Тоҷикистон имкони хуби дарёфти мавқеи арзанда дар сохтори ҷаҳонии сайёҳӣ пайдо мегардад. Тоҷикистон кишвари кӯҳӣ буда, 93 фисади масоҳати онро кӯҳҳо ташкил медиҳад. Силсилакӯҳҳои Тён-шон, Ҳисору Олой ва Помир дар иҳотаи заминҳои ҳосилхези Фарғона, Зарафшон, Вахш ва Ҳисору Қаротегин ҷойгиранд. Яъне шароити мусоиди табиӣ ва иқлими кишвар ба мо имкон медиҳад, ки ин соҳаро бештар рушд диҳем. Вобаста ба ин Сарвари давлат дар Паёми имсолаашон чунин таъкид карданд: “Танҳо зарур аст, ки инфрасохтори муосир бунёд ва сифати хизматрасонӣ дар сатҳи байналмилалӣ ба роҳ монда шавад. Айни ҳол дар қонунгузории мо муҳлати бақайдгирии шаҳрвандони кишварҳое, ки бо Ҷумҳурии Тоҷикистон низоми раводид доранд, то 3 рӯз муайян шудааст. Таҷриба ва омӯзиш нишон медиҳад, ки муҳлати зикршуда барои шаҳрвандони хориҷӣ кофӣ нест. Аз ин хотир, Ҳукумати мамлакат доир ба масъалаи то 10 рӯзи корӣ дароз кардани муҳлати бақайдгирӣ дар мақомоти корҳои дохилӣ қарори дахлдор қабул намояд”.

Дар баробари рушди сайёҳӣ ривоҷу равнақ бахшидани ҳунарҳои мардумӣ омили дигари рушди иқтисодиёти кишвар аст. Ин ду соҳа ба ҳам пайванди ногусастанӣ доранд. Тавре дар Паёми имсолаи Сарвари давлат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таъкид шуд, “барои рушди ҳунарҳои мардумӣ ба ҳунармандон, косибон, чеварон ва ҳамаи онҳое, ки ҳунарманданду дар хонаҳои худ ба касбҳои гуногун машғуланд ва барои сайёҳон молҳои мароқовар ва тарғибгари фарҳанги миллиамон, аз қабили адрас, ҷӯроб, куртаҳои чакан, ҷома, асбобҳои миллии мусиқӣ, асбобҳои рӯзгор тайёр карда метавонанд, грантҳо ҷудо ва фурӯши ин маҳсулотҳо аз андоз озод карда шавад”.

Албатта, тадбири мазкур агар аз як ҷониб сатҳи зиндагии мардумро беҳтар гардонад, аз ҷониби дигар фарҳанги миллиамонро ба ҷаҳониён муаррифӣ менамояд. Инчунин, баробари рушди ҳунарҳои мардумӣ сафи чеҳраҳои нави ҳунармандонамон зиёд мегардаду насли ҷавон бештар ба ҳунару ҳунаромӯзӣ майл мекунад.

Раҳмоналӣ САФАРОВ, муаллими ДТҶТ ба номи С. Раҳимов, номзади илмҳои сиёсӣ