САЙЁҲӢ
Панҷшанбе 01 Июн 2023 11:26
4703
Дар Паёми имсолаашон Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми баррасии масъалаҳо бо мақсади тараққӣ додани соҳаи сайёҳӣ, муаррифии шоистаи имкониятҳои сайёҳии мамлакат ва фарҳанги миллӣ дар арсаи байналмилалӣ, соли 2018-ро дар кишвар «Соли рушди сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ» эълон намуданд, ки ин иқдоми дурандешонаи Сарвари давлат барои рушди минбаъдаи соҳа нақши бағоят муҳим дорад.

Воқеан, туризм яке аз соҳаҳои сердаромадтарини иқтисодиёт дар ҷаҳони муосир ба ҳисоб рафта, дар бисёр мамлакатҳо он дар ташаккули маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ, фаъолнокии тавозуни савдои беруна, таъмини шуғли аҳолӣ ва таъсиси ҷойҳои кории иловагӣ нақши арзанда мебозад. Ба ибораи дигар, дар шароити ҷаҳонишавӣ туризм мавқеи устуворро касб намуда, ба одати мардумони сайёра мубаддал гаштааст. Агар ба таҳлили коршиносони соҳа назар афканем, инсон барои омӯзиш, кашф ва сайру саёҳат тамоми монеаҳоро паси сар менамояд ва чизе пеши роҳи онро гирифта наметавонад: на дарозии роҳ, на харҷи маблағ... Ҳамин аст, ки имрӯз ҳазорон сайёҳон аз як кишвар ба кишвари дигар ба сайру саёҳат мераванд.

Тавре аз таҳлили мутахассисон ва нишондоди оморӣ бармеояд, 16-умин корманд дар миқёси ҷаҳон дар соҳаи туризм фаъолият дорад, ки дар маҷмуъ зиёда аз 150 млн. нафарро ташкил медиҳад. Маблағгузории ҳамасола барои рушди туризм қариб 35%-ро ташкил медиҳад. Туризм чун тиҷорати манфиатовар эътироф гашта, то 7 % сармояи ҷаҳониро бо ин мақсад истифода мебаранд. Ҳанӯз соли 1995 даромади солонаро аз туризм 373 млн. доллар баҳогузорӣ карда буданд. Дар баъзе манбаъҳои иттилоотӣ даромади соҳаи туризмро дар соли 2000-ум тақрибан 461 миллиард доллар донистаанд ва тахмин меравад, ки дар солҳои 2015-2020 ба 2 триллион доллар мерасад. Беш аз 160 миллион мардуми сайёра ба шарофати туризм бо ҷойи кор таъмин мебошанд. Тибқи омори Созмони Умумиҷаҳонии Туристӣ соли 2007 қариб 900 миллион шумораи сайёҳати байналмилалӣ ба қайд гирифта шудааст…

Боиси ифтихор аст, ки Тоҷикистон, кишвари азизи мо бо табиати зебо, бо чашмаҳои шифобахшаш, меваю сабзавот, кӯҳу дарёҳо, мамнӯъгоҳҳо ва шикоргоҳҳо, шароити хуби куҳнавардӣ, бо мероси бои таърихию фарҳангӣ ва захираҳои нотакрори табиию фароғатиаш дар дунё машҳур гаштааст. Қаламрави Тоҷикистонро бисёр сайёҳону донишмандон ҳанӯз аз замони шоҳроҳи бузурги Абрешим ва минбаъд аз сафари сайёҳи венетсиягӣ Марко Поло то иштирокчиёни экспедитсияҳои барзиёди олимони рус омӯхтаю таҳқиқ намуда, фикрҳои ҷолиб баён доштаанд. Дар Тоҷикистон, барои рушди тамоми намудҳои сайёҳӣ – сайёҳии экологӣ, куҳнавардӣ, таърихӣ, варзишӣ-куҳӣ замина муҳайёст. Дар баробари ин барои рушди сайёҳии байналхалқӣ дар мамлакат, беҳтар намудани вазъи инфрасохтори соҳа, фаъолияти санаторию курортӣ ва муҳайё намудани шароити муносиб барои ташрифи сайёҳони хориҷӣ тадбирҳо андешида мешаванд. Ба ибораи дигар, дар Тоҷикистон сайёҳат ҳамчун воситаи тарғиби таъриху дастовардҳои бостонӣ яке аз самтҳои афзалиятноки иқтисодиёти мамлакат маҳсуб меёбад. Бесабаб нест, ки раиси собиқи Созмони Умумиҷаҳонии Туристӣ Толиб Рифоӣ зимни сафараш ба кишвари мо иброз намуда буд, ки “Тоҷикистон биҳишти кашфношуда аст”.

Дар бораи захираҳои табиӣ- рекреатсионӣ, мавҷудияти ёдгориҳои фарҳангию таърихӣ, ки хусусияти хоси маҳсулоти миллии сайёҳии кишварамонро муайян мекунанду воситаи муҳими ҷалби бештари туристон мебошанд, метавон мисолҳои зиёд овард. Тибқи таҳлили мутахассисон, Тоҷикистон дорои ҳудудҳои нодири фарҳангӣ-таърихӣ ва табиӣ, аз қабили шаҳрҳои кадима, шаҳракҳо, ансамблҳо ва маҷмааҳои меъмории таърихӣ, мавзеъҳои нодири табиӣ, обҳои шифобахш, олами нотакрори ҳайвоноту наботот буда, миёни кишварҳои ҷаҳон бо таърихи куҳанбунёд, мардуми тамаддунсоз ва ҷойгиршавии чуғрофӣ фарқ мекунад. Аз ҷумла, дарёҳо ва кулҳо яке аз заминаҳои муҳими инкишофи туризм ва рекреатсия ба шумор мераванд. Маҳз онҳо ландшафтро оро дода, иқлими мусоидро ба вуҷуд меоранд, то ин ки истироҳаткунандагон тавонанд ба варзиш ва моҳидорӣ машғул шаванд. Тобистон бошад, дарёҳо ва кулҳо тамоми объектҳои сайёҳӣ ва рекреатсиониро бо оби нушокӣ таъмин менамоянд. Дар кишварамон шумораи умумии дарёҳо, ки аз 10 км. зиёд дарозӣ доранд, ба 947 адад мерасанд, ки дарозии умумии онҳо 28500 км.-ро дарбар мегиранд. Аз нуқтаи назари туризм ва рекреатсия аксари дарёҳои кишварамон барои истифодабарӣ мусоиданд. Тибқи таҳлили коршиносон дар кишварамон 1300 кулҳо мавҷуданд. Кулҳое, ки масоҳаташон нисбатан калон мебошанд, 22 тоанд. Мутаассифона, ба андешаи мутахассисони соҳа бо мақсади туризм ва рекреатсия на ҳама кулҳо истифода мешаванд. Масалан, кулҳои Сарез, Ранкӯл, Булункӯл, Қарокӯлро метавон номбар кард, ки аҳамияти зиёди рекреатсиониро дороянд. Инчунин, дар ташкили истироҳати аҳолӣ ва ҷалби туристон обанборҳо аҳамияти зиёди рекреатсиони доранд. Обанборҳо дар кишварамон қисман ҳамчун объекти истироҳатии аҳолӣ истифода мешаванд. Ба ин гурӯҳ обанборҳои Норак, Қайроққум, Бойғозӣ, Сарбанд, обанборҳои сохташудаистодаи Роғун, Сангтуда-1, Сангтуда-2 дохил мешаванд. Тавре аз таҷрибаи ҷаҳонӣ бармеояд, дар заминаи чашмаҳои маъданӣ, осоишгоҳ ва хонаҳои истироҳатии бузург сохтан мумкин аст. Мисол, “Корлови Вари” дар Чехия, “Малманш” дар Руминия, “Схолтуда” ва “Баржоми” дар Гурҷистон хеле машҳуранд. Ҳоло дар кишварамон зиёда аз 220 чашмаҳои маъданӣ ҳастанд, ки обҳои аксарашон хусусияти табобатӣ доранд ва мардум аз онҳо истифода мебаранд. Чашмаҳои нисбатан машҳури кишварамон Хоҷа-Обигарм, Оби Гарм, Шоҳамбарӣ, гармчашмаи Калтуч, чашмаҳои маъдании Анзоб ва Гармчашма, инчунин чашмаҳои обашон гарму хунук Чилучорчашма, Яшилкул, Қизилработ, Чилондӣ ба шумор мераванд. Дар заминаи ин чашмаҳо то имрӯз якчанд осоишгоҳу истироҳатгоҳҳо бунёд шудаанд, ки албатта ҳам барои аҳолии маҳаллӣ ва ҳам ҷалби туристон аҳамияти калонро доро мебошанд, вале тавре аз таҳлили коршиносон бармеояд, ҳанӯз имкониятҳои табобатии ин чашмаҳо пурра истифода нашудаанд. Дар бораи имкониятҳои зиёди дигаре, ки барои рушди туризм дар кишварамон мавҷуданд, метавон боз далелҳои зиёди дигар овард. Муҳим он аст, ки соҳаи туризм дар кишварманон таҳти таваҷҷуҳи бевоситаи Роҳбарияти олии давлат қарор дорад.

Эълон гардидани соли 2018 чун «Соли рушди сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ» дар баробари рушд бахшидани соҳаи туризми кишвар барои рушди ҳунарҳои мардумӣ заминаи устувор фароҳам овард. Дар воқеъ, дар баробари рушди сайёҳӣ ривоҷу равнақ бахшидани ҳунарҳои мардумӣ омили дигари рушди иқтисодиёти кишвар аст. Ин ду соҳа ба ҳам пайванди ногусастанӣ доранд. Тавре дар Паёми имсолаи Сарвари давлат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таъкид шуд, “барои рушди ҳунарҳои мардумӣ ба ҳунармандон, косибон, чеварон ва ҳамаи онҳое, ки ҳунарманданду дар хонаҳои худ ба касбҳои гуногун машғуланд ва барои сайёҳон молҳои мароқовар ва тарғибгари фарҳанги миллиамон, аз қабили адрас, ҷӯроб, куртаҳои чакан, ҷома, асбобҳои миллии мусиқӣ, асбобҳои рӯзгор тайёр карда метавонанд, грантҳо ҷудо ва фурӯши ин маҳсулотҳо аз андоз озод карда шавад. Дар воқеъ, ҳунар дар ҳамаи давру замон ҳама чиз буд: ҳам таъриху ҳам истеъдод, ҳам эҷоду билохира шиносномаи ҳар як миллат. Ба ибораи дигар, ганҷу зар дар пеши ҳунар чизе несту онро бо ягон сарват харидан номумкин аст. Боиси хурсандист, ки гузаштагони мо ҳанӯз аз замонҳои қадим ба ҳунармандӣ ва косибӣ шуғл доштанду, дар тӯли асрҳо ҷиҳати эҷоди садҳо навъи ҳунар роҳ кушоданд. Ба ибораи дигар. мардуми тоҷик аз азал мардуми фарҳангсолору фарҳангофар буд ва дар ҳама давру замон ҳунарҳои ба худ хоси миллиро доро буд. Заргарӣ, кулолгарӣ, намадресӣ, матоъбофӣ, бурёбофӣ, чакандӯзӣ, қуроқдӯзӣ, зардӯзӣ, сӯзанӣ, истеҳсоли маҳсулоти дастии гаҷкорӣ ва боз даҳҳо ҳунарҳои дигар аз ҷумлаи ҳунарҳои аҷдодии миллати тоҷик маҳсуб меёбанд. Боиси ифтихор аст, ки имрӯз ҳунармандонамон анъанаи бузурги гузаштагонамонро идома дода истодаанд. Ҳунару ҳунармандии қадимаву таърихии мардумамон, санъату фарҳанги пурғановатамон аз рӯҳияи бузургу эҷодкории халқамон гувоҳӣ медиҳад. Инчунин, баробари рушди ҳунарҳои мардумӣ сафи чеҳраҳои нави ҳунармандон зиёд мегардаду насли ҷавон бештар ба ҳунару ҳунаромузӣ майл мекунад. Оро ёфтани хонаҳо бо ҳунари қуроқдӯзию зардӯзӣ ва либосҳои қадимию имрӯзаи миллӣ аз завқи баланди зебоипарастии сокинонамон гувоҳӣ медиҳад. Занони тоҷик бо пухтани таомҳои қадимаву анвои ширинӣ машҳур гаштаанд. Бешубҳа, ҳар як меҳмоне, ки аз хориҷ ба кишварамон ворид мегардад, ба зудӣ шефтаи қурутобу қаламаву самбуса, оши бурида, омочу манту, ҳалвову нишоло ва дигар таомҳои миллии занони тоҷик мегардад. Боиси ифтихор аст, ки модари тоҷик аз азал ҳунарманд буд.

Умуман, дар кишварамон сол ба сол сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ рушд ёфта истодаанд ва дар маҷмуъ, эълон гардидани соли 2018 чун «Соли рушди сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ» пеш аз ҳама барои рушди фарҳанги миллиамон як заминаи устувор фароҳам овард.

Амриалӣ ФАҚИРОВ, роҳбари ташкилоти ҷамъиятии “Нидои дӯстон”,
Мавлон ШАРИФОВ, дотсенти кафедраи ҷомеашиносии ДТҶТ ба номи С.Раҳимов

Эзоҳи худро нависед



Рамзҳо дар расм

Рӯзнома

Назарсанҷӣ

У вас нет прав на участие в данном опросе.

Тақвим

Дш Сш Чш Пш Ҷ Ш Яш
29 30 31 1 2 3 4
5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16 17 18
19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 1 2

Июн 2023 c.