Имрӯзҳо баъзан агар фаъолони ҷомеаи мо аз боби ахлоқи нодурусти ҷавонону наврасон чизе нигоранд, ҳатман аз бемасъулиятии волидон мисол меоранду дар аксари бадахлоқии фарзандон волидонро гунаҳкор мекунанд. Иддае аз он ҳадс мезананд, ки сабаби ахлоқи костаи фарзандон аз он аст, ки волидон рӯ ба муҳоҷират меоранду аз фарзандон ва тарбияи онҳо канор мемонанд. Бегумон бояд ин нуктаро қайд кард, ки дар тарбияи аксари шахсиятҳо нақши волидон кам аст ва ин ҳама вобаста аст аз худи фарзанд (шахсияти оянда). Агар ба гузаштаҳо назар андозем хоҳем дид, ки дар тарбияву такомули ахлоқиву маънавии аксари шахсиятҳо нақши волидон камтар аст ё баъзеҳо аз тарбияи онон кам баҳравар шудаанд. Ба таври мисол метавон ҳазорон шахсияти таърихиро ном бурд. Аз зумраи чунин афрод академик Раҳим Масов аст.

Чуноне, ки худи ӯ мегуяд: “Ман дар хона-интернати кӯдакон ба воя расидаам. Аслан дар тарбияи ман аз волидон дида, нақши мактабу муаллимон зиёдтар аст. Ман дар муҳити куҳсор дар оилаи деҳқони камбизоат чашм ба олами ҳастӣ кушодаам. Падарам деҳқони хокпош буданд. Модарам мисли аксари занони деҳ дар пайи тарбияи фарзанд буд. Бо амри тақдир падарам хеле барвақт аз ҷаҳон даргузашта, ману модарамро бесаробон монд. Ман ҳеҷ гоҳ гумон намекардам, ки аз чунин деҳи куҳсор ва аз чунин шароит берун омада, ба чунин ҷойҳо мерасам”.

Эшон академики Академияи илмҳои Тоҷикистон буда, дорандаи орденҳои "Спитамен", “Дӯстии халқҳо”, “Ситораи Президенти Тоҷикистон” дараҷаи I, медали ба номи М.В.Ломоносов (Академияи илмҳои Русия), медали ҷашнии “10-солагии Ҷаласаи XVI Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон” ва медали ҷашнии “20-солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон” аст. Инчунин барои хизматҳояш бо Ҷоизаи давлатии ба номи Абӯалӣ ибни Сино ва Ҷоизаи байнидавлатии “Ситораи иттиҳод” қадрдонӣ шудааст.

Чун ходими сиёсӣ нақши Раҳим Масов дар ҳаёти илмии мамлакат хеле мукаммал эҳсос мешавад. Ба ҳайси аъзои Комиссияи оштии миллӣ ба дастгоҳи сиёсии ҷумҳурӣ алоқамандии бевоситаи касбӣ дошт. Аз ин рӯ, ӯ чун сиёсатмадор дар қатори маъруфтарин ходимони сиёсию ҷамъиятӣ қарор дорад. Таҳти роҳбарии эшон чандин доктору номзадҳои илм ба шоҳроҳи касбӣ ворид гаштаанд.

Бо устод перомуни ҷавонӣ ва асрори муваффақиятҳояшон суҳбате доштем.

- Шумо тарбиятёфтаи хона-интернати кӯдакон ҳастед. Чӣ омилҳо буданд, ки Шуморо аз муҳити оила ба хона-интернат кашонд?

- Бояд инро қайд намоям, ки ман вақте ба хона-интернат омадам, волидонам дар қайди ҳаёт буданд. Танқисии зиёд доштем. Аз сӯи дигар муҳити деҳ, ки комилан дар ҳолати номавзуни ҳам иқтисодӣ ва ҳам дур аз илм қарор дошт, наметавонист барои мо муҳити созгор бошад. Сабаби ба хона-интернат роҳ гирифтани ман танҳо ҳамин буд, ки ман бояд дониш омӯзам, пешаеро касб кунам ва роҳи ояндаи худро бидуни мушкил пайдо карда тавонам. Дар он давр дар хона-интернатҳо барои толибилмон шароит нисбатан созгортар буд.

- Ҷавониро дар он муҳит чӣ гуна сипарӣ кардед?

- Аслан дар муҳите, ки мо ба воя расидем, наврасиву ҷавонӣ қариб якранг буд. Агар ба фаҳмиши ҳар нафаре ҷавонӣ фароғат бошад, ҷавонӣ накардаам. Аммо бо дарки он ки ҷавонӣ давраи дониш андӯхтан аст, ман ҷавониву наврасии хубе доштам. Бо тамоми имконоте, ки доштам, ҷавониро хуб сипарӣ кардаам.

- Оё буданд мушкилоте, ки дар он давр шуморо домангир гашта бошанд?

- На. Чун талаботи мо кам буд ва мо бо ҳар чизе, ки аз тарафи хона-интернат мерасид, қаноат мекардем. Сабаби камталаботии мо дар он буд, ки ба он чизе, ки ба мо мерасид (гарчанде садяки имрӯз нест), дар муҳити деҳ ҳамон низ набуд. Сар карда аз китобу лавозимоти хонишу дигар ашёи лозимаи мактабӣ.

- Ҷавонӣ аз нигоҳи Шумо чист?

- Дар бораи ҷавонӣ чӣ ҳам мегуфтам? Ҳама буду набуди инсон вобаста ба давраи ҷавонӣ аст. Дар ҳақиқат ҷавонӣ ба ҳама ситоиш арзанда аст. Зеро давраи ба баландиҳо по ниҳодани инсон ва айёми камолот маҳз ҷавонист. Гуногунрангии зиндагӣ, давраи муваффақияту комёбиҳо маҳз ҳамин давр аст.

- Ба андешаи худи Шумо чи чиз роҳи муваффақиятро ба Шумо кушодааст?

- Танҳо кӯшишу ҷаҳд ва талоши ҳадафмандона.

- Перомуни “Соли ҷавонон” эълон гардидани соли 2017 чӣ назар доред?

- Аз ҳар нигоҳ ин иқдоми созанда аст, аммо ба назар чунин мерсад, ки ҷавонон ҳанӯз ба дарки пурраи он нарасидаанд. Чун як солро пурра ба ҷавонон бахшидаанду тамоми фаъолияти давлат ва ниҳодҳои марбуттаи он маҳз ба ҷавонон аст. Дар ин роҳ ҷавонон бояд аз ин дида фаъолтар бошанду кӯшиши бештар намоянд. Зеро дар ин давр имконият аз ҳар давраи дигар дида зиёдтар аст.

- Ба ҷавонон чӣ таманниёт доред?

- Пеш аз ҳама бояд ҷавон ҳадаф дошта бошад. Бидуни ҳадаф дар ҳаёт пешрафти чашмрасе кардан ғайриимкон аст. Тамоми фаъолият бояд ҳадафмандонаву бошуурона бошад. Ҷавононро лозим аст, ки бо истифода аз тамоми имконият ва шароите, ки давлат ва Ҳукумати мамлакат барои онҳо фароҳам кардааст, самаранок истифода намуда, пеш аз ҳама сатҳи дониш ва маърифатнокии худро боланд бардоранд. Пайваста дар роҳи ташаккули ҳаматарафа ва солимии ҷисмониву маънавии худ кӯшиш ба харҷ дода, бо ҷидду ҷаҳди комил дар роҳи дуруст ба камол расанд. Дар ин ҳолат муваффақият насиби эшон хоҳад шуд.

Хуршед ХОВАРӢ, “ҶТ”